پەرچەكردای كۆمەڵێك لە چالاكانی فەرهەنگی بە كتێبی "رەشەبای رووداوەكان"

17:11 - 6 جۆزەردان 2712
كوردپا: دەیان كەس لە چالاكانی فەرهەنگی، سیاسی، مەدەنیی كوردستانی ئێران بە بڵاو كردنەوەی بەیاننامەیەك، سووكایەتی بە هێندێ‌ لە كەسایەتییە مێژوویە و سیاسییەكانی كوردیان لە كتێبی \"رەشەبای رووداوەكان\" مەحكووم كردووە و بە كارێكی دژە ئەخلاقییان لە قەڵەم داوە.

دەقی ئەو بەیاننامەیە كە نوسخەیەكی بە ئاژانسی هەواڵدەریی كوردپا گەیشستووە بەم شێوەیە:
بەناوی ئەو كەسەی ئەندێشەی بە مرۆڤ بەخشی
بەم دوایانە كتێبێك لەژێر ناوی \"رەشەبای رووداوەكان\" لە نووسینی عێرفان قانعی‌فەرد و بە گێڕانەوەی ئاغای عیسا پژمان مەئمووری پێشووی رێكخراوی ئەمنیەتیی حكوومەتی پاشایەتی (ساواك) مۆڵەتی یاسایی پێدراوە و لەلایەن وەشانگەی \"علم\"ەوە چاپ و رەوانەی بازاری كتێب كراوە.

ناوەرۆكی ئەو كتێبە پڕژاوەتە سەر چەند بڕگەیەك لە مێژووی هاوچەرخی كوردستان و رێبەران و كەسایەتییە سیاسییەكانی ئەم نیشتمانە و تەرخان كراوە بۆ روانگەی ئاغای عیسا پژمان و جیالە مەبەستی تاكەكەسیی گێڕٍەرەوە و دانەر، بەهۆی پابەند نەبوون بە بنەماكانی ئەخلاق، پێكناكۆكیی راشكاوانەی رەوتی هێنانەدیی مێژووی خەباتی سیاسیی خەڵكی كوردستان بەپێی گێڕانەوەی دەقی كتێبی ناوبراو و قسەی پەرێشانی رۆحی و ئاڵۆز بەكارهێنان و دەربڕینی سووك لە بەرامبەر پیاوە مەزنەكانی كورد و بەتایبەت نەمر مەلا مستەفا بارزانی و تەنانەت نەتەوەكانی دیكەیە. ئێمە سەرەڕای تەئكید لەسەر پابەندیی خۆمان بە بنەما دێمۆكراتیكەكان، پشتیوانی لە ئازادیی رادەربڕین دەرك كردن بە تاوتوێی ورد و هەمەلایەنەی مێژووی بزووتنەوە كۆمەڵایەتییەكان و خەباتی نەتەوەی كورد و بەتایبەت لە ماوەی یەك سەدەی رابردوودا و بە پشت بەستن بە بنەمای كەرامەتی مرۆیی، رەوشی پێویستیی باسی زانستی و هەڵێنجرانی لۆژیكی رووداوەكان، بابەتەكانی ئەو كتێبە بەگشتی بە بەدەر لە متمانە و پێگەی زانستی و بە پێشێلكاری بنەمای ئەخلاقی و بە كتێبێكی وەهمی و چەواشەكاری رووداوە مێژووییەكانی دادەنێین:

1 ـ هەموو بابەتە بەرباس و هێنراوەكان لەم كتێبە بەدەرن لە بەڵگەهێناوە و دانەر بە پشت بەستن بە دەستەواژەی مێژووی زارەكی و وەهەمە كەسییەكان، سووكایەتی و بێحورمەتی گەیاندۆتە ئەوپەڕی بێ‌ ئەخلاقی و هەوڵی داوە لەباتی راستییەكانی مێژوو، رەوانگە تایبەتییەكانی خۆی بسەپێنێ‌.

2 ـ لەسەر بنەمای كتێبی ناوبراو گێڕەرەوەی رووداوەكان (عیسا پژمان) لە مەئموورانی پایەبەرزی رێكخراوی ئەمنیەتیی حكوومەتی پاشایەتی (ساواك) بووە كە بەم پێیە كرداری ناوبراو لەو دەزگایە دەبێ‌ بخرێتە چوارچێوەی قەزاوەت و بڕیاری مێژوو و كۆمەڵگاوە، چونكە ئەو كەسە بە شێوەی راستەوخۆ لەدووتوێی بابەت و رووداوەكاندا لەباتی خوێنەر قەزاوەتی كردوو و بەشدارە، كەوایە بە پشت بەستن بەم بنەما زانستییە هەرچەشنە شایەتی و بەڵگەیەكی ناوبراو لەم بارەوە سەقەت، بەدوورە لە متمانە و بێ‌ بەڵگەیە.

3 ـ بەكارهێنانی وێنەی هێندێ‌ لە رێبەرانی سیاسیی هاوچەرخی كورد لە كۆتایی كتێبەكەدا تەنیا بە هێنانی ناوەكانیان لە پەراوێزی گێڕانەوەكان، هیچ بە واتای راستی و دروستیی ئیدیعاكانی ناو دەقی كتێبەكە نیە.

4 ـ وێنا كردنی یەكپارچەی پازلی مێژووی هاوچەرخی كورد، بەتایبەت لە قۆناغ و زەمەنە ئاشكراكانیدا، چەشنی حزوور و بەشداریی یەكپارچە لە شۆڕشی 1357 بە مەبەستی رووخانی حكوومەتی پاشایەتی و پەرەسەندنی دەسكردی خەباتی ئازادیخوازانەی ئەم خەڵكە لە ماوەی سێ‌ دەیەی رابردوودا لە بەشێكی زۆر لە جوغرافیای رۆژهەڵاتی ناوەڕاست لە پیوار (غیاب)ی حكوومەتی پاشایەتی و ئاغای عیسا پژمان‌دا وەكوو كتێبی ئەنتیكەی! \"رەشەبای رووداوەكان\" بە شێوەی راشكاوانە لەگەڵ رووداوەكانی ناو ئەو كتێبەدا لە ناتەبایی دایە.

5 ـ بەكارهێنانی قسەی سووك و جنێو بە هێندێ‌ لە كەسایەتییە مێژووییەكانی كورد و كەسانی حقووقی، بەتایبەت مەلا مستەفا بارزانی لە زمانی گێڕەرەوە و بڵاوكردنەوەی لەلایەن دانەر بە بیانووی توێژینەوە لە مێژوو، بە روونی دەربڕی نەبوونی متمانەی ئەخلاقی و زانستیی ئەم كتێبەیە.

6 ـ بەكارهێنانی ناو و ناتۆرەی وەك \"عەرەبی مارمێلكەخۆر\" لە سووكایەتی و بێحورمەتیی بە نەتەوەی عەرەب لە سەرەتای مێژووە لەلایەك و لەلایەكی دیكەشەوە وێنا كردنی ئەو سووكایەتییە بە شێوەی ئاسایی بە پێگە و كەسایەتیی خاتەمولئەنبیا حەزرەتی محەممەد (د.خ) و كەسایەتییە گەورە دینییەكانی دیكەی كۆمەڵگا لە روانگەی ئێمەوە كارێكی وەهماوی و ناشیرینە.

7 ـ بەگشتی ئامانجی دانەری كتێبی \"رەشەبای رووداوەكان\" لە بەركارهێنانی مێتۆدی ئاوێتە و تێكەڵ كردنی هێندێ‌ پرسی گشتی لە قاوخی بابەتەكە و لە هێندێ‌ شوێندا هێنانەوەی نموونەی گوماناوی لە نێواخنی گێڕانەوەكەدا شەپۆلێك لە درۆ لە دووتوێی وردەكارییەكانی داستاندا دێنێتە ئاراوە هەتا بە شكاندنی متمانەی كەسایەتییە مێژووییەكانی كورد لە راستیدا بە مەبەستی بێ‌ ناوەرۆك نیشاندان و یاری كردن بە خەباتی خەڵكی كورد و بچووك و بەرتەسك كردنەوەی حقووق و كەرامەتی مرۆیی دەیهەوێت لە سۆنگەی لادان لە بنەما و رەمزی بزووتنەوەكانەوە لەو كتێبەدا كۆمەڵگا چەواشە بكات. هەر بۆیە لەم كتێبە و بەرهەمەكانی دیكەی دانەرەكەیدا هیچكات لەبارەی هۆكارە بنەڕەتییەكانی بزووتنەوەوی نەتەوەی كورد و بنەمای هۆكاری بوونی توانایی ناڕەزایەتییە هەنووكەییەكان لەلای رۆڵەكانی نەتەوەی كورد هیچ باسێك نەهاتوونەتە گۆڕێ‌.

لە كۆتاییدا ئێمە پێمان وایە تەواوی ئەو لایەنە حەقیقی و حقووقییانەی كە لەم كتێبەدا باسیان كراوە، ئەركی سەرشانیانە لە هەر رێگایەكی لواو و گونجاو لەمەڕ خستنەڕووی تێبینی و روانگەی رەزایەتبەخش لەمەڕ رەت یان پەسندی بابەتەكانی ناو ئەم كتێبە هەوڵ بدەن و یەك بە یەكی تاكەكانی كۆمەڵگاش بانگهێشت بكەن لە هەمبەر ئەو ئیدیعا بەرباسانەی كە لەم كتێبەدا هاتوونەتە بەراس، بەپێی پێوەری ئاوەزی و بنەما ئەخلاقییەكان لە دادگای زەین و عەقڵانیەتی خۆیاندا لێكی بدنەوە.
ـ ئەحمەد قازی: نووسەر و سەرنووسەری پێشووی گۆڤاری سروە
ـ دوكتۆر ئەسعەد ئەردەڵان: مامۆستای زانستگا، چالاكی سیاسی
ـ دوكتۆر رەحیم فەرەهەمەند: سكرتێری گشتیی بەرەی یەكگرتووی كورد
ـ محەممەد عەلی سوڵتانی: مامۆستای زانستگا، نووسەر
ـ محەممەد ساڵح ئیبراهیمی: نووسەر و وەرگێڕی قورئان
ـ حەسەن ئەمینی: چالاكی سیاسی و مەزهەبی
ـ هادی ئەدەب: ئەندامی بەرەی یەكگرتووی كورد، چالاكی سیاسی و كۆمەڵایەتی
ـ حەسەن شاە ئۆوەیسی: چالاكی سیاسی
ـ سەید باباشێخ حوسێنی: مێژوونووس و توێژەر
ـ نەجمەدین جەباری: نووسەر، مامۆستای زانستگای كوردستان
ـ تاهیر سەرحەدی: وەرگێڕ، مامۆستای زانستگای كوردستان
ـ فەردین سادق ئەیووبی: تەڕاح، وێنەكێش، مامۆستای زانستگا
ـ موختار زارعی: ئەندامی بەرەی یەكگرتووی كورد، رۆژنامەنووس
ـ دوكتۆر جەلال جەلالی‌زادە: مامۆستای زانستگا، چالاكی میللی مەزهەبی
ـ سەید مەعرووف سەمەدی: مامۆستای زانستگا
ـ رەحیم لوقمانی: شاعیر و نووسەر
ـ ئەندازیار رەزا سوهرابی: نووسەر و رۆژنامەنووس
ـ مەحموود مەحموودی: شاعێر، رۆژنامەنووس
ـ ئیجلال قەوامی: رۆژنامەنووس، چالاكی مافی مرۆڤ
ـ جەلال مەلەكشا: شاعیر، نووسەر
ـ فارۆق بۆرەكەیی: نووسەر
ـ سدیق بۆرەكەیی: نووسەر
ـ دوكتۆر هاشم هیدایەتی: چالاكی سیاسی
ـ حاسڵ داسە: نوێنەری پێشووی مەجلیس
ـ سەید مەسعوود حوسێنی: نوێنەری پێشووی مەجلیس
ـ رەحمان بێهەمەنش: نوێنەری پێشووی مەجلیس
ـ عەتائوڵڵا حەواری نەسەب: نووسەر
ـ عەبدوڵڵا حەواری نەسەب: چالاكی كۆمەڵایەتی
ـ عەدنان بەرزنجی: چالاكی فەرهەنگی
ـ حەمید قەوامی: دەرهێنەر
ـ باباشێخ مودەڕس: چالاكی مەدەنی
ـ فەرزاد حاجی میرزایی: نووسەر، مامۆستای زانستگا
ـ حامد فەرازی: چالاكی سیاسی
ـ دوكتۆر سەلاحەدین خەدیو: رۆژنامەنووس، چالاكی سیاسی
ـ دوكتور خالید تەوەكولی: مامۆستای زانستگا، چالاكی سیاسی
ـ كولسووم عوسمانپوور: شاعێر، نووسەر
ـ سیمین چایچی: شاعێر، نووسەر
ـ ئیسماعیل موفتی زادە: چالاكی سیاسی
ـ ئیبراهیم ئەحمەدی‌نیا: شاعێر، لێكۆڵەر
ـ ئەفشین محەممەدی: شاعێر، نووسەر
ـ جەبار دەست باز: رۆژنامەنووس، چالاكی خوێندكاری
ـ محەممەد قوربانیان: كارناسی باڵای كۆمەڵناسی
ـ محەممەد شەریف عەلیڕەمایی: شاعێر، لێكۆڵەر
ـ بەهرام وەلەدبەیگی: نووسەر
ـ سوەیلا محەممەدی: نووسەر
ـ ئەحمەد محەممەدی: نووسەر
ـ عەلی دلێری: نووسەر
ـ ئەمین گەردیگلانی: وەرگێڕ، نووسەر
ـ سدیق ئیسلامیان: نووسەر، لێكۆڵەر
ـ محەممەد رەئووف تەوەكولی: نووسەر
ـ هاشم سەلیمی: نووسەر
ـ محەممەد كەمانگەر: نووسەر، ئەندامی دەستەی نووسەرانی گۆڤاری ئاوێنە
ـ عەتائوڵڵا قادری: چالاكی مەدەنی كۆمەڵایەتی
ـ دوكتور فەرەیدوون نووری: نووسەر، رۆژنامەنووس
ـ كەماڵ ئەمینی: شاعێر، رۆژنامەنووس
ـ محەممەد موەفەقی: شاعێر، رۆژنامەنووس
ـ داوود قاسمی: چالاكی خوێندكاری
ـ وەفا رەحیمی: مامۆستای زانستگا
ـ ئازاد نمەكی: چالاكی سیاسی
ـ فەرهاد هادی: چالاكی مەدەنی
ـ مەهدی زەندكەریمی: مامۆستای زانستگا
ـ ئیبراهیم هاشمی: كارناسی خەڵك‌ناسی
ـ ئیسماعیل عەزەمی: شاعێر
ـ شۆڕش سەعیدپوور: سەرنووسەر پێشووی رامان
ـ فەردین كەمانگەر: رۆژنامەنووس