راپۆرت/ ئەگەری جیرەبەندیی ئاوی خواردنەوەی شاری سنە لەمانگی خەزەڵوەرەوە
15:02 - 11 خەرمانان 2714
ئاژانسی كوردپا: كەمیی باران بارین و تەرخان نەكردنی بودجەی پێویست بۆ ئوستانی كوردستان، بۆتە هۆی سەرهەڵدانی قەیرانی كەم ئاوی و بەوتەی بەڕێوەبەرانی شیركەتی ئاو و ئاوەڕۆ، ئاوی خواردنەوەی هاووڵاتییانی شاری سنە جیڕەبەندی دەكرێت.
بەپێی راپۆرتی ئاژانسی هەواڵدەریی كوردپا، بەڕێوەبەران و لێپرسراوانی شیركەتی ئاو و ئاوەڕۆی شار و ئاواییەكانی ئوستانی كوردستان لە كۆبوونەوەیەكدا لەمەڕ قەیرانی كەم ئاوی و لە كەمی دانی ئاوی خواردنەوەی هاووڵاتییانی كورد هوشداریان دا.
لەحاڵی حازردا بێجگە لەشاری سنە، لە شارەكانی سەقز، كامیاران، دێولان، قوروە، بیجار، بانە، مەریوان و حەسەن ئاواش پرسی كەمی ئاوی خواردنەوە لە رۆژەڤ دایە.
لە ئاوایەكانیش دۆخەكە سنوور بەزێن بووە و بەوتەی بەرپرسی شیركەتی ئاو و ئاوەڕۆی ئاواییەكانی ئوستانی كوردستان، لە كۆی گشتی یەك هەزار و ٣٥٢ ئاوایی، ١٨٤ ئاوایی بە ١١ هەزار حەشیمەتەوە خزمەتگوزاری لوولەكێشی ئاویان نیە.
رەحمان رەحیمی بە ماڵپەڕی \"تسنیم\"ی وتووە: ٥٦٩ ئاوایش لەژێر چەتری شیركەتی ئاو و ئاوەڕۆ دانین.
حەشیمەتی ئوستانی كوردستان یەك میلیۆن و ٥٠٠ هەزار كەس كە نزیك بە ٤٠٠ هەزاری لە سنەدا ژیان بەسەر دەبەن.
بارینی باران و رێژەی پاشكەوتی ئاو
رێژەی بارنەكان لەئوستانی كوردستان ئەمساڵ ١٣.٢ میلیارد میتری سێجا بووە كە نزیك بە ٥.٣ میلیارد سێجا ئاوی \"رەوان( بێپاشكەوت)\" بەرهەم هاتووە كە بە بەراورد لەگەڵ ساڵی رابردوو ٤٢% كەمی بە خۆیەوە بینیوە.
بەرپرسانی دەوڵەتی نەبوونی پاشەكەوت كردنی ئاو بۆ وێنە بەنداو سازییان بە هۆكاری دابەزینی رێژەی ٢٥%ی ئاوی خواردنەوەی ئوستانی كوردستان لەقەڵەم داوە.
رێژەی ئاوی بەنداوەكانی ئوستان، یەك هەزار و ٨٣٠ میلیۆن میتری سێجایە كە بە بەراورد لەگەڵ ساڵی پێشوو ٢٥% لە كەمی داوە.
تەرخان نەكردنی بوجە پەرە بە قەیرانی كەم ئاوی دەدات
كێشە و ئاریشەی بودجە یەكێكی دیكە لەكێشەكانی شیركەتی \"ئابفا( ئاو و فازڵاو)\"ی ئوستانی كوردستانە بە چەشنێك كە ساڵی رابردوو لە كۆی گشتیی بودجەی دەسنیشان كراوی ١٢٠ میلیارد تمەنی تەنیا ١٨ میلیارد لەو بودجەیە سەرف كراوە.
ئەمساڵیش نزیك بە ١٦٢ میلیارد ریاڵ بودجە بۆ ٢٣٠ گرێبەستی و پڕۆژە بودجە لەبەر چاو گیراوە كە هەتا ئێستا نزیك بە ٤٠%ی ئەو بودجە لە داهاتی ئوستان و میللییەوە دابین كراوە.
كێشەی ئاوی خواردنەوەی شاری سنە
لەماوەی چەند رۆژی رابردوودا هێندێهەواڵ بڵاو بوونەتەوە كە باس لە پیسبوونی ئاوی خواردنەوەی هاووڵاتیانی شاری سنە دەكەن و سەرچاوەی ئەو هەواڵە پێوەنددار بە حیزبە ئۆپۆزیسیۆنەكانی حكموومەتی ئێران بوو كە پیسبوونی ئاوی بەنداوی \"قشلاق\"ی پشتڕاست دەكردەوە.
لەهەمبەردا بەرپرسانی ئیدارەی ئاوی ئوستانی كوردستان، پیسبوونی ئاوەكەیان بە پڕوپاگەندە وەسف كردبوو.
پاشكەوتی ئاو لە بەنداوی قشلاقی سنە ١٢٨ میلیۆن میتری سێجایە كە تەنیا ٢٠ میلیۆن میتری سێجا لەو ئاوە بە كەڵكی خواردنەوە دێت و بەو پێیە ئەو رێژە لە ئاوە هەتا دوو مانگی دیكە بەشی هاووڵاتیانی سنە دەكات؟.
بەوتەی بەرپرسی شیركەتی ئاوی ناوچەی سنە، نێوەنجی بەكار هێنانی ئاو لە ناو هاووڵاتیانی شاری سنەدا لە پووشپەڕی ئەمساڵدا هەشت ملیۆن میتری سێجا بووە و لە كۆی گشتیی ئەو رێژەیە شەش میلیۆنی میتری سێجا بۆ خواردنەوە و ٢ میلیۆن میتری سێجاش بۆ بەشی وەرزێڕی بەكار هاتووە.
شا نەزەری وتوویەتی: ئەگەر هاووڵاتیان بە تایبەت وەرزێڕان دەست بەئاوەكەوە بگرن و ٣٠% ئاو كەمتر بەكار بهێنن، ئەوە قەیرانی ئاو تێپەڕ دەكەین.
٩٠% ئاوی ئوستانی كوردستان لە بەشی وەرزێڕی، ٩% لە بەشی ئاوی خواردنەوە و ١%یش كە بواری پیشەسازیدا بەكار دێت.
بەپێی راپۆرتی ئاژانسی هەواڵدەریی كوردپا، بەڕێوەبەران و لێپرسراوانی شیركەتی ئاو و ئاوەڕۆی شار و ئاواییەكانی ئوستانی كوردستان لە كۆبوونەوەیەكدا لەمەڕ قەیرانی كەم ئاوی و لە كەمی دانی ئاوی خواردنەوەی هاووڵاتییانی كورد هوشداریان دا.
لەحاڵی حازردا بێجگە لەشاری سنە، لە شارەكانی سەقز، كامیاران، دێولان، قوروە، بیجار، بانە، مەریوان و حەسەن ئاواش پرسی كەمی ئاوی خواردنەوە لە رۆژەڤ دایە.
لە ئاوایەكانیش دۆخەكە سنوور بەزێن بووە و بەوتەی بەرپرسی شیركەتی ئاو و ئاوەڕۆی ئاواییەكانی ئوستانی كوردستان، لە كۆی گشتی یەك هەزار و ٣٥٢ ئاوایی، ١٨٤ ئاوایی بە ١١ هەزار حەشیمەتەوە خزمەتگوزاری لوولەكێشی ئاویان نیە.
رەحمان رەحیمی بە ماڵپەڕی \"تسنیم\"ی وتووە: ٥٦٩ ئاوایش لەژێر چەتری شیركەتی ئاو و ئاوەڕۆ دانین.
حەشیمەتی ئوستانی كوردستان یەك میلیۆن و ٥٠٠ هەزار كەس كە نزیك بە ٤٠٠ هەزاری لە سنەدا ژیان بەسەر دەبەن.
بارینی باران و رێژەی پاشكەوتی ئاو
رێژەی بارنەكان لەئوستانی كوردستان ئەمساڵ ١٣.٢ میلیارد میتری سێجا بووە كە نزیك بە ٥.٣ میلیارد سێجا ئاوی \"رەوان( بێپاشكەوت)\" بەرهەم هاتووە كە بە بەراورد لەگەڵ ساڵی رابردوو ٤٢% كەمی بە خۆیەوە بینیوە.
بەرپرسانی دەوڵەتی نەبوونی پاشەكەوت كردنی ئاو بۆ وێنە بەنداو سازییان بە هۆكاری دابەزینی رێژەی ٢٥%ی ئاوی خواردنەوەی ئوستانی كوردستان لەقەڵەم داوە.
رێژەی ئاوی بەنداوەكانی ئوستان، یەك هەزار و ٨٣٠ میلیۆن میتری سێجایە كە بە بەراورد لەگەڵ ساڵی پێشوو ٢٥% لە كەمی داوە.
تەرخان نەكردنی بوجە پەرە بە قەیرانی كەم ئاوی دەدات
كێشە و ئاریشەی بودجە یەكێكی دیكە لەكێشەكانی شیركەتی \"ئابفا( ئاو و فازڵاو)\"ی ئوستانی كوردستانە بە چەشنێك كە ساڵی رابردوو لە كۆی گشتیی بودجەی دەسنیشان كراوی ١٢٠ میلیارد تمەنی تەنیا ١٨ میلیارد لەو بودجەیە سەرف كراوە.
ئەمساڵیش نزیك بە ١٦٢ میلیارد ریاڵ بودجە بۆ ٢٣٠ گرێبەستی و پڕۆژە بودجە لەبەر چاو گیراوە كە هەتا ئێستا نزیك بە ٤٠%ی ئەو بودجە لە داهاتی ئوستان و میللییەوە دابین كراوە.
كێشەی ئاوی خواردنەوەی شاری سنە
لەماوەی چەند رۆژی رابردوودا هێندێهەواڵ بڵاو بوونەتەوە كە باس لە پیسبوونی ئاوی خواردنەوەی هاووڵاتیانی شاری سنە دەكەن و سەرچاوەی ئەو هەواڵە پێوەنددار بە حیزبە ئۆپۆزیسیۆنەكانی حكموومەتی ئێران بوو كە پیسبوونی ئاوی بەنداوی \"قشلاق\"ی پشتڕاست دەكردەوە.
لەهەمبەردا بەرپرسانی ئیدارەی ئاوی ئوستانی كوردستان، پیسبوونی ئاوەكەیان بە پڕوپاگەندە وەسف كردبوو.
پاشكەوتی ئاو لە بەنداوی قشلاقی سنە ١٢٨ میلیۆن میتری سێجایە كە تەنیا ٢٠ میلیۆن میتری سێجا لەو ئاوە بە كەڵكی خواردنەوە دێت و بەو پێیە ئەو رێژە لە ئاوە هەتا دوو مانگی دیكە بەشی هاووڵاتیانی سنە دەكات؟.
بەوتەی بەرپرسی شیركەتی ئاوی ناوچەی سنە، نێوەنجی بەكار هێنانی ئاو لە ناو هاووڵاتیانی شاری سنەدا لە پووشپەڕی ئەمساڵدا هەشت ملیۆن میتری سێجا بووە و لە كۆی گشتیی ئەو رێژەیە شەش میلیۆنی میتری سێجا بۆ خواردنەوە و ٢ میلیۆن میتری سێجاش بۆ بەشی وەرزێڕی بەكار هاتووە.
شا نەزەری وتوویەتی: ئەگەر هاووڵاتیان بە تایبەت وەرزێڕان دەست بەئاوەكەوە بگرن و ٣٠% ئاو كەمتر بەكار بهێنن، ئەوە قەیرانی ئاو تێپەڕ دەكەین.
٩٠% ئاوی ئوستانی كوردستان لە بەشی وەرزێڕی، ٩% لە بەشی ئاوی خواردنەوە و ١%یش كە بواری پیشەسازیدا بەكار دێت.