نگاهی دیگر بە موضوع سیستم فدرالیسم در ایران
13:43 - 21 اردیبهشت 1391
Unknown Author
هیوا پورآذر
بە نظر نگارندە بحث فدرالیسم پتانسیل موضوع چالش‌برانگیزی را می‌تواند داشتە باشد تا جایی کە بعضی از فعالان سیاسی بحث فدرالیسم را همانند جنگ بین ملت‌ها مطرح کردەاند، و جای خرسندی است کە بعضی از رسانەها، بە شهروندان ایرانی فرصت تبادل‌نظر در مورد این موضوع را دادەاند. برای شروع و همگانی کردن بیشتر این مهم و درکی متقابل، این نوع تبادل نظرها ،گامی درخور حسن‌نیت در جهت تمرین دموکراسی خواهد بود. شهروندان ایرانی سال‌های متمادی است کە بە دلیل نبود یک سیستم سیاسی-دموکراتیک از دیالوگی سازندە و درکی متقابل بی‌بهرە بودەاند. سال‌هاست کە در نتیجە‌ی نبود یک فضای دموکراتیک و همگانی طیف‌های مختلف قومی یا ملیتی ایران فرصت و وسیلە‌ی دیالوگ کردن ( برای نمونە شبکە رادیو و تلویزیون سراسری یا برگزاری کنفرانس و سمینار در داخل کشور) و همگانی کردن خواستەهای خودشان را نداشتەاند، بە نحوی کە سایر اقشار ایرانی بتوانند درکی صحیح از این خواستەها داشتە باشند.
در دگردیسی سیاسی و اجتماعی ایران مدت‌هایی بسی طولانی است کە از دموکراسی و متعاقب آن پروسە‌ی نهادینە کردن دموکراسی تعریفی جامع و عملی مطابق یا نزدیک بە پیشینە‌ی تاریخی و فرهنگی و تجربەهای سیاسی و اجتماعی مردمان ایران(دموکراسی ایرانی) ارئە نشدە است. در این بستر هدف غایی از نهادینە شدن فرهنگ دموکراسی کە همانا زندگی بهتر و شایستەتر برای همە‌ی شهروندان ایرانیست مهیا نشدە است.
فدرالیسم بە عنوان شکلی از سیستم اداری کشور در واقع در بستر یک سیستم و جامعە‌ی دموکراتیک می‌تواند جواب‌گو بهینەای باشد برای دیسانترالیز کردن قدرت، قدرتی مرکزی کە در کشور ما یکی از ارکان اصلی باز تولید دیکتاتوری بودە است. پس فدرالیزم نە تنها باعث تجزیە‌ی ایران نخواهد شد، چە بسا به دلیل تجزیە‌ی قدرت، بانی مشارکت بیشتر شهروندان و ملیت‌های مختلف ایران در ادارە‌ی امور کشور خواهد شد. این مشارکت همەگیر و داوطلبانە نزدیکی و هم‌آوایی بیشتر حکومت فدرال ایران و مردم را در بر خواهد گرفت.
با کمی تأمل می‌شود گفت کە با این تغییر دموکراتیک در اداره‌ی کشور همە‌ی اقشار مختلف؛ اعم از ترک، فارس، بلوچ، کرد، عرب و ترکمن نسبت بە آیندە‌ی کشور مسؤلانەتر از همیشە برخورد خواهند کرد، و همە‌ی هموطنان مورد اشارە از زندگی مسالمت‌آمیز بهتر و با احترام گذاشتن بە حقوق و خواستەهای همدیگر برخوردار خواهند شد. این سیستم اداری در واقع مکانیزمی خواهد بود کە ملیت‌های مختلف بە خواستەهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی خودشان جامە‌ی عمل بپوشانند و در پر شکوەتر کردن ایران در وجهە داخلی و خارجی کوشاتر باشند. در این سیستم، پتانسیل بهتر کردن موقعیت اقتصادی شهروندان و رفاه اجتماعی هم بیشتر خواهد شد. برای نمونە شهروند اصفهانی و شیرازی و اراکی در یک سیستم فدرال از حقوق شهروندی بهتر و دموکراتیک و وضع اقتصادی بهتر بهرەمند خواهند شد. در همان راستا شهروند تبریزی، کرمانشاهی، زاهدانی، اهوازی، مهابادی و ترکمنچایی فرصت یادگیری زبان و ادبیات مادری را بە شیوە‌ی آکادمیک پیدا خواهند کرد و در شکوفایی استعدادهای بیشتر تأثیری بسزا خواهند داشت، کە در نهایت بە بازدهی و بهینەتر کردن وضع کشور در زمینەهای مختلف اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، ورزشی، فرهنگی و به طور کلی پیشرفت همە جانبە‌ی کشور کمک شایانی خواهد کرد.
هر چند کە بعضی از فعالین سیاسی مسئلە‌ی فدرالیسم را بە مانند جنگ هفتاد و دو ملت عنوان کردەاند، ولی با خوشبینی و حسن‌نیت بیشتر می‌شود گفت هر چند کە در پروسە‌ی دموکراتیزە کردن ایران راه آسانی در پیش نیست اما غیر ممکن هم نیست. نگارندە فکر می‌کند کە بحث فدرالیسم نە تنها جنگ بین ملت‌ها نیست بلکە دروازەای نوین برای دیالوگ و تمرین دموکراسی برای همە هموطنان ایرانی است.
سیستمی کە قادر بە حل یکی از ارکان‌های اصلی و مهم از مشکلات تاریخی، سیاسی و اجتماعی میهنمان خواهد بود، و آن چیزی جز درک متقابل تعیین سرنوشت ملیت‌های ساکن ایران نیست.
- بریتانیا ٨/٥/٢٠١٢
بە نظر نگارندە بحث فدرالیسم پتانسیل موضوع چالش‌برانگیزی را می‌تواند داشتە باشد تا جایی کە بعضی از فعالان سیاسی بحث فدرالیسم را همانند جنگ بین ملت‌ها مطرح کردەاند، و جای خرسندی است کە بعضی از رسانەها، بە شهروندان ایرانی فرصت تبادل‌نظر در مورد این موضوع را دادەاند. برای شروع و همگانی کردن بیشتر این مهم و درکی متقابل، این نوع تبادل نظرها ،گامی درخور حسن‌نیت در جهت تمرین دموکراسی خواهد بود. شهروندان ایرانی سال‌های متمادی است کە بە دلیل نبود یک سیستم سیاسی-دموکراتیک از دیالوگی سازندە و درکی متقابل بی‌بهرە بودەاند. سال‌هاست کە در نتیجە‌ی نبود یک فضای دموکراتیک و همگانی طیف‌های مختلف قومی یا ملیتی ایران فرصت و وسیلە‌ی دیالوگ کردن ( برای نمونە شبکە رادیو و تلویزیون سراسری یا برگزاری کنفرانس و سمینار در داخل کشور) و همگانی کردن خواستەهای خودشان را نداشتەاند، بە نحوی کە سایر اقشار ایرانی بتوانند درکی صحیح از این خواستەها داشتە باشند.
در دگردیسی سیاسی و اجتماعی ایران مدت‌هایی بسی طولانی است کە از دموکراسی و متعاقب آن پروسە‌ی نهادینە کردن دموکراسی تعریفی جامع و عملی مطابق یا نزدیک بە پیشینە‌ی تاریخی و فرهنگی و تجربەهای سیاسی و اجتماعی مردمان ایران(دموکراسی ایرانی) ارئە نشدە است. در این بستر هدف غایی از نهادینە شدن فرهنگ دموکراسی کە همانا زندگی بهتر و شایستەتر برای همە‌ی شهروندان ایرانیست مهیا نشدە است.
فدرالیسم بە عنوان شکلی از سیستم اداری کشور در واقع در بستر یک سیستم و جامعە‌ی دموکراتیک می‌تواند جواب‌گو بهینەای باشد برای دیسانترالیز کردن قدرت، قدرتی مرکزی کە در کشور ما یکی از ارکان اصلی باز تولید دیکتاتوری بودە است. پس فدرالیزم نە تنها باعث تجزیە‌ی ایران نخواهد شد، چە بسا به دلیل تجزیە‌ی قدرت، بانی مشارکت بیشتر شهروندان و ملیت‌های مختلف ایران در ادارە‌ی امور کشور خواهد شد. این مشارکت همەگیر و داوطلبانە نزدیکی و هم‌آوایی بیشتر حکومت فدرال ایران و مردم را در بر خواهد گرفت.
با کمی تأمل می‌شود گفت کە با این تغییر دموکراتیک در اداره‌ی کشور همە‌ی اقشار مختلف؛ اعم از ترک، فارس، بلوچ، کرد، عرب و ترکمن نسبت بە آیندە‌ی کشور مسؤلانەتر از همیشە برخورد خواهند کرد، و همە‌ی هموطنان مورد اشارە از زندگی مسالمت‌آمیز بهتر و با احترام گذاشتن بە حقوق و خواستەهای همدیگر برخوردار خواهند شد. این سیستم اداری در واقع مکانیزمی خواهد بود کە ملیت‌های مختلف بە خواستەهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی خودشان جامە‌ی عمل بپوشانند و در پر شکوەتر کردن ایران در وجهە داخلی و خارجی کوشاتر باشند. در این سیستم، پتانسیل بهتر کردن موقعیت اقتصادی شهروندان و رفاه اجتماعی هم بیشتر خواهد شد. برای نمونە شهروند اصفهانی و شیرازی و اراکی در یک سیستم فدرال از حقوق شهروندی بهتر و دموکراتیک و وضع اقتصادی بهتر بهرەمند خواهند شد. در همان راستا شهروند تبریزی، کرمانشاهی، زاهدانی، اهوازی، مهابادی و ترکمنچایی فرصت یادگیری زبان و ادبیات مادری را بە شیوە‌ی آکادمیک پیدا خواهند کرد و در شکوفایی استعدادهای بیشتر تأثیری بسزا خواهند داشت، کە در نهایت بە بازدهی و بهینەتر کردن وضع کشور در زمینەهای مختلف اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، ورزشی، فرهنگی و به طور کلی پیشرفت همە جانبە‌ی کشور کمک شایانی خواهد کرد.
هر چند کە بعضی از فعالین سیاسی مسئلە‌ی فدرالیسم را بە مانند جنگ هفتاد و دو ملت عنوان کردەاند، ولی با خوشبینی و حسن‌نیت بیشتر می‌شود گفت هر چند کە در پروسە‌ی دموکراتیزە کردن ایران راه آسانی در پیش نیست اما غیر ممکن هم نیست. نگارندە فکر می‌کند کە بحث فدرالیسم نە تنها جنگ بین ملت‌ها نیست بلکە دروازەای نوین برای دیالوگ و تمرین دموکراسی برای همە هموطنان ایرانی است.
سیستمی کە قادر بە حل یکی از ارکان‌های اصلی و مهم از مشکلات تاریخی، سیاسی و اجتماعی میهنمان خواهد بود، و آن چیزی جز درک متقابل تعیین سرنوشت ملیت‌های ساکن ایران نیست.
- بریتانیا ٨/٥/٢٠١٢
