ئاواره‌بونی براکانمان له‌ڕۆژئاواوه‌بۆ باشوری وڵات ! ئایا له‌به‌رژه‌وندی نه‌ته‌وه‌که‌مان بوو؟
13:34 - 13 خەرمانان 2713
Unknown Author
دلشاد پاڵانی
ساڵی۱۹۹۱ كۆڕه‌وه‌به‌ناوبانگه‌كه‌ی‌باشوری‌كوردستان به‌هۆی‌هاتنی‌سوپای‌گاردی کۆماری و كۆماندۆی‌سه‌ر به‌سه‌دام حوسێن بوو، كه‌له‌هه‌ر هه‌موو لایه‌کی شاروشارۆچكه‌كانی‌هه‌رێمی‌كوردستان ئه‌و سوپایه‌به‌جۆره‌ها تانک و تۆپ و كۆپته‌ر و ئه‌رز ئه‌رز هێرشیان كرده‌سه‌ر گه‌وره‌و بچووک، ده‌ستیان له‌كه‌س نه‌پاراست، كوردیش له‌و ناوچه‌یه‌به‌شایه‌تی‌مێژوو چ به‌تاک چ وه‌ک گرووپ یان وه‌ک حزبه‌كوردستانییه‌كان به‌رگرییه‌كی‌باشیان كرد و تا هێز هه‌بوو به‌رگری کرا، ده‌ره‌نجام وه‌ک هه‌ڵوێستێكی‌مێژوویی‌كوردستان چۆڵ كرا و كه‌س ڕازی‌نه‌بوو به‌حوكمی‌سه‌دام حوسێن.
ئه‌مه‌جه‌ختێک له‌رژێم و كۆمه‌ڵگه‌ی‌نێو ده‌وڵه‌تی‌كه‌ئیتــر ده‌رگا بۆ كورد بكرێته‌وه‌و سنورێك بۆ زوڵم و ته‌عه‌دای‌سه‌دامییه‌كان دابنرێت .كۆڕه‌و بووه‌هۆكارێك كه‌په‌رده‌له‌سه‌ر تاوانه‌گه‌وره‌كانی‌سه‌دام هه‌ڵماڵێت ، هه‌روه‌ها بووه‌هۆكارێكیش كه‌ئاسمانی‌دژه‌فڕین و دروست بێت و ئیداره‌یه‌كی‌كوردی‌سه‌رڵبدات ، كه‌بۆ مێژوو پاش كۆماری مه‌هاباد ئه‌و ئه‌زموونه‌ی‌هه‌رێمی‌كوردستان هه‌نگاوێكی‌مێژوویی‌بوو كه‌بۆ هه‌موو نه‌ته‌وه‌ی‌كورد ده‌ستكه‌وت بوو.
كۆڕه‌وی‌ئه‌وكات ، یه‌كده‌نگییه‌كی‌لائیرادی‌تێدا هه‌بوو ، من به‌قیامه‌تی‌بچووك سه‌یری‌ده‌كه‌م ، هه‌زاران كه‌س له‌ڕێگا مردن و چاڵیان هه‌ڵده‌كه‌ند و ده‌یانشاردنه‌وه، له‌ئاسمانه‌كان بۆمبی‌كۆپته‌ره‌كانی‌به‌عس به‌سه‌ر كۆچكردوان ده‌باری.
به‌لاَم كۆچی‌ئه‌مجاره‌هه‌لاَتنی‌رۆژئاواییه‌كان له‌واقیعێک بوو كه‌ده‌كرا ئه‌و خه‌ڵكه‌ناوچه‌و زێدی‌خۆیان بپاراستبایه، نه‌یانهێشتبا كوردبوونی ئه‌و ناوچانه‌بكه‌وێته‌ژێر هه‌ڕه‌شه، بیانتوانیبا له‌گه‌ڵ عه‌ره‌بی‌سوریا هه‌نگاو بنێن بۆ له‌یه‌كتر گه‌یشتن ، نه‌وه‌ك به‌ئیسراحه‌ت له‌ده‌رگای‌ماڵه‌برا بده‌ن و برا هه‌ر ده‌ڵێ‌فه‌رموون وه‌رنه‌ژووره‌وه.
به‌داخه‌وه‌ئه‌وه‌ی‌بوو هه‌نگاوێكی‌خراپ بوو ، نه‌ده‌با ده‌رگایان بۆ بكرێته‌وه، ئه‌مه‌غه‌درێك بوو له‌هه‌موو كورد كرا ، چونكه‌له‌چاو ناوچه‌كانی عه‌ره‌بنشینی‌سوریا رۆژئاوا زۆر ئه‌مین بوو ، به‌لاَم بێساحێبه.با هه‌موومان رۆژئاوا پارێز بین ، با هه‌موومان هه‌وڵده‌ین و نه‌هێڵین كورد ئاواره‌بێته‌وه.
ئه‌وه‌ی‌ئێستا بۆ نه‌ته‌وه‌ی‌كورد هاتۆته‌پێش، دووباره‌نابێته‌وه، ئه‌گه‌ر یه‌كگرتوو بین هه‌نگاو ده‌نێن، ئه‌گه‌ر پشتی‌یه‌كترمان به‌ردا ئه‌وا له‌ناو ده‌چین و نه‌وه‌دوای‌نه‌وه‌ئه‌م مێژووه‌تۆمار ده‌كات و دیسانه‌وه‌نه‌وه‌ی‌داهاتوو پێمان ده‌ڵێنه‌وه، كورد یه‌كگر نه‌بوو، پاڵپشت نه‌بوون بۆ یه‌كتری .
ساڵی۱۹۹۱ كۆڕه‌وه‌به‌ناوبانگه‌كه‌ی‌باشوری‌كوردستان به‌هۆی‌هاتنی‌سوپای‌گاردی کۆماری و كۆماندۆی‌سه‌ر به‌سه‌دام حوسێن بوو، كه‌له‌هه‌ر هه‌موو لایه‌کی شاروشارۆچكه‌كانی‌هه‌رێمی‌كوردستان ئه‌و سوپایه‌به‌جۆره‌ها تانک و تۆپ و كۆپته‌ر و ئه‌رز ئه‌رز هێرشیان كرده‌سه‌ر گه‌وره‌و بچووک، ده‌ستیان له‌كه‌س نه‌پاراست، كوردیش له‌و ناوچه‌یه‌به‌شایه‌تی‌مێژوو چ به‌تاک چ وه‌ک گرووپ یان وه‌ک حزبه‌كوردستانییه‌كان به‌رگرییه‌كی‌باشیان كرد و تا هێز هه‌بوو به‌رگری کرا، ده‌ره‌نجام وه‌ک هه‌ڵوێستێكی‌مێژوویی‌كوردستان چۆڵ كرا و كه‌س ڕازی‌نه‌بوو به‌حوكمی‌سه‌دام حوسێن.
ئه‌مه‌جه‌ختێک له‌رژێم و كۆمه‌ڵگه‌ی‌نێو ده‌وڵه‌تی‌كه‌ئیتــر ده‌رگا بۆ كورد بكرێته‌وه‌و سنورێك بۆ زوڵم و ته‌عه‌دای‌سه‌دامییه‌كان دابنرێت .كۆڕه‌و بووه‌هۆكارێك كه‌په‌رده‌له‌سه‌ر تاوانه‌گه‌وره‌كانی‌سه‌دام هه‌ڵماڵێت ، هه‌روه‌ها بووه‌هۆكارێكیش كه‌ئاسمانی‌دژه‌فڕین و دروست بێت و ئیداره‌یه‌كی‌كوردی‌سه‌رڵبدات ، كه‌بۆ مێژوو پاش كۆماری مه‌هاباد ئه‌و ئه‌زموونه‌ی‌هه‌رێمی‌كوردستان هه‌نگاوێكی‌مێژوویی‌بوو كه‌بۆ هه‌موو نه‌ته‌وه‌ی‌كورد ده‌ستكه‌وت بوو.
كۆڕه‌وی‌ئه‌وكات ، یه‌كده‌نگییه‌كی‌لائیرادی‌تێدا هه‌بوو ، من به‌قیامه‌تی‌بچووك سه‌یری‌ده‌كه‌م ، هه‌زاران كه‌س له‌ڕێگا مردن و چاڵیان هه‌ڵده‌كه‌ند و ده‌یانشاردنه‌وه، له‌ئاسمانه‌كان بۆمبی‌كۆپته‌ره‌كانی‌به‌عس به‌سه‌ر كۆچكردوان ده‌باری.
به‌لاَم كۆچی‌ئه‌مجاره‌هه‌لاَتنی‌رۆژئاواییه‌كان له‌واقیعێک بوو كه‌ده‌كرا ئه‌و خه‌ڵكه‌ناوچه‌و زێدی‌خۆیان بپاراستبایه، نه‌یانهێشتبا كوردبوونی ئه‌و ناوچانه‌بكه‌وێته‌ژێر هه‌ڕه‌شه، بیانتوانیبا له‌گه‌ڵ عه‌ره‌بی‌سوریا هه‌نگاو بنێن بۆ له‌یه‌كتر گه‌یشتن ، نه‌وه‌ك به‌ئیسراحه‌ت له‌ده‌رگای‌ماڵه‌برا بده‌ن و برا هه‌ر ده‌ڵێ‌فه‌رموون وه‌رنه‌ژووره‌وه.
به‌داخه‌وه‌ئه‌وه‌ی‌بوو هه‌نگاوێكی‌خراپ بوو ، نه‌ده‌با ده‌رگایان بۆ بكرێته‌وه، ئه‌مه‌غه‌درێك بوو له‌هه‌موو كورد كرا ، چونكه‌له‌چاو ناوچه‌كانی عه‌ره‌بنشینی‌سوریا رۆژئاوا زۆر ئه‌مین بوو ، به‌لاَم بێساحێبه.با هه‌موومان رۆژئاوا پارێز بین ، با هه‌موومان هه‌وڵده‌ین و نه‌هێڵین كورد ئاواره‌بێته‌وه.
ئه‌وه‌ی‌ئێستا بۆ نه‌ته‌وه‌ی‌كورد هاتۆته‌پێش، دووباره‌نابێته‌وه، ئه‌گه‌ر یه‌كگرتوو بین هه‌نگاو ده‌نێن، ئه‌گه‌ر پشتی‌یه‌كترمان به‌ردا ئه‌وا له‌ناو ده‌چین و نه‌وه‌دوای‌نه‌وه‌ئه‌م مێژووه‌تۆمار ده‌كات و دیسانه‌وه‌نه‌وه‌ی‌داهاتوو پێمان ده‌ڵێنه‌وه، كورد یه‌كگر نه‌بوو، پاڵپشت نه‌بوون بۆ یه‌كتری .
