داماڵینی شوناسی سیاسی لە ٨ی مارس
13:50 - 20 رەشەمه 2714
Unknown Author
تروسكە سادقی
شوناس و ماھیەتی ٨-ی مارس سیاسی – ئابوورییە. ٨-ی مارسی ١٨٥٧ ژنانی نیۆیۆرك رێپێوانێكی بەرفراونیان لەدژی كاری زۆری رۆژانەیان و كەمی مووچەیان ئەویش تەنیا لەبەر ژن بوونیان كرد. ئەگەر سەیری ھۆكاری ئەو رێپێوانە بكەین، دوو رەھەندی سیاسیی و ئابووری بەزەقی دەبینین، یەكەم لەلایەك ژنان بەھۆی ژن بوونیان زوڵمێكی زۆریان لێدەكرا، چونكە وەكوو پیاوان ١٢ كاتژمێر كاریان دەكرد، بەڵام مانگانەیان لەپیاوان زۆر كەمتر بوو، ئەوە نایەكسانی رەگەزی لەسەر جیھانی ئابووریدا بوو. دووھەم و لەوەش گرنگتر ئەو كات لە نیۆیۆرك و ھەموو ئەمریكا ھیچ یاسایەك نەبوو، كە رێگە لەو نایەكسانییە ئاشكرایە بگرێت، كە واتا ھەوڵدان بۆ چەسپاندنی یاسایەك كە دەبوو كردارێكی بەكۆمەلی سیاسیی ئەنجام بدرێت، ھەربۆیەش نارەزایی ٨-ی مارسی ١٨٥٧-ی ژنانی نیۆیۆرك زۆریش سیاسیی بوو.
بەڵام بە تێپەڕبوونی كات لەھەموو جیھان و زۆر بەتایبەت لە ناوچەی رۆژھەڵاتی ناوەراست و بەتایبەتتر لەكوردستان ئەو رۆژە لەناوەرۆك بەتاڵ كرایەوە و موجەرەد بە ٨ی مارس ناوی دەركردووە، ، بۆتە رۆژێكی ئاسایی و بگرە سیاسەتی بەشێك لە وڵاتانی دیكتاتۆر كردیانە رۆژێكی كەم بایەخ و سادەی ژنانە لە ساڵدا.
بەڵام تا چەندە ٨ی مارس لە كۆمەڵگاكانی رۆژھەڵاتی ناوەراست و لەنێو كورداندا بۆتە رۆژێك پڕ لە ليكۆڵینەوە و ئاوردانەوە لە رەوشی ژنان لەرووی ئابووری و سیاسی و كۆمەڵایەتی و رۆچوون لە قوڵاییكێشەی ژنان و شی كردنەوە و چارەسەر كردنیان؟
ھەرچەندە لە ساڵانی رابردوودا كەمتر ژنانێك بوون كە بە دەنگێكی ئاشكرا باس لە بوونی رۆژیكی وا لە ساڵدا بكەن بەڵام دواتر كۆمەڵگای كوردەواریش وەك زۆرێك لەو ولاتانەی سەرەتای ھەنگاو نان بەرەو مۆدێرنیتەیان دەستپێكردووە كەوتە نێو ئەو باسە گەرمەوە و ئیتر لەم سالانەدا بە ئاشكرا ژنان باس لە ٨ی مارس دەكەن.
ئێستا خۆشحاڵم كە ژنی كورد بە دەنگێكی بەرز باس لە بوونی رۆژێكی وادەكات و بەداخیش بۆ ئەوەی ژنان لەو رۆژەدا بەراستی چی دەكەن و چ داوایەكیان ھەیە؟!
سیاسەتی كۆمەڵگاكان سەبارەت بە دۆزی ژن و چارەسەری كێشەی ئەو رەگەزە لە مرۆڤ جیاوازە، دەستەیەك بە سیاسەتێكی دروست، رێرەوی پەروەردەیی و دۆخی كۆمەڵایەتی و پلەی سیاسی ژنانیان بۆ ھەتاھەتایە گۆری و دەستەیەكیش زۆر سیستماتیك و بە سیاسەتێكی دژە ژنانە ٨ی مارس-یان لە قالبی رۆژێكی سادە وەك بۆنەیەكی كۆمەڵایەتی ورد كردەوە.
ھەر ئەو سیاستە سیستماتیكەی كە ژنان ھەر زۆر لە پێش پیاوانەوە بە كۆمەڵێك چالاكی سواوە و كلیشەیی بە برێك وێنە گرتن و گوڵ و دەم شیرن كردنێك ھەموو نەھامەتیەكانی خۆیان بەبای فەنابوون دەسپێرن و دیسان تا ساڵيكی دیكە و زیادبوونی ئاماری دۆخی كارەساتباری ژنان و بێدەنگی چالاكانی بواری ئەو رەگەزەش لەپارساڵ زۆرتر بێدەنگ دەبن؛ ھەڵبەت رووی ئەو رستەیەم سەرەتا لە خۆم و دواتر لە چالاكانی ژنانی كۆمەڵگای خۆمە.
ساڵی ٢٠١٤ بۆ ژنی كورد جگە لە بەردەوامی توندوتیژی دژیان لە ھەرسێ روویەكەی سیاسی و كۆمەڵایەتی و ئابووری ھیچی دیكەی پێنەبوو، لە باشوور وەحشیگەریەكانی داعش بۆ بەدیل كردن و فرۆشتن و كوشتنی ژنانی كورد، ئەوەی داعش بەناوی ئایین بەسەر ژنانی كوردی ئێزدی ھێنا، لەمێژوودا وێنەی نیە، لەسەدەی ٢١-ەمدا ژنانی كورد فرۆشران، دزران و دەست درێژیان كرا سەر و وەكوو غەنیمەی شەر لەبازارەكانی سمێڵداراندا ھەرزان فرۆش كران.
لە رۆژھەڵاتیش لەگەڵ بەردەوامی یاسا ژن كوژییەكانی كۆماری ئیسلامی ئێران لەلایەكەوە دیسان ئامارەكانی خۆكوشتنی ژنان بۆتەوە بە سەردێری میدیاكان و لە ھەردوو پارچەش گوێبیستی كەمترین كاردانەوەی چالاكانی بواری ژنان لەسەر ئەو بابەتانە بووین.
دۆخی ژنانی باشوور و چالاكیەكانی داكۆكیكارانی مافی ژنان لەو پارچەیە و چەندی و چۆنی كار كردنیان دەخەمە ئەستۆی رەخنە گرانی خۆیان و روو دەكەمەوە رۆژھەڵات: لە وتاری
\"ساراچیڵد، دەروازەیەك بۆ دەستپێكێكی گەورە\"، باسێكم سەبارەت بە بەرز بوونەوەی رێژەی خۆكوشتنی ژنان لە پارێزگا كوردنشینەكانی رۆژھەڵات كردبوو، ھەرچەندە لە كاتی بڵاو بوونەوەی ئەو وتارەم تا ئێستا ٦ مانگ تێدەپەڕێ و ئامارەكانی خۆ كوشتنی ژنان زیاتریش بووە، بەڵام ئەمجارە زیاتر مەبەستمە سەرنج بخەمە سەر ئاماری ژنانی كوردی سیاسی بەندیخانەكانی ئێران و ئەوەش دەرفەتێكە كە بگەرێینەوە سەر شوناس و ماھییەتی ٨-ی مارس كە لەو رۆژەدا نارەزاییەكی سیاسیی وكۆمەڵایەتی كرا، نەك لەدژی خۆكوشتن و ژن كوشتن و بەزۆر بەشوودان و ژن بەژن پێكردن، بەڵكوو ئەوان مافی یەكسانیان لەناو سیستەمی سیاسیی و كۆمەڵایەتی و ئابووردا دەویست، چونكە باش تێگەیشتبوون ئەگەر ئەوان بەشێك لەسیاسەت و سیستەمی ئابووری وڵات نەبن، بەردەوام وەكوو پلە دوو سەیر دەكرێن و مافەكانیان وەكوو منەت پێدەدرێ. ئەو نارەزاییەی كە بە شێوازێكی دیكە و لە جوگرافیا و سەردەمێكی دیكەدا ئامانجی ژنانی سیاسی ناو بەندیخانەكانی ئێرانە كە بەھۆیەوە دەستبەسەر كراون.
لێرەدا پرسیار ئەوەیە ئایا رێكخراوەكانی ژنانی رۆژھەڵات، لەگەڵ بڵاو بوونەوەی ئاماری ژنانی ناو بەندیخانەكانی كۆماری ئیسلامی ئێران و بیستنی ئەو ناوانەی بە تاوانی ھاوكاری لەگەڵ حیزبە كوردیەكان و چالاكی سیاسی حوكمی جیاواز دراون، ئاگاداری دۆخی ئەو ژنە زیندانیانە ھەن؟ ھیچكام لەو ژنانەتان ناسیوە؟ ئایا ھەوڵتان داوە ھەر ئەو ژنانەی كە ھاورەگەزی خۆتانن و ژمارەیەكیان بە تاوانی ھەبوونی رێباز و بیروباوەری ئێوەوە دەستبەسەر كراون بە كۆمەڵگای نێودەولەتی بناسێنن و دەنگتان بخەنە پاڵ یەك بۆ لانیكەم نەسرینەوەیان لە مەیدانی خەباتی ژنی كورد لە رۆژھەڵاتدا؟!
لە ٨ی مارسی ٢٠١٥دا سەرەرای ئەو ھەموو كارەساتەی بەسەر ژنی كورد دا تێدەپەرێت ھەواڵی بوونی ٢٣ زیندانی ژنی كورد لە زیندانەكانی كۆماری ئیسلامی ئێران و كۆی بەسەریەكەوە زیاتر لە ٦ دەیە زیندانی كردنیان، ئەوانەی حوكمی لەسێدارەدانیان لەسەرە و ئەوانەی زیندانی تاھەتاییان بۆ بڕاوەتەوە تا چەندە لە میدیا و دەنگ و نووسراوەكانتاندا دەنگی داوەتەوە، تا چەندە بۆ گەیاندنی ئەو ئامارە بە رێكخراوە جیھانیەكان ھەوڵتان داوە؟ لە كاتێكدا كە تا ئێستاش ژنی رۆژھەلات لەو پەری بێدەنگیدا خەبات بەرەو گەیشتن بە شووناسی نەتەوەیی و رەگەزی خۆیدەكات بێدەنگ بوونی ئێوە چالاكانی ژنان و سەنتەر و رێكخراوە حیزبی و ناحیزبییەكان دەرخەری چەند شتە یەكەم ئەوەیە كەجیھانبینیتان بەشی سیاسەت ناكات، یانیش حەز بە گەورەكردنەوەی ھاورەگەزە بەندكراوەكانتان ناكەن یان نا! رەنگە تێگەیشتنان سەبارەت بە مافەكانی ژنان و شوناسی ئەو رەگەزە لە جوگرافیایەكی دیكتاتۆردا تەنیا گەیشتن بە سادەترین داوای ژنانەیە و ھەربۆیەشە ژن لە رۆژھەڵات لە قووڵایی كێشەكان رۆناچێت و مافەكانیان خەریكە بە ئاقارێكی دیكەدا دەروات كە رەنگە لە داھاتوودا ھەر دیسان خۆیان زەرەر مەند بكاتەوە.
ئەوانە كارەساتن، لەگەڵ ئەوەی ھەموو مافێك سیاسییە، دەرھاویشتنی سیاسەت لە پرسی ژن، بە میكانیكی كردنی ئەو پرسەیە، واتا بەردەوام كەسێكی دیكە دەبێ پرسەكە چاك بكاتەوە.
چارەسەری دۆخی ئێستای ژنانی رۆژھەڵات لەدەست جیلی نوێی ئەو رەگەزە دایە، مەبەستم بلێم وەك چۆن ژنان دەبێ لەرووی سیاسیی خۆیان پێبگەیەنن ھەر ئاواش دەبێ لەناو كۆمەڵگاداھەوڵ بدەن نیوەی چالاكییە سیاسیی و مەدەنی و كڵتوورییەكان بن، بۆ ئەوەی تەنیا بۆ رازاندنەوەی كورسییەكان بەكار نەھێنرێن.
لەناو زانكۆكانیشدا دەبێ ژنان كەمتر بەرەو رشتە زانستی و ھونەرییەكاندا بچن و باشتر وایە ھەوڵ بدەن زانستە سیاسییەكان و ژێر رشتەكانی بخوێنن، و لەئابووریشدا چاویان لەخوێندنی باڵا لە سەرجەم بوارەكانی دابێ، ئەو كاتەیە كە دەتوانن زانستی سیاسەت و ئابووری و كۆمەڵناسی كە پێشتریش بەردەوام باسم لێكردووە لە بەردەوام پیاوانەبوون بھێننە دەرێ و دۆخی كارەساتباری ھاورەگەزەكانیان لەو پارچەیەی كوردستاندا باشتر بكەن.
دوای ئەوەش رەنگە ٨ی مارسی ساڵانی داھاتوو، ژنان لە پۆتانسیەلە واقیعی و كردارییەكانی كۆمەڵگا بۆ دەستەبەركردنی مافەكانیان كەڵك وەربگرن ، و لە دەرەوەش ژنانی رێكخراوە حزبی و ناحزبییەكان ئەو رۆژە لە بۆنەیەكی سادەوە بكەنە دەرفەتێك بۆ گەیاندنی دەنگی ژنانی رۆژھەڵات بە كۆمەڵگاكانی جیھان و پشتیوانی دابەش كردنی عادڵانەی بنەماكانی ئابووری و سیاسی و كۆمەڵایەتی بن، و ھاوكات پرسی ژنان لەپرسێكی تایبەت بە رەگەزێك بگوازنەوە بۆ پرسێكی گشتی،و لەو گشتیەشدا ھەمیشە ئەكتەرێكی بەھێزی ئەو ٤ بنەمایە بن، بۆ ئەوەی خۆیان بەشێك لەو بڕیارانە بن كە بۆیان دادەرێژرێت.
ئەم بابەتە روانگەی نووسەرەکەیەتی و کوردپا لە ناوەرۆکەکەی بەرپرسیار نییە.
شوناس و ماھیەتی ٨-ی مارس سیاسی – ئابوورییە. ٨-ی مارسی ١٨٥٧ ژنانی نیۆیۆرك رێپێوانێكی بەرفراونیان لەدژی كاری زۆری رۆژانەیان و كەمی مووچەیان ئەویش تەنیا لەبەر ژن بوونیان كرد. ئەگەر سەیری ھۆكاری ئەو رێپێوانە بكەین، دوو رەھەندی سیاسیی و ئابووری بەزەقی دەبینین، یەكەم لەلایەك ژنان بەھۆی ژن بوونیان زوڵمێكی زۆریان لێدەكرا، چونكە وەكوو پیاوان ١٢ كاتژمێر كاریان دەكرد، بەڵام مانگانەیان لەپیاوان زۆر كەمتر بوو، ئەوە نایەكسانی رەگەزی لەسەر جیھانی ئابووریدا بوو. دووھەم و لەوەش گرنگتر ئەو كات لە نیۆیۆرك و ھەموو ئەمریكا ھیچ یاسایەك نەبوو، كە رێگە لەو نایەكسانییە ئاشكرایە بگرێت، كە واتا ھەوڵدان بۆ چەسپاندنی یاسایەك كە دەبوو كردارێكی بەكۆمەلی سیاسیی ئەنجام بدرێت، ھەربۆیەش نارەزایی ٨-ی مارسی ١٨٥٧-ی ژنانی نیۆیۆرك زۆریش سیاسیی بوو.
بەڵام بە تێپەڕبوونی كات لەھەموو جیھان و زۆر بەتایبەت لە ناوچەی رۆژھەڵاتی ناوەراست و بەتایبەتتر لەكوردستان ئەو رۆژە لەناوەرۆك بەتاڵ كرایەوە و موجەرەد بە ٨ی مارس ناوی دەركردووە، ، بۆتە رۆژێكی ئاسایی و بگرە سیاسەتی بەشێك لە وڵاتانی دیكتاتۆر كردیانە رۆژێكی كەم بایەخ و سادەی ژنانە لە ساڵدا.
بەڵام تا چەندە ٨ی مارس لە كۆمەڵگاكانی رۆژھەڵاتی ناوەراست و لەنێو كورداندا بۆتە رۆژێك پڕ لە ليكۆڵینەوە و ئاوردانەوە لە رەوشی ژنان لەرووی ئابووری و سیاسی و كۆمەڵایەتی و رۆچوون لە قوڵاییكێشەی ژنان و شی كردنەوە و چارەسەر كردنیان؟
ھەرچەندە لە ساڵانی رابردوودا كەمتر ژنانێك بوون كە بە دەنگێكی ئاشكرا باس لە بوونی رۆژیكی وا لە ساڵدا بكەن بەڵام دواتر كۆمەڵگای كوردەواریش وەك زۆرێك لەو ولاتانەی سەرەتای ھەنگاو نان بەرەو مۆدێرنیتەیان دەستپێكردووە كەوتە نێو ئەو باسە گەرمەوە و ئیتر لەم سالانەدا بە ئاشكرا ژنان باس لە ٨ی مارس دەكەن.
ئێستا خۆشحاڵم كە ژنی كورد بە دەنگێكی بەرز باس لە بوونی رۆژێكی وادەكات و بەداخیش بۆ ئەوەی ژنان لەو رۆژەدا بەراستی چی دەكەن و چ داوایەكیان ھەیە؟!
سیاسەتی كۆمەڵگاكان سەبارەت بە دۆزی ژن و چارەسەری كێشەی ئەو رەگەزە لە مرۆڤ جیاوازە، دەستەیەك بە سیاسەتێكی دروست، رێرەوی پەروەردەیی و دۆخی كۆمەڵایەتی و پلەی سیاسی ژنانیان بۆ ھەتاھەتایە گۆری و دەستەیەكیش زۆر سیستماتیك و بە سیاسەتێكی دژە ژنانە ٨ی مارس-یان لە قالبی رۆژێكی سادە وەك بۆنەیەكی كۆمەڵایەتی ورد كردەوە.
ھەر ئەو سیاستە سیستماتیكەی كە ژنان ھەر زۆر لە پێش پیاوانەوە بە كۆمەڵێك چالاكی سواوە و كلیشەیی بە برێك وێنە گرتن و گوڵ و دەم شیرن كردنێك ھەموو نەھامەتیەكانی خۆیان بەبای فەنابوون دەسپێرن و دیسان تا ساڵيكی دیكە و زیادبوونی ئاماری دۆخی كارەساتباری ژنان و بێدەنگی چالاكانی بواری ئەو رەگەزەش لەپارساڵ زۆرتر بێدەنگ دەبن؛ ھەڵبەت رووی ئەو رستەیەم سەرەتا لە خۆم و دواتر لە چالاكانی ژنانی كۆمەڵگای خۆمە.
ساڵی ٢٠١٤ بۆ ژنی كورد جگە لە بەردەوامی توندوتیژی دژیان لە ھەرسێ روویەكەی سیاسی و كۆمەڵایەتی و ئابووری ھیچی دیكەی پێنەبوو، لە باشوور وەحشیگەریەكانی داعش بۆ بەدیل كردن و فرۆشتن و كوشتنی ژنانی كورد، ئەوەی داعش بەناوی ئایین بەسەر ژنانی كوردی ئێزدی ھێنا، لەمێژوودا وێنەی نیە، لەسەدەی ٢١-ەمدا ژنانی كورد فرۆشران، دزران و دەست درێژیان كرا سەر و وەكوو غەنیمەی شەر لەبازارەكانی سمێڵداراندا ھەرزان فرۆش كران.
لە رۆژھەڵاتیش لەگەڵ بەردەوامی یاسا ژن كوژییەكانی كۆماری ئیسلامی ئێران لەلایەكەوە دیسان ئامارەكانی خۆكوشتنی ژنان بۆتەوە بە سەردێری میدیاكان و لە ھەردوو پارچەش گوێبیستی كەمترین كاردانەوەی چالاكانی بواری ژنان لەسەر ئەو بابەتانە بووین.
دۆخی ژنانی باشوور و چالاكیەكانی داكۆكیكارانی مافی ژنان لەو پارچەیە و چەندی و چۆنی كار كردنیان دەخەمە ئەستۆی رەخنە گرانی خۆیان و روو دەكەمەوە رۆژھەڵات: لە وتاری
\"ساراچیڵد، دەروازەیەك بۆ دەستپێكێكی گەورە\"، باسێكم سەبارەت بە بەرز بوونەوەی رێژەی خۆكوشتنی ژنان لە پارێزگا كوردنشینەكانی رۆژھەڵات كردبوو، ھەرچەندە لە كاتی بڵاو بوونەوەی ئەو وتارەم تا ئێستا ٦ مانگ تێدەپەڕێ و ئامارەكانی خۆ كوشتنی ژنان زیاتریش بووە، بەڵام ئەمجارە زیاتر مەبەستمە سەرنج بخەمە سەر ئاماری ژنانی كوردی سیاسی بەندیخانەكانی ئێران و ئەوەش دەرفەتێكە كە بگەرێینەوە سەر شوناس و ماھییەتی ٨-ی مارس كە لەو رۆژەدا نارەزاییەكی سیاسیی وكۆمەڵایەتی كرا، نەك لەدژی خۆكوشتن و ژن كوشتن و بەزۆر بەشوودان و ژن بەژن پێكردن، بەڵكوو ئەوان مافی یەكسانیان لەناو سیستەمی سیاسیی و كۆمەڵایەتی و ئابووردا دەویست، چونكە باش تێگەیشتبوون ئەگەر ئەوان بەشێك لەسیاسەت و سیستەمی ئابووری وڵات نەبن، بەردەوام وەكوو پلە دوو سەیر دەكرێن و مافەكانیان وەكوو منەت پێدەدرێ. ئەو نارەزاییەی كە بە شێوازێكی دیكە و لە جوگرافیا و سەردەمێكی دیكەدا ئامانجی ژنانی سیاسی ناو بەندیخانەكانی ئێرانە كە بەھۆیەوە دەستبەسەر كراون.
لێرەدا پرسیار ئەوەیە ئایا رێكخراوەكانی ژنانی رۆژھەڵات، لەگەڵ بڵاو بوونەوەی ئاماری ژنانی ناو بەندیخانەكانی كۆماری ئیسلامی ئێران و بیستنی ئەو ناوانەی بە تاوانی ھاوكاری لەگەڵ حیزبە كوردیەكان و چالاكی سیاسی حوكمی جیاواز دراون، ئاگاداری دۆخی ئەو ژنە زیندانیانە ھەن؟ ھیچكام لەو ژنانەتان ناسیوە؟ ئایا ھەوڵتان داوە ھەر ئەو ژنانەی كە ھاورەگەزی خۆتانن و ژمارەیەكیان بە تاوانی ھەبوونی رێباز و بیروباوەری ئێوەوە دەستبەسەر كراون بە كۆمەڵگای نێودەولەتی بناسێنن و دەنگتان بخەنە پاڵ یەك بۆ لانیكەم نەسرینەوەیان لە مەیدانی خەباتی ژنی كورد لە رۆژھەڵاتدا؟!
لە ٨ی مارسی ٢٠١٥دا سەرەرای ئەو ھەموو كارەساتەی بەسەر ژنی كورد دا تێدەپەرێت ھەواڵی بوونی ٢٣ زیندانی ژنی كورد لە زیندانەكانی كۆماری ئیسلامی ئێران و كۆی بەسەریەكەوە زیاتر لە ٦ دەیە زیندانی كردنیان، ئەوانەی حوكمی لەسێدارەدانیان لەسەرە و ئەوانەی زیندانی تاھەتاییان بۆ بڕاوەتەوە تا چەندە لە میدیا و دەنگ و نووسراوەكانتاندا دەنگی داوەتەوە، تا چەندە بۆ گەیاندنی ئەو ئامارە بە رێكخراوە جیھانیەكان ھەوڵتان داوە؟ لە كاتێكدا كە تا ئێستاش ژنی رۆژھەلات لەو پەری بێدەنگیدا خەبات بەرەو گەیشتن بە شووناسی نەتەوەیی و رەگەزی خۆیدەكات بێدەنگ بوونی ئێوە چالاكانی ژنان و سەنتەر و رێكخراوە حیزبی و ناحیزبییەكان دەرخەری چەند شتە یەكەم ئەوەیە كەجیھانبینیتان بەشی سیاسەت ناكات، یانیش حەز بە گەورەكردنەوەی ھاورەگەزە بەندكراوەكانتان ناكەن یان نا! رەنگە تێگەیشتنان سەبارەت بە مافەكانی ژنان و شوناسی ئەو رەگەزە لە جوگرافیایەكی دیكتاتۆردا تەنیا گەیشتن بە سادەترین داوای ژنانەیە و ھەربۆیەشە ژن لە رۆژھەڵات لە قووڵایی كێشەكان رۆناچێت و مافەكانیان خەریكە بە ئاقارێكی دیكەدا دەروات كە رەنگە لە داھاتوودا ھەر دیسان خۆیان زەرەر مەند بكاتەوە.
ئەوانە كارەساتن، لەگەڵ ئەوەی ھەموو مافێك سیاسییە، دەرھاویشتنی سیاسەت لە پرسی ژن، بە میكانیكی كردنی ئەو پرسەیە، واتا بەردەوام كەسێكی دیكە دەبێ پرسەكە چاك بكاتەوە.
چارەسەری دۆخی ئێستای ژنانی رۆژھەڵات لەدەست جیلی نوێی ئەو رەگەزە دایە، مەبەستم بلێم وەك چۆن ژنان دەبێ لەرووی سیاسیی خۆیان پێبگەیەنن ھەر ئاواش دەبێ لەناو كۆمەڵگاداھەوڵ بدەن نیوەی چالاكییە سیاسیی و مەدەنی و كڵتوورییەكان بن، بۆ ئەوەی تەنیا بۆ رازاندنەوەی كورسییەكان بەكار نەھێنرێن.
لەناو زانكۆكانیشدا دەبێ ژنان كەمتر بەرەو رشتە زانستی و ھونەرییەكاندا بچن و باشتر وایە ھەوڵ بدەن زانستە سیاسییەكان و ژێر رشتەكانی بخوێنن، و لەئابووریشدا چاویان لەخوێندنی باڵا لە سەرجەم بوارەكانی دابێ، ئەو كاتەیە كە دەتوانن زانستی سیاسەت و ئابووری و كۆمەڵناسی كە پێشتریش بەردەوام باسم لێكردووە لە بەردەوام پیاوانەبوون بھێننە دەرێ و دۆخی كارەساتباری ھاورەگەزەكانیان لەو پارچەیەی كوردستاندا باشتر بكەن.
دوای ئەوەش رەنگە ٨ی مارسی ساڵانی داھاتوو، ژنان لە پۆتانسیەلە واقیعی و كردارییەكانی كۆمەڵگا بۆ دەستەبەركردنی مافەكانیان كەڵك وەربگرن ، و لە دەرەوەش ژنانی رێكخراوە حزبی و ناحزبییەكان ئەو رۆژە لە بۆنەیەكی سادەوە بكەنە دەرفەتێك بۆ گەیاندنی دەنگی ژنانی رۆژھەڵات بە كۆمەڵگاكانی جیھان و پشتیوانی دابەش كردنی عادڵانەی بنەماكانی ئابووری و سیاسی و كۆمەڵایەتی بن، و ھاوكات پرسی ژنان لەپرسێكی تایبەت بە رەگەزێك بگوازنەوە بۆ پرسێكی گشتی،و لەو گشتیەشدا ھەمیشە ئەكتەرێكی بەھێزی ئەو ٤ بنەمایە بن، بۆ ئەوەی خۆیان بەشێك لەو بڕیارانە بن كە بۆیان دادەرێژرێت.
ئەم بابەتە روانگەی نووسەرەکەیەتی و کوردپا لە ناوەرۆکەکەی بەرپرسیار نییە.
