چاوه‌ڕوانیی رزگارکه‌ری ده‌ره‌کی، کوردی له‌رۆژهه‌ڵات ته‌ریک کردووه
21:25 - 24 خاکەلێوه 2715
Unknown Author
رامان نه‌سری
رێژیمی ئیسلامیی ئێران پاش چه‌ندین ده‌یه به‌ربه‌ره‌کانێ له‌گه‌ڵ رۆژئاوا، پێش‌نووسی رێکه‌وتنێکی له‌گه‌ڵ وڵاتانی ١+٥ واژۆ کرد. واژۆکرانی ئه‌و رێکه‌وتنه له نێوان هه‌ردوو لایه‌نی دانوستانکاردا له کاتێکدا هاته ئاراوه‌که رژیم له‌ژێر گوشاری هێرشی نیزامی و گوشاری ناوخۆیی و هه‌روه‌ها هێزی خه‌ڵکدا بوو، ئه‌مه چه‌ندمین جاره رێژیم ئه‌و هێره‌ش و مه‌ترسییانه ده‌گه‌یه‌نێته لووتکه و هه‌ر جاره به هێنانه ئارای به‌زمێکی نوێ له‌باری بردووه، ئه‌م جاره و له حاڵی دانوستاندا ته‌شه‌نه‌ی زیاتری کردووه‌ته ناوچه‌که و ته‌نانه‌ت له‌شکه‌ر کێشیشی کردووه‌ته نێو چه‌ند وڵاتێک. هه‌تا ئێستا چه‌ندین جار ئه‌گه‌ری هێرشی نیزامی بۆسه‌ر ئێران گه‌یشتووه‌ته لووتکه، به‌ڵام رێژیم به داساچانێک و نواندنی نه‌رمییه‌کی له‌راده‌به‌ده‌ر به‌به‌راورد له‌گه‌ڵ رابردوو، ئاوێکی ساردی به‌سه‌ر رۆژئاوا و ئه‌مریکادا رژاندووه‌و خۆی لێ ده‌رباز کردووه و سه‌لماندوویه‌تی بۆ مانه‌وه‌ی خۆی هه‌ر چه‌شنه نهرمی و ئینعتافێک ده‌نوێنێ.
رێژیم ئیسلامی به وردبینییه‌وه و به‌له‌به‌رچاوگرتنی هه‌موو ئه‌گه‌ره‌کان و ئه‌و هه‌موو هه‌ڕشه و گوڕه‌شه که‌له سه‌ریه‌تی، به به‌شێکی زۆر له ئامانجه‌کانی خۆی و به‌ره‌وپێش‌بردنی ئایدیۆلۆژیاکه‌ی له ناوچه‌که‌دا گه‌یشتووه. ئه‌و رێژیمه له‌لایه‌ن ئه‌و وڵاتانه‌وه‌که له‌گه‌ڵی دانیشتوون، به رێژیمێکی تیرۆریست‌په‌روه‌ر و پاڵپشتی تیرۆریزم له جیهان و ناوچه‌تاوان‌بار ده‌کرێ، به‌ڵام به‌پێچه‌وانه‌ی ئه‌و هه‌موو ئیدیعایه،له‌گه‌ڵی داده‌نیشن و ده‌گه‌ن به‌رێککه‌وتنیش. ئه‌م نهرمی نواندنه‌ی ئێران و رۆژئاوا و ئه‌مریکا (دوژمنی ژماره یه‌ک) له‌گه‌ڵ یه‌کدی، ده‌مانهێنێته سه‌ر ئه‌و قه‌ناعه‌ته‌که له ئه‌گه‌ری پاراستنی به‌رژه‌وه‌نده‌ییه‌کانیان ئه‌م رێککه‌وتنه‌سه‌ر بگرێ و هه‌ر وه‌کوو له سیاسه‌تدا ده‌گوترێ: \'\'دۆستی ئه‌مڕۆ دوژمنی سبه‌ینێ و دوژمنی دوێنێ دۆستی ئه‌مڕۆ\'\'، بۆ که‌م‌ڕه‌نگ کردنه‌وه‌ی ته‌شه‌نه‌ی وڵاتێکی رکابه‌ری وه‌کوو عه‌ره‌بستانیش له ناوچه‌که‌کدا بووبێت، هیچ به‌دوور نییه، ببنه‌هاوپه‌یمانیش. چونکه ئێران و وڵاتانی زلهێزی جیهانیش له‌م دوایی‌یانه‌دا ئه‌وه‌یان نیشان دا. وڵاتانی رۆژئاوایی مادام که به‌رژه‌وه‌ندییه‌کانیان پارێزراو بێت، ده‌توانن له‌گه‌ڵ دیکتاتۆرترین وڵاتیشدا رێک بکه‌ون و هاوپه‌یمانیشی له‌گه‌ڵ پێک بێنن (ئاماژه به عه‌ره‌بستانی سعوودی). رێژیم به‌و ئاکامه گه‌یشتووه له پێوه‌ندی له‌گه‌ڵ به‌رنامه ناوکییه‌که‌ی نهرمی نیشان بدا و ئه‌مه‌ش دوورکه‌وتنه‌وه‌ی ده‌ستڕاگه‌یشتنی ئه‌و رێژیمه به چه‌کی ناوکیی لێ ده‌که‌وێته‌وه. به‌و مانایه مانه‌وه‌ی زیاتری رێژیم، یان دوورکه‌وتنه‌وه و ته‌نانه‌ت وه‌لانانی به‌کارهێنانی بژارده‌ی نیزامی له‌لایه‌ن ئه‌مریکا و هاوپه‌یمانه‌کانییه‌وه. مانه‌وه‌ی رێژیم له وه‌ها حاڵه‌تێکدا که‌به‌هێزترین ئه‌گه‌ر له‌م قۆناغه دایه، به‌واتای ده‌ستێوه‌ردانی زیاتری رێژیم له ناوچه، پشتیوانیی زیاتری گرووپه تیرۆریستییه‌کان و له هه‌مووشیان گرینگتر، زیاتر لاوازبوونی کورد به‌تایبه‌ت له کوردستانی رۆژهه‌ڵاتدا. هه‌ر وه‌ک ئاشکرایه زیاتربوونی زه‌خت و گوشاره‌کان بۆسه‌ر خه‌ڵک له ئێران نابێته گرفت بۆ رۆژئاوا و ئه‌مریکا، مادام که به‌رژه‌وه‌ندی و ئاسایشی نه‌ته‌وه و ده‌وڵه‌ته‌کانیان نه‌که‌وێته مه‌ترسییه‌وه. ئێستا عه‌ره‌بستانی سعوودی گه‌وره‌ترین هاوپه‌یمانی ئیسلامی و عه‌ره‌بیی ئه‌مریکایه.
زه‌رفیه‌تی ئێران له بواری مافی مرۆڤه‌وه وه‌کوو وڵاتێکی ئیسلامی له‌مه‌ڕ گێڕانی ئه‌و رۆڵه (هاوپه‌یمانی ناوچه‌یی) له عه‌ره‌بستان ئه‌گه‌ر زیاتر نه‌بێ، که‌متر نییه، چونکه ئه‌و پێشێلکارییه‌ی که‌له عه‌ره‌بستان له‌بواری مافی مرۆڤدا ده‌کرێ هیچ کات که‌متر له ئێران نه‌بووه و ئه‌مه‌ش بۆ هاوپه‌یمانیی ئه‌مریکا له‌گه‌ڵ عه‌ره‌بستان نه‌بووه‌ته به‌ربه‌ست.
وێکچوونێکی دیکه‌ی عه‌ره‌بستانی سعوودی و رێژیمی ئیسلامی له ئێران پشتیوانیی گرووپه تیرۆریستییه‌کانی رۆژهه‌ڵاتی نێوه‌ڕاسته که له‌لایه‌ن دوو وڵاته‌وه به ئاشکرا ئه‌نجام ده‌درێ. عه‌ره‌بستان پاڵپشتی له گرووپه تیرۆریستییه سوننه‌کان و رێژیمی ئیسلامی له ئێران پشتیوانیی گرووپه تیرۆریستییه‌کانی شیعه وه‌کوو حیزبوڵڵا و حوسه‌ییه‌کان و ... ده‌کات.
له‌م حاڵه‌دا که‌رێژیمی ئێران و وڵاتانی ١+٥ ده‌گه‌ن به رێککه‌وتنی ناوکی، هه‌ر وه‌کوو ئاماژه‌ی پێکرا مافی مرۆڤ و مافه‌کانی گه‌لانی ئێرانیش نابێته گرێ‌کوێره بۆ رۆژئاوا و ئه‌مریکا، ئێمه‌ی کورد ده‌بێ چ بکه‌ین؟ ئایا رێبه‌رانی کورد هیچ به‌رنامه‌یه‌کیان بۆ وه‌ها وه‌زعیه‌تێک هه‌یه؟
بۆ گۆڕانگاری له‌هه‌ر سیسته‌مێک پشتگیریی ده‌ره‌کی پێویسته، به‌ڵام کورد نابێ چاوه‌ڕوانی ئه‌و بێ که مێژووی عێراق له‌پێوه‌ندی له‌گه‌ڵ رووخانی رێژیمی سه‌دام، له ئێران دووپات بێته‌وه، گه‌لانی ئێران و به‌تایبه‌ت گه‌لی کورد، ده‌توانن باشترین رۆڵیان له گۆڕینی سیسته‌می سیاسی له ئێراندا هه‌بێت.
کورد له‌م قۆناغه‌دا پێویستیی به گۆڕانکاریی سیاسی به‌هێزی سیاسه‌تڤان و حیزبه‌کان هه‌یه به شێوه‌یه‌ک که گۆڕانکاری له دۆخی سیاسی و هه‌لومه‌رجی هه‌نووکه‌یی پێک بێنی، سیاسه‌ت به‌مانای راسته‌قینه‌ی خۆی که به‌رژه‌وه‌ندیی نه‌ته‌وه‌ی کورد له کوردستانی رۆژهه‌ڵاتدا بپارێزێت، ماوه‌ی زیاتر له 20 ساڵه رێبه‌رانی کورد له رۆژهه‌ڵات یه‌ک سیاسه‌تی نه‌گۆڕ پێڕه‌و ده‌که‌ن، ئه‌ویش چاوه‌ڕوانیی هاتنی ئه‌مریکا و رووخاندنی ئه‌و رێژیمه، ئه‌مه‌ش وه‌کوو تاکه رێگای رزگاریی نه‌ته‌وه‌یی له‌به‌ر چاو ده‌گرن، کاره‌سات کاتێک خۆی ده‌رده‌خات ئاخۆ هیچ ئالترناتیڤێکی دیکه‌بۆ کورد له ئه‌گه‌ری نه‌هاتنی ئه‌مریکا له‌به‌ر چاو گیراوه، یان تاکه رێگا، ئه‌مریکای رزگارکه‌ره!
رێککه‌وتن و نهرمی نواندنی دوو لایه‌نی دانوستانکار، ده‌بێ ئێمه‌ی کورد بهێنیته سه‌ر ئه‌و قه‌ناعه‌ته که‌نابێ چاوه‌ڕوانیی رزگارکه‌ری ده‌ره‌کی بین و له‌سه‌ر سیاسه‌تی هه‌ڵه‌ی ٢٠ ساڵی رابردوومان به‌رده‌وام بین. پێویسته خۆمان قۆڵی هیمه‌تی لێ هه‌ڵماڵین و هاوشانی نه‌ته‌وه‌کانی دیکه‌ی ئێران که ئێستا ئه‌وانیش ئه‌و ئاماده‌یی‌یه‌یان تێدا ده‌بینرێ، لانیکهم ببینه به‌شێک له هاوکێشه‌کان و کاریگه‌ریمان له‌سه‌ر ره‌وت و رووداوه‌کاندا هه‌بێت.
ره‌ش‌بینانه‌ترین حاڵه‌تی لواو بۆ ئێمه‌ی کورد ده‌بێ ئه‌وه‌بێ که‌رژیم واز له به‌رنامه ناوکییه‌که‌ی خۆی ده‌هێنێت و پێش به‌روودانی هه‌ر هێرشێکی نیزامی بۆسه‌ر ئێران ده‌گرێ، چونکه تیۆریسیه‌نه‌کانی رژیم زۆر له‌وه زیره‌ک‌تر و سیاسییانه‌تر بیر ده‌که‌نه‌وه که ئێمه به ساویلکه له‌قه‌ڵه‌میان بده‌ین. کورد ده‌بێ له‌سه‌ر ئه‌و بنه‌مایه سیاسه‌ت بکا و بتوانێ هێز و پوتانسیه‌لی خۆی به مه‌به‌ستی کاریگه‌ری دانان له‌سه‌ر هاوکێشه‌کان به‌ده‌ست بێنێته و به قورسایی خۆی له ئاڵوگۆڕه‌کاندا پشکی هه‌بێ. به کورتی کورد نابی دڵی به رزگارکه‌ری ده‌ره‌کی خۆش بکا، خۆ له‌وانه‌شه رێککه‌وتن سه‌ر نه‌گرێت و رزگارکه‌ری ده‌ره‌کیش بیڕووخێنێ، به‌ڵام ئه‌گه‌ر نه‌بوو ده‌بێ چ بکات؟
له راپرسییه‌کدا که‌له خه‌ڵکی ئه‌مریکا کراوه، له‌سه‌دا ٥٩ی خه‌ڵکی ئه‌و وڵاته، رێککه‌وتنیان له‌گه‌ڵ ئێران پێ باشتره، هه‌نووکه‌ش ئه‌گه‌ری واژۆکرانی رێککه‌وتنێکی ١٠ ساڵه نزیکتر بووه‌ته‌وه، واته ئه‌گه‌ر کوردی رۆژهه‌ڵات چاوه‌ڕێی رزگارکه‌ری ده‌ره‌کی بێت ده‌بێ ١٠ ساڵی دیکه‌ش له‌سه‌ر هه‌ڵه‌ی ٢٠ ساڵه به‌رده‌وام بێت.
کورد له به‌رنامه و سیاسه‌تێکی دیکه‌دا له‌مه‌ڕ وازهێنان له‌و هه‌ڵه بیست ساڵه‌یه، پێویسته ببێ به ناوه‌ندی هێز و واز له‌سیاسه‌تی قه‌هری خۆی بهێنێت.
ئه‌گه‌ر کێشه‌ی به‌رنامه‌ی ناوکیی رێژیم بۆ جیهان چاره‌سه‌ر بکرێ، هه‌ر وه‌کوو گوتمان چلۆن پرسی مافی مرۆڤ له عه‌ره‌بستان نه‌بووه‌ته کێشه له پێوه‌ندی له‌گه‌ڵ ئێرانیشدا نابێت، به‌ڵام ئێمه وای دانین که ئه‌مریکا و رۆژئاوا له‌بیاڤی مافی مرۆڤیشدا گوشار بخاته‌سه‌ر ئێران و ئه‌و رێژیمه هه‌ر وه‌کوو به‌رنامه ناوکییه‌که‌ی ناچار به هه‌ندێ ئاڵوگۆڕ بکات، لێره‌دا کورد دیسانه‌وه نابێ ساویلکانه بۆ مه‌سه‌له‌که بچێت، چونکه رێژیمی ئیسلامیی ئێران ده‌توانێ بۆ به‌لاڕێدابردنی بیروڕای گشتی ده‌یان فێڵ و ته‌ڵه‌که‌ی دیکه‌بکار بهێنێ.
بۆ نموونه ده‌توانێ له کوردستان یه‌کێک له لایه‌نه‌کان وه‌کوو \'\'ئیسلامییه‌کان و پژاک\'\' که نزیک به‌خۆی ده‌زانێ به فه‌رمی بناسێت، یان حیزبێکی دیکه‌ی نێوخۆیی دابمه‌زرێنێ ــ هه‌ر وه‌ک له‌م دوایی‌یانه‌شدا باسی هاتبووه‌ئاراوه‌ــ و وه‌کوو نوێنه‌ری نه‌ته‌وه‌ی کورد بۆ چاره‌سه‌ریی پرسی کورد له‌گه‌ڵیان دابینشێت و نمایشێکی دیکه بۆ گه‌وجاندنی رۆژئاوا و ئه‌مریکا و به‌لاڕێدا بردنی بیروڕای گشتی بخاته‌ڕێ. نه‌ته‌وه‌ی کورد که چه‌ندین ساڵه له ژێر زه‌خت و گوشار دایه به چکۆله‌ترین کرانه‌وه‌ــ لانیکهم بۆ ماوه‌یه‌ک ــ رازی ده‌بن و پێشوازیشی لێ ده‌که‌ن. به‌له‌به‌ر چاو گرتن و هاتنه ئارای ئه‌و دۆخه ئوپۆزسیۆنی کورد له‌ده‌ره‌وه‌ی ده‌بێ به‌رنامه‌ی چی بێ و چ ده‌توانێ بکا؟
به هه‌ڵسه‌نگاندنی ئه‌م دۆخه و سیاسه‌ت و ستراتیژیی وڵاتان له ناوچه، به‌رده‌وامیی کورد له‌سه‌ر هه‌ڵه‌ی بیست ساڵه له قازانجی نه‌ته‌وه‌ی کورد له رۆژهه‌ڵاتدا نییه و ته‌نیا به‌هێزبوونمان ده‌توانێ ببێته‌هۆی کاریگه‌ریمان له هاوکێشه‌کاندا. به‌هێز بوونیش کاتێک مسۆگه‌ر ده‌بێت که کورد:
١ــ خاوه‌نی هێزی نیزامیی پۆشته و په‌رداخ بێت که‌له هه‌ر ئه‌گه‌رێکدا بتوانێ وه‌کوو هێزی گوشار که‌ڵکی لێ وه‌رگرێ
٢ــ ئابوورییه‌که‌ی باش و به‌هێزی له‌مه‌ڕ لابی دروست کردن له‌هه‌موو کون و که‌له‌به‌رێکدا هه‌بێ.
٣ـ هێزی جه‌ماوه‌ر له پشت بزووتنه‌وه‌که‌دا بێت و هه‌رکات ویستی شه‌قام بجووڵێنی
٤ــ له سیاسه‌تی تاک ره‌هه‌ندی دووره‌په‌رێز بێت و که‌ڵک له‌هه‌موو پوتانسییه‌له‌کان وه‌ربگرێت
له غه‌یری ئه‌وه‌دا کورد له رۆژهه‌ڵات رۆژ له‌دوای رۆژ لاوازتر و کزتر ده‌بێت و له ئه‌نجامیشدا له هاوکێشه سیاسییه‌کاندا وه‌لا ده‌نرێت و وەلانران له هاوکێشه سیاسییه‌کان بۆ نه‌ته‌وه‌یه‌کی مافخواز و حیزبه سیاسییه‌کانی، واته‌که‌م‌ڕه‌نگ بوونه‌وه و توانه‌وه.
ئەم بابەتە روانگەی نووسەرەکەیەتی وئاژانسی کوردپا لێی بەرپرسیار نییە.
رێژیمی ئیسلامیی ئێران پاش چه‌ندین ده‌یه به‌ربه‌ره‌کانێ له‌گه‌ڵ رۆژئاوا، پێش‌نووسی رێکه‌وتنێکی له‌گه‌ڵ وڵاتانی ١+٥ واژۆ کرد. واژۆکرانی ئه‌و رێکه‌وتنه له نێوان هه‌ردوو لایه‌نی دانوستانکاردا له کاتێکدا هاته ئاراوه‌که رژیم له‌ژێر گوشاری هێرشی نیزامی و گوشاری ناوخۆیی و هه‌روه‌ها هێزی خه‌ڵکدا بوو، ئه‌مه چه‌ندمین جاره رێژیم ئه‌و هێره‌ش و مه‌ترسییانه ده‌گه‌یه‌نێته لووتکه و هه‌ر جاره به هێنانه ئارای به‌زمێکی نوێ له‌باری بردووه، ئه‌م جاره و له حاڵی دانوستاندا ته‌شه‌نه‌ی زیاتری کردووه‌ته ناوچه‌که و ته‌نانه‌ت له‌شکه‌ر کێشیشی کردووه‌ته نێو چه‌ند وڵاتێک. هه‌تا ئێستا چه‌ندین جار ئه‌گه‌ری هێرشی نیزامی بۆسه‌ر ئێران گه‌یشتووه‌ته لووتکه، به‌ڵام رێژیم به داساچانێک و نواندنی نه‌رمییه‌کی له‌راده‌به‌ده‌ر به‌به‌راورد له‌گه‌ڵ رابردوو، ئاوێکی ساردی به‌سه‌ر رۆژئاوا و ئه‌مریکادا رژاندووه‌و خۆی لێ ده‌رباز کردووه و سه‌لماندوویه‌تی بۆ مانه‌وه‌ی خۆی هه‌ر چه‌شنه نهرمی و ئینعتافێک ده‌نوێنێ.
رێژیم ئیسلامی به وردبینییه‌وه و به‌له‌به‌رچاوگرتنی هه‌موو ئه‌گه‌ره‌کان و ئه‌و هه‌موو هه‌ڕشه و گوڕه‌شه که‌له سه‌ریه‌تی، به به‌شێکی زۆر له ئامانجه‌کانی خۆی و به‌ره‌وپێش‌بردنی ئایدیۆلۆژیاکه‌ی له ناوچه‌که‌دا گه‌یشتووه. ئه‌و رێژیمه له‌لایه‌ن ئه‌و وڵاتانه‌وه‌که له‌گه‌ڵی دانیشتوون، به رێژیمێکی تیرۆریست‌په‌روه‌ر و پاڵپشتی تیرۆریزم له جیهان و ناوچه‌تاوان‌بار ده‌کرێ، به‌ڵام به‌پێچه‌وانه‌ی ئه‌و هه‌موو ئیدیعایه،له‌گه‌ڵی داده‌نیشن و ده‌گه‌ن به‌رێککه‌وتنیش. ئه‌م نهرمی نواندنه‌ی ئێران و رۆژئاوا و ئه‌مریکا (دوژمنی ژماره یه‌ک) له‌گه‌ڵ یه‌کدی، ده‌مانهێنێته سه‌ر ئه‌و قه‌ناعه‌ته‌که له ئه‌گه‌ری پاراستنی به‌رژه‌وه‌نده‌ییه‌کانیان ئه‌م رێککه‌وتنه‌سه‌ر بگرێ و هه‌ر وه‌کوو له سیاسه‌تدا ده‌گوترێ: \'\'دۆستی ئه‌مڕۆ دوژمنی سبه‌ینێ و دوژمنی دوێنێ دۆستی ئه‌مڕۆ\'\'، بۆ که‌م‌ڕه‌نگ کردنه‌وه‌ی ته‌شه‌نه‌ی وڵاتێکی رکابه‌ری وه‌کوو عه‌ره‌بستانیش له ناوچه‌که‌کدا بووبێت، هیچ به‌دوور نییه، ببنه‌هاوپه‌یمانیش. چونکه ئێران و وڵاتانی زلهێزی جیهانیش له‌م دوایی‌یانه‌دا ئه‌وه‌یان نیشان دا. وڵاتانی رۆژئاوایی مادام که به‌رژه‌وه‌ندییه‌کانیان پارێزراو بێت، ده‌توانن له‌گه‌ڵ دیکتاتۆرترین وڵاتیشدا رێک بکه‌ون و هاوپه‌یمانیشی له‌گه‌ڵ پێک بێنن (ئاماژه به عه‌ره‌بستانی سعوودی). رێژیم به‌و ئاکامه گه‌یشتووه له پێوه‌ندی له‌گه‌ڵ به‌رنامه ناوکییه‌که‌ی نهرمی نیشان بدا و ئه‌مه‌ش دوورکه‌وتنه‌وه‌ی ده‌ستڕاگه‌یشتنی ئه‌و رێژیمه به چه‌کی ناوکیی لێ ده‌که‌وێته‌وه. به‌و مانایه مانه‌وه‌ی زیاتری رێژیم، یان دوورکه‌وتنه‌وه و ته‌نانه‌ت وه‌لانانی به‌کارهێنانی بژارده‌ی نیزامی له‌لایه‌ن ئه‌مریکا و هاوپه‌یمانه‌کانییه‌وه. مانه‌وه‌ی رێژیم له وه‌ها حاڵه‌تێکدا که‌به‌هێزترین ئه‌گه‌ر له‌م قۆناغه دایه، به‌واتای ده‌ستێوه‌ردانی زیاتری رێژیم له ناوچه، پشتیوانیی زیاتری گرووپه تیرۆریستییه‌کان و له هه‌مووشیان گرینگتر، زیاتر لاوازبوونی کورد به‌تایبه‌ت له کوردستانی رۆژهه‌ڵاتدا. هه‌ر وه‌ک ئاشکرایه زیاتربوونی زه‌خت و گوشاره‌کان بۆسه‌ر خه‌ڵک له ئێران نابێته گرفت بۆ رۆژئاوا و ئه‌مریکا، مادام که به‌رژه‌وه‌ندی و ئاسایشی نه‌ته‌وه و ده‌وڵه‌ته‌کانیان نه‌که‌وێته مه‌ترسییه‌وه. ئێستا عه‌ره‌بستانی سعوودی گه‌وره‌ترین هاوپه‌یمانی ئیسلامی و عه‌ره‌بیی ئه‌مریکایه.
زه‌رفیه‌تی ئێران له بواری مافی مرۆڤه‌وه وه‌کوو وڵاتێکی ئیسلامی له‌مه‌ڕ گێڕانی ئه‌و رۆڵه (هاوپه‌یمانی ناوچه‌یی) له عه‌ره‌بستان ئه‌گه‌ر زیاتر نه‌بێ، که‌متر نییه، چونکه ئه‌و پێشێلکارییه‌ی که‌له عه‌ره‌بستان له‌بواری مافی مرۆڤدا ده‌کرێ هیچ کات که‌متر له ئێران نه‌بووه و ئه‌مه‌ش بۆ هاوپه‌یمانیی ئه‌مریکا له‌گه‌ڵ عه‌ره‌بستان نه‌بووه‌ته به‌ربه‌ست.
وێکچوونێکی دیکه‌ی عه‌ره‌بستانی سعوودی و رێژیمی ئیسلامی له ئێران پشتیوانیی گرووپه تیرۆریستییه‌کانی رۆژهه‌ڵاتی نێوه‌ڕاسته که له‌لایه‌ن دوو وڵاته‌وه به ئاشکرا ئه‌نجام ده‌درێ. عه‌ره‌بستان پاڵپشتی له گرووپه تیرۆریستییه سوننه‌کان و رێژیمی ئیسلامی له ئێران پشتیوانیی گرووپه تیرۆریستییه‌کانی شیعه وه‌کوو حیزبوڵڵا و حوسه‌ییه‌کان و ... ده‌کات.
له‌م حاڵه‌دا که‌رێژیمی ئێران و وڵاتانی ١+٥ ده‌گه‌ن به رێککه‌وتنی ناوکی، هه‌ر وه‌کوو ئاماژه‌ی پێکرا مافی مرۆڤ و مافه‌کانی گه‌لانی ئێرانیش نابێته گرێ‌کوێره بۆ رۆژئاوا و ئه‌مریکا، ئێمه‌ی کورد ده‌بێ چ بکه‌ین؟ ئایا رێبه‌رانی کورد هیچ به‌رنامه‌یه‌کیان بۆ وه‌ها وه‌زعیه‌تێک هه‌یه؟
بۆ گۆڕانگاری له‌هه‌ر سیسته‌مێک پشتگیریی ده‌ره‌کی پێویسته، به‌ڵام کورد نابێ چاوه‌ڕوانی ئه‌و بێ که مێژووی عێراق له‌پێوه‌ندی له‌گه‌ڵ رووخانی رێژیمی سه‌دام، له ئێران دووپات بێته‌وه، گه‌لانی ئێران و به‌تایبه‌ت گه‌لی کورد، ده‌توانن باشترین رۆڵیان له گۆڕینی سیسته‌می سیاسی له ئێراندا هه‌بێت.
کورد له‌م قۆناغه‌دا پێویستیی به گۆڕانکاریی سیاسی به‌هێزی سیاسه‌تڤان و حیزبه‌کان هه‌یه به شێوه‌یه‌ک که گۆڕانکاری له دۆخی سیاسی و هه‌لومه‌رجی هه‌نووکه‌یی پێک بێنی، سیاسه‌ت به‌مانای راسته‌قینه‌ی خۆی که به‌رژه‌وه‌ندیی نه‌ته‌وه‌ی کورد له کوردستانی رۆژهه‌ڵاتدا بپارێزێت، ماوه‌ی زیاتر له 20 ساڵه رێبه‌رانی کورد له رۆژهه‌ڵات یه‌ک سیاسه‌تی نه‌گۆڕ پێڕه‌و ده‌که‌ن، ئه‌ویش چاوه‌ڕوانیی هاتنی ئه‌مریکا و رووخاندنی ئه‌و رێژیمه، ئه‌مه‌ش وه‌کوو تاکه رێگای رزگاریی نه‌ته‌وه‌یی له‌به‌ر چاو ده‌گرن، کاره‌سات کاتێک خۆی ده‌رده‌خات ئاخۆ هیچ ئالترناتیڤێکی دیکه‌بۆ کورد له ئه‌گه‌ری نه‌هاتنی ئه‌مریکا له‌به‌ر چاو گیراوه، یان تاکه رێگا، ئه‌مریکای رزگارکه‌ره!
رێککه‌وتن و نهرمی نواندنی دوو لایه‌نی دانوستانکار، ده‌بێ ئێمه‌ی کورد بهێنیته سه‌ر ئه‌و قه‌ناعه‌ته که‌نابێ چاوه‌ڕوانیی رزگارکه‌ری ده‌ره‌کی بین و له‌سه‌ر سیاسه‌تی هه‌ڵه‌ی ٢٠ ساڵی رابردوومان به‌رده‌وام بین. پێویسته خۆمان قۆڵی هیمه‌تی لێ هه‌ڵماڵین و هاوشانی نه‌ته‌وه‌کانی دیکه‌ی ئێران که ئێستا ئه‌وانیش ئه‌و ئاماده‌یی‌یه‌یان تێدا ده‌بینرێ، لانیکهم ببینه به‌شێک له هاوکێشه‌کان و کاریگه‌ریمان له‌سه‌ر ره‌وت و رووداوه‌کاندا هه‌بێت.
ره‌ش‌بینانه‌ترین حاڵه‌تی لواو بۆ ئێمه‌ی کورد ده‌بێ ئه‌وه‌بێ که‌رژیم واز له به‌رنامه ناوکییه‌که‌ی خۆی ده‌هێنێت و پێش به‌روودانی هه‌ر هێرشێکی نیزامی بۆسه‌ر ئێران ده‌گرێ، چونکه تیۆریسیه‌نه‌کانی رژیم زۆر له‌وه زیره‌ک‌تر و سیاسییانه‌تر بیر ده‌که‌نه‌وه که ئێمه به ساویلکه له‌قه‌ڵه‌میان بده‌ین. کورد ده‌بێ له‌سه‌ر ئه‌و بنه‌مایه سیاسه‌ت بکا و بتوانێ هێز و پوتانسیه‌لی خۆی به مه‌به‌ستی کاریگه‌ری دانان له‌سه‌ر هاوکێشه‌کان به‌ده‌ست بێنێته و به قورسایی خۆی له ئاڵوگۆڕه‌کاندا پشکی هه‌بێ. به کورتی کورد نابی دڵی به رزگارکه‌ری ده‌ره‌کی خۆش بکا، خۆ له‌وانه‌شه رێککه‌وتن سه‌ر نه‌گرێت و رزگارکه‌ری ده‌ره‌کیش بیڕووخێنێ، به‌ڵام ئه‌گه‌ر نه‌بوو ده‌بێ چ بکات؟
له راپرسییه‌کدا که‌له خه‌ڵکی ئه‌مریکا کراوه، له‌سه‌دا ٥٩ی خه‌ڵکی ئه‌و وڵاته، رێککه‌وتنیان له‌گه‌ڵ ئێران پێ باشتره، هه‌نووکه‌ش ئه‌گه‌ری واژۆکرانی رێککه‌وتنێکی ١٠ ساڵه نزیکتر بووه‌ته‌وه، واته ئه‌گه‌ر کوردی رۆژهه‌ڵات چاوه‌ڕێی رزگارکه‌ری ده‌ره‌کی بێت ده‌بێ ١٠ ساڵی دیکه‌ش له‌سه‌ر هه‌ڵه‌ی ٢٠ ساڵه به‌رده‌وام بێت.
کورد له به‌رنامه و سیاسه‌تێکی دیکه‌دا له‌مه‌ڕ وازهێنان له‌و هه‌ڵه بیست ساڵه‌یه، پێویسته ببێ به ناوه‌ندی هێز و واز له‌سیاسه‌تی قه‌هری خۆی بهێنێت.
ئه‌گه‌ر کێشه‌ی به‌رنامه‌ی ناوکیی رێژیم بۆ جیهان چاره‌سه‌ر بکرێ، هه‌ر وه‌کوو گوتمان چلۆن پرسی مافی مرۆڤ له عه‌ره‌بستان نه‌بووه‌ته کێشه له پێوه‌ندی له‌گه‌ڵ ئێرانیشدا نابێت، به‌ڵام ئێمه وای دانین که ئه‌مریکا و رۆژئاوا له‌بیاڤی مافی مرۆڤیشدا گوشار بخاته‌سه‌ر ئێران و ئه‌و رێژیمه هه‌ر وه‌کوو به‌رنامه ناوکییه‌که‌ی ناچار به هه‌ندێ ئاڵوگۆڕ بکات، لێره‌دا کورد دیسانه‌وه نابێ ساویلکانه بۆ مه‌سه‌له‌که بچێت، چونکه رێژیمی ئیسلامیی ئێران ده‌توانێ بۆ به‌لاڕێدابردنی بیروڕای گشتی ده‌یان فێڵ و ته‌ڵه‌که‌ی دیکه‌بکار بهێنێ.
بۆ نموونه ده‌توانێ له کوردستان یه‌کێک له لایه‌نه‌کان وه‌کوو \'\'ئیسلامییه‌کان و پژاک\'\' که نزیک به‌خۆی ده‌زانێ به فه‌رمی بناسێت، یان حیزبێکی دیکه‌ی نێوخۆیی دابمه‌زرێنێ ــ هه‌ر وه‌ک له‌م دوایی‌یانه‌شدا باسی هاتبووه‌ئاراوه‌ــ و وه‌کوو نوێنه‌ری نه‌ته‌وه‌ی کورد بۆ چاره‌سه‌ریی پرسی کورد له‌گه‌ڵیان دابینشێت و نمایشێکی دیکه بۆ گه‌وجاندنی رۆژئاوا و ئه‌مریکا و به‌لاڕێدا بردنی بیروڕای گشتی بخاته‌ڕێ. نه‌ته‌وه‌ی کورد که چه‌ندین ساڵه له ژێر زه‌خت و گوشار دایه به چکۆله‌ترین کرانه‌وه‌ــ لانیکهم بۆ ماوه‌یه‌ک ــ رازی ده‌بن و پێشوازیشی لێ ده‌که‌ن. به‌له‌به‌ر چاو گرتن و هاتنه ئارای ئه‌و دۆخه ئوپۆزسیۆنی کورد له‌ده‌ره‌وه‌ی ده‌بێ به‌رنامه‌ی چی بێ و چ ده‌توانێ بکا؟
به هه‌ڵسه‌نگاندنی ئه‌م دۆخه و سیاسه‌ت و ستراتیژیی وڵاتان له ناوچه، به‌رده‌وامیی کورد له‌سه‌ر هه‌ڵه‌ی بیست ساڵه له قازانجی نه‌ته‌وه‌ی کورد له رۆژهه‌ڵاتدا نییه و ته‌نیا به‌هێزبوونمان ده‌توانێ ببێته‌هۆی کاریگه‌ریمان له هاوکێشه‌کاندا. به‌هێز بوونیش کاتێک مسۆگه‌ر ده‌بێت که کورد:
١ــ خاوه‌نی هێزی نیزامیی پۆشته و په‌رداخ بێت که‌له هه‌ر ئه‌گه‌رێکدا بتوانێ وه‌کوو هێزی گوشار که‌ڵکی لێ وه‌رگرێ
٢ــ ئابوورییه‌که‌ی باش و به‌هێزی له‌مه‌ڕ لابی دروست کردن له‌هه‌موو کون و که‌له‌به‌رێکدا هه‌بێ.
٣ـ هێزی جه‌ماوه‌ر له پشت بزووتنه‌وه‌که‌دا بێت و هه‌رکات ویستی شه‌قام بجووڵێنی
٤ــ له سیاسه‌تی تاک ره‌هه‌ندی دووره‌په‌رێز بێت و که‌ڵک له‌هه‌موو پوتانسییه‌له‌کان وه‌ربگرێت
له غه‌یری ئه‌وه‌دا کورد له رۆژهه‌ڵات رۆژ له‌دوای رۆژ لاوازتر و کزتر ده‌بێت و له ئه‌نجامیشدا له هاوکێشه سیاسییه‌کاندا وه‌لا ده‌نرێت و وەلانران له هاوکێشه سیاسییه‌کان بۆ نه‌ته‌وه‌یه‌کی مافخواز و حیزبه سیاسییه‌کانی، واته‌که‌م‌ڕه‌نگ بوونه‌وه و توانه‌وه.
ئەم بابەتە روانگەی نووسەرەکەیەتی وئاژانسی کوردپا لێی بەرپرسیار نییە.
