ئێران و هاوسه‌رگیری له ته‌مه‌نێکی نه‌گونجاودا
14:37 - 29 پووشپەڕ 2713
Unknown Author
شه‌ونم هه‌مزه‌یی
هه‌ر کۆمه‌ڵگایه‌ک خاوه‌نی کۆمه‌ڵێک نه‌ریتی جوان و به‌جێیه‌که‌وه‌ک میراتێک بۆ ئه‌و نه‌ته‌وه‌و کۆمه‌ڵگایه‌ده‌مێنێته‌وه، له‌پاڵ ئه‌وه‌شدا کۆمه‌ڵێک نه‌ریت و سوننه‌تی نابه‌جێ و کۆن له‌نێو بیرکردنه‌وه‌و مێشکی که‌سانی نێو کۆمه‌ڵگادا ده‌بن به‌پێوه‌ری ژیانی کۆمه‌ڵایه‌تی. که‌م نین ئه‌و سوننه‌ته‌خراپانه‌ی که‌تا ئێستاش کۆمه‌ڵگای ئێمه‌نه‌یتوانیوه‌له‌یه‌خه‌ی خۆی بکاته‌وه‌و هه‌روا ئاکامی خراپ و ناخۆشی چ بۆ ئێستا و چ بۆ داهاتوو لێ ده‌که‌وێته‌وه.
بۆ هه‌موو لایه‌کیش ئاشکرایه‌که‌خێزان یه‌که‌یه‌کی کۆمه‌ڵایه‌تیه‌و کۆمه‌ڵگای له‌سه‌ر دروست بووه،مرۆڤ و ژیان پێویستیان به‌هاوسه‌ریه‌تی هه‌یه،مرۆڤ ده‌بێ ئازاد بێ له‌هاوسه‌ر گرتن،به‌شێوه‌یه‌ک که‌ئیراده‌ی خۆی تێدا به‌رجه‌سته‌بکات،چونکه‌له‌بنه‌ڕه‌تدا هاوسه‌رگیری بریتیه‌له‌یه‌کگرتنی ئیراده‌ی ژن و پیاوو ره‌زامه‌ندیان له‌سه‌ر پێکهێنانی خێزان.
یه‌کێک له‌و سوننه‌تانه‌به‌شوودانی کچان بێ ویستی خۆیان و له‌ته‌مه‌نێکی نه‌گونجاو دایه، که‌هاوسه‌رگیری کچان و کوڕانی خوار ته‌مه‌نی قانونی له‌زۆربوون دایه‌و بۆته‌قه‌یران و دیارده‌یه‌کی کۆمه‌ڵایه‌تی و به‌پێی ئاماره‌کان به‌رده‌وام له‌ته‌شه‌نه‌کردن دایه.
یه‌کێک له‌و شتانه‌ی که‌پێویسته‌باسی بکه‌ین باوه‌ڕێکی ناشیرینه‌که‌به‌شێک له‌خه‌ڵکی ئێمه‌خوویان پێوه‌گرتوه‌و به‌پێی ئه‌م باوه‌ڕه‌ڕێگه‌ناده‌ن کچه‌کانیان وه‌ک کوڕان درێژه‌به‌خوێندن بده‌ن و پێیان وایه‌ده‌بێ له‌ته‌مه‌نێکی زوودا ژیانی هاوسه‌ری پێک بێنن و کاروباری ماڵان بکه‌ن و به‌واتایه‌ک ژنیان نه‌گوتوه‌خوێندن وکار کردن له‌ده‌ره‌وه،که‌ده‌توانین ئه‌وه‌زیاتر بگه‌ڕێنیه‌وه‌بۆ هه‌ژاری بنه‌ماڵه‌کان که‌له‌جیاتی ناردنی منداڵه‌کانیان بۆ قوتابخانه‌ڕه‌وانه‌ی ماڵی شوویان ده‌که‌ن یان کچه‌کانیان ده‌فرۆشن،که‌زۆر جار له‌م نێوه‌دا ژماره‌یه‌کی زۆر کچ هه‌ن که‌به‌پله‌یه‌کی باش له‌خوێندن ده‌رچووه‌و ڕێگه‌یان نه‌داوه‌درێژه‌به‌خوێندن بدا،پێیان گوتووه‌که‌زوتر شوو بکا چونکه‌خوێندن بۆ ژنان بێکه‌ڵکه.وه‌به‌پێێ زۆرێک له‌لێکۆلینه‌وه‌و ئاماره‌کان ده‌رکه‌وتووه‌که‌له‌م دواییانه‌دا جگه‌له‌کچان ژماره‌ی ئه‌و کوڕانه‌ش زیادی کردووه‌که‌له‌ته‌مه‌نی خوار (١٠) ساڵی هاوسه‌رگیری ده‌که‌ن.
هه‌رچه‌نده‌حاشا له‌وه‌ناکرێ که‌ئه‌وه‌له‌کۆنه‌وه‌له‌کۆمه‌ڵگادا هه‌بووه‌و ئێستاش ماوه‌ته‌وه، به‌ڵام به‌شێکی ئه‌و باوه‌ڕه‌ده‌سه‌ڵاتی زاڵ به‌سه‌ر وڵاته‌که‌مان وای کردوه‌بچێته‌نێو بیرو زه‌ینی خه‌ڵکه‌وه.
که‌به‌پێێ زۆرێک له‌ئاماره‌کانی ئیداره‌ی سه‌بتی ئه‌حواڵ(ده‌زگای تۆمارکردنی له‌دایک بوون و هاوسه‌رگیری و ته‌ڵاق ) ژماره‌یه‌کی زۆر له‌کچان و کوڕانی ژێر ته‌مه‌نی یاسایی هاوسه‌رگیریان کردووه.
وه‌هه‌ر له‌م باره‌وه‌یه‌کێک له‌ئه‌ندامانی ئه‌نجومه‌نی پاراستنی مافی منداڵانی ئێران ده‌ڵێت،ژماره‌ی هاوسه‌رگیری له‌ته‌مه‌نێکی که‌م داو به‌زۆر به‌شودانی کچان بێ خواستی خۆیان و له‌ته‌مه‌نێکی نه‌گونجاودا ،به‌رده‌وام له‌گه‌شه‌کردن دایه‌و مه‌ترسیه‌کی گه‌وره‌له‌سه‌ر داهاتووی کۆمه‌ڵگای ئێران دروست ده‌کات.
ئه‌وه‌ی لێره‌دا جێگای سه‌رجنجه‌که‌له‌یاسای کۆماری ئیسلامیدا ڕیگه‌دراوه‌که‌مندالانی خوار ته‌مه‌ن (١٠) ساڵ هاوسه‌رگیری بکه‌ن به‌سه‌ردانی کردنیان بۆ دادگا،که‌له‌دادگادا به‌شێوه‌یه‌کی فه‌رمی ئه‌م هاوسه‌رگیریانه‌ئه‌نجام ده‌درێت.
هه‌روه‌ها له‌یاسای کۆماری ئیسلامیدا ،هیچ مادده‌یاسایه‌ک نیه‌که‌ڕێگر بێت له‌به‌رده‌م به‌زۆر به‌شودانی کچان و هاوسه‌رگیری کچان و کوڕانی خوار ته‌مه‌نی یاسایی،که‌به‌رده‌وامیش ده‌زگاکانی پاراستنی مافی منداڵان داوا ده‌که‌ن که‌ڕێو شوێنی گونجاو له‌م باره‌وه‌بگیرترێته‌به‌ر.
که‌ئه‌گه‌ر بێت و ئاماژه‌یه‌ک به‌یاسا جیهانیه‌کان بکه‌ین چه‌ندین خاڵ ڕه‌چاو کراوه‌له‌هاوسه‌رگیریدا ،که‌به‌هیچ شێوه‌یه‌ک له‌یاساکانی کۆماری ئیسلامیدا کاری له‌سه‌ر نه‌کراوه‌ئه‌وانیش:
- به‌پێی یاسا کاتێک هاوسه‌ریه‌تی دروست ده‌بێت که‌به‌ره‌زامه‌ندی هه‌ردوو لا ( واته‌کچ و کوڕ ) بێت و زۆره‌ملێی تێدا نه‌بێت.
- ته‌مه‌نی هاوسه‌ریه‌تی له(١٥) ساڵ که‌متر نه‌بێت ،له‌ڕووی یاساییه‌وه‌هاوسه‌رگیری دروست نابێت ئه‌گه‌ر له‌و ته‌مه‌نه‌که‌متر بێت.
به‌پێێ ئاماره‌کان به‌زۆری ئاماژه‌به‌وه‌کراوه‌که‌زیاتر بڵاو بوونی ئه‌م دیاردانه‌له‌باشوری ئێران به‌ربڵاوه‌واته‌ناوچه‌گه‌رمه‌سێره‌کان ئه‌ویش به‌هۆی زوو باڵغ بوونیانه‌وه،که‌بۆته‌دیارده‌یه‌کی کۆمه‌ڵایه‌تی، زۆر جاریش هۆکاری ئه‌مه‌ده‌گه‌رێندرێته‌وه‌بۆ په‌یوه‌ندی سێکسی ناشه‌رعی که‌له‌زۆرێک له‌م ناوچانه‌دا له‌ته‌شه‌نه‌سه‌ندن دایه.یان له‌هه‌ندێ گوند و شاره‌کانی ئێراندا هاوسه‌رگیری هه‌یه‌که‌له‌لایه‌ن مه‌لاکانه‌وه‌له‌سه‌ر کاغه‌زێک ده‌نوسرێت و له‌پاشان له‌شوێنی فه‌رمی تۆمار ده‌کرێت.
له‌هه‌ندێ لێکۆلینه‌وه‌و توێژینه‌وه‌دا که‌له‌سه‌ر چه‌ندین شاری پارێزگاکانی بوشه‌هر و بلوجستان وسیستان و خوزستان و لورستان کراوه،ده‌رکه‌وتووه‌که‌ژماره‌ی هاوسه‌رگیری کچان و کوڕانی له‌م ته‌مه‌نه‌دا له‌زیادبووندایه،وه‌به‌داخه‌وه‌رۆژهه‌ڵاتی کوردستانیش له‌م لایه‌نه‌وه‌پشکێکی زۆری به‌رکه‌وتووه‌به‌تایبه‌ت له‌پارێزگاکانی ئیلام و لورستان و گه‌لێک ناوچه‌ی تر.
جگه‌له‌هه‌موو ئه‌وانه‌ی که‌باس کرا قه‌یرانی ئابوری و بێکاری، نه‌توانینی دابین کردنی بژێوی ژیان یه‌کێکه‌له‌هۆکاره‌سه‌ره‌کیه‌کانی به‌زۆر به‌شودانی کچانه‌که‌له‌به‌رامبه‌ڕ بڕیکی پاره‌کچه‌کانیان ده‌فرۆشن و بێ ویست و ئاره‌زووی خۆیان له‌ته‌مه‌نی زۆر نه‌گونجاودا هاوسه‌رگیریان پێ ده‌که‌ن.
هه‌مووی ئه‌م جۆره‌کرده‌وانه‌ده‌رحه‌قی کچان و کوران له‌کۆمه‌ڵگادا ده‌بێته‌هۆی ئه‌وه‌ی كه‌ئه‌وان نه‌توانن له‌ژیانی هاوسه‌ری دا سه‌رکه‌وتوو بن و ژیانێکی زۆر ناخۆشیان له‌گه‌ڵ مێرد و منداڵه‌کانیان له‌داهاتوو دا هه‌بێت. رێژه‌ی که‌سانێک که‌به‌هۆی ئه‌و شتانه‌وه‌ژیانیان لێک داده‌بڕدرێ و ناتوانن درێژه‌به‌ژیانی هاوسه‌ری بده‌ن به‌باشی ئه‌و راستیه‌ده‌سه‌لمێنن که‌ئه‌و کارانه‌نه‌ته‌نیا ناتوانێ خزمه‌ت به‌منداڵه‌کان بکا به‌ڵکوو غه‌درێکی گه‌وره‌یه‌که‌بنه‌ماڵه‌کان له‌کچه‌کانی منداله‌کانیان ده‌که‌ن و له‌پاڵ ئه‌وه‌ش زه‌برێکی گه‌وره‌له‌کۆمه‌ڵگاکه‌یان ده‌ده‌ن. کاتێک کچ و کوڕێک بێ ئه‌وه‌ی هیچ هه‌ستێکیان بۆ یه‌ک هه‌بێت یان ئه‌وه‌ی که‌له‌رووی هێندێک پێوه‌ری دیکه‌وه‌که‌بنه‌ماڵه‌کان به‌سه‌ریاندا ده‌یسه‌پێنن بچنه‌نێو ژیانی هاوبه‌شیه‌وه‌ده‌بینین که‌ئه‌و ژیانه‌ژیانێکی پڕ له‌بێ هیوایی و رق و قین و ناخۆشی ده‌بێت.
ده‌رئه‌نجامی ئه‌وانه‌هه‌مووی کێشه‌ی کۆمه‌ڵایه‌تی زۆری لێ ده‌که‌وێته‌وه،که‌زۆر له‌ده‌رونناسان پێیان و وایه‌زۆرینه‌ی ئه‌وانه‌ی توشی نه‌خۆشیه‌ده‌رونیه‌کان ده‌بنه‌وه‌هاوسه‌رگیری کچانی منداڵ له‌گه‌ڵ پیاوانی به‌ساڵاچووه،که‌زۆر کێشه‌ی وه‌ک لێکترازانی خێزانه‌کان و هه‌روه‌ها زیادبوونی دیارده‌ی له‌شفرۆشی و خۆکوشتنی لێ ده‌که‌وێته‌وه،که‌به‌داخه‌وه‌ده‌بینین ڕۆژ به‌ڕۆژ ژماره‌یه‌ن له‌زیاد بووندایه،واته‌له‌گه‌ڵ به‌رز بوونه‌وه‌ی ئاماری هاوسه‌رگیری له‌ئێران دا ئاماری ته‌لاقیش به‌رزبوونه‌وه‌ی به‌رچاوی به‌خۆیه‌وه‌بینیوه،هه‌روه‌ها خاڵێکی تری که‌جێگای ئاماژه‌یه‌ئه‌وه‌یه‌که‌له‌م نێوه‌دا کچانی منداڵ زیاتر کاریگه‌ری خراپ له‌سه‌ریان ده‌بێت ئه‌ویش به‌هۆی مندال بوونه‌وه،چونکه‌له‌وانه‌یه‌توانای جه‌سته‌یی له‌و ته‌مه‌نه‌دا بۆ منداڵ زه‌حمه‌ت بێت که‌زۆر جار گیان له‌ده‌ست دانی دایکه‌که‌ی لێ ده‌که‌وێته‌وه.
هه‌ر کۆمه‌ڵگایه‌ک خاوه‌نی کۆمه‌ڵێک نه‌ریتی جوان و به‌جێیه‌که‌وه‌ک میراتێک بۆ ئه‌و نه‌ته‌وه‌و کۆمه‌ڵگایه‌ده‌مێنێته‌وه، له‌پاڵ ئه‌وه‌شدا کۆمه‌ڵێک نه‌ریت و سوننه‌تی نابه‌جێ و کۆن له‌نێو بیرکردنه‌وه‌و مێشکی که‌سانی نێو کۆمه‌ڵگادا ده‌بن به‌پێوه‌ری ژیانی کۆمه‌ڵایه‌تی. که‌م نین ئه‌و سوننه‌ته‌خراپانه‌ی که‌تا ئێستاش کۆمه‌ڵگای ئێمه‌نه‌یتوانیوه‌له‌یه‌خه‌ی خۆی بکاته‌وه‌و هه‌روا ئاکامی خراپ و ناخۆشی چ بۆ ئێستا و چ بۆ داهاتوو لێ ده‌که‌وێته‌وه.
بۆ هه‌موو لایه‌کیش ئاشکرایه‌که‌خێزان یه‌که‌یه‌کی کۆمه‌ڵایه‌تیه‌و کۆمه‌ڵگای له‌سه‌ر دروست بووه،مرۆڤ و ژیان پێویستیان به‌هاوسه‌ریه‌تی هه‌یه،مرۆڤ ده‌بێ ئازاد بێ له‌هاوسه‌ر گرتن،به‌شێوه‌یه‌ک که‌ئیراده‌ی خۆی تێدا به‌رجه‌سته‌بکات،چونکه‌له‌بنه‌ڕه‌تدا هاوسه‌رگیری بریتیه‌له‌یه‌کگرتنی ئیراده‌ی ژن و پیاوو ره‌زامه‌ندیان له‌سه‌ر پێکهێنانی خێزان.
یه‌کێک له‌و سوننه‌تانه‌به‌شوودانی کچان بێ ویستی خۆیان و له‌ته‌مه‌نێکی نه‌گونجاو دایه، که‌هاوسه‌رگیری کچان و کوڕانی خوار ته‌مه‌نی قانونی له‌زۆربوون دایه‌و بۆته‌قه‌یران و دیارده‌یه‌کی کۆمه‌ڵایه‌تی و به‌پێی ئاماره‌کان به‌رده‌وام له‌ته‌شه‌نه‌کردن دایه.
یه‌کێک له‌و شتانه‌ی که‌پێویسته‌باسی بکه‌ین باوه‌ڕێکی ناشیرینه‌که‌به‌شێک له‌خه‌ڵکی ئێمه‌خوویان پێوه‌گرتوه‌و به‌پێی ئه‌م باوه‌ڕه‌ڕێگه‌ناده‌ن کچه‌کانیان وه‌ک کوڕان درێژه‌به‌خوێندن بده‌ن و پێیان وایه‌ده‌بێ له‌ته‌مه‌نێکی زوودا ژیانی هاوسه‌ری پێک بێنن و کاروباری ماڵان بکه‌ن و به‌واتایه‌ک ژنیان نه‌گوتوه‌خوێندن وکار کردن له‌ده‌ره‌وه،که‌ده‌توانین ئه‌وه‌زیاتر بگه‌ڕێنیه‌وه‌بۆ هه‌ژاری بنه‌ماڵه‌کان که‌له‌جیاتی ناردنی منداڵه‌کانیان بۆ قوتابخانه‌ڕه‌وانه‌ی ماڵی شوویان ده‌که‌ن یان کچه‌کانیان ده‌فرۆشن،که‌زۆر جار له‌م نێوه‌دا ژماره‌یه‌کی زۆر کچ هه‌ن که‌به‌پله‌یه‌کی باش له‌خوێندن ده‌رچووه‌و ڕێگه‌یان نه‌داوه‌درێژه‌به‌خوێندن بدا،پێیان گوتووه‌که‌زوتر شوو بکا چونکه‌خوێندن بۆ ژنان بێکه‌ڵکه.وه‌به‌پێێ زۆرێک له‌لێکۆلینه‌وه‌و ئاماره‌کان ده‌رکه‌وتووه‌که‌له‌م دواییانه‌دا جگه‌له‌کچان ژماره‌ی ئه‌و کوڕانه‌ش زیادی کردووه‌که‌له‌ته‌مه‌نی خوار (١٠) ساڵی هاوسه‌رگیری ده‌که‌ن.
هه‌رچه‌نده‌حاشا له‌وه‌ناکرێ که‌ئه‌وه‌له‌کۆنه‌وه‌له‌کۆمه‌ڵگادا هه‌بووه‌و ئێستاش ماوه‌ته‌وه، به‌ڵام به‌شێکی ئه‌و باوه‌ڕه‌ده‌سه‌ڵاتی زاڵ به‌سه‌ر وڵاته‌که‌مان وای کردوه‌بچێته‌نێو بیرو زه‌ینی خه‌ڵکه‌وه.
که‌به‌پێێ زۆرێک له‌ئاماره‌کانی ئیداره‌ی سه‌بتی ئه‌حواڵ(ده‌زگای تۆمارکردنی له‌دایک بوون و هاوسه‌رگیری و ته‌ڵاق ) ژماره‌یه‌کی زۆر له‌کچان و کوڕانی ژێر ته‌مه‌نی یاسایی هاوسه‌رگیریان کردووه.
وه‌هه‌ر له‌م باره‌وه‌یه‌کێک له‌ئه‌ندامانی ئه‌نجومه‌نی پاراستنی مافی منداڵانی ئێران ده‌ڵێت،ژماره‌ی هاوسه‌رگیری له‌ته‌مه‌نێکی که‌م داو به‌زۆر به‌شودانی کچان بێ خواستی خۆیان و له‌ته‌مه‌نێکی نه‌گونجاودا ،به‌رده‌وام له‌گه‌شه‌کردن دایه‌و مه‌ترسیه‌کی گه‌وره‌له‌سه‌ر داهاتووی کۆمه‌ڵگای ئێران دروست ده‌کات.
ئه‌وه‌ی لێره‌دا جێگای سه‌رجنجه‌که‌له‌یاسای کۆماری ئیسلامیدا ڕیگه‌دراوه‌که‌مندالانی خوار ته‌مه‌ن (١٠) ساڵ هاوسه‌رگیری بکه‌ن به‌سه‌ردانی کردنیان بۆ دادگا،که‌له‌دادگادا به‌شێوه‌یه‌کی فه‌رمی ئه‌م هاوسه‌رگیریانه‌ئه‌نجام ده‌درێت.
هه‌روه‌ها له‌یاسای کۆماری ئیسلامیدا ،هیچ مادده‌یاسایه‌ک نیه‌که‌ڕێگر بێت له‌به‌رده‌م به‌زۆر به‌شودانی کچان و هاوسه‌رگیری کچان و کوڕانی خوار ته‌مه‌نی یاسایی،که‌به‌رده‌وامیش ده‌زگاکانی پاراستنی مافی منداڵان داوا ده‌که‌ن که‌ڕێو شوێنی گونجاو له‌م باره‌وه‌بگیرترێته‌به‌ر.
که‌ئه‌گه‌ر بێت و ئاماژه‌یه‌ک به‌یاسا جیهانیه‌کان بکه‌ین چه‌ندین خاڵ ڕه‌چاو کراوه‌له‌هاوسه‌رگیریدا ،که‌به‌هیچ شێوه‌یه‌ک له‌یاساکانی کۆماری ئیسلامیدا کاری له‌سه‌ر نه‌کراوه‌ئه‌وانیش:
- به‌پێی یاسا کاتێک هاوسه‌ریه‌تی دروست ده‌بێت که‌به‌ره‌زامه‌ندی هه‌ردوو لا ( واته‌کچ و کوڕ ) بێت و زۆره‌ملێی تێدا نه‌بێت.
- ته‌مه‌نی هاوسه‌ریه‌تی له(١٥) ساڵ که‌متر نه‌بێت ،له‌ڕووی یاساییه‌وه‌هاوسه‌رگیری دروست نابێت ئه‌گه‌ر له‌و ته‌مه‌نه‌که‌متر بێت.
به‌پێێ ئاماره‌کان به‌زۆری ئاماژه‌به‌وه‌کراوه‌که‌زیاتر بڵاو بوونی ئه‌م دیاردانه‌له‌باشوری ئێران به‌ربڵاوه‌واته‌ناوچه‌گه‌رمه‌سێره‌کان ئه‌ویش به‌هۆی زوو باڵغ بوونیانه‌وه،که‌بۆته‌دیارده‌یه‌کی کۆمه‌ڵایه‌تی، زۆر جاریش هۆکاری ئه‌مه‌ده‌گه‌رێندرێته‌وه‌بۆ په‌یوه‌ندی سێکسی ناشه‌رعی که‌له‌زۆرێک له‌م ناوچانه‌دا له‌ته‌شه‌نه‌سه‌ندن دایه.یان له‌هه‌ندێ گوند و شاره‌کانی ئێراندا هاوسه‌رگیری هه‌یه‌که‌له‌لایه‌ن مه‌لاکانه‌وه‌له‌سه‌ر کاغه‌زێک ده‌نوسرێت و له‌پاشان له‌شوێنی فه‌رمی تۆمار ده‌کرێت.
له‌هه‌ندێ لێکۆلینه‌وه‌و توێژینه‌وه‌دا که‌له‌سه‌ر چه‌ندین شاری پارێزگاکانی بوشه‌هر و بلوجستان وسیستان و خوزستان و لورستان کراوه،ده‌رکه‌وتووه‌که‌ژماره‌ی هاوسه‌رگیری کچان و کوڕانی له‌م ته‌مه‌نه‌دا له‌زیادبووندایه،وه‌به‌داخه‌وه‌رۆژهه‌ڵاتی کوردستانیش له‌م لایه‌نه‌وه‌پشکێکی زۆری به‌رکه‌وتووه‌به‌تایبه‌ت له‌پارێزگاکانی ئیلام و لورستان و گه‌لێک ناوچه‌ی تر.
جگه‌له‌هه‌موو ئه‌وانه‌ی که‌باس کرا قه‌یرانی ئابوری و بێکاری، نه‌توانینی دابین کردنی بژێوی ژیان یه‌کێکه‌له‌هۆکاره‌سه‌ره‌کیه‌کانی به‌زۆر به‌شودانی کچانه‌که‌له‌به‌رامبه‌ڕ بڕیکی پاره‌کچه‌کانیان ده‌فرۆشن و بێ ویست و ئاره‌زووی خۆیان له‌ته‌مه‌نی زۆر نه‌گونجاودا هاوسه‌رگیریان پێ ده‌که‌ن.
هه‌مووی ئه‌م جۆره‌کرده‌وانه‌ده‌رحه‌قی کچان و کوران له‌کۆمه‌ڵگادا ده‌بێته‌هۆی ئه‌وه‌ی كه‌ئه‌وان نه‌توانن له‌ژیانی هاوسه‌ری دا سه‌رکه‌وتوو بن و ژیانێکی زۆر ناخۆشیان له‌گه‌ڵ مێرد و منداڵه‌کانیان له‌داهاتوو دا هه‌بێت. رێژه‌ی که‌سانێک که‌به‌هۆی ئه‌و شتانه‌وه‌ژیانیان لێک داده‌بڕدرێ و ناتوانن درێژه‌به‌ژیانی هاوسه‌ری بده‌ن به‌باشی ئه‌و راستیه‌ده‌سه‌لمێنن که‌ئه‌و کارانه‌نه‌ته‌نیا ناتوانێ خزمه‌ت به‌منداڵه‌کان بکا به‌ڵکوو غه‌درێکی گه‌وره‌یه‌که‌بنه‌ماڵه‌کان له‌کچه‌کانی منداله‌کانیان ده‌که‌ن و له‌پاڵ ئه‌وه‌ش زه‌برێکی گه‌وره‌له‌کۆمه‌ڵگاکه‌یان ده‌ده‌ن. کاتێک کچ و کوڕێک بێ ئه‌وه‌ی هیچ هه‌ستێکیان بۆ یه‌ک هه‌بێت یان ئه‌وه‌ی که‌له‌رووی هێندێک پێوه‌ری دیکه‌وه‌که‌بنه‌ماڵه‌کان به‌سه‌ریاندا ده‌یسه‌پێنن بچنه‌نێو ژیانی هاوبه‌شیه‌وه‌ده‌بینین که‌ئه‌و ژیانه‌ژیانێکی پڕ له‌بێ هیوایی و رق و قین و ناخۆشی ده‌بێت.
ده‌رئه‌نجامی ئه‌وانه‌هه‌مووی کێشه‌ی کۆمه‌ڵایه‌تی زۆری لێ ده‌که‌وێته‌وه،که‌زۆر له‌ده‌رونناسان پێیان و وایه‌زۆرینه‌ی ئه‌وانه‌ی توشی نه‌خۆشیه‌ده‌رونیه‌کان ده‌بنه‌وه‌هاوسه‌رگیری کچانی منداڵ له‌گه‌ڵ پیاوانی به‌ساڵاچووه،که‌زۆر کێشه‌ی وه‌ک لێکترازانی خێزانه‌کان و هه‌روه‌ها زیادبوونی دیارده‌ی له‌شفرۆشی و خۆکوشتنی لێ ده‌که‌وێته‌وه،که‌به‌داخه‌وه‌ده‌بینین ڕۆژ به‌ڕۆژ ژماره‌یه‌ن له‌زیاد بووندایه،واته‌له‌گه‌ڵ به‌رز بوونه‌وه‌ی ئاماری هاوسه‌رگیری له‌ئێران دا ئاماری ته‌لاقیش به‌رزبوونه‌وه‌ی به‌رچاوی به‌خۆیه‌وه‌بینیوه،هه‌روه‌ها خاڵێکی تری که‌جێگای ئاماژه‌یه‌ئه‌وه‌یه‌که‌له‌م نێوه‌دا کچانی منداڵ زیاتر کاریگه‌ری خراپ له‌سه‌ریان ده‌بێت ئه‌ویش به‌هۆی مندال بوونه‌وه،چونکه‌له‌وانه‌یه‌توانای جه‌سته‌یی له‌و ته‌مه‌نه‌دا بۆ منداڵ زه‌حمه‌ت بێت که‌زۆر جار گیان له‌ده‌ست دانی دایکه‌که‌ی لێ ده‌که‌وێته‌وه.
