هۆلۆکاست ،(holocaust) ، شۆوا، ئه‌نفال یا پاکتاوی ڕه‌گه‌زی به‌شی- ١٤
13:11 - 8 رەزبەر 2713
Unknown Author
سدیق بابایی
پێک هاتنی مه‌حکه‌مه‌ی نێو نه‌ته‌وه‌یی
یه‌ک له‌ده‌سکه‌وته گرینگ و نێو نه‌ته‌وه‌ییه‌کان له‌ده‌یه‌ی دواییدا ئه‌و پێشکه‌و‌تنه‌یه به‌دژی ژنۆساید ده‌سته‌به‌ر کرا. ئه‌و ناوه‌نده‌‌له‌ساڵی٢٠٠٢به‌فه‌رمی ناسرا و تا ئێمڕۆ ١٠٥ وڵات پشتگرییان لێ کردوه. ئێران، تورکیه، سوریه، عێراق، عه‌ره‌بستان سه‌عودی له‌کۆی ئه‌و وڵاتانه‌ده‌ژمێردرێن که‌دژبه‌ری ئه‌م ئورگانه نێونه‌ته‌وه‌ییه‌وه‌ستاون. ئەو حکوومەتانەی کە ڕابردووی دوورو درێژو به‌ربڵاویان له‌ژنۆساید و جنایه‌ت به‌دژی مرۆڤایه‌تی و خۆڵقاندنی کاره‌ساتی جه‌نگیدا هه‌یه‌له‌په‌یوه‌ست بوون به‌مه‌حکه‌مه‌ی تاوانه‌جه‌نگیه‌کان خۆ ده‌بوێرن . .
کاک ئه‌میر حه‌سه‌ن پوور له‌درێژه‌ی وتاره‌که‌یدا ده‌ڵێ : \"ژنۆساید له‌پڕێکدا ڕوونادا پێشه‌کی ده‌توانرێ مه‌ترسیه‌سه‌ره‌تاییه‌کانی بناسرێنه‌وه. سه‌روه‌ختێک گروپێکی میللی ، قه‌ومی، ڕه‌گه‌زی و دینی ئامانجی هێرشی پڕۆپاگه‌نده‌یی، که‌م زانین و بێحورمه‌تی بکرێن. کاتیک وه‌ها گرووپێک به‌خیانه‌ت، پاشگه‌ز بوونه‌وه، توندو تیژی و به‌سترانه‌وه‌به‌بێگانه‌تاوانبار ده‌بێ، کاتێک هاواری \" واوه‌یلا دایکی وڵات \" ، \" واوه‌یلا یه‌کپارچه‌یی وڵات \" ، \" واوه‌یلا ولات و وه‌ته‌ن\" به‌رز ده‌بێته‌وه‌ده‌توانرێ هه‌مووی به‌نیشانه‌ی مه‌ترسی سه‌ره‌تایی ژنۆساید و جنایه‌تی جه‌نگی به‌حساب بێت\" .
ئه‌وه‌ئه‌و ڕاستیه‌ترسناکه‌یه‌که ده‌سه‌ڵاتداره‌تی تورک، عه‌ره‌بی به‌عسی و کۆماری ئێسلامی بۆ خۆش کردنی ژێرخانی په‌لاماری خه‌ڵک و خاکی کوردستان به‌کوتانی دهۆڵی واوه‌یلا و گابۆڕی \"تجزیه‌کردستان\" که‌ڵکیان لێ وه‌رگرتوه. هه‌ڵبه‌ت سیاسه‌تی سه‌رکوت و په‌لاماری خوێناوی وێرای ئه‌وه‌تا ئێستا له‌هه‌موو پارچه‌کانی کوردستان قوربانی زۆری له‌کورد ئه‌ستاندوه به‌ره‌به‌ره خه‌ریکه گۆشه‌فریو ده‌ره‌کانی بۆ زۆربه‌ی سیاسه‌ت کاران و به‌ڕێوه‌به‌رانی سیاسه‌تی جێهانی دیمه‌نێکی سرنج ڕاکێشی ئه‌وتۆیان پێوه‌نه‌مێنێ، هه‌رچه‌ند قازانجه‌ئابووریه‌پێوه‌ندی داره‌کان جارێ ده‌وری خۆیان بۆ به‌یه‌کجاری ناکاریگه‌ر کردن ڕاگیر کردوه.
به‌خته‌وه‌رانه‌چه‌ند ساڵێکه‌کوردیش لاقی که‌وتوه‌ته‌سه‌ر هێڵی ئابووری و ئه‌گه‌ر به‌زانا بوون هه‌نگاو به‌ره‌و پێش بنێ وجێ پێ خۆی له‌وڕێچکه‌یه‌دابۆ گه‌شه‌پێدان توند بکات ئاسۆی قه‌تیس کردنی یه‌کجاری سیاسه‌تی چه‌واشه‌کارانه‌ی نه‌یاران ڕوون ده‌نوێنێ .
مارک لوبن مێژوو نووسی ژنۆساید نشانی داوه‌له‌پرۆسه‌ی ده‌وڵه‌ت و میله‌ت سازی ئێمپراتووری عۆسمانی ، ئانادۆڵی شه‌رقی له‌ساڵه‌کانی ١٨٧٨-١٩٢٣به‌مه‌ڵبه‌ندی ژینۆساید گۆڕدرا و کۆماری تورکیه‌و عێراق ئه‌م ناوه‌نده‌ی تا ئێمڕۆ له‌سه‌رپێ ڕاگرتوه. له‌م چوارچێوه‌دا ئه‌رمه‌نی ، ئاشووری ، کورد و یۆنانی – پۆنتۆس (باشووری ڕۆژهه‌لاتی ده‌ریای ڕه‌ش ) قوربانی ژنۆساید و پاکسازی قه‌ومی کران . مارک لوبن له‌و باوه‌ڕه‌دایه‌که‌ژنۆساید له‌م ناوچه‌بنه‌ما بوه‌نه‌ک بژاردنی سه‌رێیی. .به‌رده‌وامی سیاسه‌تگه‌لی پاکتاوی قه‌ومی له‌عێراق، تورکیه‌و سوریه‌راستیه‌کانی ئه‌م بۆ چوونه‌په‌سه‌ند ده‌کا.
![\"15722.jpg\"](\"{imagepath}/15722.jpg\")
ئه‌گه‌ر له‌تورکیه- ی کۆتاییه‌کانی ئیمپراتوری عۆسمانی سه‌رکرده‌کانی \" کۆمیته‌ی ئێتحاد و ته‌ره‌قی\" ئێسماعیل ئه‌نوه‌ر پاشا، موحمه‌د ته‌لعه‌ت پاشا و ئه‌حمه‌د جه‌ماڵ پاشا وه‌زیرانی کابینه وه‌ک (تانر ئاکچا) به‌پێ به‌ڵگه‌نامه‌کانی ده‌وڵه‌تی عۆسمانی باسی کردوه ، بڕیاری ژنۆسایدی ئه‌رمه‌ن - یان گه‌ڵاڵه‌کرد ، له‌ساڵی ٢٠١٠ پاش ته‌مه‌نی خوێن ڕێژانه‌ی نزیک به‌سه‌ت ساڵ حێزب و ڕێکخراوی وردو درشت، ده‌سه‌ڵاتدار و بێ ده‌سه‌ڵات، موسڵمان و لێبراڵ مۆدێرن، چه‌کدارو بێ چه‌ک، کاسبکار و بازاری تۆند ئاژۆی تورکی تورکیه[ به‌ده‌ر له‌ژماره‌یێکی که‌م] بۆ به‌ربه‌ست کردنی ژیانی نه‌ته‌وه‌جیاوازه‌کان له‌م وڵاته‌نه‌ته‌نیا ده‌ست هه‌ڵگری پێشێلکاری و ژنۆسایدی جه‌سته‌یی، زمانی و فه‌رهه‌نگی ئاخرین نه‌ته‌وه‌ی خۆڕاگری ئه‌م مه‌ڵبه‌نده نین به‌ڵکوو ڕۆژانه‌هه‌موو هه‌وڵێکی ئابووری و سیاسی خۆیان بۆ پاساوی کرده‌وه‌ی سامناکی باپیرانیان دووبالا به‌رزتر ده‌که‌نه‌وه. له‌تورکیه سه‌ره‌ڕای پێداگری له‌پشتگرتنی بیری مرۆڤ کوژانی وه‌ک ته‌لعه‌ت پاشا !! درێژه‌ی ده‌قی هه‌مان سیاسه‌ت له‌جاران توندتر ڕۆژانه به‌ره‌و ڕووی نه‌ته‌وه‌ی کورد ده‌بێته‌وه.
هه‌رچه‌ند کورد به‌پێ یاسا په‌سه‌ند کراوه‌کانی ده‌سه‌ڵاتی تورک بۆ به‌ربه‌ست کردنی ئه‌م سیاسه‌ته[ له‌چوار چێوه‌ی پارلمان و پێک هێنانی ڕێکخراوی مه‌ده‌نی بۆ دابه‌زاندنی لانی که‌می مافی ئێنسانی خۆی]، تێ ده‌کۆشێ دیسان ،گوێ نه‌دان به‌خواست و داواکاریه‌کان حه‌ز و ئاره‌زووی ده‌سه‌ڵاتی ملهۆڕانه‌ی کاربه‌ده‌ستانی نه‌ته‌وه‌ی تورک هه‌رده‌م بۆ به‌رینتر کردنی مه‌یدانی توندو تیژی وه‌ک ڕابردوو خه‌ستو خۆڵتر خۆی ده‌نوێنێ !!!
ئه‌گه‌ر جاران وه‌ڵامی حکومه‌تی تورک ئه‌وه‌بوو: هێنانه‌گۆڕی داخوازی کورد \"وته‌ی بێ ناوه‌رۆکی تاقمێکی ترۆریست \"! زیاتر نیه، ئه‌وه‌سێڵاوی پڕ خورۆشی ڕۆژانه‌ی جه‌ماوه‌ری ملیۆنی کورد له‌سه‌رتاسه‌ری خاکی باکووری کوردستان و زۆربه‌ی شاره‌کانی تورکیه‌چی تر نه‌مه‌ودای بۆ درێژه‌دان به‌چه‌واشه‌کاری له‌و پێوه‌ندیه‌دا هێشتوه‌ته‌وه‌و نه‌توانای شاردنه‌وه‌ی ڕاستیه‌کان و دامرکاندنه‌وه‌ی له‌وزه‌ی که‌س دایه.
هه‌ڵبه‌ت به‌رز بوونه‌وه‌ی ئاستی داکۆکی له‌ماف و ئازادیه‌کانی کورد له‌و پانتاییه‌که‌م وێنه له‌نێو جه‌ماوه‌ری نیشته‌جێ شارو گوندی باکووری کوردستان دا ناکرێ به‌بێ له‌به‌رچاو گرتنی فێداکاری و خه‌باتی بێ وچانی حێزبی کریكارانی کوردستان و پارته‌تێکۆشه‌ره‌کانی نێوخۆی باکوور وه‌ک(به‌ده‌په)، لێک بدرێته‌وه. شیاوه‌بوترێ له‌ده‌رفه‌تی گونجاودا ئاماژه‌به‌لاینه‌کانی ئه‌م تێکۆشانه‌به‌نرخه‌ده‌کرێ .
له‌کۆتایی ئه‌م به‌شه‌دا پێوێسته‌ده‌سنیشان بکرێ شێوازه‌کانی ئه‌نفال ، ژنۆساید یان کۆمه‌ڵکوژی له‌لایەن هه‌ر داگیر کار یا ملهوڕێکی زاڵ به‌سه‌ر پارچه‌کانی کوردستان دا وێڕای هاوشێوه‌بوون له‌کۆی گشتیدا تایبه‌تمه‌ندی و تاکتیک و هه‌مبه‌روه‌ستانێکی تایبه‌ت و جیاواز له‌ڕه‌وشته‌کانیاندا به‌دی ده‌کرێ. له‌به‌شه‌کانی داهاتوودا ئاووڕێکی زیاتر له‌کرداری ده‌سڵاتدارانی تاران له ڕۆژهه‌ڵاتی کوردستان ده‌درێته‌وه. دیاره‌ئه‌م هه‌ڵبژاردنه‌له‌ڕووی ڕاده‌ی نفووسی پارچه‌کانی وڵات نه‌ک پانتایی، زیان و مۆسیبه‌ته‌سه‌پێندراوه‌کان له‌به‌ر چاو گیراوه.
درێژه‌ی هه‌یه
پێک هاتنی مه‌حکه‌مه‌ی نێو نه‌ته‌وه‌یی
یه‌ک له‌ده‌سکه‌وته گرینگ و نێو نه‌ته‌وه‌ییه‌کان له‌ده‌یه‌ی دواییدا ئه‌و پێشکه‌و‌تنه‌یه به‌دژی ژنۆساید ده‌سته‌به‌ر کرا. ئه‌و ناوه‌نده‌‌له‌ساڵی٢٠٠٢به‌فه‌رمی ناسرا و تا ئێمڕۆ ١٠٥ وڵات پشتگرییان لێ کردوه. ئێران، تورکیه، سوریه، عێراق، عه‌ره‌بستان سه‌عودی له‌کۆی ئه‌و وڵاتانه‌ده‌ژمێردرێن که‌دژبه‌ری ئه‌م ئورگانه نێونه‌ته‌وه‌ییه‌وه‌ستاون. ئەو حکوومەتانەی کە ڕابردووی دوورو درێژو به‌ربڵاویان له‌ژنۆساید و جنایه‌ت به‌دژی مرۆڤایه‌تی و خۆڵقاندنی کاره‌ساتی جه‌نگیدا هه‌یه‌له‌په‌یوه‌ست بوون به‌مه‌حکه‌مه‌ی تاوانه‌جه‌نگیه‌کان خۆ ده‌بوێرن . .
کاک ئه‌میر حه‌سه‌ن پوور له‌درێژه‌ی وتاره‌که‌یدا ده‌ڵێ : \"ژنۆساید له‌پڕێکدا ڕوونادا پێشه‌کی ده‌توانرێ مه‌ترسیه‌سه‌ره‌تاییه‌کانی بناسرێنه‌وه. سه‌روه‌ختێک گروپێکی میللی ، قه‌ومی، ڕه‌گه‌زی و دینی ئامانجی هێرشی پڕۆپاگه‌نده‌یی، که‌م زانین و بێحورمه‌تی بکرێن. کاتیک وه‌ها گرووپێک به‌خیانه‌ت، پاشگه‌ز بوونه‌وه، توندو تیژی و به‌سترانه‌وه‌به‌بێگانه‌تاوانبار ده‌بێ، کاتێک هاواری \" واوه‌یلا دایکی وڵات \" ، \" واوه‌یلا یه‌کپارچه‌یی وڵات \" ، \" واوه‌یلا ولات و وه‌ته‌ن\" به‌رز ده‌بێته‌وه‌ده‌توانرێ هه‌مووی به‌نیشانه‌ی مه‌ترسی سه‌ره‌تایی ژنۆساید و جنایه‌تی جه‌نگی به‌حساب بێت\" .
ئه‌وه‌ئه‌و ڕاستیه‌ترسناکه‌یه‌که ده‌سه‌ڵاتداره‌تی تورک، عه‌ره‌بی به‌عسی و کۆماری ئێسلامی بۆ خۆش کردنی ژێرخانی په‌لاماری خه‌ڵک و خاکی کوردستان به‌کوتانی دهۆڵی واوه‌یلا و گابۆڕی \"تجزیه‌کردستان\" که‌ڵکیان لێ وه‌رگرتوه. هه‌ڵبه‌ت سیاسه‌تی سه‌رکوت و په‌لاماری خوێناوی وێرای ئه‌وه‌تا ئێستا له‌هه‌موو پارچه‌کانی کوردستان قوربانی زۆری له‌کورد ئه‌ستاندوه به‌ره‌به‌ره خه‌ریکه گۆشه‌فریو ده‌ره‌کانی بۆ زۆربه‌ی سیاسه‌ت کاران و به‌ڕێوه‌به‌رانی سیاسه‌تی جێهانی دیمه‌نێکی سرنج ڕاکێشی ئه‌وتۆیان پێوه‌نه‌مێنێ، هه‌رچه‌ند قازانجه‌ئابووریه‌پێوه‌ندی داره‌کان جارێ ده‌وری خۆیان بۆ به‌یه‌کجاری ناکاریگه‌ر کردن ڕاگیر کردوه.
به‌خته‌وه‌رانه‌چه‌ند ساڵێکه‌کوردیش لاقی که‌وتوه‌ته‌سه‌ر هێڵی ئابووری و ئه‌گه‌ر به‌زانا بوون هه‌نگاو به‌ره‌و پێش بنێ وجێ پێ خۆی له‌وڕێچکه‌یه‌دابۆ گه‌شه‌پێدان توند بکات ئاسۆی قه‌تیس کردنی یه‌کجاری سیاسه‌تی چه‌واشه‌کارانه‌ی نه‌یاران ڕوون ده‌نوێنێ .
مارک لوبن مێژوو نووسی ژنۆساید نشانی داوه‌له‌پرۆسه‌ی ده‌وڵه‌ت و میله‌ت سازی ئێمپراتووری عۆسمانی ، ئانادۆڵی شه‌رقی له‌ساڵه‌کانی ١٨٧٨-١٩٢٣به‌مه‌ڵبه‌ندی ژینۆساید گۆڕدرا و کۆماری تورکیه‌و عێراق ئه‌م ناوه‌نده‌ی تا ئێمڕۆ له‌سه‌رپێ ڕاگرتوه. له‌م چوارچێوه‌دا ئه‌رمه‌نی ، ئاشووری ، کورد و یۆنانی – پۆنتۆس (باشووری ڕۆژهه‌لاتی ده‌ریای ڕه‌ش ) قوربانی ژنۆساید و پاکسازی قه‌ومی کران . مارک لوبن له‌و باوه‌ڕه‌دایه‌که‌ژنۆساید له‌م ناوچه‌بنه‌ما بوه‌نه‌ک بژاردنی سه‌رێیی. .به‌رده‌وامی سیاسه‌تگه‌لی پاکتاوی قه‌ومی له‌عێراق، تورکیه‌و سوریه‌راستیه‌کانی ئه‌م بۆ چوونه‌په‌سه‌ند ده‌کا.
ئه‌گه‌ر له‌تورکیه- ی کۆتاییه‌کانی ئیمپراتوری عۆسمانی سه‌رکرده‌کانی \" کۆمیته‌ی ئێتحاد و ته‌ره‌قی\" ئێسماعیل ئه‌نوه‌ر پاشا، موحمه‌د ته‌لعه‌ت پاشا و ئه‌حمه‌د جه‌ماڵ پاشا وه‌زیرانی کابینه وه‌ک (تانر ئاکچا) به‌پێ به‌ڵگه‌نامه‌کانی ده‌وڵه‌تی عۆسمانی باسی کردوه ، بڕیاری ژنۆسایدی ئه‌رمه‌ن - یان گه‌ڵاڵه‌کرد ، له‌ساڵی ٢٠١٠ پاش ته‌مه‌نی خوێن ڕێژانه‌ی نزیک به‌سه‌ت ساڵ حێزب و ڕێکخراوی وردو درشت، ده‌سه‌ڵاتدار و بێ ده‌سه‌ڵات، موسڵمان و لێبراڵ مۆدێرن، چه‌کدارو بێ چه‌ک، کاسبکار و بازاری تۆند ئاژۆی تورکی تورکیه[ به‌ده‌ر له‌ژماره‌یێکی که‌م] بۆ به‌ربه‌ست کردنی ژیانی نه‌ته‌وه‌جیاوازه‌کان له‌م وڵاته‌نه‌ته‌نیا ده‌ست هه‌ڵگری پێشێلکاری و ژنۆسایدی جه‌سته‌یی، زمانی و فه‌رهه‌نگی ئاخرین نه‌ته‌وه‌ی خۆڕاگری ئه‌م مه‌ڵبه‌نده نین به‌ڵکوو ڕۆژانه‌هه‌موو هه‌وڵێکی ئابووری و سیاسی خۆیان بۆ پاساوی کرده‌وه‌ی سامناکی باپیرانیان دووبالا به‌رزتر ده‌که‌نه‌وه. له‌تورکیه سه‌ره‌ڕای پێداگری له‌پشتگرتنی بیری مرۆڤ کوژانی وه‌ک ته‌لعه‌ت پاشا !! درێژه‌ی ده‌قی هه‌مان سیاسه‌ت له‌جاران توندتر ڕۆژانه به‌ره‌و ڕووی نه‌ته‌وه‌ی کورد ده‌بێته‌وه.هه‌رچه‌ند کورد به‌پێ یاسا په‌سه‌ند کراوه‌کانی ده‌سه‌ڵاتی تورک بۆ به‌ربه‌ست کردنی ئه‌م سیاسه‌ته[ له‌چوار چێوه‌ی پارلمان و پێک هێنانی ڕێکخراوی مه‌ده‌نی بۆ دابه‌زاندنی لانی که‌می مافی ئێنسانی خۆی]، تێ ده‌کۆشێ دیسان ،گوێ نه‌دان به‌خواست و داواکاریه‌کان حه‌ز و ئاره‌زووی ده‌سه‌ڵاتی ملهۆڕانه‌ی کاربه‌ده‌ستانی نه‌ته‌وه‌ی تورک هه‌رده‌م بۆ به‌رینتر کردنی مه‌یدانی توندو تیژی وه‌ک ڕابردوو خه‌ستو خۆڵتر خۆی ده‌نوێنێ !!!
ئه‌گه‌ر جاران وه‌ڵامی حکومه‌تی تورک ئه‌وه‌بوو: هێنانه‌گۆڕی داخوازی کورد \"وته‌ی بێ ناوه‌رۆکی تاقمێکی ترۆریست \"! زیاتر نیه، ئه‌وه‌سێڵاوی پڕ خورۆشی ڕۆژانه‌ی جه‌ماوه‌ری ملیۆنی کورد له‌سه‌رتاسه‌ری خاکی باکووری کوردستان و زۆربه‌ی شاره‌کانی تورکیه‌چی تر نه‌مه‌ودای بۆ درێژه‌دان به‌چه‌واشه‌کاری له‌و پێوه‌ندیه‌دا هێشتوه‌ته‌وه‌و نه‌توانای شاردنه‌وه‌ی ڕاستیه‌کان و دامرکاندنه‌وه‌ی له‌وزه‌ی که‌س دایه.
هه‌ڵبه‌ت به‌رز بوونه‌وه‌ی ئاستی داکۆکی له‌ماف و ئازادیه‌کانی کورد له‌و پانتاییه‌که‌م وێنه له‌نێو جه‌ماوه‌ری نیشته‌جێ شارو گوندی باکووری کوردستان دا ناکرێ به‌بێ له‌به‌رچاو گرتنی فێداکاری و خه‌باتی بێ وچانی حێزبی کریكارانی کوردستان و پارته‌تێکۆشه‌ره‌کانی نێوخۆی باکوور وه‌ک(به‌ده‌په)، لێک بدرێته‌وه. شیاوه‌بوترێ له‌ده‌رفه‌تی گونجاودا ئاماژه‌به‌لاینه‌کانی ئه‌م تێکۆشانه‌به‌نرخه‌ده‌کرێ .
له‌کۆتایی ئه‌م به‌شه‌دا پێوێسته‌ده‌سنیشان بکرێ شێوازه‌کانی ئه‌نفال ، ژنۆساید یان کۆمه‌ڵکوژی له‌لایەن هه‌ر داگیر کار یا ملهوڕێکی زاڵ به‌سه‌ر پارچه‌کانی کوردستان دا وێڕای هاوشێوه‌بوون له‌کۆی گشتیدا تایبه‌تمه‌ندی و تاکتیک و هه‌مبه‌روه‌ستانێکی تایبه‌ت و جیاواز له‌ڕه‌وشته‌کانیاندا به‌دی ده‌کرێ. له‌به‌شه‌کانی داهاتوودا ئاووڕێکی زیاتر له‌کرداری ده‌سڵاتدارانی تاران له ڕۆژهه‌ڵاتی کوردستان ده‌درێته‌وه. دیاره‌ئه‌م هه‌ڵبژاردنه‌له‌ڕووی ڕاده‌ی نفووسی پارچه‌کانی وڵات نه‌ک پانتایی، زیان و مۆسیبه‌ته‌سه‌پێندراوه‌کان له‌به‌ر چاو گیراوه.
درێژه‌ی هه‌یه
