بەرموور، راپۆرتی حەفتانەی ئاژانسی کوردپا سەربارەت بەپرسی ژنان

حەفتەی سێیەمی مانگی بانەمەڕی ١٣٩٢
ئاژانسی کوردپا: بەمەبەستی زیاتر زەق کردنەوە و تاوتوێ کردنی مەسەلە پەیوەندیدارکانی تایبەت بە ژنان، ئاژانسی کوردپا بەشێوی حەفتانە راپۆرتێک لەژێر ناوی \"بەرموور\" بڵاو دەکاتەوە.

ئامانجی سەرەکی لە بڵاوکردنەوەی ئەم راپۆرتە تایبەتییە، زەق کردنەوەی پێشلکارییەکانی دەرهەق بە ژنان و هەروەها گرینگی دان بە سەرجەم چالاکییەکانی ژنان کە لەلایەن ژنان و رێکخراوەکانی پەیوەندیدار بە ژنانەوە ئەنجام ئەدرێت.

بەهۆی بەربڵاوی و گرینگیی ئەم بابەتە و هەروەها نەبوونی دەنگدانەوە لە ناو مێدیاکاندا، \"بەرموور\" بە شێوەی دیاریکراو دەپرژێتە سەر بابەت و مەسەلەکانی ژنان لە ناوچە کوردنشینەکانی ئێران، بەڵام ئەمە بەو واتایە نییە کە ناوچەکانی دیکەی ئێران دەخرێنە پەراوێزەوە، بۆیە ئاژانسی هەواڵدەریی کوردپا هەوڵ ئەدات بەپێی ئیمکان، گرینگی بە سەرجەم ناوچەکان دیکەی ئێرانیش بدات.

لە راپۆرتی ئەم حەفتەیەدا بارودۆخی ژنە زیندانیانی سیاسیی کورد لە زیندانەکانی ئێران، بەردەوامیی رەوتی خۆکوژیی ژنان لە ئاستی ئێراندا، کوژرانی ژنێک بەدەستی هاوسەرەکەی لە ئوستانی فارس و بارودۆخی چالاکان و ژنە زیندانییەکان دەخەینەڕوو.

کوردستـــــــــــــان

بارودۆخی ژنە زیندانیانی کورد لە زیندانەکانی ئێراندا

بەهۆی کەمتەرخەمیی بەرپرسی زیندانەکانی ئێران، بارودۆخی ژنە زیندانیانی سیاسیی کورد لە زیندانەکانی حکوومەتی ئیسلامیی ئێراندا بەرەو خراپتر بوون دەچێت.

بەپێی ئەو هەواڵانەی کە بڵاوبوونەتەوە، بارودۆخی تەندروستیی ژنە زیندانیی سیاسیی کورد \"مریەم تەقەدوسی\" لە زیندانی \"ئێڤین\"ی تاران رووی لە خراپتر بوون کردووە و تووشی ئازاری گورچیلە هاتووە و هەتا ئیستاش بەرپرسانی زیندان لە دانی مەرەخەسی بۆ چارەسەریی نەخۆشییەکەی خۆ دەبوێرن.

مریەم تەقەدوسی خەڵکی شاری \"نەغەدە\"یە کە بانەمەڕی ساڵی ١٣٨٩ بەتاوانی هاوکاریی یەکێک لە حیزبە کوردییەکانی ئۆپۆزسیۆنی حکوومەتی ئیسلامیی ئێران دەستبەسەر و بە ٩ ساڵ زیندانی تەعزیری مەحکووم کرا.

مریەم تەقەدوسی چەند مانگ پێش ئێستا بەهۆی بارودۆخی نالەباری زیندانی ئێڤین و بەتایبەت بەندی ژنانی ئەو زیندانە و هەروەها نابەرپرسیارەتیی بەرپرسانی زیندان لەمەڕ چارەسەر کردنی نەخۆشییەکەی، مانی لە خواردن گرتبوو.

لەلایەکی دیکەوە، زەینەب جەلالیان کە ماوەی زیاتر لە مانگێکە تووشی ئازاری چاو هاتووە، لەلایەن بەرپرسانی زیندانەوە لە هەموو جۆرە پێڕاگەیشتنێکی پزیشکی بێبەری کراوە و رێگریشیان لە ناردنی ئەو ژنە زیندانییە کوردە بۆ دەرەوەی زیندان کردووە.

بەدواداچوونی بنەماڵەی زەینەب جەلالیان بۆ وەرگرتنی مەرەخەسی بەمەبەستی چارەسەر کردنی نەخۆشیی رۆڵەکەیان، هیچ ئاکامێکی نەبووە.

زەینەب جەلالیان ژنە زیندانیی سیاسیی کورد،لە سەرماوەزی ساڵی ١٣٨٨ی هەتاویدا دەستبەسەر و بە تاوانی موحاربە و هاوکاری لەگەڵ یەکێک لە حیزبە کوردییەکانی ئۆپۆزسیۆنی حکوومەتی ئیسلامیی ئێران حوکمی ئێعدامی بۆ بڕایەوە.

دواتر حوکمی ئێعدامی ناوبراو لەلایەن دیوانی بەرزی وڵاتی ئێرانەوە بۆ زیندانی هەتاهەتایی گۆڕا.

لەلایەکی دیکەوە فاتمە پەرویزی یەکێکی دیکە لە ژنە زیندانیانی سیاسیی کورد کە بەتاوانی بێ‌ڕێزی کردن بە \"سەربازانی بێ‌ناو و نیشانی ئێمامی زەمان\" بە ٦ مانگ زیندانی تەعزیری مەحکووم کرابوو، چەند رۆژ پیش ئێستا و پاش تەواو بوونی حوکمەکەی لە زیندان ئازاد کرا.

فاتمە پەرویزی لە سەرماوەزی ساڵی ١٣٩١ی هەتاویدا لەلایەن هێزە ئەمنیەکانی حکوومەتی ئیسلامیی ئێرانەوە لە شاری کەرەج دەستبەسەر کرابوو.

ئێــــــــــــــــــــران

خۆکوژیی ٢ کچ لە تەورێز و لە تاران

بەپێی ئەو ئامارانەی کە بڵاو بوونەتەوە، ساڵانە ٤ هەتا ٥ هەزار هاووڵاتیی ئێرانی بەهۆی خۆکوژییەوە گیانیان لەدەست ئەدەن، بەڵام هەوڵی خۆکوژی ١٠ بەرابەری ئاماری خۆکوژییەکان راگەیەندراوە.

لەماوەی چەند رۆژی رابردوودا ٢ حاڵەتی هەوڵی خۆکووژیی لە شارەکانی تاران و تەورێز هاتۆونەتە ئاراوە.

رۆژی سێ‌شەممە رێکەوتی ١١ی بانەمەڕ کچە خوێندکارێکی خەڵکی \"قەزوێن\" هەوڵی خۆکوژی دابوو و هەتا ئێستاش لە بێ‌هۆشدا ماوەتەوە.
نیلووفەر هاشمی تەمەن ٢٢ ساڵ کە خەڵکی شاری \"قەزوێن\" و خوێندکاری رشتەی \"فەرش \" زانکۆی هونەری ئیسلامیی شاری تەورێز، لە نهۆمی سەرەوەی \"خەوتنگەی تایبەتی\"ـەوە خۆی فڕێ داوەتە خوارەوە و لە ئەنجامدا لەو کاتەوە هەتا ئیستا بێ‌هۆشە.

لەلایەکی دیکەوە، رۆژی یەکشەممە ریکەوتی ٨ی بانەمەڕ کچێکی تەمەن ١٧ ساڵ لە شەقامی \"حافز\"ی شاری تاران، بە خۆ خستنەخوارێ لە پردی پەڕینەوەی سەر ئەو شەقامە، هەوڵی خۆکوشتنی دابوو.

ئەو کچە کە لە کاتی گەڕانەوە لە قوتابخانە دەست دابووە خۆ کوژی و بەسووکی بریندار ببوو کە پاش ٢٠ خولەک لەو رووداوە لەلایەن تیمی پزیشکییەوە بۆ یەکێک لە ناوەندە دەرمانییەکانی تاران راگوێزرابوو.

توێژەران و کارناسانی کۆمەڵایەتی لە سەر ئەو باوەڕەن، هەژاری، کێشە کۆمەڵایەتی و بنەماڵەییەکان و هەروەها بوونی فەرهەنگ پیاو و ئایین سالاری سەرەکی‌ترین هۆکاری خۆکوژیی هاووڵاتییان لە وڵاتی ئێرانە.
ژنێک لە ئوستانی فارس بووە قوربانیی قەتڵی نامووسی

چەند رۆژ پیش ئێستا پیاوێکی خانەگومان لە شیراز پاش ئەوەی گومانی لە هاوسەرەکەی خۆی دەبێت، بەنزینی بەسریدا کردووە و ئاگری تێبەرداوە.

ناهید ژنێکی جەحیل بوو کەلەلایەن هاوسەرەکەی خۆیەوە ئاگری تێبەردرابوو و بەو هۆیەوە گیانی لەدەست دابوو.

مێردی ئەو ژنە کوژراوە، پاش چەند رۆژ لە ئەنجامدانی ئەو کارە، دانی بە تاوانەکەیدا ناوە.

بکوژەکە، نەزۆکیی و بەگومان بوونی لە هاوسەرەکەی خۆی بە هۆکاری ئەنجامدانی ئەو کارەی خۆی راگەیاندووە.

قەتڵی نامووسی بە شێوە کوشتنێک دەگوترێ کە بە بیانووی پاراستنی دیفاع لە شەرف و نامووس دێتە ئاراوە.

بەپێی ماددەی ٦٣٠ یاسای سزادانی ئیسلامی \"هەر کات پیاوێک هاوسەرەکی خۆی لە حاڵی زینادا ببینێت و بزانێت کە ژنەکەی بە خواستی خۆی ئەو کارەی ئەنجام داوە، دەتوانێت هەردووکیان بکوژێت و ئەگەریش بزانێت کە هاوسەرەکەی ناچار کراوە، دەتوانیت پیاوەکە بکوژێت.

ئەو بڕگە یاساییە لە روانگەی زۆرێک لە مافناسانەوە، برەودانی راستەوخۆی قەتڵی نامووسییە، هەرچەندە بەپێی ئەو ماددە یاساییە تەنیا مێرد ئیزنی ئەوەی هەیە کە ژنەکەی خۆی بکوژێت، بەڵام لە زۆربەی حاڵەتەکاندا کوژرانی ژنان لەلایەن برا و باوک و کەسوکاری نزیکی ژنانەوە دێتە ئاراوە و بەپێی ئەو ماددە یاساییە هیچ سزایەکیشیان بەسەردا ناساپێت.
بارودۆخی چالاکان و ژنە زیندانیانی لە نێو زیندانەکانی ئێراندا

بەنزیک بوونەوە لە کاتی ١١یەمین خولی هەڵبژاردنی سەرکۆماری و ئەمنیەتی‌بوونی دۆخی وڵاتی ئێران، دەستبەسەر کردنی ژنانیش هاوشێوەی سەرجەم چین و توێژەکانی دیکەی کۆمەڵ رووی لە زیادبوون کردووە و لە رۆژانی حەفتەی رابردوودا ژنە بەهاییەکی دیکە لە گورگان دەستبەسەر کرا و لەلایەکی دیکەشەوە لەماوەی حەفتەی رابردوودا ٤ کەس لە چالاکانی ژن بەدانانی بارمتە لە زیندان ئازاد کران.

\"دینا کەریمی\" کە رۆژی دووشەممە رێکەوتی ٣٠ رێبەندانی ساڵی رابردوو هاوڕێ لەگەڵ ٤ هاووڵاتیی دیکە لە شاری تاران دەستبەسەر کرابوو، پاش نزیک بە ٣ مانگ لە رۆژی یەکشەممە رێکەوتی ١١ی بانەمەڕدا بە دانانی بارمتەی ١٠٠ میلیۆن تمەنی لە زیندان ئازاد کرا.

هەروەها \"ئەکرەم سادات سەنجەری\" کە ناوبراویش لە رێکەوتی ٣٠ رێبەندان دەستبەسەر کرابوو، بڕیاربوو بە سپاردنی بارمتەیەکی ١٠٠ میلیۆن تمەنی ئازاد بکرێت، بەڵام هەتا ئێستا بنەماڵەی ئەو ژنە زیندانییە نەیانتوانیوە ئەو بارمتەیە دابین بکەن.

لەلایەکی دیکەوە رۆژی سێ‌شەممە رێکەوتی ١٠ی بانەمەڕ، ٣ کەس لە ژنە بەهاییە زیندانی کراوەکانی زیندانی ناوەندیی سیمنان بە دانانی بارمتە لە زیندان ئازاد بوون.

هەروەها \"ژینووس نوورانی\" پاش تەواو کردنی ماوەی زیندانییەکی، لە زیندانی ناوەندیی سیمنان ئازاد کرا.

ئەو هاووڵاتییە بەهاییە لە دادگای سەرەتاییدا حوکمی ١ ساڵ زیندنای بۆ بڕایەوە و دواتریش ئەو حوکمە لە دادگای پێداچوونەوەدا پشت‌راست کرایەوە.

هەر لەو رۆژەدا حوکمی ٦ مانگ زیندنای کردنی \"نێدا مەجیدی\" پاش پشت‌راست کرانەوە لە دادگای پێداچوونەوەدا، چووبووە قۆناغی جێبەجێ کردنەوە کە بەهۆی نالەبەر بوونی باری تەندروستیی منداڵەکەی پاش ٥ مانگ، لە زیندان ئازاد کرابوو.
ناوبراو لەلایەن دادگای پێداچوونەوەشدا بە ٤ میلیۆن تمەن پارەی نەغد مەحکووم کرابوو، کە پاش پشت‌راست کرانەوەی حوکمەکەی هاوڕێ لەگەڵ منداڵە شیرخۆرەکەی رەوانەی زیندانی شاری سیمنان کرابوو.

لەلایەکی دیکەوە، \"شوهرە ئەعزەمی\"ژنە زیندانییەکی دیکەی پەیڕەوی ئایینی بەهایی لە زیندانی سیمان، بە کەڵک وەرگرتن لە ئازادیی مەرجدار \"ئازدی مشروط\" ماوەی ٥٠ رۆژ زووتر لە رێکەوتی تەواوبوونی حوکمەکەی، لە زیندان ئازاد کرا.

ناوبراو بەتاوانی \" ئەندامەتی لە کۆمەڵەی بەهاییەکان\"دا لەلایەن داگای سەرەتاییەوە بە ٥ ساڵ زیندانی تەعزیری مەحکوم کرابوو کە ئەو حوکمە لە دادگای پێداچوونەوەدا بۆ ٨ مانگ زیندانی تەعزیری کەم کرایەوە.

هەروەها ژنێکی دیکەی زیندانی پاش تێپەڕبوونی نزیک بە ٣ مانگ هەتا ئیستا لە ژوورە تاکەکەسییەکاندا راگیراوە و دۆسییەکەی بەناڕوونی ماوەتەوە.

\"فاتمە مەسنی\" کە سەرلە بەیانیی رۆژی دووشەممە رێکەوتی ١٠ رێبەندانی ساڵی رابردوو لەلایەن هێزە ئیتلاعاتییەکانی حکوومەتی ئیسلامیی ئێرانەوە دەستبەسەر کرابوو، هەتا ئێستا لە ژوورە تاکەکەسییەکانی ئیدارەی ئیتلاعاتدا راگیراوە.

ئەو ژنە تەمەن ٤٥ ساڵەیە بە تاوانی لایەنگری لە رێکخراوی موجاهیدینی خەڵکی ئێران دەستبەسەر کراوە.

سەرچاوەکان:
ئاژانسی هەواڵدەریی کوردپا
هەواڵدەریی هێرانا
ماڵپەڕی ئەهراب نیوز
ماڵپەڕی خوێندکار