مافی پاراستنی ره‌وا
19:57 - 14 رەزبەر 2713
Unknown Author
رەفیق حسێن پەناهی
گۆمان له‌وه‌دا نییه كه‌خه‌باتی مه‌ده‌نی زیاتر له‌هه‌موو ره‌هه‌نده‌كانی خه‌بات ده‌توانێت خه‌ڵک به‌بۆچوون و فیكری جیاوازه‌وه‌له‌ده‌وری خۆی كۆبكاته‌وه‌كه‌خۆی له‌خۆیدا ئاماژه‌یه‌به‌وه‌ی كه‌خه‌ڵک خوازیاری توندوتیژی نییه‌وشێوازی ئاشتیانه‌و مه‌ده‌نیانه‌یان به‌لاوه‌په‌سه‌ندتره، له‌به‌ر ئه‌وه‌ی ده‌رفه‌تی راده‌ڕبرین به‌هه‌موو كه‌س ده‌دات. به‌ڵام سه‌ره‌ڕای ئه‌وه ناتوانین ئه‌زموونی هیچ خه‌باتێک جیا بكه‌ینه‌وه‌له‌به‌ستێنه‌سیاسی و كۆمه‌ڵایه‌تیه‌كانی سه‌ر هه‌ڵدانی ئه‌و شێوازه‌له‌خه‌بات، ته‌نانه‌ت خه‌باتی چه‌كداریش كه‌ره‌نگه‌له‌بارودۆخێكدا باش بێت و له‌قۆناغێكی دیكه‌و بارودۆخێكی جیاوازدا زیانی هه‌بێت به‌تایبه‌ت له‌حاڵه‌تێكدا كه‌به‌ستێنی خه‌باتی مه‌ده‌نی و دیالۆگ له‌بار بێت، بۆیه‌ناتوانین بڵێین له‌سه‌داسه‌د شێوازێكی دیاریكراو له‌خه‌بات بۆ ئه‌م یان ئه‌و وڵات و كۆمه‌ڵگا له‌قۆناغێكی دیاریكراودا به‌كار دێت.
هه‌موو بزووتنه‌وه‌یه‌كی دێمۆكراتیک هه‌وڵده‌دات كه‌له‌چوارچێوه‌یه‌كی ئاشتیانه‌و دوور له‌هه‌ر چه‌شنه‌توندوتیژییه‌ك ئامانجه‌كانی بپێكێت و خواسته‌كانی به‌ئه‌نجام بگات، به‌ڵام هیچ گارانتیه‌كیش نیه‌كه‌به‌و شێوه‌یه‌هه‌نگاو بۆ پێشه‌وه‌بنێت كه‌ده‌یهه‌وێت و خۆی له‌سه‌ر ئه‌و بنه‌مایه‌پێناسه‌كردووه‌له‌به‌ر ئه‌وه‌ی كه‌چوارچێوه‌ی فیكری و سیاسی له‌چۆنیه‌تی به‌ره‌و پێش چوونی هه‌ر خه‌باتێكی سیاسی كۆمه‌ڵایه‌تیدا ده‌وریان هه‌یه، به‌م هۆیه‌وه‌راده‌ی سه‌ركه‌وتنی به‌وه‌پێناسه‌ناكرێت كه‌ته‌نیا بزووتنه‌وه‌یه‌كی ئاشتیانه‌ومه‌ده‌نی بێت به‌ڵكوو هه‌ندێك هۆكاری ناوخۆیی وڵاته‌كه‌وه‌ك شێوه‌ی هه‌ڵوێستی ده‌سه‌ڵاتی زاڵ و هه‌روه‌ها بارودۆخی هێزه‌سیاسیه‌كانی جیهان رۆڵ ده‌گێڕن له‌سه‌ركه‌وتن یان سه‌ر نه‌كه‌وتنی خه‌باتێكی ئاشتیانه‌و مه‌ده‌نیانه، بۆیه‌ناكرێت ته‌نیا له‌چوارچێوه‌ی مه‌ده‌نی بووندا هه‌ڵسه‌نگێندرێت.
راپه‌ڕینه‌جه‌ماوه‌رییه‌كانی وڵاتانی عه‌ره‌بی كه‌به‌به‌هاری عه‌ربی ناوزه‌د كرا، نموونه‌یه‌كی ئاشكرا و به‌رچاوه‌بۆ ئێمه‌كه‌بینینی ئه‌م شێوازگه‌له‌له‌خه‌بات چلۆن له‌خه‌باتی مه‌ده‌نی و ئاشتیانه‌وه‌ده‌بێت به‌شه‌ڕی فیزیكی و توندوتیژی، شۆڕشه‌كانی وڵاتانی عه‌ره‌ب له‌م ناوچه‌یه‌به‌رچاو روونی زیاتری به‌خشیه‌بزووتنه‌وه‌كانی دیكه‌و له‌وانه‌ش بزووتنه‌وه‌ی رزگاریخوازانه‌ی گه‌لی كورد له‌هه‌ر چوار پارچه‌كه‌دا، ئه‌گه‌رچی روون و ئاشكرایه‌و مێژوو شاهیدی ئه‌وه‌ده‌دات كه‌كورد له‌بناغه‌دا نه‌ته‌وه‌یه‌كی ئاشتیخواز بووه‌و هه‌یه، گه‌لێك نموونه‌ی مێژوویی هه‌یه‌كه‌به‌ده‌یان و سه‌دان كتێب له‌خۆ ده‌گرێت، لێره‌دا كاكڵه‌ی ئه‌م باسه‌ئه‌مه‌وێت به‌وه‌پیشان بده‌م كه‌وه‌كوو ده‌زانن له‌م دواییانه‌دا باسی گرتنی كۆنگره‌ی نه‌ته‌وه‌ی له‌ئارادایه‌و تا ئێستاش ئاماده‌كاری زۆری بۆ كراوه، ئه‌م كۆنگره‌یه‌كه‌وه‌كوو یه‌كه‌م ئه‌زموون و یه‌كه‌م كۆنگره‌ی نه‌ته‌وه‌ی كورد به‌ئه‌ژمار دێت كه‌سه‌رجه‌م لایه‌ن و حیزب و كه‌سایه‌تی و نوێنه‌رانی كورد له‌هه‌موو جیهاندا له‌ده‌وری خۆی كۆ ده‌كاته‌وه.
هه‌ر ئه‌م خاڵه‌بۆ خۆی پر ده‌ستكه‌وته‌و ده‌بێت به‌خاڵێكی وه‌رچه‌رخانی مێژوویی بۆ گه‌لی كورد چاو لێبكرێـت. به‌ڵام له‌هه‌مانكاتیشدا ئه‌وه‌ش ده‌زانین كه‌كورد له‌نێو خۆدا زۆر یه‌ک ده‌نگ و ته‌با نین، هۆكاره‌كانیشی تا راده‌یه‌ک ئاشكرایه‌و له‌كه‌س شاراوه نییه، كۆنگره‌ی نه‌ته‌وه‌یی كورد له‌بارودۆخێكدا ده‌گیردرێت كه‌گۆڕانكاری جیهانی و ناوچه‌یی و هه‌رێمی خێراییه‌كی یه‌كجاری به‌خۆیه‌وه‌بینیوه‌و پێ ده‌چێت ئه‌م ره‌وه‌نده‌هه‌ر به‌رده‌وام بێت، به‌ڵام لێره‌دا ئه‌مه‌وێت ئاماژه‌به‌م خاڵه‌گرنگه‌بده‌م كه‌له‌په‌راوێزی كوَنگره‌ی نه‌ته‌وه‌یدا باس ده‌كرێت ئه‌ویش ئه‌وه‌یه‌كه‌كۆنگره‌ی نه‌ته‌وه‌یی كورد ئه‌یه‌وێت \" مافی پاراستنی ره‌وا \" بۆ كورد كه‌م ره‌نگ بكاته‌وه‌و یان لانیكه‌م سنوورداری بكات، ئه‌گه‌رچی هێشتا به‌ته‌واووی روون نییه‌و هیچ لایه‌ن و هیچ به‌ڵگه‌یه‌ک له‌به‌ر ده‌ست نییه‌بۆ سه‌لماندنی ئه‌مه. كۆمیته‌ی ئاماده‌كاری كۆنگره‌ش له‌هیچ كوَبوونه‌وه‌یه‌كدا قه‌د شتی وایان نه‌هێناوه‌ته‌گۆڕێ، به‌ڵام به‌هه‌موو ئه‌مانه‌وه‌نابێت غافڵ بین له‌وه‌كه‌كورد نه‌یاری زۆره‌و ئه‌و حكوومه‌تانه‌ش كه‌كوردی تێدا ده‌ژیت ده‌مێك ساڵه‌له‌هه‌وڵدان بۆ ئه‌وه‌ی به‌ربه‌ستێك درووست بكه‌ن بۆ ئه‌وه‌ی مافی پاراستنی ره‌وا بۆ گه‌لی كورد به‌ره‌وا نه‌بینن.
وه‌ک له‌سه‌ره‌وه‌دا ئاماژه‌ی پێكرا كورد نه‌ته‌وه‌یه‌كی ئاشتیخواز بووه‌و بڕوای ته‌واوی به‌دیالۆگ و ریگا چاره‌ی ئاشتیانه‌بووه‌بۆ ده‌سته‌به‌ر كردنی مافه‌كانی و له‌م باره‌شه‌وه‌خه‌سارو تاوانی زۆریشی داوه. به‌ئاوڕ دانه‌وه‌یه‌ک به‌بزووتنه‌وه‌ی رزگاریخوازانه‌ی گه‌لی كورد ئه‌و راستییه‌زیاتر بۆمان ده‌رده‌كه‌وێت، ئێستا كورد و بزووتنه‌وه‌كه‌ی له‌قۆناغێكی زۆر هه‌ستیار و ره‌نگه‌له‌باریشدا بێت، كورد له‌جیهاندا پێگه‌یه‌كی بۆ خۆی ده‌ست خستووه‌و له‌ئاڵوگۆڕه‌ناوچه‌یی و هه‌رێمیه‌كاندا حیسابێكی تایبه‌تی بۆ ده‌كرێت و له‌هه‌مانكاتیشدا به‌شێكی به‌رچاو له‌م نه‌ته‌وه‌یه‌رزگار بوون و به‌مافه‌كانی خۆیان گه‌یشتوون و به‌شێكی دیكه‌شی له‌پرۆسه‌یه‌كی دڵخۆشكه‌ردا به‌سه‌ر ده‌به‌ن، لێره‌دایه‌ئه‌و به‌شانه‌ی كه‌هێشتا خاوه‌نی هیچ مافێك نیین و تا به‌ئێستا قه‌د ددان به‌بوونی نه‌نراوه‌و هێشتا به‌توندترین شێوه‌به‌ره‌نگاری ده‌بنه‌وه‌و بوونی ئینكار ده‌كرێت كوردی رۆژهه‌ڵاته.
كوردستانی رۆژهه‌ڵات خاوه‌نی بزووتنه‌وه‌یه‌كه، كه‌هه‌ر له‌سه‌ره‌تای سه‌ر هه‌ڵدانیه‌وه‌بڕوای ته‌واوی به‌دیالۆگ و رێگا چاره‌ی ئاشتیانه‌بووه، هیچ كاتێک چه‌كی وه‌كوو ئامرازێک بۆ گه‌یشتن به‌مافه‌كانی نه‌زانیوه، به‌ڵام ده‌زانین به‌هاتنه‌سه‌ركاری كۆماری ئیسلامی و هێرش كردنه‌سه‌ر كوردستان به‌هه‌موو جۆره‌چه‌كێكی دژه‌مرۆڤایه‌تی و بێ به‌زه‌ییانه‌ده‌ستیان دایه‌كوشتن و تیرباران كردن و ئیعدام كردن ..هتد. له‌به‌رانبه‌ر به‌م هێرشه‌ناڕه‌وایه‌كه‌ئامانجی سه‌ركوت و داگیركردن بوو، بزووتنه‌وه‌ی كورد به‌ناچاری ده‌ستی بۆ چه‌ك برد به‌مه‌به‌ستی پاراستن و كه‌رامه‌تی گیان و ماڵی گه‌له‌كه‌ی. به‌له‌به‌ر چاو گرتنی ئه‌و هه‌موو جینایه‌تانه‌و دیكتاتۆربوونی حكوومه‌تێك كه‌تۆزقاڵێك بڕوای به‌مافی گه‌لان نییه‌و قه‌د گوێبیستی خواسته‌كانی كورد نه‌بووه‌و له‌هه‌موو رێگایه‌كه‌وه‌هه‌وڵی داوه‌بۆ له‌ناو بردنی بزووتنه‌وه‌ی حه‌قخوازانه‌ی كوردستان، به‌م حاڵه‌شه‌وه‌قه‌د كورد و بزووتنه‌وه‌كه‌ی درگای دیالۆگی دانه‌خستووه‌و هه‌مووكات ئاماده‌بووه‌له‌گه‌ڵ ئه‌م رژیمه‌له‌سه‌ر مافه‌ره‌واكانی گه‌لی كورد دانووستان بكات. ئه‌وه‌شمان نابێت له‌بیر بچێت كه‌كوردی رۆژهه‌ڵات نه‌ده‌ستپێشخه‌ری شه‌ڕ بوون له‌كوردستان نه‌خه‌باتی چه‌كداریان به‌ته‌نیا رێگا زانیوه، دیاره‌و ئاشكرایه‌كه‌كوردی رۆژهه‌ڵات له‌ئێستادا خه‌باتی چه‌كداری به‌ته‌نیا رێگا نازانن بۆ چاره‌سه‌ر كردنی كێشه‌ی كورد له‌ئێران و بایه‌خی ته‌واو به‌ره‌هه‌نده‌كانی دیكه‌ی خه‌بات ده‌ده‌ن و به‌رده‌وام ئه‌م پرسه‌یان دووپاتكردووه‌ته‌وه. ئێستا كه‌باسی كۆنگره‌ی نه‌ته‌وه‌یی له‌ئارادایه‌و له‌په‌راوێزی كۆنگره‌كه‌دا هه‌ندێك قسه‌و باسی ئاوایش ده‌كرێت. لێره‌دایه‌ئێمه‌ی كورد ده‌بێت جارێكی دیكه‌وه‌بیری جیهانی بیهێنینه‌وه‌كه‌كورد و بزووتنه‌وه‌رزگارخوازانه‌كه‌ی قه‌د ده‌ستی بۆ مافی كه‌س نه‌بردووه‌و قه‌د به‌چه‌ک داوای مافی خۆشی نه‌كردووه، ئه‌وه‌رژیمه‌دیكتاتۆره‌كان بوون كه‌هه‌مووكات ده‌ستیان به‌خوێنی كورد سوور بووه‌له‌م ناوچه‌یه‌و نكۆڵیان ته‌نانه‌ت له‌بوونی كورد كردووه و به‌چه‌ك و زه‌بری هێز ئینكاری كوردیان كردووه. لێره‌دا تایبه‌تی كوردستانی رۆژهه‌ڵات كه‌بۆ خۆی خاوه‌نی چه‌ندین ده‌یه‌خه‌باته‌و مێژووییه‌كی پڕ له‌شانازی هه‌یه، چ ئه‌و كات كه‌كۆماری ئیسلامی به‌و په‌ڕی بێڕه‌حمیه‌وه‌هێزی هێنایه‌سه‌ر خه‌ڵكی كورد و به‌ده‌یان جینایه‌تی گه‌وره‌ی له‌خۆی نیشان دا هه‌ر ئه‌و كاتیش كورد و بزووتنه‌وه‌ره‌واكه‌ی ئاماده‌نه‌بوون له‌وڵامی ئه‌و جینایه‌تانه‌دا ده‌ست به‌كاری قێزه‌ون و دوور له‌یاسای مرۆڤایه‌تی به‌رن و ده‌وره‌یه‌ك له‌خاوێنترین ده‌ورانی مێژووییه‌تی، هه‌نووكه‌ش كورد به‌شانازیه‌وه‌باسی خه‌باتی چه‌كداری و شه‌ڕی چه‌كداری خۆی ده‌كات و باسی ئه‌و شێوه‌له‌خه‌بات ده‌كات كه‌چلۆن به‌و په‌ڕی هه‌ست به‌به‌رپرسایه‌تیه‌وه‌له‌دژی داگیركه‌ران وستاونه‌ته‌وه. كورد نه‌ته‌وه‌یه‌كی ئاشتیخواز بووه‌و بڕوای ته‌واوی به‌دیالۆگ و ریگا چاره‌ی ئاشتیانه‌بووه‌بۆ ده‌سته‌به‌ر كردنی مافه‌كانی و له‌م باره‌شه‌وه‌خه‌سارو تاوانی زۆریشی داوه. به‌ئاوڕ دانه‌وه‌یه‌ك به‌بزووتنه‌وه‌ی رزگاریخوازانه‌ی گه‌لی كورد ئه‌و راستییه‌زیاتر بۆمان ده‌رده‌كه‌وێت، ئێستا كورد و بزووتنه‌وه‌كه‌ی له‌قۆناغێكی زۆر هه‌ستیار و ره‌نگه‌له‌باریشدا بێت، كورد له‌جیهاندا پێگه‌یه‌كی بۆ خۆی ده‌ست خستووه‌و له‌ئاڵوگۆڕه‌ناوچه‌یی و هه‌رێمیه‌كاندا حیسابێكی تایبه‌تی بۆ ده‌كرێت و له‌هه‌مانكاتیشدا به‌شێكی به‌رچاو له‌م نه‌ته‌وه‌یه‌رزگار بوون و به‌مافه‌كانی خۆیان گه‌یشتوون و به‌شێكی دیكه‌شی له‌پرۆسه‌یه‌كی دڵخۆشكه‌ردا به‌سه‌ر ده‌به‌ن، لێره‌دایه‌ئه‌و به‌شانه‌ی كه‌هێشتا خاوه‌نی هیچ مافێك نیین و تا به‌ئێستا قه‌د ددان به‌بوونی نه‌نراوه‌و هێشتا به‌توندترین شێوه‌به‌ره‌نگاری ده‌بنه‌وه‌و بوونی ئینكار ده‌كرێت كوردی رۆژهه‌ڵاته.
ئێستاش كه‌زیاتر له‌سێ ده‌یه‌به‌سه‌ر ئه‌م شۆڕشه‌دا تێده‌په‌ڕێت كوردستان و بزووتنه‌وه‌كه‌ی هێشتا لایه‌نگری ئاشتی و دیالۆگ و رێگا چاره‌ی هێمنانه‌ن بۆ چاره‌سه‌ری كێشه‌ی كورد. ئه‌وه‌لایه‌نی به‌رانبه‌ری كورده‌واتا كۆماری ئیسلامی ئێرانه‌نكۆڵی له‌و بزووتنه‌وه‌كه‌ی ده‌كات و به‌تێروَریست و.... نێو زه‌دی ده‌كات وهیچ كات ئاماده‌نه‌بووه‌به‌رانبه‌ر به‌كورد راستگۆ بێت و دانی به‌مافه‌كانی كورد دا نه‌ناوه. كه‌وا بوو كورد لایه‌نی تاوانبار نییه‌و نابێت وا چاو لێ بكرێت و ئاشتیخوازبوونی كورد ده‌بێت به‌ئاشكرا بانگه‌وازی بۆ بكرێت و به‌گوێی جیهانیان و داگیركه‌رانی كوردستانیشدا بدرێت.
ئه‌وه‌شمان له‌بیر نه‌چێت كه‌ئاشتیخواز بوونی هه‌ر بزووتنه‌وه‌یه‌ك ده‌توانێت ئامانجی جیاوازی سیاسی وكۆمه‌ڵایه‌تی له‌پشته‌وه‌بێت. وه‌ك خه‌باتێك له‌چوارچێوه‌ی یاساكانی وڵاتێكدا یان دژایه‌تی كردنی یاسا بنه‌ڕه‌تییه‌كانی وڵات و بردنه‌ژێر پرسیاری یاسا و ده‌سه‌ڵات، یان به‌مه‌به‌ستی گۆڕانكاری بێت له‌قه‌واره‌ی ده‌سه‌ڵات و حكوومه‌ت یان به‌پێچه‌وانه‌وه‌بۆ رووخان و له‌ناو بردنی ده‌سه‌ڵات بێت، هه‌ر بۆیه‌شێوازی خه‌بات ناتوانێت ئامانجه‌كانی دیاری بكات. بۆ نموونه‌له‌دوو بزووتنه‌وه‌ی مه‌ده‌نی گاندی و مارتین لۆتێركینگ، سه‌ره‌ڕای پێداگریان له‌سه‌ر خه‌باتی ئاشتیانه‌و مه‌ده‌نی، به‌ڵام هه‌ر كامه‌یان هه‌ڵگری ناوه‌ڕۆكی جیاواز و ئامانجی تایبه‌ت به‌خۆیانن. لۆتێر كینگ داوای گۆڕانی یاسای بنه‌ڕه‌تی وڵاتی ده‌كرد و خوازیاری یه‌كسانی ره‌شپێسته‌كان بوو له‌گه‌ڵ سپی پێسته‌كان، به‌ڵام گاندی خوازیاری كۆتایی هێنان به‌ده‌سه‌ڵاتی ئینگلیس له‌وڵاتی هێند بوو. واتا قه‌واره‌ی ده‌سه‌ڵاتی ده‌برده‌ژێر پرسیار و خوازیاری نه‌مانی بوو. لێره‌دا ئه‌و پرسیاره‌گرینگه‌كه‌ئایا ده‌كرێت شێواز و چوارچێوه‌یه‌كی دیاری كراوی خه‌بات بۆ هه‌موو قۆناغه‌كان به‌كار ببرێت ؟ به‌دڵنیایه‌وه‌هه‌روا كه‌ناتوانرێت خه‌باتی نامه‌ده‌نی بۆ هه‌موو قۆناغێك كاریگه‌ر بێت هه‌ر به‌و هۆیه‌وه‌ناكرێت بۆ هه‌موو قۆناغێكیش ته‌نیا ئاڵترناتیڤ خه‌باتی مه‌ده‌نی بێت. ئه‌مه‌به‌مانای پشتیوانی له‌توندووتیژی نییه، به‌ڵكوو روونكردنه‌وه‌یه‌كه‌بۆ ئه‌و راوبۆچوونانه‌ی كه‌پێیان وایه‌خه‌باتی مه‌ده‌نی بۆ هه‌موو قۆناغه‌كان و له‌به‌رانبه‌ر هه‌ر چوارچێوه‌یه‌كی فیكری ده‌سه‌ڵاتداره‌كان ته‌نانه‌ت ده‌سه‌ڵاته‌دیكتاتۆر و توَتالیته‌ره‌كاندا كاریگه‌ری هه‌یه‌وده‌توانێت بمانگه‌یه‌نێته‌ئامانج. هه‌روه‌ها ده‌بێت ئه‌وه‌ش بزانین كه‌سه‌رچاوه‌ی سه‌ر هه‌ڵدانی توندوتیژی، ده‌سه‌ڵاته‌توندوتیژ خوازه‌كانن نه‌ك خه‌ڵک و بزووتنه‌وه‌كۆمه‌ڵایه‌تیه‌كان. مرۆڤی تێگه‌یشتوو ئه‌و گرێ كوێره‌ی كه‌به‌ده‌ست ده‌كرێته‌وه‌قه‌ت به‌ددان نایكاته‌وه.
هیچ بزووتنه‌وه‌یه‌كی كۆمه‌ڵایه‌تی له‌لایه‌ن خه‌ڵكه‌وه‌به‌توندووتیژی ده‌ستی پێنه‌كردووه، به‌ڵكوو ده‌سه‌ڵاتداران وه‌ها په‌رچه‌كردارییه‌كیان به‌سه‌رداسه‌پاندووه. بۆ وێنه‌له‌شۆڕشی مه‌شرووته‌سه‌ره‌تا خه‌ڵك سكاڵایان برده‌لای محەممەد ره‌زا شاو دواتر به‌كار هێنانی ته‌ماكۆیان بایكوت كرد كه‌له‌هیچیاندا توندوتیژی به‌دی نه‌ده‌كرا، به‌ڵام ده‌سه‌ڵات به‌تۆپ و تانک وڵامی خه‌ڵكیان دایه‌وه. گه‌لێک نموونه‌ی مێژوویی هه‌یه‌كه‌ئێمه‌ده‌توانین ئاماژه‌یان پێ بكه‌ین بۆ سه‌لماندنی ئه‌و راستییه‌كه‌هه‌میشه‌ده‌سه‌ڵاتداران ده‌ستپێشخه‌ری توندووتیژی بوون، لێره‌دایه‌ده‌بێت كۆنگره‌ی نه‌ته‌وه‌یی كورد به‌م به‌رچاو روونیانه‌وه‌و به‌م ناس كردنه‌وه‌بڕوانێته‌كێشه‌ی كورد له‌پارچه‌كانی كوردستان، ده‌زانین كه‌گرتنی وها كۆنگره‌یه‌ك چه‌نده‌گرنگ و به‌كه‌ڵكه‌بۆ گه‌لی كورد له‌م ئان وساته‌دا كه‌جیهان به‌گشتی و به‌تایبه‌تی وڵاتانی رۆژئاوایی ورده‌ورده‌چییه‌تی كورد قبووڵ ده‌كه‌ن و ئه‌وه‌یان له‌لا درووست بووه‌كه‌كورد باشترین و شایسته‌ترین نه‌ته‌وه‌یه‌له‌رۆژهه‌ڵاتی ناویندا كه‌ده‌توانێت پارێزه‌ری راسته‌قینه‌ی دێموَكراسی و مرۆڤ دۆستی بێت، كه‌وا بوو با كۆنگره‌ی نه‌ته‌وه‌یی ئه‌م هه‌له‌به‌باشترین شێوه‌به‌قازانجی خۆی بقۆزێته‌وه‌و سیمای شارستانیانه‌و مه‌ده‌نییانه‌ی كورد پیشانی جیهانیان بدات و له‌هه‌مانكاتیشدا هه‌موو ره‌هه‌نده‌كانی خه‌بات له‌وانه‌خه‌باتی چه‌كداریش بۆ كورد له‌به‌رانبه‌ر داگیركه‌راندا به‌ڕه‌وا بزانێت، و هیچ بیرۆكه‌یه‌كی جیا له‌وه‌له‌نێو خۆَیدا جێگا نه‌كاته‌وه.
قسه‌ی كۆتایی، كوردستانی رۆژهه‌ڵات هێشتا خاوه‌نی سه‌ره‌تایترین مافی خۆی نییه‌و به‌دڕندانه‌ترین شێوه‌چ له‌مێژووداو چ هه‌نووكه‌ش له ژێر چه‌پۆكی داگیركاریدایه‌و مافه‌كانی زه‌وت ده‌كرێت، بۆیه‌كوردی رۆژهه‌ڵات له‌به‌رانبه‌ر ئه‌م رژیمه‌هارو دیكتاتۆره‌دا مافی خۆیه‌تی به‌هه‌موو شێوه‌یه‌ک خۆی بپارێزێت، بۆیه‌مافی پاراستنی ڕه‌وا بۆ كوردستانی رۆژهه‌ڵات هه‌موو كات ده‌بێت به‌مافێكی ره‌واو به‌حه‌ق پێناسه‌بكرێت.
گۆمان له‌وه‌دا نییه كه‌خه‌باتی مه‌ده‌نی زیاتر له‌هه‌موو ره‌هه‌نده‌كانی خه‌بات ده‌توانێت خه‌ڵک به‌بۆچوون و فیكری جیاوازه‌وه‌له‌ده‌وری خۆی كۆبكاته‌وه‌كه‌خۆی له‌خۆیدا ئاماژه‌یه‌به‌وه‌ی كه‌خه‌ڵک خوازیاری توندوتیژی نییه‌وشێوازی ئاشتیانه‌و مه‌ده‌نیانه‌یان به‌لاوه‌په‌سه‌ندتره، له‌به‌ر ئه‌وه‌ی ده‌رفه‌تی راده‌ڕبرین به‌هه‌موو كه‌س ده‌دات. به‌ڵام سه‌ره‌ڕای ئه‌وه ناتوانین ئه‌زموونی هیچ خه‌باتێک جیا بكه‌ینه‌وه‌له‌به‌ستێنه‌سیاسی و كۆمه‌ڵایه‌تیه‌كانی سه‌ر هه‌ڵدانی ئه‌و شێوازه‌له‌خه‌بات، ته‌نانه‌ت خه‌باتی چه‌كداریش كه‌ره‌نگه‌له‌بارودۆخێكدا باش بێت و له‌قۆناغێكی دیكه‌و بارودۆخێكی جیاوازدا زیانی هه‌بێت به‌تایبه‌ت له‌حاڵه‌تێكدا كه‌به‌ستێنی خه‌باتی مه‌ده‌نی و دیالۆگ له‌بار بێت، بۆیه‌ناتوانین بڵێین له‌سه‌داسه‌د شێوازێكی دیاریكراو له‌خه‌بات بۆ ئه‌م یان ئه‌و وڵات و كۆمه‌ڵگا له‌قۆناغێكی دیاریكراودا به‌كار دێت.
هه‌موو بزووتنه‌وه‌یه‌كی دێمۆكراتیک هه‌وڵده‌دات كه‌له‌چوارچێوه‌یه‌كی ئاشتیانه‌و دوور له‌هه‌ر چه‌شنه‌توندوتیژییه‌ك ئامانجه‌كانی بپێكێت و خواسته‌كانی به‌ئه‌نجام بگات، به‌ڵام هیچ گارانتیه‌كیش نیه‌كه‌به‌و شێوه‌یه‌هه‌نگاو بۆ پێشه‌وه‌بنێت كه‌ده‌یهه‌وێت و خۆی له‌سه‌ر ئه‌و بنه‌مایه‌پێناسه‌كردووه‌له‌به‌ر ئه‌وه‌ی كه‌چوارچێوه‌ی فیكری و سیاسی له‌چۆنیه‌تی به‌ره‌و پێش چوونی هه‌ر خه‌باتێكی سیاسی كۆمه‌ڵایه‌تیدا ده‌وریان هه‌یه، به‌م هۆیه‌وه‌راده‌ی سه‌ركه‌وتنی به‌وه‌پێناسه‌ناكرێت كه‌ته‌نیا بزووتنه‌وه‌یه‌كی ئاشتیانه‌ومه‌ده‌نی بێت به‌ڵكوو هه‌ندێك هۆكاری ناوخۆیی وڵاته‌كه‌وه‌ك شێوه‌ی هه‌ڵوێستی ده‌سه‌ڵاتی زاڵ و هه‌روه‌ها بارودۆخی هێزه‌سیاسیه‌كانی جیهان رۆڵ ده‌گێڕن له‌سه‌ركه‌وتن یان سه‌ر نه‌كه‌وتنی خه‌باتێكی ئاشتیانه‌و مه‌ده‌نیانه، بۆیه‌ناكرێت ته‌نیا له‌چوارچێوه‌ی مه‌ده‌نی بووندا هه‌ڵسه‌نگێندرێت.
راپه‌ڕینه‌جه‌ماوه‌رییه‌كانی وڵاتانی عه‌ره‌بی كه‌به‌به‌هاری عه‌ربی ناوزه‌د كرا، نموونه‌یه‌كی ئاشكرا و به‌رچاوه‌بۆ ئێمه‌كه‌بینینی ئه‌م شێوازگه‌له‌له‌خه‌بات چلۆن له‌خه‌باتی مه‌ده‌نی و ئاشتیانه‌وه‌ده‌بێت به‌شه‌ڕی فیزیكی و توندوتیژی، شۆڕشه‌كانی وڵاتانی عه‌ره‌ب له‌م ناوچه‌یه‌به‌رچاو روونی زیاتری به‌خشیه‌بزووتنه‌وه‌كانی دیكه‌و له‌وانه‌ش بزووتنه‌وه‌ی رزگاریخوازانه‌ی گه‌لی كورد له‌هه‌ر چوار پارچه‌كه‌دا، ئه‌گه‌رچی روون و ئاشكرایه‌و مێژوو شاهیدی ئه‌وه‌ده‌دات كه‌كورد له‌بناغه‌دا نه‌ته‌وه‌یه‌كی ئاشتیخواز بووه‌و هه‌یه، گه‌لێك نموونه‌ی مێژوویی هه‌یه‌كه‌به‌ده‌یان و سه‌دان كتێب له‌خۆ ده‌گرێت، لێره‌دا كاكڵه‌ی ئه‌م باسه‌ئه‌مه‌وێت به‌وه‌پیشان بده‌م كه‌وه‌كوو ده‌زانن له‌م دواییانه‌دا باسی گرتنی كۆنگره‌ی نه‌ته‌وه‌ی له‌ئارادایه‌و تا ئێستاش ئاماده‌كاری زۆری بۆ كراوه، ئه‌م كۆنگره‌یه‌كه‌وه‌كوو یه‌كه‌م ئه‌زموون و یه‌كه‌م كۆنگره‌ی نه‌ته‌وه‌ی كورد به‌ئه‌ژمار دێت كه‌سه‌رجه‌م لایه‌ن و حیزب و كه‌سایه‌تی و نوێنه‌رانی كورد له‌هه‌موو جیهاندا له‌ده‌وری خۆی كۆ ده‌كاته‌وه.
هه‌ر ئه‌م خاڵه‌بۆ خۆی پر ده‌ستكه‌وته‌و ده‌بێت به‌خاڵێكی وه‌رچه‌رخانی مێژوویی بۆ گه‌لی كورد چاو لێبكرێـت. به‌ڵام له‌هه‌مانكاتیشدا ئه‌وه‌ش ده‌زانین كه‌كورد له‌نێو خۆدا زۆر یه‌ک ده‌نگ و ته‌با نین، هۆكاره‌كانیشی تا راده‌یه‌ک ئاشكرایه‌و له‌كه‌س شاراوه نییه، كۆنگره‌ی نه‌ته‌وه‌یی كورد له‌بارودۆخێكدا ده‌گیردرێت كه‌گۆڕانكاری جیهانی و ناوچه‌یی و هه‌رێمی خێراییه‌كی یه‌كجاری به‌خۆیه‌وه‌بینیوه‌و پێ ده‌چێت ئه‌م ره‌وه‌نده‌هه‌ر به‌رده‌وام بێت، به‌ڵام لێره‌دا ئه‌مه‌وێت ئاماژه‌به‌م خاڵه‌گرنگه‌بده‌م كه‌له‌په‌راوێزی كوَنگره‌ی نه‌ته‌وه‌یدا باس ده‌كرێت ئه‌ویش ئه‌وه‌یه‌كه‌كۆنگره‌ی نه‌ته‌وه‌یی كورد ئه‌یه‌وێت \" مافی پاراستنی ره‌وا \" بۆ كورد كه‌م ره‌نگ بكاته‌وه‌و یان لانیكه‌م سنوورداری بكات، ئه‌گه‌رچی هێشتا به‌ته‌واووی روون نییه‌و هیچ لایه‌ن و هیچ به‌ڵگه‌یه‌ک له‌به‌ر ده‌ست نییه‌بۆ سه‌لماندنی ئه‌مه. كۆمیته‌ی ئاماده‌كاری كۆنگره‌ش له‌هیچ كوَبوونه‌وه‌یه‌كدا قه‌د شتی وایان نه‌هێناوه‌ته‌گۆڕێ، به‌ڵام به‌هه‌موو ئه‌مانه‌وه‌نابێت غافڵ بین له‌وه‌كه‌كورد نه‌یاری زۆره‌و ئه‌و حكوومه‌تانه‌ش كه‌كوردی تێدا ده‌ژیت ده‌مێك ساڵه‌له‌هه‌وڵدان بۆ ئه‌وه‌ی به‌ربه‌ستێك درووست بكه‌ن بۆ ئه‌وه‌ی مافی پاراستنی ره‌وا بۆ گه‌لی كورد به‌ره‌وا نه‌بینن.
وه‌ک له‌سه‌ره‌وه‌دا ئاماژه‌ی پێكرا كورد نه‌ته‌وه‌یه‌كی ئاشتیخواز بووه‌و بڕوای ته‌واوی به‌دیالۆگ و ریگا چاره‌ی ئاشتیانه‌بووه‌بۆ ده‌سته‌به‌ر كردنی مافه‌كانی و له‌م باره‌شه‌وه‌خه‌سارو تاوانی زۆریشی داوه. به‌ئاوڕ دانه‌وه‌یه‌ک به‌بزووتنه‌وه‌ی رزگاریخوازانه‌ی گه‌لی كورد ئه‌و راستییه‌زیاتر بۆمان ده‌رده‌كه‌وێت، ئێستا كورد و بزووتنه‌وه‌كه‌ی له‌قۆناغێكی زۆر هه‌ستیار و ره‌نگه‌له‌باریشدا بێت، كورد له‌جیهاندا پێگه‌یه‌كی بۆ خۆی ده‌ست خستووه‌و له‌ئاڵوگۆڕه‌ناوچه‌یی و هه‌رێمیه‌كاندا حیسابێكی تایبه‌تی بۆ ده‌كرێت و له‌هه‌مانكاتیشدا به‌شێكی به‌رچاو له‌م نه‌ته‌وه‌یه‌رزگار بوون و به‌مافه‌كانی خۆیان گه‌یشتوون و به‌شێكی دیكه‌شی له‌پرۆسه‌یه‌كی دڵخۆشكه‌ردا به‌سه‌ر ده‌به‌ن، لێره‌دایه‌ئه‌و به‌شانه‌ی كه‌هێشتا خاوه‌نی هیچ مافێك نیین و تا به‌ئێستا قه‌د ددان به‌بوونی نه‌نراوه‌و هێشتا به‌توندترین شێوه‌به‌ره‌نگاری ده‌بنه‌وه‌و بوونی ئینكار ده‌كرێت كوردی رۆژهه‌ڵاته.
كوردستانی رۆژهه‌ڵات خاوه‌نی بزووتنه‌وه‌یه‌كه، كه‌هه‌ر له‌سه‌ره‌تای سه‌ر هه‌ڵدانیه‌وه‌بڕوای ته‌واوی به‌دیالۆگ و رێگا چاره‌ی ئاشتیانه‌بووه، هیچ كاتێک چه‌كی وه‌كوو ئامرازێک بۆ گه‌یشتن به‌مافه‌كانی نه‌زانیوه، به‌ڵام ده‌زانین به‌هاتنه‌سه‌ركاری كۆماری ئیسلامی و هێرش كردنه‌سه‌ر كوردستان به‌هه‌موو جۆره‌چه‌كێكی دژه‌مرۆڤایه‌تی و بێ به‌زه‌ییانه‌ده‌ستیان دایه‌كوشتن و تیرباران كردن و ئیعدام كردن ..هتد. له‌به‌رانبه‌ر به‌م هێرشه‌ناڕه‌وایه‌كه‌ئامانجی سه‌ركوت و داگیركردن بوو، بزووتنه‌وه‌ی كورد به‌ناچاری ده‌ستی بۆ چه‌ك برد به‌مه‌به‌ستی پاراستن و كه‌رامه‌تی گیان و ماڵی گه‌له‌كه‌ی. به‌له‌به‌ر چاو گرتنی ئه‌و هه‌موو جینایه‌تانه‌و دیكتاتۆربوونی حكوومه‌تێك كه‌تۆزقاڵێك بڕوای به‌مافی گه‌لان نییه‌و قه‌د گوێبیستی خواسته‌كانی كورد نه‌بووه‌و له‌هه‌موو رێگایه‌كه‌وه‌هه‌وڵی داوه‌بۆ له‌ناو بردنی بزووتنه‌وه‌ی حه‌قخوازانه‌ی كوردستان، به‌م حاڵه‌شه‌وه‌قه‌د كورد و بزووتنه‌وه‌كه‌ی درگای دیالۆگی دانه‌خستووه‌و هه‌مووكات ئاماده‌بووه‌له‌گه‌ڵ ئه‌م رژیمه‌له‌سه‌ر مافه‌ره‌واكانی گه‌لی كورد دانووستان بكات. ئه‌وه‌شمان نابێت له‌بیر بچێت كه‌كوردی رۆژهه‌ڵات نه‌ده‌ستپێشخه‌ری شه‌ڕ بوون له‌كوردستان نه‌خه‌باتی چه‌كداریان به‌ته‌نیا رێگا زانیوه، دیاره‌و ئاشكرایه‌كه‌كوردی رۆژهه‌ڵات له‌ئێستادا خه‌باتی چه‌كداری به‌ته‌نیا رێگا نازانن بۆ چاره‌سه‌ر كردنی كێشه‌ی كورد له‌ئێران و بایه‌خی ته‌واو به‌ره‌هه‌نده‌كانی دیكه‌ی خه‌بات ده‌ده‌ن و به‌رده‌وام ئه‌م پرسه‌یان دووپاتكردووه‌ته‌وه. ئێستا كه‌باسی كۆنگره‌ی نه‌ته‌وه‌یی له‌ئارادایه‌و له‌په‌راوێزی كۆنگره‌كه‌دا هه‌ندێك قسه‌و باسی ئاوایش ده‌كرێت. لێره‌دایه‌ئێمه‌ی كورد ده‌بێت جارێكی دیكه‌وه‌بیری جیهانی بیهێنینه‌وه‌كه‌كورد و بزووتنه‌وه‌رزگارخوازانه‌كه‌ی قه‌د ده‌ستی بۆ مافی كه‌س نه‌بردووه‌و قه‌د به‌چه‌ک داوای مافی خۆشی نه‌كردووه، ئه‌وه‌رژیمه‌دیكتاتۆره‌كان بوون كه‌هه‌مووكات ده‌ستیان به‌خوێنی كورد سوور بووه‌له‌م ناوچه‌یه‌و نكۆڵیان ته‌نانه‌ت له‌بوونی كورد كردووه و به‌چه‌ك و زه‌بری هێز ئینكاری كوردیان كردووه. لێره‌دا تایبه‌تی كوردستانی رۆژهه‌ڵات كه‌بۆ خۆی خاوه‌نی چه‌ندین ده‌یه‌خه‌باته‌و مێژووییه‌كی پڕ له‌شانازی هه‌یه، چ ئه‌و كات كه‌كۆماری ئیسلامی به‌و په‌ڕی بێڕه‌حمیه‌وه‌هێزی هێنایه‌سه‌ر خه‌ڵكی كورد و به‌ده‌یان جینایه‌تی گه‌وره‌ی له‌خۆی نیشان دا هه‌ر ئه‌و كاتیش كورد و بزووتنه‌وه‌ره‌واكه‌ی ئاماده‌نه‌بوون له‌وڵامی ئه‌و جینایه‌تانه‌دا ده‌ست به‌كاری قێزه‌ون و دوور له‌یاسای مرۆڤایه‌تی به‌رن و ده‌وره‌یه‌ك له‌خاوێنترین ده‌ورانی مێژووییه‌تی، هه‌نووكه‌ش كورد به‌شانازیه‌وه‌باسی خه‌باتی چه‌كداری و شه‌ڕی چه‌كداری خۆی ده‌كات و باسی ئه‌و شێوه‌له‌خه‌بات ده‌كات كه‌چلۆن به‌و په‌ڕی هه‌ست به‌به‌رپرسایه‌تیه‌وه‌له‌دژی داگیركه‌ران وستاونه‌ته‌وه. كورد نه‌ته‌وه‌یه‌كی ئاشتیخواز بووه‌و بڕوای ته‌واوی به‌دیالۆگ و ریگا چاره‌ی ئاشتیانه‌بووه‌بۆ ده‌سته‌به‌ر كردنی مافه‌كانی و له‌م باره‌شه‌وه‌خه‌سارو تاوانی زۆریشی داوه. به‌ئاوڕ دانه‌وه‌یه‌ك به‌بزووتنه‌وه‌ی رزگاریخوازانه‌ی گه‌لی كورد ئه‌و راستییه‌زیاتر بۆمان ده‌رده‌كه‌وێت، ئێستا كورد و بزووتنه‌وه‌كه‌ی له‌قۆناغێكی زۆر هه‌ستیار و ره‌نگه‌له‌باریشدا بێت، كورد له‌جیهاندا پێگه‌یه‌كی بۆ خۆی ده‌ست خستووه‌و له‌ئاڵوگۆڕه‌ناوچه‌یی و هه‌رێمیه‌كاندا حیسابێكی تایبه‌تی بۆ ده‌كرێت و له‌هه‌مانكاتیشدا به‌شێكی به‌رچاو له‌م نه‌ته‌وه‌یه‌رزگار بوون و به‌مافه‌كانی خۆیان گه‌یشتوون و به‌شێكی دیكه‌شی له‌پرۆسه‌یه‌كی دڵخۆشكه‌ردا به‌سه‌ر ده‌به‌ن، لێره‌دایه‌ئه‌و به‌شانه‌ی كه‌هێشتا خاوه‌نی هیچ مافێك نیین و تا به‌ئێستا قه‌د ددان به‌بوونی نه‌نراوه‌و هێشتا به‌توندترین شێوه‌به‌ره‌نگاری ده‌بنه‌وه‌و بوونی ئینكار ده‌كرێت كوردی رۆژهه‌ڵاته.
ئێستاش كه‌زیاتر له‌سێ ده‌یه‌به‌سه‌ر ئه‌م شۆڕشه‌دا تێده‌په‌ڕێت كوردستان و بزووتنه‌وه‌كه‌ی هێشتا لایه‌نگری ئاشتی و دیالۆگ و رێگا چاره‌ی هێمنانه‌ن بۆ چاره‌سه‌ری كێشه‌ی كورد. ئه‌وه‌لایه‌نی به‌رانبه‌ری كورده‌واتا كۆماری ئیسلامی ئێرانه‌نكۆڵی له‌و بزووتنه‌وه‌كه‌ی ده‌كات و به‌تێروَریست و.... نێو زه‌دی ده‌كات وهیچ كات ئاماده‌نه‌بووه‌به‌رانبه‌ر به‌كورد راستگۆ بێت و دانی به‌مافه‌كانی كورد دا نه‌ناوه. كه‌وا بوو كورد لایه‌نی تاوانبار نییه‌و نابێت وا چاو لێ بكرێت و ئاشتیخوازبوونی كورد ده‌بێت به‌ئاشكرا بانگه‌وازی بۆ بكرێت و به‌گوێی جیهانیان و داگیركه‌رانی كوردستانیشدا بدرێت.
ئه‌وه‌شمان له‌بیر نه‌چێت كه‌ئاشتیخواز بوونی هه‌ر بزووتنه‌وه‌یه‌ك ده‌توانێت ئامانجی جیاوازی سیاسی وكۆمه‌ڵایه‌تی له‌پشته‌وه‌بێت. وه‌ك خه‌باتێك له‌چوارچێوه‌ی یاساكانی وڵاتێكدا یان دژایه‌تی كردنی یاسا بنه‌ڕه‌تییه‌كانی وڵات و بردنه‌ژێر پرسیاری یاسا و ده‌سه‌ڵات، یان به‌مه‌به‌ستی گۆڕانكاری بێت له‌قه‌واره‌ی ده‌سه‌ڵات و حكوومه‌ت یان به‌پێچه‌وانه‌وه‌بۆ رووخان و له‌ناو بردنی ده‌سه‌ڵات بێت، هه‌ر بۆیه‌شێوازی خه‌بات ناتوانێت ئامانجه‌كانی دیاری بكات. بۆ نموونه‌له‌دوو بزووتنه‌وه‌ی مه‌ده‌نی گاندی و مارتین لۆتێركینگ، سه‌ره‌ڕای پێداگریان له‌سه‌ر خه‌باتی ئاشتیانه‌و مه‌ده‌نی، به‌ڵام هه‌ر كامه‌یان هه‌ڵگری ناوه‌ڕۆكی جیاواز و ئامانجی تایبه‌ت به‌خۆیانن. لۆتێر كینگ داوای گۆڕانی یاسای بنه‌ڕه‌تی وڵاتی ده‌كرد و خوازیاری یه‌كسانی ره‌شپێسته‌كان بوو له‌گه‌ڵ سپی پێسته‌كان، به‌ڵام گاندی خوازیاری كۆتایی هێنان به‌ده‌سه‌ڵاتی ئینگلیس له‌وڵاتی هێند بوو. واتا قه‌واره‌ی ده‌سه‌ڵاتی ده‌برده‌ژێر پرسیار و خوازیاری نه‌مانی بوو. لێره‌دا ئه‌و پرسیاره‌گرینگه‌كه‌ئایا ده‌كرێت شێواز و چوارچێوه‌یه‌كی دیاری كراوی خه‌بات بۆ هه‌موو قۆناغه‌كان به‌كار ببرێت ؟ به‌دڵنیایه‌وه‌هه‌روا كه‌ناتوانرێت خه‌باتی نامه‌ده‌نی بۆ هه‌موو قۆناغێك كاریگه‌ر بێت هه‌ر به‌و هۆیه‌وه‌ناكرێت بۆ هه‌موو قۆناغێكیش ته‌نیا ئاڵترناتیڤ خه‌باتی مه‌ده‌نی بێت. ئه‌مه‌به‌مانای پشتیوانی له‌توندووتیژی نییه، به‌ڵكوو روونكردنه‌وه‌یه‌كه‌بۆ ئه‌و راوبۆچوونانه‌ی كه‌پێیان وایه‌خه‌باتی مه‌ده‌نی بۆ هه‌موو قۆناغه‌كان و له‌به‌رانبه‌ر هه‌ر چوارچێوه‌یه‌كی فیكری ده‌سه‌ڵاتداره‌كان ته‌نانه‌ت ده‌سه‌ڵاته‌دیكتاتۆر و توَتالیته‌ره‌كاندا كاریگه‌ری هه‌یه‌وده‌توانێت بمانگه‌یه‌نێته‌ئامانج. هه‌روه‌ها ده‌بێت ئه‌وه‌ش بزانین كه‌سه‌رچاوه‌ی سه‌ر هه‌ڵدانی توندوتیژی، ده‌سه‌ڵاته‌توندوتیژ خوازه‌كانن نه‌ك خه‌ڵک و بزووتنه‌وه‌كۆمه‌ڵایه‌تیه‌كان. مرۆڤی تێگه‌یشتوو ئه‌و گرێ كوێره‌ی كه‌به‌ده‌ست ده‌كرێته‌وه‌قه‌ت به‌ددان نایكاته‌وه.
هیچ بزووتنه‌وه‌یه‌كی كۆمه‌ڵایه‌تی له‌لایه‌ن خه‌ڵكه‌وه‌به‌توندووتیژی ده‌ستی پێنه‌كردووه، به‌ڵكوو ده‌سه‌ڵاتداران وه‌ها په‌رچه‌كردارییه‌كیان به‌سه‌رداسه‌پاندووه. بۆ وێنه‌له‌شۆڕشی مه‌شرووته‌سه‌ره‌تا خه‌ڵك سكاڵایان برده‌لای محەممەد ره‌زا شاو دواتر به‌كار هێنانی ته‌ماكۆیان بایكوت كرد كه‌له‌هیچیاندا توندوتیژی به‌دی نه‌ده‌كرا، به‌ڵام ده‌سه‌ڵات به‌تۆپ و تانک وڵامی خه‌ڵكیان دایه‌وه. گه‌لێک نموونه‌ی مێژوویی هه‌یه‌كه‌ئێمه‌ده‌توانین ئاماژه‌یان پێ بكه‌ین بۆ سه‌لماندنی ئه‌و راستییه‌كه‌هه‌میشه‌ده‌سه‌ڵاتداران ده‌ستپێشخه‌ری توندووتیژی بوون، لێره‌دایه‌ده‌بێت كۆنگره‌ی نه‌ته‌وه‌یی كورد به‌م به‌رچاو روونیانه‌وه‌و به‌م ناس كردنه‌وه‌بڕوانێته‌كێشه‌ی كورد له‌پارچه‌كانی كوردستان، ده‌زانین كه‌گرتنی وها كۆنگره‌یه‌ك چه‌نده‌گرنگ و به‌كه‌ڵكه‌بۆ گه‌لی كورد له‌م ئان وساته‌دا كه‌جیهان به‌گشتی و به‌تایبه‌تی وڵاتانی رۆژئاوایی ورده‌ورده‌چییه‌تی كورد قبووڵ ده‌كه‌ن و ئه‌وه‌یان له‌لا درووست بووه‌كه‌كورد باشترین و شایسته‌ترین نه‌ته‌وه‌یه‌له‌رۆژهه‌ڵاتی ناویندا كه‌ده‌توانێت پارێزه‌ری راسته‌قینه‌ی دێموَكراسی و مرۆڤ دۆستی بێت، كه‌وا بوو با كۆنگره‌ی نه‌ته‌وه‌یی ئه‌م هه‌له‌به‌باشترین شێوه‌به‌قازانجی خۆی بقۆزێته‌وه‌و سیمای شارستانیانه‌و مه‌ده‌نییانه‌ی كورد پیشانی جیهانیان بدات و له‌هه‌مانكاتیشدا هه‌موو ره‌هه‌نده‌كانی خه‌بات له‌وانه‌خه‌باتی چه‌كداریش بۆ كورد له‌به‌رانبه‌ر داگیركه‌راندا به‌ڕه‌وا بزانێت، و هیچ بیرۆكه‌یه‌كی جیا له‌وه‌له‌نێو خۆَیدا جێگا نه‌كاته‌وه.
قسه‌ی كۆتایی، كوردستانی رۆژهه‌ڵات هێشتا خاوه‌نی سه‌ره‌تایترین مافی خۆی نییه‌و به‌دڕندانه‌ترین شێوه‌چ له‌مێژووداو چ هه‌نووكه‌ش له ژێر چه‌پۆكی داگیركاریدایه‌و مافه‌كانی زه‌وت ده‌كرێت، بۆیه‌كوردی رۆژهه‌ڵات له‌به‌رانبه‌ر ئه‌م رژیمه‌هارو دیكتاتۆره‌دا مافی خۆیه‌تی به‌هه‌موو شێوه‌یه‌ک خۆی بپارێزێت، بۆیه‌مافی پاراستنی ڕه‌وا بۆ كوردستانی رۆژهه‌ڵات هه‌موو كات ده‌بێت به‌مافێكی ره‌واو به‌حه‌ق پێناسه‌بكرێت.
