میترا ئاریان: ژنی یەكسانیخواز دەبێ بڕوای بە ئیرادە و توانایی خۆی هەبێت
14:19 - 18 رەشەمه 2711
ژنێك كە دێتە ناو مەیدانی خەبات، دەبێ توانای بەرەوەڕوو بوونەوەی هەرچەشنە بوختان و سووكایەتی پێكردن و قسە و قسەلۆكێك بێ، دەبێ سنوورە دیاریكراوەكان كە لەلایەن كۆمەڵگەوە پێناسەی ئەخلاقییان بۆ كراوە، بۆ وێنە سنوورە دیاریكراوەكانی سوننەت بشكێنێ، دەبێ خاوەن تۆلێرانس بێ.
بە بۆنەی 8ی مارس رۆژی جیهانی ژنان و زیاتر شرۆڤە و تاوتوێ كردنی پرسی بزووتنەوەی ژنانی كورد و ئاریشە پێوەندیدارەكان بەم پرسە، ئاژانسی هەواڵدەریی كوردپا چەند پرسیارێكی ئاراستەی خاتوو میترا ئاریان چالاكی بواری مافەكانی ژنان كردوە.
كوردپا: بۆچی چالاكییەكانی بزووتنەوەی ژنان زیاتر بەستراونەتەوە بە بۆنە و رێوڕسمە جیهانی و ناوچەییەكانی پێوەندیدار بە ژنان، بە واتایەكی تر تەنیا لەو كات و ساتانەدا چڕتر دەبنەوە و بزووتنەوەكە گشتگیر نەبووە و بەردەوام نیە، هۆكارەكانی چین؟
م. ئاریان: من لام وایە ئەم پرسیارە خۆی بە شێوەیەكی رادیكاڵانە لەسەر بزوتنەوەی ژنان هەڵوێستی گرتووە، كەلە جێگەی خۆیدا نایبینم، بزاڤی ژنان و چالاكانی بواری مافی ژن بە بەردەوامی و ماندوو نەناسانە كاریان كردووە و بەبێ هیچ چاوەڕوانیەك هێزی خۆیان بۆ چارەسەریی پرسی ژن و هەوڵدان بۆ نەمانی ستەم و ناعداڵەتی و نایەكسانی بەرامبەر بە ژنان تەرخان كردوە، ئەوە لە كاتێك دایە كە رۆژانە بەرەوڕووی دەیان توندوتیژی دەبنەوە كەچی لەسەریشی بەردەوامن، بەڵام ئەگەر لە جیاتی كەڵك وەرگرتن لە وشەی \"تەنیا\" لە پرسیارەكەتاندا، بە وشەی \"زۆرتر\" باسەكە بهێنینە ئاراوە، ئەوا لێرەدا باسەكەمان جیاواز دەكا، راستەوخۆ دەمانباتە سەر لێكدانەوەی لایەنەكانی كاریگەری بیری پیاومەزنی هەم لە سیستمی بەرێوەبەری وڵاتاندا و هەم كاریگەری بەسەر سەرجەم چین و تۆێژەكانی كۆمەڵگا و هەروەها كەڵك وەرگرتنی لایەنی بەرژەوەندیی سیاسی و... لەسەر پرسی ژن، بۆ وێنە زۆرێك لە حیزبەكانی كوردستان بە كردەوە مافی ژن پێشل دەكەن و ژنان لە ناوەندی دەسەڵات دوور دەكەنەوە كەچی لە رۆژی ٨ ی مارسدا بە پۆستێر و بەیاننامە و بگرە گرتنی رێڕەرسمی تایبەت بە ژن، دێن و ئەو رۆژە پیرۆز دەكەن.
كوردپا: دیارە سەرەتای مۆدێڕنیتە هاوكاتە لەگەڵ جیابوونەوەی مرۆڤ لە باوەڕە خورافی و نەریتەكان و مۆدێرنیتە سەرەڕای هەموو ئەو كێشانەی كە هەیەتی، كاریگەریی زۆری لەسەر ژیانی ژنانی جیهان هەبووە، بەڵام بۆچی ژنان هیچكات نەیانتوانیوە بگەنە ئاستی ئەو بەشە راسەقینەیەی ژیان؟
م.ئاریان: لێرەدا زۆر گرینگە كە بزانین باس لە كام كۆمەڵگا دەكەین؟ هەروەها پێناسەمان بۆ مۆدێرنیتە چیە؟ بۆ وێنە زۆر وڵات كەلە بواری بینا و ساخت و ساز و جادە و بانەوە كە مۆدێڕن بوو، نایەتە ئەو واتایە كە وڵاتێكی مۆدێڕنە و خەڵكانی ئەو كۆمەڵگایەش خەڵكانێكی مۆدێرنن، بەگشتی وڵاتانی جیهانی سێیەم و دوەەم، بەشێكی زۆریان هێشتا نەگەیشتونەتە قۆناغی مۆدێڕنیزاسیۆن، ئەو چەند وڵاتەش كەلە وڵاتانی جیهانی دوەمەوە، كەم و زۆر هێدی هێدی بە پێشكەوتی تێكنۆلۆژیاوە كە بەرە و مۆدێڕنیزاسیۆن دەچن، زیاتر وەكوو ئیماژی سیاسی و ئابووری و جوگرافیاوە خاوەن ئیماژێكی مۆدێڕنن نەك وەكوو ناوەرۆك. لە وڵاتانی جیهانی یەكەمیشدا، سیستمی كاپیتالیستی بەهۆی پێداویستی بە هێزی كاری ژن ناچار بە كۆمەڵێك گۆڕانكاری بە قازانجی پرسی ژن بووە، بەڵام لەو ناوەدا كێشەی ژن هەروەك خۆی ماوەتەوە و چارەسەر نەكراوە، بەڵكوو زیاتر كێشەكە شاردراوەتەوە و...
كوردپا: لە ماوەی نزیك بە دوو دەیەی رابردوودا شەپۆلێكی بەرین لە ژنان و كچان لە بواری فەرهەنگی، نووسین و رۆژنامەنووسیدا لە چوارچێوەی رێخكراوە ئەدەبی و كۆمەڵایەتییەكاندا هەم لە كوردستانی ئێران و هەم لە هەرێمی كوردستان هاتنە مەیدانی چالاكییەوە، بەڵام پاش ماوەیەك كار كردن دەكشێنەوە و بەردەوام نین و تەنیا كۆمەڵكیان توانیویانە جێگای خۆیان بكەنەوە، پێتان وایە هۆكاری بەردەوام نەبوونیان چیە؟
م.ئاریان: ژنێك كە دێتە ناو مەیدانی خەبات و دەیهەوێ لە بزاڤی رزگاریخوازانە و یەكسانیخوازیی كۆمەڵگادا بەشداری بكات، پێویستە سەرەتا خۆی لە دەرونی خۆیدا و لە كەسایەتیی خۆیدا شۆڕشێك پێك بهێنێ، دەبێ بڕوای بە ئیرادە و توانایی خۆی هەبێ و رۆژ لەگەڵ رۆژیش زیاتر ئیرادەی خۆی بەهێز و بەهێزتر بكا، دەبێ هەر لە سەرەتاوە لەوە تێبگات كە ئەم رێگایەی هەڵیدەبژێرێ بەپێی ئەو بیرە بەهێزە زاڵەی پیاومەزنی بەسەر كۆمەڵەگا و ژیانی گەلانەوە بەتایبەت لە وڵاتانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست و لەم ناوەدا لە وڵاتی كوردستان، رێگەیەكی سانا نیە، بۆیە هەر لە دەسپێكەوە دەبێ خۆی بۆ هەموو دژوارییەكان ئامادە بكات، دەبێ توانای بەرەوەڕوو بوونەوەی هەر چەشنە بوختان و سووكایەتی پێكردن و قسە و قسەلۆكێك بێ، دەبێ سنوورە دیاریكراوەكان كە لەلایەن كۆمەڵگەوە پێناسەی ئەخلاقییان بۆ كراوە، بۆ وێنە سنوورە دیاریكراوەكانی سوننەت بشكێنێ و دەبێ خاوەن تۆلێرانس بێ و... ئەگەر ژنێك نەتوانێ لە دەروونی خۆیدا ئەو شۆڕشە پێك بهێنێ و ئیرادەی خۆی بەهێز بكا، ئەوا نەك ناتوانێ لەسەر چالاكییەكان بەردەوام بێ، بەڵكوو زۆر بە ساناییش ئیزن دەدا كە مافی خۆشی پێشێل بكرێ.
كوردپا: سپاس بۆ ئامادە بوونت بۆ وەڵامدانەوە بەم پرسیارانە.
بە بۆنەی 8ی مارس رۆژی جیهانی ژنان و زیاتر شرۆڤە و تاوتوێ كردنی پرسی بزووتنەوەی ژنانی كورد و ئاریشە پێوەندیدارەكان بەم پرسە، ئاژانسی هەواڵدەریی كوردپا چەند پرسیارێكی ئاراستەی خاتوو میترا ئاریان چالاكی بواری مافەكانی ژنان كردوە.
كوردپا: بۆچی چالاكییەكانی بزووتنەوەی ژنان زیاتر بەستراونەتەوە بە بۆنە و رێوڕسمە جیهانی و ناوچەییەكانی پێوەندیدار بە ژنان، بە واتایەكی تر تەنیا لەو كات و ساتانەدا چڕتر دەبنەوە و بزووتنەوەكە گشتگیر نەبووە و بەردەوام نیە، هۆكارەكانی چین؟
م. ئاریان: من لام وایە ئەم پرسیارە خۆی بە شێوەیەكی رادیكاڵانە لەسەر بزوتنەوەی ژنان هەڵوێستی گرتووە، كەلە جێگەی خۆیدا نایبینم، بزاڤی ژنان و چالاكانی بواری مافی ژن بە بەردەوامی و ماندوو نەناسانە كاریان كردووە و بەبێ هیچ چاوەڕوانیەك هێزی خۆیان بۆ چارەسەریی پرسی ژن و هەوڵدان بۆ نەمانی ستەم و ناعداڵەتی و نایەكسانی بەرامبەر بە ژنان تەرخان كردوە، ئەوە لە كاتێك دایە كە رۆژانە بەرەوڕووی دەیان توندوتیژی دەبنەوە كەچی لەسەریشی بەردەوامن، بەڵام ئەگەر لە جیاتی كەڵك وەرگرتن لە وشەی \"تەنیا\" لە پرسیارەكەتاندا، بە وشەی \"زۆرتر\" باسەكە بهێنینە ئاراوە، ئەوا لێرەدا باسەكەمان جیاواز دەكا، راستەوخۆ دەمانباتە سەر لێكدانەوەی لایەنەكانی كاریگەری بیری پیاومەزنی هەم لە سیستمی بەرێوەبەری وڵاتاندا و هەم كاریگەری بەسەر سەرجەم چین و تۆێژەكانی كۆمەڵگا و هەروەها كەڵك وەرگرتنی لایەنی بەرژەوەندیی سیاسی و... لەسەر پرسی ژن، بۆ وێنە زۆرێك لە حیزبەكانی كوردستان بە كردەوە مافی ژن پێشل دەكەن و ژنان لە ناوەندی دەسەڵات دوور دەكەنەوە كەچی لە رۆژی ٨ ی مارسدا بە پۆستێر و بەیاننامە و بگرە گرتنی رێڕەرسمی تایبەت بە ژن، دێن و ئەو رۆژە پیرۆز دەكەن.
كوردپا: دیارە سەرەتای مۆدێڕنیتە هاوكاتە لەگەڵ جیابوونەوەی مرۆڤ لە باوەڕە خورافی و نەریتەكان و مۆدێرنیتە سەرەڕای هەموو ئەو كێشانەی كە هەیەتی، كاریگەریی زۆری لەسەر ژیانی ژنانی جیهان هەبووە، بەڵام بۆچی ژنان هیچكات نەیانتوانیوە بگەنە ئاستی ئەو بەشە راسەقینەیەی ژیان؟
م.ئاریان: لێرەدا زۆر گرینگە كە بزانین باس لە كام كۆمەڵگا دەكەین؟ هەروەها پێناسەمان بۆ مۆدێرنیتە چیە؟ بۆ وێنە زۆر وڵات كەلە بواری بینا و ساخت و ساز و جادە و بانەوە كە مۆدێڕن بوو، نایەتە ئەو واتایە كە وڵاتێكی مۆدێڕنە و خەڵكانی ئەو كۆمەڵگایەش خەڵكانێكی مۆدێرنن، بەگشتی وڵاتانی جیهانی سێیەم و دوەەم، بەشێكی زۆریان هێشتا نەگەیشتونەتە قۆناغی مۆدێڕنیزاسیۆن، ئەو چەند وڵاتەش كەلە وڵاتانی جیهانی دوەمەوە، كەم و زۆر هێدی هێدی بە پێشكەوتی تێكنۆلۆژیاوە كە بەرە و مۆدێڕنیزاسیۆن دەچن، زیاتر وەكوو ئیماژی سیاسی و ئابووری و جوگرافیاوە خاوەن ئیماژێكی مۆدێڕنن نەك وەكوو ناوەرۆك. لە وڵاتانی جیهانی یەكەمیشدا، سیستمی كاپیتالیستی بەهۆی پێداویستی بە هێزی كاری ژن ناچار بە كۆمەڵێك گۆڕانكاری بە قازانجی پرسی ژن بووە، بەڵام لەو ناوەدا كێشەی ژن هەروەك خۆی ماوەتەوە و چارەسەر نەكراوە، بەڵكوو زیاتر كێشەكە شاردراوەتەوە و...
كوردپا: لە ماوەی نزیك بە دوو دەیەی رابردوودا شەپۆلێكی بەرین لە ژنان و كچان لە بواری فەرهەنگی، نووسین و رۆژنامەنووسیدا لە چوارچێوەی رێخكراوە ئەدەبی و كۆمەڵایەتییەكاندا هەم لە كوردستانی ئێران و هەم لە هەرێمی كوردستان هاتنە مەیدانی چالاكییەوە، بەڵام پاش ماوەیەك كار كردن دەكشێنەوە و بەردەوام نین و تەنیا كۆمەڵكیان توانیویانە جێگای خۆیان بكەنەوە، پێتان وایە هۆكاری بەردەوام نەبوونیان چیە؟
م.ئاریان: ژنێك كە دێتە ناو مەیدانی خەبات و دەیهەوێ لە بزاڤی رزگاریخوازانە و یەكسانیخوازیی كۆمەڵگادا بەشداری بكات، پێویستە سەرەتا خۆی لە دەرونی خۆیدا و لە كەسایەتیی خۆیدا شۆڕشێك پێك بهێنێ، دەبێ بڕوای بە ئیرادە و توانایی خۆی هەبێ و رۆژ لەگەڵ رۆژیش زیاتر ئیرادەی خۆی بەهێز و بەهێزتر بكا، دەبێ هەر لە سەرەتاوە لەوە تێبگات كە ئەم رێگایەی هەڵیدەبژێرێ بەپێی ئەو بیرە بەهێزە زاڵەی پیاومەزنی بەسەر كۆمەڵەگا و ژیانی گەلانەوە بەتایبەت لە وڵاتانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست و لەم ناوەدا لە وڵاتی كوردستان، رێگەیەكی سانا نیە، بۆیە هەر لە دەسپێكەوە دەبێ خۆی بۆ هەموو دژوارییەكان ئامادە بكات، دەبێ توانای بەرەوەڕوو بوونەوەی هەر چەشنە بوختان و سووكایەتی پێكردن و قسە و قسەلۆكێك بێ، دەبێ سنوورە دیاریكراوەكان كە لەلایەن كۆمەڵگەوە پێناسەی ئەخلاقییان بۆ كراوە، بۆ وێنە سنوورە دیاریكراوەكانی سوننەت بشكێنێ و دەبێ خاوەن تۆلێرانس بێ و... ئەگەر ژنێك نەتوانێ لە دەروونی خۆیدا ئەو شۆڕشە پێك بهێنێ و ئیرادەی خۆی بەهێز بكا، ئەوا نەك ناتوانێ لەسەر چالاكییەكان بەردەوام بێ، بەڵكوو زۆر بە ساناییش ئیزن دەدا كە مافی خۆشی پێشێل بكرێ.
كوردپا: سپاس بۆ ئامادە بوونت بۆ وەڵامدانەوە بەم پرسیارانە.
