خومه‌ينيزم ..... به‌شی دووه‌م و کۆتایی

د. یاسین سەردەشتی

ئاشكرایە وێڕای ئەوەی لەئەندێشەی ئیمامدا شتێك بەناوی كێشەی نەتەوە غەیرەفارەسەكان لە ئێران‌و چارەسەرێكی ئەو كێشەیە بەشێویەكی هاوچەرخانەو دادپەروەرانەدا نەبوو. كەچی ناوبراو كاتێ‌نەگەڕابۆوە وڵات‌و لەدەرەوە بوو، وەك هەنگاوێكی تەكتیكیی سەرنجی ئەو نەتەوانەو مسۆگەركردنی بەشدارییان لە شۆڕشی ئێران‌و دژایەتیی ڕژێمی پەهلەوییدا، لەوتارو نامەكانی بۆ كۆمەڵانی خەڵكی ئێران ئاماژەی بە ڕۆڵی ئەو گەلانەو گرنگی بەشدارییانی لەسەركەوتنی شۆڕشەكەدا دەكرد. شایەنی باسە، خومەینی بۆ دڵنیاكردنەوەی گەلی كوردو ڕەواندنەوەی ئەو ترسەی كە سەبارەت بە ڕۆڵی رۆحانییە بونیادگەرا شیعە مەزەبەكان لەراپەڕینەكان‌و ئایندەی دەسەڵاتی ئێراندا هەیانبوو، لەنامەكەی ١٢ی كانونی دەوەومی ١٩٧٩دا، ئاراستەی كۆمەڵانی خەڵكی كوردستانی كرد، ڕووی دەمی كردبووە مەلاكانی كوردستان‌و وتبوی: \"لەم لایەنەوە جووتیاران‌و وەرزێرانی بەڕێز بیربێنینەوە كە بەپرۆپاگندەی بێبنچینە هەڵنەخەڵەتێن، ئیسلام و حكومەتی ئیسلامی ڕێزێكی زۆر زیادی بۆ ئێوەی بەڕێز هەیەو لەگەڵ ئێوەدا بەباشترین شێواز رەفتار دەكات.\"

لەم ڕووەوە ح.د.ك.أ كە هەر لەبنەڕەتەوە بۆ بەدیهێنانی مافە نەتەوایەتییەكانی گەلی كورد لەكوردستانی ئێراندا هاتۆتەئارا، هەر لەسەرەتاوە لەفیكری ئەوەدابوو خۆی بگەیەنێتە خومەینی‌و هەرچۆنێك بێت لەوبارەیەوە سەرنجی بۆ مەسەلەكە ڕابكێشێ‌تا لەئایندەدا ناچارنەبێت ڕێگایەكی سەخت لەوپێناوەدا بگرێتەبەر. هەربۆیە هێشتا خومەینی لەنەجەف دەرنەكرابوو كە رێبەرایەتیی ح.د.ك.ا دوو ئەندامی كۆمیتەی ناوەندیی خۆی بەناوی (محەمەدئەمین سیراجی‌و عبدوڵڵا حەسەن زادە) ناردە لای ناوبراو‌و داوای چاوپێكەوتنیان لەگەڵ كرد. خومەینی بۆ ئەوەی خۆی لەهەر گفت‌و بەڵێنێك سەبارەت بە بەدیهێنانی خواستی نەتەوەیی گەلی كورد لە ئێراندا بەدووربگرێت، ئامادەیی خۆی بۆ دیتنی ئەو نوێنەرانە پێشان نەدابوو، بەڵكو كابرایەكی بەنێوی (محمود دعائی) ناردبووە لایان تا بەتەنیا گوێیان بۆ ڕادێرێ بێئەوەی وەڵامێكیان لەوبارەیەوە بداتەوە.

هەرەوەها هێشتا خومەینی لە(نۆڤل لوشاتوی)ی فەرەنسا نیشتەجێبوو، كە قاسملوی سكرتێری ح.د.ك.أ بەمەبەستی هێنانەگۆڕیی مەسەلەی كورد‌و وەرگرتنی گفتێك لەو بارەیەوە سەردانی كرد، بێئەوەی بەرهەمێكی هەبێت. دوای دامەزراندنی حكومەتی كاتیی بازرگان، كاتێك نوێنەرانی ڕژێمی نوێ‌بەسەرپەرشتیی داریوش فروهەر هاتنە مەهاباد، حیزبی دیموكرات‌و نوێنەری چەند هێزێكی سیاسیی دیكەی كوردستانی ئێران بەیاننامەیەكی ٨ بەندییان پێشكەشكردن كە ٧بەندی یەكەمیان لەسەر خواستە نەتەوایەتییەكانی گەلی كورد بوو. بەڵام وەك وترا چونكە دەستەی نوێنەرایەتیی حكومەتی كاتیی لەبەرامبەر شورای رەهبەریی‌و خومەینیدا دەسەڵاتێكیان نەبوو، نەهیچ گفتێكیان داو نە تاكە بەندێكی ئەو بەیاننامەیەشیان پێ‌جێبەجێكرا.

لەوەش زیاتر، ڕێبەرانی ح.د.ك.أ بۆ حاڵییكردنی خومەینی‌و دۆزینەوەی ڕێگاچارەی ئاشتیی كێشەی كورد لەئێران، بڕیاری سەردانی شاری (قوم) یاندا تا راستەوخۆ چاویان بەئیمام بكەوێت‌و خواستەكانی گەلی كوردی بخەنە بەردەست. ئەوەبوو لەباتی جارێك دووجاریش نوێنەرانی حیزبی دیموكرات بەرابەری د.قاسملو لەئادارو مایسی ١٩٧٩دا، چوونە لای خومەینی. لەسەردانی یەكەمدا كەلە ٢٩ی ئاداردا ئەنجامدرا، نوێنەران بریتییبوون لە: قاسملو، بلوریان، ئەمیری قازی، جەلیل گادانی، محەمەد ئەمین سیراجی، سنار مامدی، نەبی قادری، دكتۆر صادق شەرەفكەندی.

لەسەرەتای سەردانەكەدا قاسملوی سكرێتر باسی لەو ستەم‌و چەوساندنەوەیە كردبوو كە بۆ چەندەها ساڵە لەلایەن ڕژێمی شاهەنشاهیی پەهلەوییەوە لەگەلی كورد لە ئێراندا كراوەو دواتر ئاماژەی بۆخواستە نەتەوایەتییەكانی كورد بەشێوەی خودموختاریی لەچوارچێوەی ئێرانێكی دیموكراتیكدا دابوو. هەریەك لەئەندامانی نوێنەرایەتییش بەدەوری خۆیان بۆ دڵنیاكردنەوەی خومەینی لەمەسەلەكە قسەیان كردبو‌و ئەو ئاخاوتنەی(ئایەتوڵڵا تالقانی)یان وەبیر ناوبراو هێنابۆوە كە لەسنە بەخەڵكی وتبوو:\" كەمافی دیارییكردنی چارەنووس مافێكی بێ‌ئەملاولای خۆتانە\" خومەینی لەوەڵامی نوێنەراندا وتبوی: \"همە باید مسلم باشند، وحدت كلمە بالاتر از همە چیزاست/ پێویستە هەمووان موسوڵمان بن و یەك هەڵوێستیی لەهەموو شتێك مەزنترە\" دواتر بەناوی ماندووبوون‌و پێویستی حەسانەوە خۆی لەو چاوپێكەوتنە دزیبووەوە.

دیارە مەبەستی خومەینی لەو وەڵامەدا دووشت بوو، یەكەمیان ڕەتكردنەوەی مافی خودموختاریی وەك خواستێكی نەتەوەیی گەلی كورد لە كوردستانی ئێران، دووەمیش ناڕاستەوخۆ ئاماژەدان بەوە كە ح.د.ك.أ دەبێت بە بەرنامەكەی خومەینی بۆ دیاریكردنی ڕژێمی ئایندەی ئێران ڕازیی بن و چ ڕێگەیەكی دیكەی ئاشتییخوازانەیان لەبەردەمدا نییە. مەسەلەیەكی وا كە بۆ ڕێبەرانی حیزبی دیموكرات‌و كۆمەڵانی خەڵكی كوردستان قووت نەدرا. هەربۆیە ڕۆژێك دوای ئەو چاوپێكەوتنە تەواوی هێزە سیاسییەكانی كوردستان‌و گەلی كورد بۆیكۆتی ئەو ڕیفراندۆمەیان كرد كە حكومەتی كاتیی بۆ دیاریكردنی ڕژێمی كۆماری ئیسلامیی وەك سیستمی دەسەڵاتی ئایندەیی ئێران لە ٣١ی ئازاری ١٩٧٩دا ئەنجامدرا.

لەڕاستییدا، مەسەلەی خودمختاریی كە لانیكەمی مافی چارەنووسی گەلانەو بەپراكتیزەكردنیشی لەئێراندا هێشتا بەتەواویی دەسەڵاتی زاڵی نەتەوەی سەردەستی فارس بەسەر نەتەوە غەیرەفارسەكاندا كۆتایی پێنایەت‌و لەڕووی دابەشكردنی دەسەڵاتی سیاسیی‌و بەڕێوەبەرایەتیی‌و ئابووریشەوە دادپەروەرییەكی ڕاستەقینە ناخوڵقێنێ‌، ئەوەندە ئەمسەرو ئەوسەری نەدەویست گەر خومەینی لەبنەڕەتەوە بڕوای بەمافی نەتەوەییی كوردو گەلانی دیكەی غەیرەفارس ببووایە. ڕەتكردنەوەی خومەینی بۆ مافی خودموختاریی گەلی كورد لە تۆتالیتێربوونی ئیمام‌و دژایەتییكردنی لەگەڵ دیموكراسیی‌و فرەلایەنیی‌و خەڵكسالاریدا لەئێران یەكدەگرێتەوەو لەئەندێشەی دامەزراندنی دەوڵەتێكی تیۆكراتیی شیعەگەریی بەڕابەریی ڕەهای فەقیهەوە هەڵدەقوڵا كە هەندێك لە بنەماكانی لەگەڵ ڕژێمی رابردووی شاهەنشاهییدا هەندە جیاوازییان نەبوو. وەك باڵادەستیی نەتەوەی فارس لە ناوەندا بەسەر نەتەوە غەیرەفارسەكانی دەوروبەر.

داڕشتنی بنەماكانی ئاسایشی نەتەوەیی ئێران بەدژایەتیی مافی نەتەوە غەیرەفارسەكان. پێداگرتنی لەسەر یەكێتی خاكی ئێران‌و ئەو زێدەڕۆییانەی لەسەردەمی شاهەنشاهیی ڕوویاندابوو، وەك مەسەلەی ٣ دورگەكەی ئیمارات، سەكوتكردنی هەرخواستێكی نەتەوەیی‌و ئازادییخوازانە بەتوندترین شێوەو تاڕادەی دەركردنی فەرمانی خەزاو حەڵاڵكردنی سەروماڵیان. بەردەوامبوونی بەفارسكردنی ناوی شارو گوندكانی كوردستان بۆنموونە ناوی كرماشان بۆ باختران، كەناوی دووەمیان فارسییەو ئەمەش بەرجەستەی گیانی شۆڤیننستی ڕژێمی كۆماریی ئیسلامیی دەكات.

پەیڕەوانی بیری خومەینیزیم، ساڵی ١٩٨٠دا، لەكتێبێكیاندا كە لەسەر كوردستان بڵاویانكردۆتەوە بەهەمان شێوەی ڕژێمی پەهلەویی پێناسەی جووڵانەوەی نەتەوایەتیی كوردیان كردووەو بەخواستی چینی دەرەبەگیان لەقەڵەمداوە. مەهاباد كەناوەندێكی بیری نەتەوایەتیی‌و جووڵانەوەی رزگارییخوازی گەلی كوردە لە ئێران لەلایەن ڕژێمی نوێ‌وە هەروەك ڕژێمی كۆن بەناوەندیی ئاژاوەو پیلانگێران لەسەر دەسەڵاتی ناوەندیی نادەبرێت. خواستی گەلی كورد بۆ خودموختاریی‌و سەرجەم مافە دیموكراتییەكانی، بەپیلانی رۆژئاواو ئەودیو سنوور لەقەڵەم دەدرێت. لەو كتێبەدا لەژێر سەردێری \"نەتەوایەتیی كورد\" دا هاتووە:\"نەتەوایەتیی، هەمان دیاری جاسووسان‌و ڕۆشنبیرانی ڕۆژئاوایە لەوڵاتانی ئیسلامییدا كەلە نیوەی دووەمی سەدەی رابردووەوە لە ئەوروپاوە ئاودیوی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستیان كرد. هەوڵە بەرفراوانەكانی جاسووسە ئیگلیزەكان … لەبڵاوكردنەوەی بیری نەتەوایەتیی لەنێو عەرەب، ئێرانییەكان، تورك‌و كورددا نەتەنیا بووە هۆی شكستی تەواوی ئیمپراتۆرییەتی عوسمانیی، بەڵكو میكرۆبێكی وای لەناوچەكەدا چاند كە تا سەدساڵێكی تریش هۆكاری جەنگ‌و خوێنڕێژیی بەردەوامی ناوچەكە دەبێت … شۆڕشی ئیسلامیی گورزێكی توندبوو لە جووڵانەوەی نەتەوایەتییەكانی ناوچەكە وەشێنرا، نوێكردنەوەی مەسەلەی نەتەوایەتیی دژی ئیسلامیی تەنیا بەشێكی هەوڵ‌و پیلانی بێهودەی دوژمنانە بۆ ڕێگرتن لەپەرەسەندنی ڕۆژ بەڕۆژی شۆڕشی ئیسلامیی.\" 

دیارە بیرو ئاخاوتنێكی كرچ‌و كاڵ‌و نازانستیی بەم چەشنە، شتێكی نوێ‌‌و نامۆ نییە بە رۆشنبیرانی ئێرانیی‌و ئازادییخوازانی كورد. چونكە (احمد كسوری) چەندەها ساڵ بەری ئەوان لە كتێبی ( تاریخ هیجدە سالە اذربایجان)دا مەسەلەی دەركەوتنی هۆشی نەتەوایەتیی لەنێو گەلانی غەیرەفارسی ئێراندا بەو جۆرە عەقڵییەتەوە لێكداوەتەوە. ئەو كسروییەی لەلایەن ئیسلامییە بنئاژووە شیعەكانەوە بەكافرو زەندیق ناودەبراو هەر لەلایەن ئەوانیشەوە لەسەر ئەندێشە توندڕەوە ناسیۆنالیستیەكانییەوە تیرۆركرا.

هەروەها پەیڕەوانی خومەینیزم لە كتێبەكەیاندا سەبارەت بەبەرنامەی ح.د.ك.أ و ئامانجە سیاسیی‌و نەتەوەیی‌و كۆمەڵایەتییەكانی هەمان دیدو بۆچوونی (حسن ارفع)ی ئینگلیزخواو كۆنە سەرۆكی ستادی ئەرتەشی شاهەنشاهیی دەجوونەوە.

ئەوانە سەبارەت بەوەی كەشارەكانی كوردستان لەهەرێمێكی خودموختاردا كۆبكرێتەوەو دەسەڵاتی خودموختار بتوانێت سوود لە سامانە نەتەوایەتییەكانی كوردستان ببینێت‌و ناوچەی خودموختار بێتە پەناگەیەك بۆ ئەو ئازادییخوازە كوردانەی لەژێر فشاری دەوڵەتە داگیركەرەكانی كوردستاندا پەنای بۆ دەبەن، دەڵێن كەبەخشینی خودموختاریی بەكوردان دەبێتە هاندەری نەتەوە غەیرەفارسەكانی دیكەی ئیران كە پێ‌لەسەر هەمان ماف دابگرن‌و بەوەش یەكێـتیی خاكی ئێران دەكەوێـتە بەر مەترسیی هەڵوەشاندنەوە، مافی سوودوەرگرتنی دەسەڵاتی خودمختاریش لەسامانی نەتەوەیی كوردستان دەوڵەتی ناوەندیی لەتێكڕای ئەوپارەو پولە بێبەش دەكات كە لەكوردستان دەستی دەكەوێت.

سەبارەت بەبەخشینی مافی پەنابەریش بەكوردی ئازادییخوازی هەڵاتوو، بەڕای پەیڕەوانی خومەینیزم دەبێتە نزیكبوونەوەی كوردەكانی پارچەكانی كوردستان وپتەوبوونی گیانی نەتەوایەتییان و زەمینە بۆ دەوڵەتی كوردستانی مەزن دەڕەخسێنێت كەئێرانی پێ‌دەكەوێـتە مەترسیی لەناوچوونەوە. هەروەها دامەزراندنی دەوڵەتێكی دیموكراتیی‌و جیاكردنەوەی دین لەدەوڵەت لە ئێراندا كە ئامانجێكی گرنگی حیزبی دیموكراتە، بەمانای شكستی شۆڕشی ئیسلامیی‌و تەسلیمبوونە بەخواستی كۆڵۆنیالیی كە لەسەدەی نۆزدەمەوە دروشمی دیموكراتییان بۆ تێكدانی جیهانی ئیسلام بەرزكردۆتەوە. پەیڕەوییكردن لەسیاسەتێكی ئابوورییانەی زانیستیانە كەباری ژیانی زەحمەتكێشان‌و چاكردنی وەزعی هەژاران لەبەرچاوبگرێت دژی بنەماكانی شۆڕشی ئیسلامیی‌و فەرموودەی ئیمام خومەینیە كە دەیوت:\" خەڵك بۆئەوە شۆڕشی كردووە كە ئیسلام حوكم كات نەك شووتی هەرزان بێت.‍ ‍‍!!\"

لەلایەكی دیكەوە (مستەفا چەمران) كە شیعەیەكی توندڕەوی مریدی خومەینی بوو، دوای دامەزراندنی كۆماری ئیسلامیی كرابووە وەزیری بەرگریی‌و راوێژكاری سەرۆك وەزیران. ناوبراو لەچاوپێكەوتنێكی دا بەتوندیی هێرشی كردە سەر مافی ئۆتۆنۆمیی‌و خواستەكانی ح.د.ك.أ و رایگەیاند:\"ئەگەر ئەوانە دەیانەوێت لەژێر پەردەی دروشمی خەیاڵاویانەو سەرلێشێواوانەدا مەبەستە راستەقینەكانی خۆیان بشارنەوە، ئەو مەبەستانەی كە دەیانەوێت ئیسلام‌و شۆڕشی پێ‌لەكەدار بكەن‌و خزمەتی بەرژەوەندیی هێزە بێگانەكانی پێبكەن… ئەوا ئێمە هەتا كۆتایی لەگەڵیان دەجەنگین.\" 

بانیخیڵانی لەباسی سەردانێكی ژمارەیەك لەهێزە ئۆپۆزسێۆنەكانی عێراق‌و كوردستانی عێراق دا لەساڵی ١٩٧٩بۆ لای (ابو شریف)ی لێپرسراوی یەكەمی ئەو دەمی سوپای پاسداران بەمەبەستی چارەسەكردنی ئاشتیانەی كێشەی كورد لەئێران دەڵێت:\" ابوشریف زۆر بێ‌شەرمانە هاتە قسەكردن‌و گوتی: ئێمە لەشەر ناترسین .. ئێمە ئیسلامین‌و لەئیسلامدا فەرقی نێوان كوردو فارس و تورك نییە، ئێمە دەڵێین(نون) ئەوان دەڵێن (نان)، ئەوان دەڵێن (بڕۆ) ئێمە دەڵین (برو) وكۆمەڵێك نموونەی ووشە نزیكی‌و زمان نزیكی هێنایەوە، پاشان گوتی ئەگەر بەئیسلام و جمهوری ئیسلامی رازین ئەوا باشە ئەگەرنا.. هەموویان دەردەكەین‌و لەوڵات وەدەریان دەنێین، خۆمان زەوی وزارەكانیان دەچێنین‌و كشتوكاڵیان تیادەكەین.\"

بەمجۆرە باڵی داڵی كۆماری ئیسلامیی كە دواتر خۆیان بەسەر دەسەڵاتدا سەپاند، بەشێكیان لەسۆنگەی ئیسلامییبوون‌و دۆگمایی فیكرییانەوەو بەشێكی تریان لەسۆنگەی بیری ناسیونالیستیی شاهەنشاهییانەی تەنگەتیلەیانەوە ئامادەنەبوون نە دان بەمافی خودمختاریی گەلی كورد‌و نە ڕێگەیەكی ئاشتیخوازانە بۆ چارەسەركردنی كێشەی كورد لە ئێران‌و سازان لەگەڵ هێزە سیاسیی‌و كۆمەڵایەتییەكانی كوردستان بدۆزنەوە، ئەگەر ڕۆژێك لە ڕۆژانیش بیر لە گفتۆگۆو دانیشتن كرابێتەوە ئەوە جگە لە خافڵاندن شتێكی دیكە نەبووە، وەك خومەینی پێش مردنی ئاشكرای كردوو وتی \"من هەرسەرەتا پێم وتن (مەبەستی هێزی ئەرتەش‌و پاسدارەكانی ئیسلامییە – ل) جارێ‌ئابڵوقەیان بدەن‌و دواتر لەگەڵیاندا دابینیشن.\"

لەراستییدا، دەسەڵاتدارانی ڕژێمی كۆماری ئیسلامیی لەئێران هەر لەسەرەتاوە ترسێكی زۆریان بەرامبەر هەلومەرجی نوێ‌‌و ئاوەڵاكەی كوردستانی ئێران لێنیشت‌و بەهەڕەشەیەكی ڕاستەقینەیان لەسەر بەرنامە ئایندەییە سیاسیی‌و ئایدۆلۆژییەكانیان دادەنا. ئەوان واتە باڵی مەزهەبیی توندڕەو، كە لەناوەند خۆیان بەسەر هێزە سیاسییەكان‌و موقەدەراتی خەڵكدا سەپاندبوو، لەڕێگای ئەنجومەنی رێبەرایەتیی شۆڕش‌و شورا ئیسلامییەكان‌و كۆمیتەكان‌و پاسدارانی خومەینییەوە كاروبارەكانی كۆمەڵگایان گرتبۆدەست‌و دامودەزگاكانی حكومەتی بازرگانیان خستبووە ژێر چاودێرییەوە ترسێكی ئەوتۆیان لەحیزبەكانی وەك تودەو لایەنگرانی جەبهەی میللیی‌و موجاهیدینیش نەبوو، كەهەم كۆكردنەوەیان لەسەر هێڵی ئیمام‌و هەم دەركردن‌و داپڵۆسینیان كارێكی هێند سەخت نەبوو. ئەوەی هەڕەشەی جیدی لەخەونەكانی باڵی ئاینیی‌و لایەنگرانی خومەینی دەكرد بریتیبوولە هەلومەرجەكەی كوردستانی ئێران، چونكە:

١- لە كوردستانی ئێراندا دوای رووخاندنی ڕژێمی شاهەنشاهیی‌و گەڕانەوەی ح.د.ك.ا‌و ڕاگەیاندنی كۆمەڵە هۆشی نەتەوەیی بەشێوەیەكی خێرا پەرەی دەگرت‌و جووڵانەوەی نەتەوەیی دەهات دووبارە بكەوێتەوە سەرپێ‌، ڕووتكردنەوەی دەزگا سەركوتكەرەكانی ڕژێم‌و پادگانی مەهابادو بڵاوبوونەوەی چەكێكی زۆر بەنێو كۆمەڵانی خەڵكداو پەرەگرتنی باڵی چەكدارانەی حیزبە كوردستانییەكان، بەتایبەتی حیزبی دیموكرات كە بەپێشمەرگە ناودەبرێت، هەموو ئەوانە ساڵانی جەنگی دووەمی جیهانیی دەخستەوە بیری سەرانی باڵی ئاینیی‌و دەترسان جارێكی دیكە دەسەڵاتێكی دیكەی كوردیی لەدایك بێتەوەو مێژوو خۆی لەزەمانێكی دیكەدا دووبارە بكاتەوە. ئەو زەمانەی كەتێیدا نەتەوە غەیرەفارسەكانی دیكەی ئێرانیش بۆ بەدیهێنانی ئامانجە ئازادییخوازەكانیان لە ئەحوازو توركمەن سەحراو بلوجستان كەوتبوونە خۆو وەزعی نێو دەوڵەتیش بەتایبەت هەڵوێستی ڕۆژئاوا دەقاودەق وەك ساڵانی جەنگی دووەمی جیهانیی بەپشتگیرییكردن لەدەسەڵاتی ناوەندیی خۆی نەدەنواند.

٢- جێپێ‌نەچەسپاندنی كۆمیتەو شوراو پاسدارە ئیسلامییەكان لە كوردستانی ئێراندا سەرەتا فەزایەكی ئازادو ئاوەڵای ئەوتۆی پێكهێنابوو كەژمارەیەكی زۆر دەستەو تاقمی جیاواز ئازادانە كاری سیاسیی‌و تەشكیلاتی خۆیان دەكردو ڕۆژ لەدوای ڕۆژ ڕێكخراوە ئێرانییە چەپەكان‌و دیموكراتەكان لایەنگر‌و ئەندامەكانی خۆیان ڕەوانەی كوردستان دەكردو هەوڵی بەدەستهێنانی پێگەی كۆمەڵایەتییان دەدا، باڵی ئاینیی كە داینابوو لەئایندەدا دەسەڵاتی سیاسیی وڵات بۆ خۆی قۆرغبكات‌و دەستكەوتەكانی شۆڕش پاوان بكات، لەوە دەترسا كوردستان ببێتە سەنگەری ئازادیی‌و دیموكراتیی‌و خەونی دامەزراندنی حكومەتێكی تێۆكراتیی شیعەگەرێتییان لێ‌تێكبدات.

٣-خومەینی‌و لایەنگرانی كە خوازیاربوون لەسایەی دروشمی(ئاودیوكردنی شۆڕش)و ڕووخاندنی حكومەتە نائیسلامیە سەر بە ئیمپریالیستەكان، ئیمپراتۆریەتێكی شیعەگەریی لە ناوچەكەدا دەبمەزرێنن‌و لەڕێگای هاندانی حیزبە مەزهەبییەكانی ناوچەكەوە، بەتایبەتی لەعێراق‌و كەنداو كەوتبوونەكار. مەسەلەی پاككردنەوەی بەرەی ناوخۆو كپكردنەوەی ئەو كێشانەیان لە ئێراندا بەكارێكی گرنگ دەزانی كە دەگونجا دەوڵەتە هاوسێیەكانی وەكوعێراق لەئایندەدا وەك كارتێكی فشار سوودی لێ‌وەربگرن، لەم نێوەشدا كێشەی پەرەگرتووی نەتەوەیی گەلی كورد لەدوای سەركەوتنی شۆڕشی گەلانی ئێران وەك هەرە مەسەلەی گرنگ‌و پلەیەك لەبەردەم باڵی ئاینییدا خۆی دەبینییەوە.

چارەسەرەكەشی ئەوەبوو ڕێگەنەدرێت ئەو بۆشاییەی لەئاكامی رووخاندنی ڕژێمی پەهلەویی‌و لێكهەڵوەشاندنی دام‌و دەزگاكانی دەسەڵاتی ناوەندیی لەكوردستانی ئێران دروستبووە لەلایەن هێزە نەتەوەیی‌و دیموكرات‌و چەپەكانی هەرێمەكەدا پڕبكرێتەوەو پێویستبوو زوو بەزوو شوراو كۆمیتەو پاسدارانی ئیسلامیی ڕەوانەی كوردستان بكرێن تا هەم دەسەڵاتی ناوخۆ بگرنەدەست‌و هەم سنوورە ئاوەڵاكانیش كۆنترۆڵ بكەن‌و هەمیش خەڵكی كورد لەسەر پرنسیپەكانی خومەینیزم رابێن. 

هەربۆیە باڵی ئاینیی توندڕەو، سەرەتا لەپەی ئەوەدابوون هێدی هێدی خۆ لەكوردستانی ئێران بخزێنن‌و لەڕێگای نانەوەی ئاژاوەی نێوان شیعەو سووننە، كوردو ئازەر، جووتیارو دەرەبەگ، ڕێگا لە بەرەوپێشچوونی جووڵانەوەی نەتەوایەتیی گەلی كورد لەكوردستاندا بگرن‌و ئەوەش بخەنە بەرچاوی رای گشتیی ئێرانی كە لەو هەرێمەی وڵاتدا، پیلانێكی گەورە بە دژی ئیمام‌و شۆڕشی ئیسلامیی بەڕێوەدەچێت، تا لەلایەكەوە زیاتر هێزە دیموكراتیی‌و نیشتمانییەكان‌و خەڵكی ئێران چەواشەبكەن‌و لەدەوری ئیمامیان كۆبكەنەوە. لەلایەكی دیكەشەوە شەرعییەتی لەشكركێشیی بۆ سەر گەلی كورد لەكوردستانی ئێران بدەنە خۆو مەسەلەیەكی وا هەم بۆ پاوانكردنی دەسەڵات لە ناوەند‌و هەم بۆ جێگیركردنی كۆمیتەو شوراو پاسدارە ئیسلامییەكان لەو هەرێمە گرنگە بقۆزنەوە.