فمینیسم و چالش‌های پیشرو ــ بخش دوم

15:18 - 7 شهریور 1392
Unknown Author
احمد مرادی

فعالیت‌های فمینیستی در ایران

در دوره‌ی ساسانیان دو ملکه‌ی مشهور و رهبران مذهبی زن به صورت خودجوش و چه آن‌هایی که مقام را از پدرانشان به ارث برده بودند و زنان جنگجو و دلیری هم وجود داشته‌اند، یکی به نام گردآفرید و دیگری قره‌العین. گردآفرید شیرزنی که مردم ایران را در مقابل تاتارها رهبری کرد(سنجری ،١٩٦٧: ١٠) شروع فعالیت‌های فمینیستی در ایران به جنبش مشروطه ١٢٩٠-١٢٨٤ به اوج خود رسیده بود. و زنان مبارزی هم در دوره‌ی مشروطه بوده‌اند که فعالیت کرده‌اند طوبی آزموده، صدیقه دولت آبادی، بدری تندری، صفییه یزدی، ندای برابری و آزادی را سر دادند.در دهه‌ی ٦٠ به بعد نیره توکلی، مهرانگیزکار، محمد جعفر پوینده، شیرین عبادی، شادی صدر و چندین نفر دیگر و اکثرشان هم در دوره‌ی فعالیت هزینه‌های زیادی هم متقبل شده‌اند.(احمدی خراسانی،١٣٧٧: ٩٦)

واقعیت‌های جامعه‌ی ایران علل‌الخصوص مناطق کُردستان در رابطه با نابرابری زنان و مردان:

١ ـ ارزش داشتن نوزاد پسر نسبت به نوزاد دختر تازه متولد شده.

٢ ـ در مکالمات روزمره به عنوان تشکر و جواب زحمات به یکدیگر یا آ رزوی پسردار شدن از هم دیگر مثلاً خدا کمک کند که پسردار شوی همان جمله‌ی کٍردی \"خوا کورئت پئ بات)\" یا \"یا خوا کورئت نه مرئت\".

٣ ـ در بحث مراسم عروسی احترام و عزت و هزینه‌های زیادی به عروسی پسر دارند تا دختر.

٤ ـ در مواقع تحصیل پسران حق بیشتری دارند تا دختران.

٥ ـ در خانه پسران آزادی بیشتری دارند تا دختران.

٦ـ مردان از زنان خود پسر می‌خواهند انگار تعیین جنسیت بچه به عهده‌ی زن است و هر زنی که دختر می‌زاید نسبت به زنی که پسرزا است از احترام کمتری برخوردار است.

٧ ـ دختری که شب بیرون از خانه باشد بد نام خطابش می‌کنند در حالی که پسر می‌تواند شب را در هر جای بگذراند.

٨ ـ در خانواده احترام پسر نسبت به دختر بیشتر است هم از جانب مادر هم پدر.

٩ ـ هر کسی که پسر نداشته باشد اجاق کور است.

١٠ ـ رانندگی برای دختران عیب است.

١١- پسر که هر چند تفاوت زیادی با خواهر بزرگتر خود داشته باشد به او دستور می‌دهد.

١٢- دختران موقع عروسی کالا و جواهری که داشته باشند از دستشان در می‌آورند مبادا که خانواده‌ی شوهر ببرند انگار که خانه و خانواده او نیست.

١٣ – خیلی از دختران حق رفتن به باشگاه ورزشی را ندارند اما پسران هر کاری دلشان بخواهد می‌کنند.

١٤ – دختری که دوست پسر داشته باشد بد و بد نام است و پسر اگر دوست دختر داشته باشد جوان است و جوانی می‌کند.

١٥- در روابط جنسی حتی اگر دختر بی‌گناه با شد آبرویش رفته و اما پسر خیر.

١٦- سالن‌های تفریحی و ورزشی پسران بیشتر است.

١٧- حرف زدن خانم‌ها در جمع مردان عیب تلقی می‌شود.

١٨-در مسابقات ورزشی در فصل تابستان در سالن سر پوشیده با لباس‌های زخیم و پوشیده باید گرما را تحمل کنند و حتی مسابقات آن‌ها در تلویزیون پخش نشود در حالی که مردان با نازک‌ترین لباس‌ها که تقریباً تمام بدن آن‌ها معلوم است در جلوی دید خانم‌ها شروع به مسابقه دادن کنند.

١٩ ـ بودجه و سرمایه‌گذاری ورزشی خانم‌ها کمتر از آقایان است.

٢٠- خنده‌ی زنان جلوی مردان عیب محسوب می‌شود .

٢١- زنی که از ماشین مسافرکش شخصی پیاده شوند با چشم بد به او نگاه می‌کنند.

٢٢- کار خانه و تربیت کودکان سر و کله زدن با بچه‌ها که یکی از سخترین‌کارها است بی‌ارزش تلقی می‌شود.

٢٤- جدایی زن و مرد لطمه بیشتری به زن می‌زند تا مرد حتی اگر مرد مقصر باشد.

٢٥- زنانی که به بعضی شغل‌ها فقط برای گذراندن معاش زندگی به آن مشغول هستند با چشم بد نگاه می‌کنند .

٢٦- در بازار کار حقوق زنان نسبت به مردان کمتراست حتی اگر کار یکسان داشته باشند و در شهر سنندج به یک خانم منشی ماهی ١٠٠٠٠٠ هزار تومان پرداخت می‌کنند.

٢٧- پدر و مادر بیشتر به پسر متکی هستند تا دختر حتی اگر دختر از هر لحاظ از پسر سرتر باشد.

٢٨- در مناطق کُرد‌نشین در جواب خسته نباشید جمله خدا پسرت را نگه دارد بیشتر کار برد دارد.

٢٩- پول تو جیبی پسر بیشتر از دختر است.

٣٠- همچنین در هر شهرستانی اداره‌ای به نام اماکن و... وجود دارد که اقامت زن تنها در هتل‌ها و مسافرخانه‌ها با ارائه‌ی اجازه‌نامه از آن اداره می‌تواند اقامت نماید.

ضرب المثل‌هایی درمورد زنان

کاری را که شیطان از عهده‌اش برنیامد زن انجام می‌دهد/ آنکه را خدا زن داده،صبر داده/گریه زن دزدانه خندیدن است/شر‌های سه گانه ، آتش، طوفان، زن / اسلحه‌ی زن اشک اوست / زناشویی را ستایش کن اما زن نگیر / زن و گاو را از شهر خودت انتخاب کن.

بسیاری از مردان باهوش زن کودنی دارند اما به ندرت زن باهوشی پیدا می‌شود که شوهر کودنی داشته باشد.

\"اریکا یونگ\" هر زنی برای شناخت مردان کافیست یکی از آن‌ها را خوب بشناسد.ولی یک مرد حتی اگر با تمام زن‌ها آشنا باشد یکی از آن‌ها را هم خوب نمی‌شناسد.( هلن رولند).

در طول تاریخ نمی‌توانید مردی را بیابید که اسیر زن نشده باشد. ضرب المثل هندی.

شیطان: به زن بی‌صدا و سگ ساکت اعتماد مکن.

گیسوی زن دراز است و عقل او گرد.

زن را .!بلعید ولی از هضمش عاجز ماند(اینترنت).

قوانین ایران که فعالان فمینیست از آن‌ها انتقاد می‌کنند به شرح زیر است:

١ـ ماده‌ی ٧٦-٧٥ -٧٤-٧٢-قانون مجازات اسلامی شهادت دو زن برابر شهادت یک مرد است و گاهی شهادت زنان قابل قبول نیست.

٢ ـ قانون شرایط انتخاب قضات دادگستری مصوب ١٤/٢/١٣٦١ ماده‌ی واحد قضات از بیان مردان واجد شرایط زیر انتخاب می‌شوند :
هر چند در حال حاضر زنانی داریم که در حال حاضر در سمت قاضی مشغول به فعالیت هستند.

م :١١٣٣ قانون مدنی : مرد می‌تواند با رعایت شرایط مقرر در این قانون با مراجعه به دادگاه در خواست طلاق همرش را بکند .

م :١١٥٨ طفل متولد در زمان زوجیت ملحق به شوهر است مشروط بر اینکه از تاریخ نزدیکی تا زمان تولد کمتر از شش ماه و بیشتر از ده ماه نگذشته باشد .

ماده ١٢٥١ قانون مدنی : هر گاه زن بی‌شوهری ولد مادر مولی علیه که به سمت قیومت معین شده است اختیار شوهر کند باید مراتب را در ظرف یک ماه از تاریخ انعقاد نکاح به دادستان حوزه‌ی خود یا نماینده‌ی او اطلاع دهد.

م :١٢٥٢ در مورد ماده‌ی قبل اگر قیم ازدواج خود را در مدت مقرر به مدعی‌العموم یا نماینده‌ی او اطلاع ندهد مدعی العموم می‌تواند تقاضای عزل او را بکند .

ماده ٩٠٧ قانون مدنی: اگر متوفی ابوین نداشته و یک یا چند نفر اولاد داشته باشد ترکه به طریق ذیل تقسیم می‌شود : اگر اولاد متعدد باشند و بعضی از آن‌ها پسر و بعضی دختر ، پسر دو برابر دختر می‌برد .

م ٩٠٦ ق.م: اگر برای متوفی اولاد از هر دو درجه که باشد موجود نباشد هر یک از ابوین در صورت انفرادی تمام ارث را می‌برد و اگر دو نفر زنده باشند مادر ٣/١ و پدر دو ثلث می‌برد لیکن مادر صاحب داشته باشد یک سری از ترکه متعلق به مادر و بقیه‌ی مال پدر است .

م ٩٠١ ق.م: ثمن ٨/١ فریضه زوج یا زوجه است در صورت فوت شوهر با داشتن اولاد ٨/١ از ما ترک ارث می‌برد و اگر اولاد نداشته باشد زن ٤/١ ارث می‌برد . اگر زن فوت کند اگر اولاد داشته باشد مرد ٤/١ از ما ترک زن ارث می‌برد و اگر اولاد نداشته باشد ٢/١ از ماترک را به ارث می‌برد .
(م ٩٠٠ ق. م ) (م ٨٩٩ ق.م )

م ٢٧٣ قانون مجازات اسلامی : در قصاص عضو زن و مرد با هم برابراند و مرد مجرم به سبب نقص عضو یا جرمی که به زن وارد نماید به قصاص عضو مانند آن محکوم می‌شود مگر اینکه دیه‌ی عضو ناقص شده ثلث یا بیش از ثلث دیه‌ی کامل را پرداخت نماید که در آن صورت زن هنگامی می‌تواند قصاص کند که نصف دیه‌ی آن عضو را به مرد بپردازد \"اگر دیه صدمه وارده به زن بیش از ٣/١ دیه کامل مرد مسلمان باشد دیه زن به نصف دیه وارد به نسبت دیه وارد به نسبت دیه کامل مرد مسلمان تقلیل می یابد\".

م ١٨٠ قانون مدنی: طفل صغیر تحت ولایت قهری پدر و جد پدری خود می‌باشد و همچنین طفل غیر رشید یا مجنون در صورتی که عدم رشد یا مجنون او متصل به صغر باشد.

م ٣٠١ قانون مجازات اسلامی: دیه‌ی زن و مرد یکسان است تا وقتی که تعداد دیه به ثلث دیه کامل برسد در آن صورت دیه‌ی زن نصف دیه مرد است .

ماده ٢٣٠ قانون مدنی: شهادت دو نفر زن برابر شهادت یک نفر مرد مسلمان است.

٣- ماده ٣٠٠- قانون مجازات اسلامی در دیه قتل زن مسلمان خواه عمدی یا غیر عمد نصف دیه مرد است و اگر زنی مردی را به قتل برساند بدون معطلی او را اعدام می‌کنند.

٤- ماده ٢٧٣ وقتی مردی زنی را به قتل برساند در صورتی قصاص می‌شود که نیمی از دیه‌ی او را پرداخت کنند.

٥- طبق اصل١١٥ قانون اساسی جمهوری اسلامی زن نمی‌تواند پست ریاست جمهوری را کسب کند .

٦-ماده ٣٠١ و ٢٥٨ و در کلیه‌ی قوانین جزایی و کیفری تفاوت‌های بین زن و مرد را به وضوح می‌توان دید.

٧- ماده ١١١٧ قانون مدنی: شوهر می‌تواند زن را از حرفه یا صنعتی که منافی مصالح خانوادگی باشد منع کند .

٨- ماده ١١٣٣قانون مدنی: مردها می‌توانند با رعایت شرایط مقرر در این قانون با مراجعه به دادگاه تقاضای طلاق همسرش را بنماید.

٩- ماده ١٢٥١ مدنی: زن نمی‌تواند بدون رضایت همسر قیومیت را قبول کند .

١٠- تبصر یک ماده ٣ قانون اعزام دانشجو به خارج از کشور مصوب ٢٥/١/٦٤ می‌گوید زن لیسانس و بالاتر با توجه به سایر ضوابت مندرج در این قانون تنها در صورت ازدواج کرده باشند و در معیت همسر خویش باشد می‌تواند داوطلب اعزام شوند .

١١- ١١٠٥ قانون مدنی: ریاست خانواده به عهده‌ی شوهر است .

١٢- ١١١٤ قانون مدنی: زن باید در منزلی که شوهر تعین می‌کند سکنی نماید مگر آن که اختیار تعین منزل به زن داده شده باشد .

١٤- ماده ١٦ بندهای (ب)و(ه) تصمیم گیری در مورد تعداد فرزندان و فواصل بارداری و تنظیم خانواده دست شوهر است و زنان بدون اجازه‌ی همسران نمی‌توانند اقدام به بستن لوله‌ی رحم یا استفاده از داروهای زد بارداری بکنند .

١٥- ماده ١١٥٨قانون مدنی: طفل متولد در زمان زوجییت ،ملحق به شوهر است مشروط بر اینکه از تاریخ نزدیکی تا تولد کمتر از شش ماه و بیشتر از ده ماه نگذشته باشد.

١٦- ماده ٧٤ قانون مجازات اسلامی درباره‌ی زنا چه موجب حد جلد (شلاق ) و چه موجب رجم (سنگسار ) با شهادت چهار مرد عادل یا سه مرد عادل و دو زن عادل ثابت می‌شود .

١٧- ماده ١١٩: مجازات اسلامی شهادت زن به تنهایی یا ضمیمه مرد لواط را ثابت نمی‌کند .

١٨- ماده ١٢٥١قانون مدنی: هرگاه زن بی شوهر ولو مادر مولی علیه به سمت قیومت معین شده است اختیار شوهر کند باید مراتب را در ظرف یک ماه از تاریخ انعقاد نکاح به دادستان حوزه خود یا نماینده او اطلاع دهد.

١٩-ماده ١٢٥٢قانون مدنی:در مورد ماده قبل اگر قیم ازدواج خود را در مدت مقرر به مدعی‌العموم یا نماینده‌ی او اطلاع ندهد مدعی‌العموم می‌تواند او را عزل کند.

٢٠- قانون شرایط انتخاب قضات دادگستری مصوب ٤/٢/١٣٦١ ماده واحده: قضات از سیال مردان واجد شرایط زیر انتخاب می‌شوند.(البته چند سالی است در بعضی استان‌ها زنانی مشغول قضاوت هستند)

٢١-حق ولایت، حق پدر بزرگ است و مادر هیچ گونه تصمیمی در مورد فرزندان خود ندارد.

٢٢- ماده٢٧٣قانون مجارات اسلامی: در قصاص عضو زن و مرد برابرند و مرد مجرم به سبب نقص عضو یاجرمی که به زن وارد نماید به قصاص عضو مانند آن محکوم می‌شود، مگر اینکه دیه‌ی عضوی که ناقض شده ثلث یا بیش از ثلث دیه‌ی کامل باشد که در آن صورت زن هنگاهی می‌تواند قصاص کند که نصف دیه‌ی آن عضو را به مرد بپردازد .(اگر دیه‌ی صدمه وارده به زن بیش از یک سوم دیه‌ی کامل مرد مسلمان باشد دیه زن به نصف دیه وارد به نسبت دیه‌ی کامل مرد مسلمان تقلیل می‌یابد.)

٢٣- ماده ١٨٠ قانون مدنی: طفل صغیر تحت ولایت قهری پدر و جد پدری خود می‌باشد و همچنین است طفل غیر رشید یا مجنون درصورتی که عدم رشد یا جنون او متصل به صغر باشد .

٢٤- ماده ٣٠١ قانون مجازات اسلامی: دیه زن و مرد یکسان است تا وقتی که تعداد دیه به ثلث دیه‌ی کامل برسد در آن صورت دیه‌ی زن نصف دیه‌ی مرد است.

٢٥- ماده ٢٣٠ قانون آیین دادرسی مدنی: شهادت دو نفر زن برابر شهادت یک نفر مرد مسلمان است.