چەند شێعر لە شاعێرانی ژاپۆن

و: جەلال هانیسی

ناتسومێ سوێسێكی (1916 ـــ1867)
سوێسێكی لە رۆمانتیكە بەناوبانگەكانی ژاپۆنە.لە هۆنینەوەی هایكودا پەیرەوی لە شیكی دەكرد.

لە بن ئاودا
دەڵێی بەردەكان دەجووڵێن ــ
هێندە زوڵاڵە چۆمی بچووك.

بڕوانە، چۆن هەڵدەكشن،
بە سەر باكاندا خێرا دەفڕن:
پەڕەسێلكەكان.

بە دوای قەتارێكدا
تێكدەهاڵی دووكەڵ ، لە دوورەوە ــ
گوندە رووتەڵێكی زستانی.

كانێكۆمۆتۆ ئۆمی (1868 ـــ 1944)
مامۆستای ئەدەبیاتی ژاپۆنی بوو. لەناو دەرباریشدا پلە‌ و پایەیەكی بەرزی هەبوو.

قامیشێك لە كوڵەشی جۆ
فووم بە كوڵەشێكی جۆدا كرد ــ
بەڵام دەنگی لێوە نەهات
دڵی من
بە مناڵی
لە دەس چووە.

شیمازاكی تۆسۆن (1943 ــ1822 )
تۆسۆن لە ساڵی1893دا گۆڤاری بوون گاكایی (جیهانی ئەدەبیات)ی دانا كە بە تریبۆنی رۆمانتیكەكان دەهاتە ئەژمار. لە ساڵی1897یەكەمین كۆمەڵەی شێعری ئازادی بڵاو كردەوە. رۆمانەكانی بەهار ‌و (هاروو) بەرلە كازیوەی (بووئاكە مائە) ناوبانگی جیهانیان هەیە .

ئاوازێكی كورت
ئاوەكانی ساڵی نوێ، جاری
بەتەمام
تا لەگەڵ تۆ ئاو هەڵگرم
لە كناری ئەو كانییەدا .
*********
بێ ئەوەی تینوویەتی بزانێ،
ئاوەكانی ساڵی نوێ، رەوان
پێم خۆشە
تا بیخۆمەوە لەگەڵ تۆ
لای ئە‌و كانییەوە.
********
خەیاڵم،
لە تۆدا ببمە دڵۆپێك
تا گەرم‌ونەرم دابێم،
هەتا جەرگەی بەهاری دوور.
*********
حەز دەكەم
خۆم بدەم بە دەم ئاوەكانەوە
تاكو پێل پێل بێم،
لەگەڵ تۆ، هەتا بۆ جێ دوورەكان،
هەتا بۆ سێبەری گوڵەكان.
*******
\"مری دەریایی\"
دەزێ لە شەپۆلی مەزنا، بزر دەبێ لە شەپۆلی گەورەدا:
تاقە مرێكی دەریایی، لە پاناوكی دەریای تاسەدا،
زنەكانی ئەوین، زنازنا، زێد دەبن:
ئاخ ، خەونەكان! ئەوان بێ هیچ پشوویەك بڵاو دەبنەوە،
دیسان لە ترسی شەقڵی تاردا،
لە ئارامیی چوون ‌و هاتنیدا
لە پێش چاومان بزر دەبێ، شوێنی شاپەڕی باڵەندەیەك
باڵەكوتەیەتی بە سواری شەپۆڵە مەزنەكان، لە خەودا، مرێكی دەریایی.

ساساكی نۆبوتسۆنا (1963 ـــ 1872)
شاعیر‌و مامۆستای ناوداری ئەدەبیاتی زانكۆی ژاپۆنی بوو. لە ساڵی 1898دا گۆڤاری ئەدەبی گوڵی دڵەكانی (كوكورونۆهانا)ی دامەزراند. ناوبراو یەکێک لە نوێخوازەكانیش بوو.
گۆرانییەكەی من
گۆرانییەكەم:
ژیانم.
گۆرانییەكانم:
فرمێسكەكانم ،
خوێنم.
********
منی راستەقینە
ئێمە، دۆنادۆن دەبین،
لە خودی دوێنێین
منیش ئەوڕۆییم ــ
منی راستەقینە
بەڕاستی ، كامەیە؟
*********
بای بەهار
ئاواتە خوازم
وەك بای بەهار بم،
تا لە هەڵكردنمدا
چاوێك بخشێنم
بە وانەی كە خەمبارن.
************
رێگای من
لە رێگادا
جێ پێیەك بیەوێ لە جێیەكدا بمێنێتەوە یا نە
فەرقی نیە
بیری لەوە دەكەمەوە
كە رێگاكەم ببڕم.

یۆسانی تێككان (هیروشی) (1935 ـــ 1873)
ئەدەبیاتی چینی، ژاپۆنی ‌و فەرانسەوی خوێند بە بنیادنانی ئەنجومەنی ئەدەبیاتی تازە ‌و (شین شی شا)
گۆڤاری ئەستێرەی بەیانی (میوجوو) لە ساڵی1900 گۆڕانێكی لە قاڵبی تانكا پێكهێنا. تێككان تێیدەكۆشی ناوەرۆك ‌ودەربڕینی تانكا لەگەڵ جیهانی نوێدا بگونجێنێ. ئیشی كاواتاكووبوكو، گیتاهارا هاكووشوو، یوشیئی ئیامو، كوبوتائووتسوبو، هوریگوچی دایگاكوو، وەهەروەها هاوژینی ئاكیكوو كە خۆی لە چالاكە سەركییەكانی ئەم كۆڕە بوون، لە شاگردەكانی دێنە ئەژمار.

گەڤری ئاسمانی
ئایا كەسێك بیر دەكاتەوە
كاتێكی زێڕینی
پێ بەخشراوە
بەهۆی ئەو بەردەوە
لەوێ، لە گۆشەی ئەو مۆزەدا.
**********
گژ‌وگیا
ئەگەر گژ‌وگیای دەشتەكان
زمانێكیان
پێ دەبەخشرا، بێگومان
دەبوونە رۆندك
شیعریان دەهۆنییەوە.
************
شاعیر
ئەوەی كە بە سۆزەوە
شیعر دەهۆنێتەوە
باكی لە زستان نیە.
راست وەكوو كاملیایەك
كەلە جەرگەی بەفرانبارا دەپشكۆێ.

 سەرچاوە: کتێبی\"شکوفەهای آلوبن\"
ترجمە بە فارسی: علی عبداللهی