پێشگیری لە فەوتانی زمان، ئەركی سەرشانی هەموانە
13:25 - 16 گەلاوێژ 2712
Unknown Author
شۆڕش گوڵكار
تاقە رێگای پاراستنی زمانی زگماكی، دانانی فەرهەنگستانێكی زمانە و بەكارهێنانی وشە خۆماڵیەكانە لە دەزگا راگەیەنە گشتییەكان.
مرۆڤ بە زمانەوە مرۆڤە كە دەورووبەری هەست پێدەكات و پێكهاتەی هزری بیچم دەگرێ، چونكە زمان كەرەسەی رووناكبیری و داهێنانە. بۆیە ئەوڕۆكە كاتی پاراستنی زمانی كوردییە بە هەموو شێوە زارەكانییەوە لە بەرانبەر هێژمۆنیی زمانە بێگانەكاندا كە هەنووكە زمانی كوردییان تووشی قەیرانێكی مەزن كردووە و ئەگەر ئاوڕی بەپەلەی لێ نەدرێتەوە و بەرپرسیارانە هەوڵی بۆ نەدرێ، بەرەبەرە ئەو زمانە تووشی كارەساتێكی گەلێك مەزنتر دەبێتەوە.
پێش هەموو شتێك دەبێ ئاماژە بەوەش بكەم كە كۆمەڵگای كوردی، ساڵانێكی زۆرە كە كۆلۆنی بووە و مەخابن تاكی كوردیش لە فێربوون و بارهێنان بە زمانی زگماكی خۆی بێبەش كراوە، كە ئەوەش نیشانەی زوڵم و سەرەڕۆیی سیاسی و كۆمەڵایەتی و نادادپەروەریی رێژیمە داگیركەرەكانی كوردستانە، چونكە ئەو رێژیمانە هێژمۆنیی زمانی خۆیانیان بەسەر زمانی كوردیدا زاڵ كردووە و بەم شێوەیە تاكی كوردیان چەوساندۆتەوە و بەم پیلانە دزێوە هەوڵیان داوە بۆ سڕینەوەی فەرهەنگ و كولتوور و ناسنامەی ئەو میللەتە، واتە میللەتی كورد.
هەر بۆیە ئەو ژێرچەپۆكی و بێ دەوڵەتیەی كورد وای كردووە كە زمانی كوردی بە شێوەیەكی بەرچاو لەژێر كاریگەریی زمانە باڵادەستەكەی ئەو وڵاتەدا بێت. هەر ئەمەش وای كردووە كە بە لێشاو وشە غەیرە كوردییەكان بێنە نێو زمانی كوردی و تاكی كورد لە ئاخاڤتنی رۆژانەی خۆیدا بەكاریان بێنێ، بەڵام هاوكات دەبێ ئەوەش بڵێم كە بەداخەوە كورد وەكوو خۆی هەتا ئێستا بەس بەشێوەی \"عەسكەری\" پڕژاوەتە سەر بەرگری كردن لە مان و مەوجوودیەتی گەلەكەی، كەچی دەبوایە لە بواری فەرهەنگیشەوە ئەو كارەی بكردبایە، بۆ نموونە فەرهەنگستانێكی هەبوایە كەلە پسپۆڕانی زمان پێكباهاتبا و بێ پسانەوە خەریكی پاراستنی زمانی كوردی لە بەرانبەر هێژمۆنیی زمانی داگیركەران و هەروەها هەوڵدان بۆ وشە داتاشین ژبۆ ئەو كەرەسە و تشتانە كە ئێستاكە بەهۆی تێكنۆلۆژیەوە هاتووەتە ئاراوە ببایە. تاكوو بەم شێوە زمانی كوردی واكسینە بكرێت و بپارێزرێت. ئەوەش هەروا كە باسم كرد بە هەوڵی ئەو فەرهەنگستانە و هەروەها پاشان بەكار هێنانی ئەو وشانە لە دەزگا راگەیەنە گشتییەكان تاكوو بەو شێوە ئەم وشە كوردییە رەسەن و خۆماڵیانە جێگای وشەی زمانانی دی بگرێتەوە و لە هزری خەڵكدا جێگا بگرێت.
چونكە هیچ نەتەوەیەك بە شەڕ و كوشتن و قەڵاچۆكردن لەنێو ناچێ بەڵكوو كاتێك هەرەس دێنێت و نێوی لە مێژوو ئەسڕێتەوە كە زمانی زگماكی خۆی لەبیركردبێ.
[email protected]
تاقە رێگای پاراستنی زمانی زگماكی، دانانی فەرهەنگستانێكی زمانە و بەكارهێنانی وشە خۆماڵیەكانە لە دەزگا راگەیەنە گشتییەكان.
مرۆڤ بە زمانەوە مرۆڤە كە دەورووبەری هەست پێدەكات و پێكهاتەی هزری بیچم دەگرێ، چونكە زمان كەرەسەی رووناكبیری و داهێنانە. بۆیە ئەوڕۆكە كاتی پاراستنی زمانی كوردییە بە هەموو شێوە زارەكانییەوە لە بەرانبەر هێژمۆنیی زمانە بێگانەكاندا كە هەنووكە زمانی كوردییان تووشی قەیرانێكی مەزن كردووە و ئەگەر ئاوڕی بەپەلەی لێ نەدرێتەوە و بەرپرسیارانە هەوڵی بۆ نەدرێ، بەرەبەرە ئەو زمانە تووشی كارەساتێكی گەلێك مەزنتر دەبێتەوە.
پێش هەموو شتێك دەبێ ئاماژە بەوەش بكەم كە كۆمەڵگای كوردی، ساڵانێكی زۆرە كە كۆلۆنی بووە و مەخابن تاكی كوردیش لە فێربوون و بارهێنان بە زمانی زگماكی خۆی بێبەش كراوە، كە ئەوەش نیشانەی زوڵم و سەرەڕۆیی سیاسی و كۆمەڵایەتی و نادادپەروەریی رێژیمە داگیركەرەكانی كوردستانە، چونكە ئەو رێژیمانە هێژمۆنیی زمانی خۆیانیان بەسەر زمانی كوردیدا زاڵ كردووە و بەم شێوەیە تاكی كوردیان چەوساندۆتەوە و بەم پیلانە دزێوە هەوڵیان داوە بۆ سڕینەوەی فەرهەنگ و كولتوور و ناسنامەی ئەو میللەتە، واتە میللەتی كورد.
هەر بۆیە ئەو ژێرچەپۆكی و بێ دەوڵەتیەی كورد وای كردووە كە زمانی كوردی بە شێوەیەكی بەرچاو لەژێر كاریگەریی زمانە باڵادەستەكەی ئەو وڵاتەدا بێت. هەر ئەمەش وای كردووە كە بە لێشاو وشە غەیرە كوردییەكان بێنە نێو زمانی كوردی و تاكی كورد لە ئاخاڤتنی رۆژانەی خۆیدا بەكاریان بێنێ، بەڵام هاوكات دەبێ ئەوەش بڵێم كە بەداخەوە كورد وەكوو خۆی هەتا ئێستا بەس بەشێوەی \"عەسكەری\" پڕژاوەتە سەر بەرگری كردن لە مان و مەوجوودیەتی گەلەكەی، كەچی دەبوایە لە بواری فەرهەنگیشەوە ئەو كارەی بكردبایە، بۆ نموونە فەرهەنگستانێكی هەبوایە كەلە پسپۆڕانی زمان پێكباهاتبا و بێ پسانەوە خەریكی پاراستنی زمانی كوردی لە بەرانبەر هێژمۆنیی زمانی داگیركەران و هەروەها هەوڵدان بۆ وشە داتاشین ژبۆ ئەو كەرەسە و تشتانە كە ئێستاكە بەهۆی تێكنۆلۆژیەوە هاتووەتە ئاراوە ببایە. تاكوو بەم شێوە زمانی كوردی واكسینە بكرێت و بپارێزرێت. ئەوەش هەروا كە باسم كرد بە هەوڵی ئەو فەرهەنگستانە و هەروەها پاشان بەكار هێنانی ئەو وشانە لە دەزگا راگەیەنە گشتییەكان تاكوو بەو شێوە ئەم وشە كوردییە رەسەن و خۆماڵیانە جێگای وشەی زمانانی دی بگرێتەوە و لە هزری خەڵكدا جێگا بگرێت.
چونكە هیچ نەتەوەیەك بە شەڕ و كوشتن و قەڵاچۆكردن لەنێو ناچێ بەڵكوو كاتێك هەرەس دێنێت و نێوی لە مێژوو ئەسڕێتەوە كە زمانی زگماكی خۆی لەبیركردبێ.
[email protected]
