لزوم تشکیل کنگره‌ملی کُردستان

ابراهیم قاسمی‌زاد

اولین جلسه‌مقدماتی کنگره ملی کُردستان در تاریخ ٣١ تیرماه سال جاری در شهر هولیر (اربیل) پایتخت اقلیم کُردستان و با حضور نمایندگانی از نیروهای سیاسی هر چهار بخش کُردستان ایران، ترکیه، عراق، سوریه، از جمله‌حزب ما و نمایندگانی از جوامع کُرد مقیم سایرنقاط جهان  برگزار شد. این جلسه‌در نوع خود اولین نشست گسترده‌و رسمی همه‌گروه‌های سیاسی، مدنی و احزاب کردستانی بود. نشست مقدماتی کنگره‌ملی، امید به‌آینده‌ای آزاد و جامعه‌ای دموکراتیک را در دل همه‌کُردهای جهان زنده‌کرد. به‌همین دلیل، این اقدام از طرف همه آحاد ملت کُرد در اقصی نقاط کُردستان با شور و شوق وصف‌ناپذیری مورد استقبال قرار گرفت. اما اندک مدتی بعد از جلسات‌مقدماتی کنگره، کمیته برگزارکننده، بنا به درخواست احزاب شرکت کننده تصمیم گرفت که‌تشکیل کنگره‌ملی کُردستان را برای مدتی به‌تعویق بیاندازد. علت به تعویق افتادن این کنگره، در وهله‌اول برگزاری انتخابات پارلمانی و شوراهای استانی اقلیم کُردستان عنوان شد! در پی آن، شرایط حاکم بر کُردستان و تحولات غیرمترقبه‌ای که‌پیش آمد، موضوع تشکیل کنگره‌را از صدر دستور جلسه‌برخی از نیروهای سیاسی کُردستان خارج کرد. از آن تاریخ تا کنون، به‌استثنای معدود مواردی جسته‌و گریخته‌، خبری جدی از ادامه‌برگزاری جلسات کمیته‌مقدماتی این کنگره‌حیاتی شنیده‌نشده‌است.

هرچند تمامی احزاب سیاسی و مدنی چهار بخش کُردستان مشارکت فعالی در اولین نشست مقدماتی کنگره‌ملی داشتند و با از خودگذشتگی‌های جمعی، پیشرفت‌های قابل ذکری در روند بر گذاری کنگره‌صورت دادند، اما به‌دلیل برخی بهانه‌های نه‌چندان منطقی و مسئولانه‌، نتیجه‌ای مطلوب از روند جلسات حاصل نشد. در این گیرودار، هجوم وحشیانه‌گروه‌فناتیک داعش علیه‌دو بخش کُردستان، مساله‌وحدت ملی مردم کُردستان و موضوع کنگره‌ملی را بیش از هر زمان دیگر و بصورت برجسته‌تری تحت‌الشعاع قرار داد. به‌گونه‌ای که‌افکار عمومی در کُردستان آشکارا نیروهای سیاسی کُرد را مخاطب قرار داده‌و بر این واقعیت تاکید ورزید‌ند که‌در صورت برگذاری کنگره ملی، شاید قدرت تخریب مهاجمان داعش محدودتر می شد. چرا که‌وحدت ملی احزاب و نیروهای سیاسی، میتوانست ومیتواند سبب انسجام بیشتر در جامعه‌شود، و این انسجام به‌نوبه‌خود میتوانست به حملاتی که از طریق داعش علیه مناطق کُردستان انجام گرفت پاسخ کوبنده‌تری دهد. در اینصورت شاید فاجعه‌ناگوار شنگال و محاصره‌غیر انسانی کوبانی به‌این وخامت نمی‌انجامید و مردم  این مناطق کُردستان دوباره‌آواره‌نمی‌شدند.

تغییراتی که اکنون در خاورمیانه شاهد آن هستیم، جایگاه و تصور بازیگران سیاسی منطقه را نسبت به مساله‌کُرد با تغییر بنیادی مواجهه کرده است. تغییری که اینبار کُردها را، نه‌بعنوان بخشی از مشکل، که‌به‌عنوان مهمترین عامل توازن و ثبات سیاسی در منطقه‌به‌حساب می‌آورد. با توجه به‌این تغییرات و اوضاع کنونی بحرانی در منطقه‌، ملت کُرد و نیروهای ملی کُردستان نیز باید به‌نقش و تاثیر خود اهمیت بیشتری داده‌و با مهارت و حساسیت درخور شان جایگاه‌جدید ملت کُرد در تحولات سیاسی منطقه‌ایفای نقش نمایند. بنابراین ایفای نقش برجسته‌تر‌و موفقی که‌ضامن پیروزی مردم کُردستان و احقاق حقوق اساسی و انسانی آنها باشد، نیازمند یک عامل توازن مقتدر می‌باشد، که‌در وضعیت کنونی  چیزی نمیتواند باشد جز از سرگیری دوباره‌نشست‌های جدی کنگره‌ملی کُردستان.
ملت کُرد یکی از بزرگترین ملل خاورمیانه‌میباشد که‌سرزمین مادری‌اش، بر خلاف میل و اراده‌سیاسی  خود او در بین کشورهای همسایه‌تقسیم شده‌است

. با توجه‌به‌اینکه‌هیچ یک از این کشورها در هیچ مرحله‌ای از تاریخ مدرن سیاسی خود، بویی از دمکراسی نبرده‌و هیچگاه‌به‌حقوق انسان‌ها اهمیتی نداده‌اند، حقوق کُردها را در سطح بسیار وسیعتر و حتی به‌عنوان شهروندان درجه‌دو از هر لحاظ، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی  و غیره‌پایمال کرده‌اند. ولی هرگز نتوانسته‌اند بر اراده‌مبارزاتی مردم کُردستان فائق آیند. چرا که‌ملت کُرد در طول تاریخ با این نابرابری و بی عدالتی مبارزه‌کرده و بدون تردید تا رسیدن به‌حقوق انسانی  و طبیعی خود از  پای نخواهد  ایستاد. بنابراین در جهان امروز که‌همه‌دنیا از طریق اینترنت و ماهواره‌در کمترین زمان ممکن از کوچکترین  اتفاق درهر گوشه‌ای از دنیا با خبر می شود، طبیعی است که‌ملت کُرد نیز از این قاعده‌مستثنی نباشد و در رابطه‌با مسائل جهان و تحولات مرتبط با سرنوشتش حساسیت بیشتری نشان دهد. لذا بسیار  طبیعی است که‌ملت کُرد، بدون در نظر گرفتن چهارچوب جغرافیایی حاکم، انسجام ملی‌اش را به‌حد اعلی برساند و با یکدیگر همکاری و هماهنگی داشته‌باشد. از اینرو طبیعی است که‌از نیروهای سیاسی‌اش انتظار داشته‌باشد که‌برای تقویت وحدت ملی و جهت دفاع از کرامت انسانی و سرنوشت خود، در راستای تشکیل یک مجلس یا کنگره‌ملی گام عملی و جدی بردارد.

طبیعی است که‌همه‌احزاب سیاسی، سازمان‌های مدنی، فرهنگی وهنری همه‌بخش‌های کُردستان بتوانند در این مجلس  نمایندگانی داشته‌باشند تا بتوانند مشکلات و اختلافات خود را قبل از هر چیز در این مجلس مورد بحث و بررسی قرار داده‌و حل و فصل کنند. از این فراتر، نیروهای کُردستانی می‌توانند به‌جای ایجاد یا حل اختلاف، به‌فکر تشکیل یک اراده‌ملی منسجم  و اتحادی پایدار و وسیع در هر یک از بخش‌های کُردستان باشند. چون تنها به‌این شکل است که‌ملت کُرد می‌تواند از تهدید و تخاصم  دشمنانش در  امان باشند. از آن گذشته‌کُردها  هیچ وقت به‌سرزمین‌های همسایگانشان چشمداشتی نداشته‌‌اند و به‌خاک آنها تجاوز نکرده‌اند، بلکه‌این  همسایگان کُردها هستند که‌  سرزمین کُردستان را بین مرزهای خود  تجزیه‌و تقسیم کرده‌اند، و در حال حاضر هر گونه‌اقدام کُردها جهت رسیدن به‌آزادی و دموکراسی را تجزیه‌طلبی تلقی نموده‌و با آن به‌شدت مخالفت می‌نمایند. وحدت ملی در کُردستان در راستای تغییر و ترمیم این سیاست خصمانه‌گام مهمی خواهد بود.

بسیاری از  مسائل اساسی و حیاتی کُردستان که‌سالیان درازی  است به‌صورت  لاینحل باقی  مانده‌اند و  به‌جرات می‌توان گفت که‌عامل بسیاری از  ناهنجاری‌ها و مشکلات بین احزاب کُردی شده‌است،  می‌تواند در این کنگره‌مورد بحث و بررسی قرار  گرفته‌و راه چاره‌ای برای آنها  اندیشیده‌شود. برخی از این مسائل مهم عبارتند از: تصمیم‌گیری در رابطه‌با ارزش‌ها و هنجارهای ملی از جمله‌پرچم ملی، سرود ملی، ایام  و مناسبات تاریخی، وحتی سپاه ملی، می‌تواند مورد بحث و گفتگو  قرار گیرد. نبود یک چتر مشترک در بین احزاب کُردستان سبب شده‌، که هر یک از  این حزب‌ها به‌سلیقه‌خود و بدون هماهنگی و گفتگو با سایر احزاب و عامه‌مردم شکلی از پرچم و ایام فرخنده‌و تاریخی را انتخاب نموده و بر مردم و احزاب دیگر کُردستان تحمیل نمایند. که‌این خود در نهایت میتواند نوعی بی‌احترامی به‌خرد عمومی مردم کُردستان تلقی شود.

حتی به‌جرات میتوان گفت که‌اتحاد ملی در کُردستان و داشتن یک نیروی منسجم و متحد کُرد در منطقه خاورمیانه، به عنوان عاملی جهت استقرار ثبات و گسترش دموکراسی و صلح در تمام منطقه عمل خواهد کرد. کنگره‌ملی کُردستان باید نقشی فراتر از یک اتحادیه‌، مانند اتحادیه‌اعراب یا اتحادیه‌علمای اسلام  و غیره داشته‌باشد زیرا با توجه‌به‌وضعیت نابسامان کُردستان و پراکندگی تاریخی احزاب کُردی و نبود حق تعیین سرنوشت، این کنگره‌می‌تواند نقش یک پارلمان برای کُردستان داشته‌باشد، تا  هرگونه‌تصمیم‌گیری در مورد مصالح مشترک کُردها در آن مورد نقد و بررسی قرار گرفته‌  و  در نهایت به‌تصویب رسیده‌و اجرا گردد. این کنگره می‌تواند به سیاست مشترک و تصمیمات کلی برای همه‌بخش‌های کُردستان دست یابد و تولرانس و اجماع عمومی را میسر و مقدمات اتحاد ملی مردم کُردستان را فراهم کند.

تحولات اخیر عراق و حملات گسترده‌گروه تروریستی دولت اسلامی عراق و شام، منصوب به‌داعش به‌شهرها و روستاهای کُردستان، از جمله‌شنگال و کوبانی، شرایط جدیدی به‌وجود آورده‌که‌کُردها را در هر چهار بخش کُردستان و سایر نقاط جهان در عمل متحد نموده‌است. به‌طوری که‌کُردهای هر یک از بخش‌های کُردستان تحت استعمار، به‌نحو بی‌سابقه‌ای و با شکستن و برداشتن  مرزهای ساختگی و خیالی، به‌یاری همزبانان و هموطنانشان شتافتند. این حرکت به‌خودی خود، برای مردم کُردستان به‌نقطه‌عطفی تبدیل شد و آنها را متوجه‌این واقعیت کرد که‌تنها پشتیبان واقعی ملت کُرد، خود مردم کُردستان و اراده‌و انسجام ملی آنهاست.

سیاست بین‌المللی تابع منافع ملی نیروهای حاکم است و کمتر اتفاق میافتد که‌نیروهای حاکم، تنها از روی عطوفت و احساس به‌مسئولیت منافع مردمی‌را حفظ کنند که‌خود متحد، منسجم و دارای برنامه‌ملی نباشد. واقعیت این است که کُردها در منطقه، جز خود هیچ دوست، متحد و پشتیبان دیگری ندارند و در سطح جهانی هم پشتیبانی از مساله‌کُرد محدود و مشروط است. از اینرو لازم است نیروهای سیاسی کُردستان در اسرع وقت دست از اختلافات درونی بردارند و تلاش کنند با اراده‌و برنامه‌سیاسی منسجم، تحولات سیاسی منطقه‌را به‌نفع خود، دمکراسی و  آرمان‌هایی که‌سالهاست در راه‌آن فداکاری کرده‌اند، همانا دمکراسی، برابری و رعایت حقوق جهانشمول بشر هدایت کنند. اگر کُردها در این مقطع حساس و مهم مسائل و اختلافات خود را از راه گفتگو حل نکنند، فرصت تاریخی موجود، از دست آنان خارج شده و ممکن است صد سال دیگر نیز صاحب چنین امکانی نشوند. احزاب کُرد به جای رقایت‌های گروهی، فردی و حزبی، باید به دنبال منافع پایدار برای همه‌کُردها باشند و لازم است پیش از آن که با کشورهای دیگر وارد گفتگو شوند، در سطح ملی و در بین خود سطح همکاری و همبستگی را بالا ببرند.

نظر نویسنده بازتاب دیدگاه آژانس خبررسانی کُردپا نمی‌باشد.