چارهنووسی دراماتیکی وڵاتی من، هیوای تێیا ماوه!
13:33 - 7 بانەمەڕ 2712
Unknown Author
ئهیووب رهحمانی
(چیرۆکێک بهبۆنهی یهکگرتنهوهی دوو باڵی کۆمهڵە)
پێشهکی:
لهم ڕۆژانهدا کهههواڵی ناخۆش زۆرن، وا بهخۆشییهوهلهههواڵهکاندا و لهسهر تۆڕی کۆمهڵایهتی و جیهانی ئینتێرنێت و فهیسبووکچاوم بهههواڵێکی خۆشی دیکهکهوت، ئهویش یهکگرتنهوهی دووباڵی دیکهی کۆمهڵه،واتهکۆمهڵهی زهحمهتکێشانی کوردستان و کۆمهڵه- پاڕتی سوسیال دێمۆکراتی کوردستانه. ئهم ههواڵهئهگهرچی بۆ من تازهنهبوو و دووراودوور ئاگاداری کۆبوونهوهکانیان بووم، بهڵام ههر ماتڵی راگهیاندنی فهرمی بۆ یهکگرتنهوهیان بووم و ئهوا راگهیاندنهکهشمان بینی. ههر لێرهوهپڕ بهدڵ پیرۆزباییان لێ دهکهم و من وهک تاکێک کهپێشتریش بهو یهکگرتنهوانهدڵخۆش بووم، ئهمجارهش بهم ههواڵهخۆشهزۆر دڵخۆشم و هیوا و ئومێدم تێدا گهشاوهو بێشک یهکگرتنهوهی باڵهلێک جیابووهکان نابێت ههر بهمهکۆتایی پێ بێت و پێویستهیهکگرتنهوهی گهورهتریش بێنهئاراوه و ئهمهش نهک ههر کۆمهڵهکان، بهڵکوو دێمۆکراتهکان و هێزهسیاسییهکانی دیکهش کهتووشی ئهو ههڵامهتهبوون لهخۆ دهگرێت. من ههمیشهوتوومهحیزبی رهنگاوڕهنگ بهمانای پێشکهوتوویی و گهشهی سیاسیی کۆمهڵگای ئێمهیه، بهڵام لهت لهت بوونی رێبازهکان بهنیشانهی پێشکهوتنی سیاسی نازانم، بهڵکوو بهلاوازی و لانهوازیی دهزانم. من دهڵێم ههموو رێبازێک ئهبێت حیزبی خۆی و نوێنهری ههبێت کهقسهی ئهو رێبازهبکات، بهڵام یهک رێباز چهند نوێنهری گهرهک نیه، چونکە ئهوهرێبازهکهلاواز دهکات، کاتێک ههر نوێنهرهو لهههوایهک بخوێنێت. کهواتهبا ههموومان ههوڵ بدهین تا ئهو جێگایهی بۆمان دهکرێت رێبازهکان یهک خهینهوهو ئهوجار رێبازهکانیش بکهونهوتووێژ لهگهڵ یهکتری بۆ ئهوهیبهرژهوهندیی نهتهوهیی بپارێزن و یهکهی وڵات بهرهو گهشهو پێشکهوتن ببهن و بهههموویان و ههموومان وڵات بهئامانجی خۆی کهدهوڵهتێکی سهربهخۆ، دێمۆکڕات و سێکولارهبگهیهنین.
ئهویش بهههموو رێباز و بیر و باوهڕهجیاوازهکانهوهکهههموویان مافی بوون و خۆڕهخساندنیان ههیه. ماوهتهوهبڵێم کهئهم چیرۆکهئهگهرچی بهبیانووی ئهم یهکگرتنهوهی دووایی نووسیومه، بهڵام بههیچ کلۆجێک لهدژایهتی یا تهنانهت پشتیوانی هیچ لایهنێک نهنووسراوهو راستهوخۆ مهبهستی لایهنێکی تایبهتی نیه، بهڵکوو وهزعهکهبهگشتی دهخاتهژێر تیشکی رهخنهو هیوا و ئومێد!
چیرۆک:
دژ بوون راستییهکی سرووشتییهو بوونی ههیه. چینیهکان ههزاران ساڵهبهو رازهی سروشت گهیون و ناویان ناوه\"یهن و یانگ\". بۆ نموونهشهو و رۆژ دژن، بهڵام ههر دووکیان پێویستیی ژیانن، نێر و مێ کوا پێکهوهههڵدهکهن؟ بهڵام بێ ئهوان ژیان مانای نییه، گهرم و سارد، رهق و نهرم، تهڕ و وشک، رهش و سپی، بههێز و لاواز، چهپ و راست، خۆش و ناخۆش، ساغ و نهخۆش و هتد. بهڵام ژیان و سروشت به ههموو ئهم دژ بهیهکانهوهخۆش و رهنگین و دڵنهوازهو بهپێچهوانهیهکنهواخت و سادهو هیلاککهر و کهم مانا و بگرهبێ ماناشه! دیارهههندێک نایهکسانیی و دژبهر ههن وهک تێر و برسی، دارا و نهدار کهسروشتی نین و زادهی دهست و بیر و هزری مرۆڤن، بۆیهدهبێت ئهوانهههڵبووهشێنرێنهوه. کهواتهپێویستهو دهبێتکهبیر لهیهکسانیی جنسییهتی و حقوقی و دارایی و چینایهتی بکهینهوه، بهڵام لهگهڵ دژ بوونهکانی تر هیچ ناکرێت و سروشت بهئێمهناگۆڕێت، ئهگهرنا تێک دهچێت!
ههر لهسهرهتای ژیانییهوهلالووت بوو، لالووتێکی زگماک. ئهم کونه لووت لهگهڵ ئهو کونه لووت هاوئاههنگ نهبوو. خۆیان ناویان نابوولووتی چهپ و راست، ئهوهلهکاتێک دایە کهبهههر دووکیان جا دهبوونهلووتێک!؟ ههر کامهو بهس بۆنی بۆ خۆی دهکرد، ههندێک جار کهکونێکیان دهگیرا ئیتر بۆنی دهوروبهری بۆ نهدهکرا، ئهمهبێجگهلهوهی کهئهگهر به جیاجیاش بۆنهکانیان بۆ دههات، بهتهواوی بۆیان لێک نهدهدراوهکهئهوهبۆنی چیه؟ بهدهگمهن لێکدانهوهو تهشخیسی راستیان بۆ بۆنهکان بوو، بهتایبهت کهبۆنهکان زۆر سیاسی بوون و زهربهیان لهبهرژهوهندیی جهستهی یهکهکهی خۆی دهدا، لێکدانهوهو ههڵسهنگاندنێکی تهواو بۆ بۆنهکان بوونی نهبوو، ههموو ههڵسهنگاندنێک، یهکلایهنهو سهقهت بوو!
گرفتهکهتهنیا لهلووتیدا کۆتایی پێ نهدههات. لووتی کهلهسهر سنووری وههم و دهستکردی هاوبهش، لهناوهڕاستیی چهپ و راستدا بوو ئاوا دووبهش و لێک بێگانه بوو، چ بگات بهچاوهکان، گوێچکهکان و دهست و لاقهکان، کهلێک دوورتر بوون و لهسهر سنوور نهبوون، ههموویان دابهش کرابوون. ئهم چاو بۆ ئهو چاوی نهدهدی و ههر چاوهو بهس بۆ خۆیانیان دهدیت. ئهم گوێ بۆ ئهو گوێی نهدهبیست. ئهمانهلهکاتێک دایە کهئۆرگان و ئهندامهکانی ناوهوهی یهکهکهپێکهوهو بۆ یهک مهبهست ئهژیان و کاریان دهکرد. قهت گورچیلهی چهپی ناوخۆ نههات بڵێ من لهگهڵ گوورچیلهی راست کار ناکهم و یان بڵێ پهیوهندیم بهدڵهوهنیهیا بڵێ پێویستم بهخوێن نیه، یا بڵێ من میز بۆ میزهڵان نانێرم یان بڵێ جگهر بهمن چی! چون دهیزانی بهبێ هاوئاههنگی و پێکهوهههڵکردنیان و بهبێ پێکهوهکارکردنیانههموو یهکهکهئهمرێت، بۆیهئهوانهی ناوهوهئهرکی مێژوویی و حهیاتیی خۆیانیان زۆر باش دهبردهپێش، ئهگهرچی پێکهوه ههڵنهکردنی ئهمانهیدهرهوه،ئهوانیشیان ههندێک لاواز و دڵسارد کردبوو، بهڵام ئهوانهی ناوخۆ کاری خۆیان ههر دهکرد و جێگای شانازیشن. ئهوان یهکگرتوو بوون و یهکهکهیان زیندوو راگرت. بهڵام ئورگانهکانی دهرهوهی یهکهکهتهنانهت چهکهکانیان تهنیا بهیهک دهست لهدژی داگیرکهر دهتهقاند و بهیهک چاو نیشانهیان دهگرت و جهولهکانیشیان ههر کامهو تهنیا بهیهک لاق دهکرد و بهیهک لاق دهچوونهسهنگهر. ئهوهلهحاڵێکدا ئهو یهکهبۆ دووژمنی داگیرکهر ههر یهک لهش بوو و ههر بهیهک چاویش تێی دهڕوانی و ئامانجی دوژمنیشیان لهناو بردن و کوشتنیان بوو.
ئهو لاقانههێندهبهدفهڕ بوون، ههندێک جار لهکاتی جهولهشدا، لهو کاتهشدا کهداگیرکهر بهدوویان دهکهوت و دهیهویست یهکهکهی لهناو ببات و تهفر و توونای کات، بهڵام لاقه راست و لاقهچهپهکهلهو راکهراکهو نههامهتییهشدا، لهکاتی تهنگانهشدا کهزۆر پێویستیان بهیهک بوو، بهڵام نهزانانهپاشقولیان لهیهک دهگرت! هاهاها، شڵپ شڵپ خۆی دهدا بهزهویدا. ئهژنۆی ههر دوو لاقهکان بریندار دهبوون، ماسکووڵهی ههر دووکیان هیلاک دهبوون و بازدهو کاراییان نهدهما.
ئهوجار بهشهلهشهل دهبوو بهلاوازی لهچنگ دووژمن، کهدووژمنی ههر دووکیان بوو رایانکردبایه، ههر دووکیشیان ههر یهکهیهک بوون لهچهپ و راست، وهک دوو گورچیلهی چهپ و راست! جاری وابوو لهدژایهتی و قینی یهکتر قامکی دهستی راست دهکرا بهچاوی چهپدا و قامکی دهستی چهپ دهکرا بهچاوی راستدا و تهنیا یهکهکهزهرهری دهکرد و بۆ ماوهیهک چاوهکان کورتهکوێرهیان دهگرت و بۆ ماوهیهک هیچیان نهدهدی! ئهم یهکهجیاوازهلێک نامۆیانهنهک ههر زهربهیان لهداگیرکهر بۆ نهدرا، بهڵکوو بۆ خۆیشیان بههیچ لووتکهو ئامانجێک نهگهیشتن و یهکهکهشیان لاواز کرد. ئاسۆمان ههر وا دوور و رهش مایهوه!
لاساریی ئهو ئهندامانهی دهرهوهی جهستهلهگهڵ یهکتر و ئهو ناهاوئاههنگیو بێزاریانهیان له یهکتر، یهکهکهی هێندهلاواز کرد کهداگیرکهر بهسانایی راوی نان بۆ ههندهران! لهههندهران هێندهی تر غهریب و تهنیا کهوتن و هێشتا پێکهوهنهدهدوان، بگرهدژی یهکیش بوون. لهغهریبایهتیش! تا وردهوردهئهم وهزعهههموو یهکهکهو لهشهکهی تووشی کائهبهو ههڵامات و بهمرووری زهمهن، تووشی خهمۆکی و تهنیایی و نهخۆشیی نهفسی و ئازاری رۆحی کرد، کهدیسانهوهکارهساتی دڵتهزێنتری بهدوادا هات. ئهوجار ئیتر لهشهدوو کهرت کراوهکهش لهغهریبی و ههندهران، لهبێ هیواییدا دابهشکرا!! هیواکهنهما، ههر کهس بهشی خۆی دهڕفێنێت، یهک خۆی کردهخاوهنی لاقێکی چهپ و ئهویتر دهستێکی راست و یهک گوێ و یهک چاو و کونه لووتهکانیش و ههتا دوایی. سهرهتا یهکهکهیان وهک مهڕی شهریکی لێک ههڵوهشاند و ئهوجار دابهشیان کرد و پاشانیش وهک قهسابێکی بێڕهحم خستیاننهویترینی بهر دووکانهکانیان بۆ ههرزان فڕۆش کردنیان!! ههندێک لهو ئهندامانههێندهههرزان دهفڕۆشران کهلهلایهن مووشتهرییهجیهانییهکانهوهوهک گۆشتی بهردهمی سهگ، دهکڕدران و دهخرانهپێش دهمی سهگ! ئای لهو کارهساته!؟ ئهمهدراما و تراژێدیای وڵاتی منه!! ئهم کارهساتهبۆ خۆمان بهسهر خۆمانمان هێنا!!
ماوهیهکی زۆر تێپهڕی و شوورهییهکهگهیشتهلووتکه، دهنگی گهییهگوێی ههموو کهس و بۆنهکهی، بۆگهنهکهی گهییهلووتی ههموان، بۆچروکهی دههات! بهڵام ئیتر نهک ههموویان بهڵکوو زۆربهیان وهڕهز بوون لهوهزعهکهو پهژیوان و به پهرۆش! چونکە زۆربهیان دڵسۆزن و ههر لهمهڕ دڵسۆزیش لهت و پهتیان کردبوو، ئهقڵییهتهکهوابوو ئیتر. جا ناوی دهنێی غرووری کازب یا دۆستایهتیی پوورهورچهکههات چاکهبکا و مێشهکهدهرکات، کهچی خاوهنهکهی کوشت! یان ناوی دهنێی لێنهزانین و هێشتا ئهزموون نهکردنی گووزاری بهنهتهوهبوون؟! یان نادێمۆکرات بوونیان و یهکتر تهحهمول نهکردن؟ ئهگهرچی زۆر درهنگ و پاش ئهزموونێکیی زۆر نگهتیڤ، بهڵام دیسانیش شوکر، ههندێکیان هیوایان تێ هاتهوهو پهیان بهو رازهبرد و تێگهیشتن کهچ ههڵەگهلێکیان کردووه! چهند بێڕهحمانهو ناشییانهئهو لهشهیان لاواز کردووه، چۆن له هیچ و خۆڕایی ئهو یهکهیان تووشی لێکدابڕان و نهخۆشی کردووه، وهبهو ئاکامهش گهیشتن کهئێستا ئیتر ئابهو دابڕانانههیچ شتێکیان بۆ ناچێتهپێش و ئهو ئهندامانهکاتێک ئازان، کاتێک کاران، کاتێک لێهاتوون، کاتێک قسهیان پێیه، کاتێک تلویزیۆن و راگهیاندنیان دهوڵهمهند و پڕۆفیشناڵه، کاتێک لهداهاتوودا زۆرترین ئهندامیان لهپارلهمانهو زۆرترین دهنگی خهڵکییان له پشتهکهههموو پێکهوهبۆ بهرژهوهندیی یهکهیهکی نهتهوهیی کار بکهن. دهستهکان بهبێ یهک چهکیان بۆ ههڵناگیرێت و نیشانهیان چاک دهرناچێت و هیچ ناپێکن ئهگهر چاوهکانیش لهنیشانهگرتندا یارمهتیی دهستهکان نهدهن. لاقهکان پێکهوهدهتوان چاکتر و خێراتر و چالاکتر بچنه سهنگهر و گوێیەکان پێکهوهئاگایان لهخشپهی مێرووش دهبێت کاتێک لهسهنگهر دان و کوونه لووتهکانیش دهتوانن بۆنهسیاسییهکان پێکهوهزۆر باش لێک بدهنهوهو ههڵیانسهنگێنن، لامێشکهچهپ و راستهکانیش پێکهوههزریان ساغ و سهلیمه. بۆیهههندێکیان وهخۆ کهوتن و وردهورده کهوتنهوتووێژ و گفتوگۆ لهگهڵ یهکتر و شکایهت کردن لهوهزعهکه. هاتن خاڵههاوبهش و ئهرێنییهکانیان دۆزییهوهو لهو کاناڵهوهروانیانهوهزعهکهو بیریان لهدیسانپێکهوهبوونهوهکردهوه، بیریان لهو هێزهکردهوهکهلهپێکهوهبووندا وهدی دێت، چاویان لهیهکگرتووی ئهندامانی ناوهوهکرد کهبهچ زهجرێک ئهو لهشهیان زیندوو راگرتووه.ئهوجار بهزهییان بهلاشهی نهخۆشی وڵاتدا هاتهوهو بیرێکیان لهساغ بوونهوهی و چاک بوونهوهی کردهوه. ئهگهرچی ههندێکیان هێشتا حهبی پاراستۆڵ دهخۆن و خۆیان بهحهب راگرتووهههر هیچ نهبێت بۆ شاردنهوهی ئازارهکانیان و دیسانهوهبهلالووتهوهپێداگری لهسهر ئهو پارچهپارچهمانهوهدهکهن، بهڵام ههر کهتێ بگهن، کهدهوا و دهرمان چارهی ههمیشهیی نیه، جیایی لاوازییهو هێز لهیهکگرتن دایه، ئهوجار لهکهلی شهیتان دێنهخوار و بیرێک لهساغ و سهلامهتیی ئهو لهشهنهخۆش و بیمارهدهکهنهوه! ههر هیچ نهبێت یهکگرتنهوهبۆ سیحهتی خۆشیان باشتره، بۆیههیوا ماوه!
بهڵێ یهکگرتووییان، کارا و لێهاتوو و ئازا و خێرا و بهنرخ و دهوڵهمهند و بههێزیان دهکات و بهخێرایی بهئامانجیان دهگهیهنێت. بهس هیوادارم ئهوانهی هێشتا تێ نهگهیون، تێبگهن و ئیتر ئهو غروورهکازبهیان تێک بشکێنن و ههندێک بۆ یهکتر و لهمهڕ بهرژهوهندیی یهکهی وڵات تهنازول بۆ یهکتر بکهن و ببنهوهبههاوڕێ هاوسهنگهرهکانی پێشوو. قهی چ دهکات با چەپ و راست بن، دوایهچهپ و راست سروشتی ههموومانه، خۆ لووت و گوێ و دهست و لاقهکانمان و ههموو ئهندامهکانی دیکهی لهشمان لهپێش و دواوهنین، بهڵکوو ههموویان دوانهن و لهچهپ و راستن. دوو گورچیله، دوو سیپهلاک، تهنانهت دڵیش دوو کهرتی پێکهوهنووساوهکهیهک خوێنی تازهدهپڕژێنێت و یهک خوێنی کۆنهوهردهگرت و بهبێ یهک کاریان بۆ ناکرێت. کهواتهخوێنیش لهلهشدا دوانهیه، یهکی کۆن و بێ ئۆکسیژن کهئهبێ تازهبکرێتهوهو ئهویتریان تازهیهو ئۆکسیژنداره و لهناو لهشدا دهگهڕێت بۆ ئهوهی ئهرکهپێ سپێردراوهکانی بهئهنجام بگهیهنێت، وهک هزری کۆن و نوێ. مێشکیشمان ههر چهپ و راسته، یهکیان لهههڵسهنگاندن و ماتهماتیکدا خێرایهو ئهویتریان لهپهیوهندییهکان و ئهدهبیاتدا بههێزهو هتد، بهڵام ههموو پێکهوهلێهاتوون و زیندوو و کارامهمان رادهگرن!
لهکۆتاییدا ماوهتهوهبڵێم، ئهگهرچی ئهزموونی نگهتیڤمان زۆره، بهڵام مهگهر ههر لهزگماکهوهبهلالووت نههاتنهبوون؟ یهکهم ئهزموونی حیزبایهتیی سیاسی ئێمهلهرهوتی گووزاری بهرهو نهتهوهو بهدهوڵهت بوونمان، بهزگماک لالووت لهدایک بوو. کهواتهههمووی بهفاڵی نیک دهگرین، هیوادارین لهداهاتوودا بهو ههموو ئهزموون و وانهلێ فێر بوونهئیتر لهدایک بووی لالووتی زگماکمان نهبێت و ههموو هاتنه بوونهنوێیەکان لهزگماکهوهبهساغ و سهلامهتی بێنهحوزوور و بوون و خۆنهخشاندن! ئێستا ئیتر ئهزموونمان زۆره. هیواش قهت نامرێت، چون هیوا نهمێنێت، ژیانیش بێ سوودەو نامێنێت! بۆیهنهمانی هیوا واتای کۆتایی ژیان و کۆتایی ههموو شتێکه، دهبا بههیواوهبژین.
5ی بانهمهڕیی 2712
(چیرۆکێک بهبۆنهی یهکگرتنهوهی دوو باڵی کۆمهڵە)
پێشهکی:
لهم ڕۆژانهدا کهههواڵی ناخۆش زۆرن، وا بهخۆشییهوهلهههواڵهکاندا و لهسهر تۆڕی کۆمهڵایهتی و جیهانی ئینتێرنێت و فهیسبووکچاوم بهههواڵێکی خۆشی دیکهکهوت، ئهویش یهکگرتنهوهی دووباڵی دیکهی کۆمهڵه،واتهکۆمهڵهی زهحمهتکێشانی کوردستان و کۆمهڵه- پاڕتی سوسیال دێمۆکراتی کوردستانه. ئهم ههواڵهئهگهرچی بۆ من تازهنهبوو و دووراودوور ئاگاداری کۆبوونهوهکانیان بووم، بهڵام ههر ماتڵی راگهیاندنی فهرمی بۆ یهکگرتنهوهیان بووم و ئهوا راگهیاندنهکهشمان بینی. ههر لێرهوهپڕ بهدڵ پیرۆزباییان لێ دهکهم و من وهک تاکێک کهپێشتریش بهو یهکگرتنهوانهدڵخۆش بووم، ئهمجارهش بهم ههواڵهخۆشهزۆر دڵخۆشم و هیوا و ئومێدم تێدا گهشاوهو بێشک یهکگرتنهوهی باڵهلێک جیابووهکان نابێت ههر بهمهکۆتایی پێ بێت و پێویستهیهکگرتنهوهی گهورهتریش بێنهئاراوه و ئهمهش نهک ههر کۆمهڵهکان، بهڵکوو دێمۆکراتهکان و هێزهسیاسییهکانی دیکهش کهتووشی ئهو ههڵامهتهبوون لهخۆ دهگرێت. من ههمیشهوتوومهحیزبی رهنگاوڕهنگ بهمانای پێشکهوتوویی و گهشهی سیاسیی کۆمهڵگای ئێمهیه، بهڵام لهت لهت بوونی رێبازهکان بهنیشانهی پێشکهوتنی سیاسی نازانم، بهڵکوو بهلاوازی و لانهوازیی دهزانم. من دهڵێم ههموو رێبازێک ئهبێت حیزبی خۆی و نوێنهری ههبێت کهقسهی ئهو رێبازهبکات، بهڵام یهک رێباز چهند نوێنهری گهرهک نیه، چونکە ئهوهرێبازهکهلاواز دهکات، کاتێک ههر نوێنهرهو لهههوایهک بخوێنێت. کهواتهبا ههموومان ههوڵ بدهین تا ئهو جێگایهی بۆمان دهکرێت رێبازهکان یهک خهینهوهو ئهوجار رێبازهکانیش بکهونهوتووێژ لهگهڵ یهکتری بۆ ئهوهیبهرژهوهندیی نهتهوهیی بپارێزن و یهکهی وڵات بهرهو گهشهو پێشکهوتن ببهن و بهههموویان و ههموومان وڵات بهئامانجی خۆی کهدهوڵهتێکی سهربهخۆ، دێمۆکڕات و سێکولارهبگهیهنین.
ئهویش بهههموو رێباز و بیر و باوهڕهجیاوازهکانهوهکهههموویان مافی بوون و خۆڕهخساندنیان ههیه. ماوهتهوهبڵێم کهئهم چیرۆکهئهگهرچی بهبیانووی ئهم یهکگرتنهوهی دووایی نووسیومه، بهڵام بههیچ کلۆجێک لهدژایهتی یا تهنانهت پشتیوانی هیچ لایهنێک نهنووسراوهو راستهوخۆ مهبهستی لایهنێکی تایبهتی نیه، بهڵکوو وهزعهکهبهگشتی دهخاتهژێر تیشکی رهخنهو هیوا و ئومێد!
چیرۆک:
دژ بوون راستییهکی سرووشتییهو بوونی ههیه. چینیهکان ههزاران ساڵهبهو رازهی سروشت گهیون و ناویان ناوه\"یهن و یانگ\". بۆ نموونهشهو و رۆژ دژن، بهڵام ههر دووکیان پێویستیی ژیانن، نێر و مێ کوا پێکهوهههڵدهکهن؟ بهڵام بێ ئهوان ژیان مانای نییه، گهرم و سارد، رهق و نهرم، تهڕ و وشک، رهش و سپی، بههێز و لاواز، چهپ و راست، خۆش و ناخۆش، ساغ و نهخۆش و هتد. بهڵام ژیان و سروشت به ههموو ئهم دژ بهیهکانهوهخۆش و رهنگین و دڵنهوازهو بهپێچهوانهیهکنهواخت و سادهو هیلاککهر و کهم مانا و بگرهبێ ماناشه! دیارهههندێک نایهکسانیی و دژبهر ههن وهک تێر و برسی، دارا و نهدار کهسروشتی نین و زادهی دهست و بیر و هزری مرۆڤن، بۆیهدهبێت ئهوانهههڵبووهشێنرێنهوه. کهواتهپێویستهو دهبێتکهبیر لهیهکسانیی جنسییهتی و حقوقی و دارایی و چینایهتی بکهینهوه، بهڵام لهگهڵ دژ بوونهکانی تر هیچ ناکرێت و سروشت بهئێمهناگۆڕێت، ئهگهرنا تێک دهچێت!
ههر لهسهرهتای ژیانییهوهلالووت بوو، لالووتێکی زگماک. ئهم کونه لووت لهگهڵ ئهو کونه لووت هاوئاههنگ نهبوو. خۆیان ناویان نابوولووتی چهپ و راست، ئهوهلهکاتێک دایە کهبهههر دووکیان جا دهبوونهلووتێک!؟ ههر کامهو بهس بۆنی بۆ خۆی دهکرد، ههندێک جار کهکونێکیان دهگیرا ئیتر بۆنی دهوروبهری بۆ نهدهکرا، ئهمهبێجگهلهوهی کهئهگهر به جیاجیاش بۆنهکانیان بۆ دههات، بهتهواوی بۆیان لێک نهدهدراوهکهئهوهبۆنی چیه؟ بهدهگمهن لێکدانهوهو تهشخیسی راستیان بۆ بۆنهکان بوو، بهتایبهت کهبۆنهکان زۆر سیاسی بوون و زهربهیان لهبهرژهوهندیی جهستهی یهکهکهی خۆی دهدا، لێکدانهوهو ههڵسهنگاندنێکی تهواو بۆ بۆنهکان بوونی نهبوو، ههموو ههڵسهنگاندنێک، یهکلایهنهو سهقهت بوو!
گرفتهکهتهنیا لهلووتیدا کۆتایی پێ نهدههات. لووتی کهلهسهر سنووری وههم و دهستکردی هاوبهش، لهناوهڕاستیی چهپ و راستدا بوو ئاوا دووبهش و لێک بێگانه بوو، چ بگات بهچاوهکان، گوێچکهکان و دهست و لاقهکان، کهلێک دوورتر بوون و لهسهر سنوور نهبوون، ههموویان دابهش کرابوون. ئهم چاو بۆ ئهو چاوی نهدهدی و ههر چاوهو بهس بۆ خۆیانیان دهدیت. ئهم گوێ بۆ ئهو گوێی نهدهبیست. ئهمانهلهکاتێک دایە کهئۆرگان و ئهندامهکانی ناوهوهی یهکهکهپێکهوهو بۆ یهک مهبهست ئهژیان و کاریان دهکرد. قهت گورچیلهی چهپی ناوخۆ نههات بڵێ من لهگهڵ گوورچیلهی راست کار ناکهم و یان بڵێ پهیوهندیم بهدڵهوهنیهیا بڵێ پێویستم بهخوێن نیه، یا بڵێ من میز بۆ میزهڵان نانێرم یان بڵێ جگهر بهمن چی! چون دهیزانی بهبێ هاوئاههنگی و پێکهوهههڵکردنیان و بهبێ پێکهوهکارکردنیانههموو یهکهکهئهمرێت، بۆیهئهوانهی ناوهوهئهرکی مێژوویی و حهیاتیی خۆیانیان زۆر باش دهبردهپێش، ئهگهرچی پێکهوه ههڵنهکردنی ئهمانهیدهرهوه،ئهوانیشیان ههندێک لاواز و دڵسارد کردبوو، بهڵام ئهوانهی ناوخۆ کاری خۆیان ههر دهکرد و جێگای شانازیشن. ئهوان یهکگرتوو بوون و یهکهکهیان زیندوو راگرت. بهڵام ئورگانهکانی دهرهوهی یهکهکهتهنانهت چهکهکانیان تهنیا بهیهک دهست لهدژی داگیرکهر دهتهقاند و بهیهک چاو نیشانهیان دهگرت و جهولهکانیشیان ههر کامهو تهنیا بهیهک لاق دهکرد و بهیهک لاق دهچوونهسهنگهر. ئهوهلهحاڵێکدا ئهو یهکهبۆ دووژمنی داگیرکهر ههر یهک لهش بوو و ههر بهیهک چاویش تێی دهڕوانی و ئامانجی دوژمنیشیان لهناو بردن و کوشتنیان بوو.
ئهو لاقانههێندهبهدفهڕ بوون، ههندێک جار لهکاتی جهولهشدا، لهو کاتهشدا کهداگیرکهر بهدوویان دهکهوت و دهیهویست یهکهکهی لهناو ببات و تهفر و توونای کات، بهڵام لاقه راست و لاقهچهپهکهلهو راکهراکهو نههامهتییهشدا، لهکاتی تهنگانهشدا کهزۆر پێویستیان بهیهک بوو، بهڵام نهزانانهپاشقولیان لهیهک دهگرت! هاهاها، شڵپ شڵپ خۆی دهدا بهزهویدا. ئهژنۆی ههر دوو لاقهکان بریندار دهبوون، ماسکووڵهی ههر دووکیان هیلاک دهبوون و بازدهو کاراییان نهدهما.
ئهوجار بهشهلهشهل دهبوو بهلاوازی لهچنگ دووژمن، کهدووژمنی ههر دووکیان بوو رایانکردبایه، ههر دووکیشیان ههر یهکهیهک بوون لهچهپ و راست، وهک دوو گورچیلهی چهپ و راست! جاری وابوو لهدژایهتی و قینی یهکتر قامکی دهستی راست دهکرا بهچاوی چهپدا و قامکی دهستی چهپ دهکرا بهچاوی راستدا و تهنیا یهکهکهزهرهری دهکرد و بۆ ماوهیهک چاوهکان کورتهکوێرهیان دهگرت و بۆ ماوهیهک هیچیان نهدهدی! ئهم یهکهجیاوازهلێک نامۆیانهنهک ههر زهربهیان لهداگیرکهر بۆ نهدرا، بهڵکوو بۆ خۆیشیان بههیچ لووتکهو ئامانجێک نهگهیشتن و یهکهکهشیان لاواز کرد. ئاسۆمان ههر وا دوور و رهش مایهوه!
لاساریی ئهو ئهندامانهی دهرهوهی جهستهلهگهڵ یهکتر و ئهو ناهاوئاههنگیو بێزاریانهیان له یهکتر، یهکهکهی هێندهلاواز کرد کهداگیرکهر بهسانایی راوی نان بۆ ههندهران! لهههندهران هێندهی تر غهریب و تهنیا کهوتن و هێشتا پێکهوهنهدهدوان، بگرهدژی یهکیش بوون. لهغهریبایهتیش! تا وردهوردهئهم وهزعهههموو یهکهکهو لهشهکهی تووشی کائهبهو ههڵامات و بهمرووری زهمهن، تووشی خهمۆکی و تهنیایی و نهخۆشیی نهفسی و ئازاری رۆحی کرد، کهدیسانهوهکارهساتی دڵتهزێنتری بهدوادا هات. ئهوجار ئیتر لهشهدوو کهرت کراوهکهش لهغهریبی و ههندهران، لهبێ هیواییدا دابهشکرا!! هیواکهنهما، ههر کهس بهشی خۆی دهڕفێنێت، یهک خۆی کردهخاوهنی لاقێکی چهپ و ئهویتر دهستێکی راست و یهک گوێ و یهک چاو و کونه لووتهکانیش و ههتا دوایی. سهرهتا یهکهکهیان وهک مهڕی شهریکی لێک ههڵوهشاند و ئهوجار دابهشیان کرد و پاشانیش وهک قهسابێکی بێڕهحم خستیاننهویترینی بهر دووکانهکانیان بۆ ههرزان فڕۆش کردنیان!! ههندێک لهو ئهندامانههێندهههرزان دهفڕۆشران کهلهلایهن مووشتهرییهجیهانییهکانهوهوهک گۆشتی بهردهمی سهگ، دهکڕدران و دهخرانهپێش دهمی سهگ! ئای لهو کارهساته!؟ ئهمهدراما و تراژێدیای وڵاتی منه!! ئهم کارهساتهبۆ خۆمان بهسهر خۆمانمان هێنا!!
ماوهیهکی زۆر تێپهڕی و شوورهییهکهگهیشتهلووتکه، دهنگی گهییهگوێی ههموو کهس و بۆنهکهی، بۆگهنهکهی گهییهلووتی ههموان، بۆچروکهی دههات! بهڵام ئیتر نهک ههموویان بهڵکوو زۆربهیان وهڕهز بوون لهوهزعهکهو پهژیوان و به پهرۆش! چونکە زۆربهیان دڵسۆزن و ههر لهمهڕ دڵسۆزیش لهت و پهتیان کردبوو، ئهقڵییهتهکهوابوو ئیتر. جا ناوی دهنێی غرووری کازب یا دۆستایهتیی پوورهورچهکههات چاکهبکا و مێشهکهدهرکات، کهچی خاوهنهکهی کوشت! یان ناوی دهنێی لێنهزانین و هێشتا ئهزموون نهکردنی گووزاری بهنهتهوهبوون؟! یان نادێمۆکرات بوونیان و یهکتر تهحهمول نهکردن؟ ئهگهرچی زۆر درهنگ و پاش ئهزموونێکیی زۆر نگهتیڤ، بهڵام دیسانیش شوکر، ههندێکیان هیوایان تێ هاتهوهو پهیان بهو رازهبرد و تێگهیشتن کهچ ههڵەگهلێکیان کردووه! چهند بێڕهحمانهو ناشییانهئهو لهشهیان لاواز کردووه، چۆن له هیچ و خۆڕایی ئهو یهکهیان تووشی لێکدابڕان و نهخۆشی کردووه، وهبهو ئاکامهش گهیشتن کهئێستا ئیتر ئابهو دابڕانانههیچ شتێکیان بۆ ناچێتهپێش و ئهو ئهندامانهکاتێک ئازان، کاتێک کاران، کاتێک لێهاتوون، کاتێک قسهیان پێیه، کاتێک تلویزیۆن و راگهیاندنیان دهوڵهمهند و پڕۆفیشناڵه، کاتێک لهداهاتوودا زۆرترین ئهندامیان لهپارلهمانهو زۆرترین دهنگی خهڵکییان له پشتهکهههموو پێکهوهبۆ بهرژهوهندیی یهکهیهکی نهتهوهیی کار بکهن. دهستهکان بهبێ یهک چهکیان بۆ ههڵناگیرێت و نیشانهیان چاک دهرناچێت و هیچ ناپێکن ئهگهر چاوهکانیش لهنیشانهگرتندا یارمهتیی دهستهکان نهدهن. لاقهکان پێکهوهدهتوان چاکتر و خێراتر و چالاکتر بچنه سهنگهر و گوێیەکان پێکهوهئاگایان لهخشپهی مێرووش دهبێت کاتێک لهسهنگهر دان و کوونه لووتهکانیش دهتوانن بۆنهسیاسییهکان پێکهوهزۆر باش لێک بدهنهوهو ههڵیانسهنگێنن، لامێشکهچهپ و راستهکانیش پێکهوههزریان ساغ و سهلیمه. بۆیهههندێکیان وهخۆ کهوتن و وردهورده کهوتنهوتووێژ و گفتوگۆ لهگهڵ یهکتر و شکایهت کردن لهوهزعهکه. هاتن خاڵههاوبهش و ئهرێنییهکانیان دۆزییهوهو لهو کاناڵهوهروانیانهوهزعهکهو بیریان لهدیسانپێکهوهبوونهوهکردهوه، بیریان لهو هێزهکردهوهکهلهپێکهوهبووندا وهدی دێت، چاویان لهیهکگرتووی ئهندامانی ناوهوهکرد کهبهچ زهجرێک ئهو لهشهیان زیندوو راگرتووه.ئهوجار بهزهییان بهلاشهی نهخۆشی وڵاتدا هاتهوهو بیرێکیان لهساغ بوونهوهی و چاک بوونهوهی کردهوه. ئهگهرچی ههندێکیان هێشتا حهبی پاراستۆڵ دهخۆن و خۆیان بهحهب راگرتووهههر هیچ نهبێت بۆ شاردنهوهی ئازارهکانیان و دیسانهوهبهلالووتهوهپێداگری لهسهر ئهو پارچهپارچهمانهوهدهکهن، بهڵام ههر کهتێ بگهن، کهدهوا و دهرمان چارهی ههمیشهیی نیه، جیایی لاوازییهو هێز لهیهکگرتن دایه، ئهوجار لهکهلی شهیتان دێنهخوار و بیرێک لهساغ و سهلامهتیی ئهو لهشهنهخۆش و بیمارهدهکهنهوه! ههر هیچ نهبێت یهکگرتنهوهبۆ سیحهتی خۆشیان باشتره، بۆیههیوا ماوه!
بهڵێ یهکگرتووییان، کارا و لێهاتوو و ئازا و خێرا و بهنرخ و دهوڵهمهند و بههێزیان دهکات و بهخێرایی بهئامانجیان دهگهیهنێت. بهس هیوادارم ئهوانهی هێشتا تێ نهگهیون، تێبگهن و ئیتر ئهو غروورهکازبهیان تێک بشکێنن و ههندێک بۆ یهکتر و لهمهڕ بهرژهوهندیی یهکهی وڵات تهنازول بۆ یهکتر بکهن و ببنهوهبههاوڕێ هاوسهنگهرهکانی پێشوو. قهی چ دهکات با چەپ و راست بن، دوایهچهپ و راست سروشتی ههموومانه، خۆ لووت و گوێ و دهست و لاقهکانمان و ههموو ئهندامهکانی دیکهی لهشمان لهپێش و دواوهنین، بهڵکوو ههموویان دوانهن و لهچهپ و راستن. دوو گورچیله، دوو سیپهلاک، تهنانهت دڵیش دوو کهرتی پێکهوهنووساوهکهیهک خوێنی تازهدهپڕژێنێت و یهک خوێنی کۆنهوهردهگرت و بهبێ یهک کاریان بۆ ناکرێت. کهواتهخوێنیش لهلهشدا دوانهیه، یهکی کۆن و بێ ئۆکسیژن کهئهبێ تازهبکرێتهوهو ئهویتریان تازهیهو ئۆکسیژنداره و لهناو لهشدا دهگهڕێت بۆ ئهوهی ئهرکهپێ سپێردراوهکانی بهئهنجام بگهیهنێت، وهک هزری کۆن و نوێ. مێشکیشمان ههر چهپ و راسته، یهکیان لهههڵسهنگاندن و ماتهماتیکدا خێرایهو ئهویتریان لهپهیوهندییهکان و ئهدهبیاتدا بههێزهو هتد، بهڵام ههموو پێکهوهلێهاتوون و زیندوو و کارامهمان رادهگرن!
لهکۆتاییدا ماوهتهوهبڵێم، ئهگهرچی ئهزموونی نگهتیڤمان زۆره، بهڵام مهگهر ههر لهزگماکهوهبهلالووت نههاتنهبوون؟ یهکهم ئهزموونی حیزبایهتیی سیاسی ئێمهلهرهوتی گووزاری بهرهو نهتهوهو بهدهوڵهت بوونمان، بهزگماک لالووت لهدایک بوو. کهواتهههمووی بهفاڵی نیک دهگرین، هیوادارین لهداهاتوودا بهو ههموو ئهزموون و وانهلێ فێر بوونهئیتر لهدایک بووی لالووتی زگماکمان نهبێت و ههموو هاتنه بوونهنوێیەکان لهزگماکهوهبهساغ و سهلامهتی بێنهحوزوور و بوون و خۆنهخشاندن! ئێستا ئیتر ئهزموونمان زۆره. هیواش قهت نامرێت، چون هیوا نهمێنێت، ژیانیش بێ سوودەو نامێنێت! بۆیهنهمانی هیوا واتای کۆتایی ژیان و کۆتایی ههموو شتێکه، دهبا بههیواوهبژین.
5ی بانهمهڕیی 2712