پوخته‌یه‌ك له‌سه‌ر بارودۆخی زیندانی ناوه‌ندیی سنه
19:57 - 5 خەزەڵوەر 2715
ئاژانسی کوردپا: زیندانی ناوه‌ندیی سنه كه ڕێژه‌یه‌كی به‌رچاو زیندانی، به‌تایبه‌ت زیندانیی سیاسی و مەزهەبیی له‌خۆگرتووه، له ١٠به‌ندی سه‌ره‌كی پێكدێت و به‌هۆی كه‌میی جێگه‌وڕێگه و نه‌بوونی كه‌لوپه‌ل و پێداویستیی پزیشكی و بێهداشتی، دۆخێكی ئاڵۆزی هه‌یه. ئه‌م بارودۆخه بۆ زیندانیان و چالاكانی سیاسی و مه‌ده‌نیی به‌ندكراو، له‌م ناوه‌نده زۆر سه‌ختتر و دژوارتره.
هه‌ر كام له به‌نده‌كانی ئه‌م زیندانه چه‌ند ژووری ١٢ میتری له خۆده‌گرێ كه له هه‌ر ژوورێكدا ٢٠ تا ٢٥ كه‌س زیندانی كراون كه به‌شی زۆریان له ته‌ختی خه‌و بێبه‌رین و ناچارن له ته‌نیشت یه‌كتر و ته‌نانه‌ت هه‌ندێك جار له نێو كۆریدۆره‌كاندا بخه‌ون.
هاوكات هیچ جیاكارییه‌ك بۆ زیندانییه‌كان له باری جۆری تاوان و سزاكانیان له‌به‌رچاو ناگیرێت و زۆربه‌ی جار منداڵانی خوار ١٨ ساڵیش، تێكه‌ڵ به زیندانیانی سه‌رو ١٨ ساڵ ده‌كرێن. به‌ندكراوانی سیاسی، بێ له‌به‌رچاوگرتنی ته‌مه‌ن و دۆخی ڕۆحی ــ دەروونییان به مهبهستی سووكایه‌تی پێكردن و گوشاری ڕۆحی و ڕه‌وانی، ده‌خرێنه لای ئه‌و زیندانیانه‌ی كه تاوانی وه‌ك دزی، قه‌تڵ، قاچاقی مادده سڕكه‌ره‌كان و تاوانه كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كانیان ئه‌نجام داوه.
له‌باری پزیشكیشه‌وه، وه‌ك ده‌ڵێن، پێویسته حه‌وت خانی ڕۆسته‌م ببڕن.
به‌تایبه‌ت له‌مباره‌وه زیندانیانی سیاسی زۆرترین گوشاریان بۆ دێنن و به‌رپرسانی زیندان هیچ وه‌ڵامێكی ئه‌وتۆ به داواكاریی زیندانییه‌كان ناده‌نه‌وه و ته‌نانه‌ت زۆربه‌ی جاریش به بێحورمهتی كردن وه‌ڵامیان ده‌ده‌نه‌وه. كه‌ڵكوه‌رگرتن له سرویسی بێهداشتی بۆ زیندانییه سیاسییه‌كان سنوورداره و ڕێگری كردن له كه‌ڵكوه‌رگرتن له سرویسه بێهداشتییه‌كان بووه‌ته پرسێكی باو.
یه‌كێكی دیكه له كێشه‌كانی نێو زیندان، بوونی به لێشاو و هه‌رزانی مادده سڕكه‌ره‌كانه، كه به‌هۆی كارگێر و فه‌رمانبه‌ره‌كانی نێو زیندانه‌وه ئازادانه مه‌سره‌ف ده‌كرێت. ئه‌مه‌ش زیاتر وه‌ك به‌رنامه‌یه‌كی به‌رنامه‌داڕێژراو بۆ به‌ندكراوانی سیاسی دێته به‌رچاو.
جیا له‌مانه‌ش مه‌ئمور و لێكۆڵه‌رانی ئیداره‌ی ئیتلاعات به بێ هه‌بوونی ئیزن له‌لایه‌ن دادگاوه هه‌ر كاتێك بیانهه‌وێ ده‌توانن بڕژێنه نێو زیندانه‌كان و لێپرسینه‌وه له تۆمه‌تباران و به‌ندكراوانی سیاسی بكه‌ن كه ته‌نانه‌ت له كاتی ئێعتراز كردنیشدا نه‌ته‌نیا وه‌ڵامێكی گونجاویان پێ نادرێتەوە، به‌ڵكوو بێحورمهتیان پێ ده‌كرێت و به‌دڕه‌وشتانه مامه‌ڵه‌یان له‌گه‌ڵ ده‌كرێت. به‌رپرسانی ئیتلاعات چه‌ندین مۆره‌ی خۆیان كه زۆربه‌ی جار بریتین له شه‌ڕفرۆش و چه‌قۆكیشه ده‌ستبه‌سه‌ركراوه‌كان ده‌نێرنه لایان و ته‌شقه‌ڵه‌یان پێ ده‌كه‌ن و شه‌ڕیان پێ ده‌فرۆشن.
هه‌ر كام له به‌نده‌كانی ئه‌م زیندانه چه‌ند ژووری ١٢ میتری له خۆده‌گرێ كه له هه‌ر ژوورێكدا ٢٠ تا ٢٥ كه‌س زیندانی كراون كه به‌شی زۆریان له ته‌ختی خه‌و بێبه‌رین و ناچارن له ته‌نیشت یه‌كتر و ته‌نانه‌ت هه‌ندێك جار له نێو كۆریدۆره‌كاندا بخه‌ون.
هاوكات هیچ جیاكارییه‌ك بۆ زیندانییه‌كان له باری جۆری تاوان و سزاكانیان له‌به‌رچاو ناگیرێت و زۆربه‌ی جار منداڵانی خوار ١٨ ساڵیش، تێكه‌ڵ به زیندانیانی سه‌رو ١٨ ساڵ ده‌كرێن. به‌ندكراوانی سیاسی، بێ له‌به‌رچاوگرتنی ته‌مه‌ن و دۆخی ڕۆحی ــ دەروونییان به مهبهستی سووكایه‌تی پێكردن و گوشاری ڕۆحی و ڕه‌وانی، ده‌خرێنه لای ئه‌و زیندانیانه‌ی كه تاوانی وه‌ك دزی، قه‌تڵ، قاچاقی مادده سڕكه‌ره‌كان و تاوانه كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كانیان ئه‌نجام داوه.
له‌باری پزیشكیشه‌وه، وه‌ك ده‌ڵێن، پێویسته حه‌وت خانی ڕۆسته‌م ببڕن.
به‌تایبه‌ت له‌مباره‌وه زیندانیانی سیاسی زۆرترین گوشاریان بۆ دێنن و به‌رپرسانی زیندان هیچ وه‌ڵامێكی ئه‌وتۆ به داواكاریی زیندانییه‌كان ناده‌نه‌وه و ته‌نانه‌ت زۆربه‌ی جاریش به بێحورمهتی كردن وه‌ڵامیان ده‌ده‌نه‌وه. كه‌ڵكوه‌رگرتن له سرویسی بێهداشتی بۆ زیندانییه سیاسییه‌كان سنوورداره و ڕێگری كردن له كه‌ڵكوه‌رگرتن له سرویسه بێهداشتییه‌كان بووه‌ته پرسێكی باو.
یه‌كێكی دیكه له كێشه‌كانی نێو زیندان، بوونی به لێشاو و هه‌رزانی مادده سڕكه‌ره‌كانه، كه به‌هۆی كارگێر و فه‌رمانبه‌ره‌كانی نێو زیندانه‌وه ئازادانه مه‌سره‌ف ده‌كرێت. ئه‌مه‌ش زیاتر وه‌ك به‌رنامه‌یه‌كی به‌رنامه‌داڕێژراو بۆ به‌ندكراوانی سیاسی دێته به‌رچاو.
جیا له‌مانه‌ش مه‌ئمور و لێكۆڵه‌رانی ئیداره‌ی ئیتلاعات به بێ هه‌بوونی ئیزن له‌لایه‌ن دادگاوه هه‌ر كاتێك بیانهه‌وێ ده‌توانن بڕژێنه نێو زیندانه‌كان و لێپرسینه‌وه له تۆمه‌تباران و به‌ندكراوانی سیاسی بكه‌ن كه ته‌نانه‌ت له كاتی ئێعتراز كردنیشدا نه‌ته‌نیا وه‌ڵامێكی گونجاویان پێ نادرێتەوە، به‌ڵكوو بێحورمهتیان پێ ده‌كرێت و به‌دڕه‌وشتانه مامه‌ڵه‌یان له‌گه‌ڵ ده‌كرێت. به‌رپرسانی ئیتلاعات چه‌ندین مۆره‌ی خۆیان كه زۆربه‌ی جار بریتین له شه‌ڕفرۆش و چه‌قۆكیشه ده‌ستبه‌سه‌ركراوه‌كان ده‌نێرنه لایان و ته‌شقه‌ڵه‌یان پێ ده‌كه‌ن و شه‌ڕیان پێ ده‌فرۆشن.
