جایگاە اقلیت کُرد در سوریە کجاست؟
14:13 - 21 آبان 1391
Unknown Author
مترجم: سیامک حیدری
کُردها، اقلیتی کە مدت‌های طولانی قربانی تبعیض و نابرابری بود‌ه‌اند، اکنون در تنگنای رژیم بشار اسد و آشوب‌ها، تلاش می‌کنند در کشوری تکە پارە شدە راهی برای خود باز کنند.
چند کلید بە درک این تاریخ ناهموار کمک می‌کند.
از هنگام تشدید مناقشات و درگیری نظامی در سوریە از تابستان ٢٠١٢، رژیم بشار اسد نە تنها مناطق کُردنشین را مراعات کردە، بلکە حتی از بسیاری از شهرهای کُردنشین هم عقب نشینی نمودە است.
برای درک موقعیت کُردهای سوریە در بحران سوریە باید بە عقب بازگشت.
تبعیض
\"سلام کوکبی\"، محقق در مرکز ابتکار برای طرح رفرم عربی، یادآوری می‌کند: \"در اوایل سال‌های ١٩٦٠ ناسیونالیسم عرب در اوج رونق و شکوفایی خود و با در دست گرفتن قدرت از طرف حزب بعث، بە لحاظ نظری، تمام مردم سوریە را عملاً عرب بە حساب می‌آورد.\" مقامات سوری با این وجود سیاستی تبعیض‌آمیز را در پیش گرفتند. ارتش سوریە افسران کُرد را تصفیە نمود، زبان و موسیقی کُردی ممنوع گشت و نمایندگان سیاسی کُرد تبعید شدند. دمشق حتی تصمیم گرفت با ایجا یک \"کمربند عربی\" بە عرض ١٥ کیلومتر و طول ٢٨٠ کیلومتر، رابطەی کُردهای سوریە را با کُردهای ترکیە و عراق قطع نماید. نتایج این سیاست بە جابجایی یک صدهزار کُرد از روستاها، تغییر نام آنها بە عربی و اسکان عرب‌ها بە جای آنان بود. \"جردی تجل\"، پروفسور مؤسسەی عالی پژوهش‌های بین‌المللی و توسعە در شهر ژنو و متخصص امور کُردها در سوریە، در این بارە بە روزنامەی \"اکپسرس\" گفت: \"طی یک سرشماری یک صد و بیست هزار کُرد یا بە عبارتی دیگر، حدود بیست درصد از جمعیت کُردهای سوریە در آن زمان از حقوق شهروندی محروم شدند. آماری در حدود ٢٠٠ هزار تا ٣٠٠ هزار نفر با احتساب خلف و فرزندان آنان.\"
آنان فاقد گذرنامە هستند، نمی‌توانند درخواست شغل‌های عمومی بکنند و از حق داشتن خانە محروم هستند، از برخی از حرفەها برکنار شدە و بە سختی می‌توانند وارد دانشگاە شوند.
بازی گنگ و مبهم حافظ اسد
وقتی حافظ اسد در سال ١٩٧٠ قدرت را در دست گرفت، سیاست‌های تبعیض‌آمیز قبلی را بازبینی کرد. او قدرت خویش را بر روی اقلیت \"فرقەی علوی\" کە دە درصد جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند، استوار ساخت. وی می‌دانست کە اقلیت کُرد، در مقابل اکثریت سنی کە حدود هفتاد درصد جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند، می‌توانند مفید باشند. جردی تجل در این بارە می‌گوید: \"او سیاست کُردهای بدون تابعیت را ادامە نمی‌دهد، اما وی سیاست از بین بردن نخبگان کُرد، افراد مدنی و مذهبی‌ها را در پیش می‌گیرد و از کُردها بە عنوان بازوی نظامی استفادە می‌کند.\" او سپس یادآوری می‌کند کە بە عنوان مثال حافظ اسد در سال ١٩٨٠ در شهر حلب و در شهر حما در سال ١٩٨٢ از شورشیان کُرد برای سرکوب اخوان المسلمین و سرکوب آنان استفادە می‌کرد. اما او اجازەی فعالیت و آزادی‌های سیاسی و فرهنگی را بە کُردها نمی‌دهد.
با این حال در سطح منطقەای، در چهارچوب رقابت با دو همسایەی خود، اسد از کُردهای عراق\" پارت دمکرات کُردستان بە رهبری مسعود بارزانی و اتحادیەی میهنی کُردستان بە رهبری جلال طالبانی\" پشتیبانی می‌کرد. بە خصوص از \"پ.ک.ک\" و عبداللە اوجلان در ترکیە کە جنگی را علیە ارتش ترکیە بە راە انداختە بودند حمایت می‌نمود. جردی تجل تصریح می‌کند: \"بە ویژە او بە راەاندازی اردوگاەهای آموزشی نیروهای پ.ک.ک در درەی بقاع لبنان، تحت نظارت سوریە اجازەی فعالیت می‌دهد.\" او می‌افزاید: \"این اتحاد پارادوکسال، بە مدت دو دهە احزاب کُرد سوریە را تحت‌الشعاع خود قرار داد.\"
در اواخر سال‌های ١٩٩٠، تحت فشار آنکارا، اسد در اتحاد خود با \"پ.ک.ک\" بازبینی بە عمل آورد و آنان مجبور شدند دمشق را ترک کنند. پس از سال ٢٠٠٣ و سقوط صدام حسین، وی هم چنین با احزاب کُرد عراقی هم فاصلە گرفت.
ناسیونالیسم کُرد
با ترغیب استعمار فرانسە طی سال های ١٩٢٠ تا ١٩٤٦، و قیمومیت آن کشور بر سوریە، حزب دمکرات سوریە در سال ١٩٥٧ متولد شد. پس از رکود سال‌های ١٩٧٠ و ١٩٨٠، امید کُردها در سال ٢٠٠٠ دوبارە جانی تازە گرفت. تحکیم خودمختاری اداری کُردها در عراق پس از صدام حسین در سال ٢٠٠٣، کردها کە از سال ١٩٩٢ در عراق خودمختار بودند، آنان از سال ٢٠٠٥ بە بعد، تجربەهای خود را با تصویب قانون اساسی جدید استحکام بخشیدند. همچنان کە بهار دورەی بسیار کوتاە \"بهار سوریە\" در سال ٢٠٠٠، با بە قدرت رسیدن بشار اسد پس از مرگ پدرش بە کُردهای سوریە قوت قلبی تازە بە آنان داد. در گذشتە چندین تظاهرات سازماندهی شدە و آنان خواستار پایان دادن بە ممنوعیت زبان و فرهنگ کُرد در سوریە شدەاند.
ناسیونالیسم کُرد در سوریە، پس از شورش ماە مارس ٢٠٠٤ در شهر قامیشلی تقویت شدە است. پس از درگیری در یک بازی فوتبال، هزاران کُرد در مراسم تشیع جنازەی قربانیان شرکت کردند. پلیس بە سوی جمعیت تیراندازی کرد. تظاهرات بە چندین شهر و از جملە حلب گسترش پیدا کرد. تظاهرات بە مرگ ٤٣ نفر، زخمی شدن صدها نفر دیگر و دو هزار دستگیر منجر شد. سال پس از آن نیز، قتل یک روحانی مذهبی تظاهرات بزرگی را در پی داشت. ناسیونالیسم کُرد تنها منتظر ظهوری دوبارە بود کە آن نیز در سال ٢٠١١ عملی شد.
نمایندگان سیاسی کُرد
رکود سیاست سال‌های ١٩٧٠ منجر بە انشعابات درونی حزب دمکرات کُردستان سوریە گشتە و منجر بە تأسیس احزاب متعددی شد؛ \"بدون این کە بتوان خطوط شکاف ایدئولوژی میان آنان را تشخیص داد.\" جردی تجل می‌گوید: \"مطالبات فرهنگی آنان مشابە هم است، تفاوت در درجەی اول در تفاوت‌های خانوادگی و قبیلەای نهفتە است.\"
در میان تمامی این احزاب تنها سە حزب معرف و نمایندە هستند:
- یه‌کیه‌تی(وحدت)، در سال ١٩٩٢ تأسیس شدە است و در سال های ٢٠٠٤ و ٢٠٠٥ نقش مهمی(در کُردستان سوریە) داشت. این حزب هنوز، خصوصاً در میان روشنفکران، نفوذ دارد اما در حال حاضر پایەی اجتماعی آن تقلیل پیدا کردە است.
- پارت دمکرات کُردستان، وارث پارت دمکرات کُردستان سوریە، بە لحاظ تاریخی ارتباط و روابطی با مسعود بارزانی، رهبر حزب دمکرات کُردستان عراق دارند. آنان در پاسخ بە درخواست آنکارا با \"PYD\" مقابلە می‌کنند. این دو حزب برعکس احزاب کُرد عراق و ترکیە، بە مواجهەی مسلحانە علیە همدیگر دست نزدەاند. امروزە بارزانی در تلاش است تا تعادلی میان PYD و ٢٠٠٠ نفر از کُردهای سوریە کە در کُردستان عراق مشغول آموزش‌های نظامی هستند، برقرار کند.
- PYD\" از عمدەترین سە حزب مذکور و شاخەای از \"پ.ک.ک\" است. این حزب خواستگاهش را زمانی کە در سوریە از سوی دمشق مورد استقبال قرار گرفت و می‌توانست آزادانە عضوگیری نماید، پیدا کرد. طبق گفتەهای \"جردی تجل\" چیزی حدود ٢٥ درصد از نیروهای مؤثر و فعال \"پ.ک.ک\" در کُردستان ترکیە را جوانان کُرد سوری تشکیل می‌دهند کە بە آن حزب پیوستە و بە صفوف گریلاها ملحق شدەاند. هنگامی کە در سال ٢٠٠٠ رابطەی میان آنکارا و دمشق بهبود یافت، \"پ.ک.ک\"(از طرف دمشق) کنار گذاشتە شدە بود و این باعث تولد \"PYD\" برای کُردستان سوریە شد. براساس برخی برآوردها، \"PYD\" در حال حاضر ٢٠ هزار مبارز فعال دارد.
غیر از \"PYD\"، اکثر احزاب کُرد در شورای ملی کُردستان متشکل شدەاند. آنان در ماە ژوئیە، در شهر اربیل کُردستان عراق، تحت سرپرستی مسعود بارزانی با شورای ملی کُردستان معاهدەای را امضا کردند. بخش عمدەای از احزاب کُرد بە PYD\" با دیدەی بی اعتمادی می‌نگرند. احزاب کُرد، \"PYD را بە خاطر رابطەای کە در گذشتە با بشار اسد داشتە مورد سرزنش قرار می‌دهند. آنان مظنون هستند کە \"PYD\" پنهانی در خدمت منافع اسد عمل می‌کند.
تقریبا خودمختار
در طول تابستان سال ٢٠١٢، در مواجهە با افزایش تحرکات ارتش آزاد سوریە در مناطق دیگری از این کشور، ارتش سوریە از بخشی از شهرها و روستاهای کُردنشین خارج شد. یعنی آزاد کردن بخشی از مناطق کُردنشین برای مقابلە با شورشیان در مناطقی دیگر کە برای رژیم حیاتی هستند. از طرف دیگر سوریە \"با تخلیەی مناطق کردنشین\" می‌خواست ترکیە را، بە منظور دست کشیدن از شورشیان مخالف دولت، تحت فشار قرار دهد و بهای پشتیبانی از شورشیان آن کشور را بە ترکیە بفهماند.
در برخی موارد، مانند \"عفرین\" و \"کوبانی\" ارتش بە طور کامل عقب نشینی کردە و ادارەی آن را بە \"PYD\" واگذار کردە است. گاهاً سربازها هنوز حضور دارند، اما از پادگان‌ها خارج نمی‌شوند. در بعضی مناطق مدیریت مشترک بین \"PYD\" و شورای ملی کُردستان وجود دارد.
جردی تجل می‌گوید کە \"PYD\" بە واسطەی قدرت نظامی و مالی‌اش توافق اربیل را پذیرفتە است و این برای آنان حفاظتی سرنوشت‌ساز بە وجود آوردە است و بە علاوە بهانەی تصرف آن منطقە را از آنکارا گرفتە است. در این اثنا \"PYD\" همچنان بە تحکیم قدرت خویش ادامە می‌دهد. در عرصەی اقتصادی، PYD\" با در اختیار داشتن منابع مالی نیرومند و بە لطف حمایت دمشق در گذشتە، و هم چنین با کنترل راه‌های مختلف ترافیک، از جملە ترافیک حشیش در منطقەی کوبانی و کنترل محورهای جادەای، با گرفتن \"مالیات انقلابی\"، بنیەی مالی خود را تقویت می‌کند.
روابط با شورشیان
جردی تجل یادآوری می‌کند: \"کُردها روابط سردی را با بقیەی اپوزیسیون سوریە، اعم از مدنی و نظامی، دارند. با وجود این، مشاجرە و چالش رژیم در مناطق کُردنشین خیلی زودتر، حتی قبل از شورش\" درعا در سال ٢٠١١ آغاز شدە است.\"
آنان در میان جوانانی کە در کنار جوانان عرب مسیحی تظاهرات کردە بودند، عضوگیری کردە و تنها پس احزاب سنتی سوری بە مخالفان ملحق شدە بودند. بە طور خاص، \"PYD\" رسماً تنها پس از بهار ٢٠١٢ بە نفع انقلاب در سوریە اظهارنظر کردە است.
هیچ یک از گروه‌های سیاسی کُرد واقعاً بە ارتش آزاد سوریە نزدیک نیستند. PYD\" قصد دارد کنترل منطقە زیر نفوذ خود را هم چنان حفظ نماید و دیگر احزاب، کُرد، هم می‌خواهند شمال را بە دور از جنگ و درگیری نگە دارند. و از دید تاریخی، کُردها می ترسند کە مطالباتشان، مبتنی بر اتونومی، از سوی مخالفان بە اندازەی کافی جدی گرفتە نشود.
در گذشتە، زمانی کە شورشیان ارتش آزاد سوریە دچار مشکل می‌شدند بە مناطق کُردنشین حلب، کە از سوی PYD\" مورد محافطت می‌شود، عقب نشینی می‌کردند. ارتش با بمباران آن مناطق آنها را تنیبە کرد، تاکنون کُردها نسبتاً از حملات هوایی ارتش معاف شدەاند. اما هفتەی گذشتە، زمانی کە ارتش آزاد سوریە وارد منطقەی اشرفیە در حلب شد، درگیری و زدوخورد در پایتخت اقتصادی در شمال کشور میان آنان و \"PYD\" روی داد کە بە کشتە شدن حدود سی نفر انجامید.
این درگیری‌ها، نشان از اختلاف و دودستگی در بطن ارتش آزاد سوریە است؛ همچنان کە این اختلافات در میان اقلیت کُرد نیز دیدە می‌شود. همان طور کە اخیراً ریسک‌های لبنانیزە شدن بە وسیلەی \"توماس پیرە\" مطرح شدە است. او می‌گوید: \"ایجاد تیول‌های تحت تصرف فرماندهان متعدد نظامی، در نهایت بە درگیری میان آنان ختم خواهد شد.\"
خطر لغزش
کُردها رسماً خواستار احترام بە حقوق فرهنگی خود هستند و بە آن بسندە می‌کنند. ماە گذشتە، صالح مسلم، رهبر PYD\" در مصاحبە با روزنامەی \"لوموند\" تشریح کردە بود: «ما در چارچوب یک سوریەی متحد، دمکراتیک و لائیک، خواستار بە رسمیت شناختن حقوق کُردها در قانون اساسی هستیم. ما موافق مدل خودمختاری در عراق با مرزهای داخل کشور نیستیم. مرزها سرچشمەی مشکلات هستند.\"
چە خواهد شد اگر جنگ در سوریە تا ابد ادامە داشتە باشد؟
منبع: روزنامەی اکپسرس فرانسە
07/11/2012
کُردها، اقلیتی کە مدت‌های طولانی قربانی تبعیض و نابرابری بود‌ه‌اند، اکنون در تنگنای رژیم بشار اسد و آشوب‌ها، تلاش می‌کنند در کشوری تکە پارە شدە راهی برای خود باز کنند.
چند کلید بە درک این تاریخ ناهموار کمک می‌کند.
از هنگام تشدید مناقشات و درگیری نظامی در سوریە از تابستان ٢٠١٢، رژیم بشار اسد نە تنها مناطق کُردنشین را مراعات کردە، بلکە حتی از بسیاری از شهرهای کُردنشین هم عقب نشینی نمودە است.
برای درک موقعیت کُردهای سوریە در بحران سوریە باید بە عقب بازگشت.
تبعیض
\"سلام کوکبی\"، محقق در مرکز ابتکار برای طرح رفرم عربی، یادآوری می‌کند: \"در اوایل سال‌های ١٩٦٠ ناسیونالیسم عرب در اوج رونق و شکوفایی خود و با در دست گرفتن قدرت از طرف حزب بعث، بە لحاظ نظری، تمام مردم سوریە را عملاً عرب بە حساب می‌آورد.\" مقامات سوری با این وجود سیاستی تبعیض‌آمیز را در پیش گرفتند. ارتش سوریە افسران کُرد را تصفیە نمود، زبان و موسیقی کُردی ممنوع گشت و نمایندگان سیاسی کُرد تبعید شدند. دمشق حتی تصمیم گرفت با ایجا یک \"کمربند عربی\" بە عرض ١٥ کیلومتر و طول ٢٨٠ کیلومتر، رابطەی کُردهای سوریە را با کُردهای ترکیە و عراق قطع نماید. نتایج این سیاست بە جابجایی یک صدهزار کُرد از روستاها، تغییر نام آنها بە عربی و اسکان عرب‌ها بە جای آنان بود. \"جردی تجل\"، پروفسور مؤسسەی عالی پژوهش‌های بین‌المللی و توسعە در شهر ژنو و متخصص امور کُردها در سوریە، در این بارە بە روزنامەی \"اکپسرس\" گفت: \"طی یک سرشماری یک صد و بیست هزار کُرد یا بە عبارتی دیگر، حدود بیست درصد از جمعیت کُردهای سوریە در آن زمان از حقوق شهروندی محروم شدند. آماری در حدود ٢٠٠ هزار تا ٣٠٠ هزار نفر با احتساب خلف و فرزندان آنان.\"
آنان فاقد گذرنامە هستند، نمی‌توانند درخواست شغل‌های عمومی بکنند و از حق داشتن خانە محروم هستند، از برخی از حرفەها برکنار شدە و بە سختی می‌توانند وارد دانشگاە شوند.
بازی گنگ و مبهم حافظ اسد
وقتی حافظ اسد در سال ١٩٧٠ قدرت را در دست گرفت، سیاست‌های تبعیض‌آمیز قبلی را بازبینی کرد. او قدرت خویش را بر روی اقلیت \"فرقەی علوی\" کە دە درصد جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند، استوار ساخت. وی می‌دانست کە اقلیت کُرد، در مقابل اکثریت سنی کە حدود هفتاد درصد جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند، می‌توانند مفید باشند. جردی تجل در این بارە می‌گوید: \"او سیاست کُردهای بدون تابعیت را ادامە نمی‌دهد، اما وی سیاست از بین بردن نخبگان کُرد، افراد مدنی و مذهبی‌ها را در پیش می‌گیرد و از کُردها بە عنوان بازوی نظامی استفادە می‌کند.\" او سپس یادآوری می‌کند کە بە عنوان مثال حافظ اسد در سال ١٩٨٠ در شهر حلب و در شهر حما در سال ١٩٨٢ از شورشیان کُرد برای سرکوب اخوان المسلمین و سرکوب آنان استفادە می‌کرد. اما او اجازەی فعالیت و آزادی‌های سیاسی و فرهنگی را بە کُردها نمی‌دهد.
با این حال در سطح منطقەای، در چهارچوب رقابت با دو همسایەی خود، اسد از کُردهای عراق\" پارت دمکرات کُردستان بە رهبری مسعود بارزانی و اتحادیەی میهنی کُردستان بە رهبری جلال طالبانی\" پشتیبانی می‌کرد. بە خصوص از \"پ.ک.ک\" و عبداللە اوجلان در ترکیە کە جنگی را علیە ارتش ترکیە بە راە انداختە بودند حمایت می‌نمود. جردی تجل تصریح می‌کند: \"بە ویژە او بە راەاندازی اردوگاەهای آموزشی نیروهای پ.ک.ک در درەی بقاع لبنان، تحت نظارت سوریە اجازەی فعالیت می‌دهد.\" او می‌افزاید: \"این اتحاد پارادوکسال، بە مدت دو دهە احزاب کُرد سوریە را تحت‌الشعاع خود قرار داد.\"
در اواخر سال‌های ١٩٩٠، تحت فشار آنکارا، اسد در اتحاد خود با \"پ.ک.ک\" بازبینی بە عمل آورد و آنان مجبور شدند دمشق را ترک کنند. پس از سال ٢٠٠٣ و سقوط صدام حسین، وی هم چنین با احزاب کُرد عراقی هم فاصلە گرفت.
ناسیونالیسم کُرد
با ترغیب استعمار فرانسە طی سال های ١٩٢٠ تا ١٩٤٦، و قیمومیت آن کشور بر سوریە، حزب دمکرات سوریە در سال ١٩٥٧ متولد شد. پس از رکود سال‌های ١٩٧٠ و ١٩٨٠، امید کُردها در سال ٢٠٠٠ دوبارە جانی تازە گرفت. تحکیم خودمختاری اداری کُردها در عراق پس از صدام حسین در سال ٢٠٠٣، کردها کە از سال ١٩٩٢ در عراق خودمختار بودند، آنان از سال ٢٠٠٥ بە بعد، تجربەهای خود را با تصویب قانون اساسی جدید استحکام بخشیدند. همچنان کە بهار دورەی بسیار کوتاە \"بهار سوریە\" در سال ٢٠٠٠، با بە قدرت رسیدن بشار اسد پس از مرگ پدرش بە کُردهای سوریە قوت قلبی تازە بە آنان داد. در گذشتە چندین تظاهرات سازماندهی شدە و آنان خواستار پایان دادن بە ممنوعیت زبان و فرهنگ کُرد در سوریە شدەاند.
ناسیونالیسم کُرد در سوریە، پس از شورش ماە مارس ٢٠٠٤ در شهر قامیشلی تقویت شدە است. پس از درگیری در یک بازی فوتبال، هزاران کُرد در مراسم تشیع جنازەی قربانیان شرکت کردند. پلیس بە سوی جمعیت تیراندازی کرد. تظاهرات بە چندین شهر و از جملە حلب گسترش پیدا کرد. تظاهرات بە مرگ ٤٣ نفر، زخمی شدن صدها نفر دیگر و دو هزار دستگیر منجر شد. سال پس از آن نیز، قتل یک روحانی مذهبی تظاهرات بزرگی را در پی داشت. ناسیونالیسم کُرد تنها منتظر ظهوری دوبارە بود کە آن نیز در سال ٢٠١١ عملی شد.
نمایندگان سیاسی کُرد
رکود سیاست سال‌های ١٩٧٠ منجر بە انشعابات درونی حزب دمکرات کُردستان سوریە گشتە و منجر بە تأسیس احزاب متعددی شد؛ \"بدون این کە بتوان خطوط شکاف ایدئولوژی میان آنان را تشخیص داد.\" جردی تجل می‌گوید: \"مطالبات فرهنگی آنان مشابە هم است، تفاوت در درجەی اول در تفاوت‌های خانوادگی و قبیلەای نهفتە است.\"
در میان تمامی این احزاب تنها سە حزب معرف و نمایندە هستند:
- یه‌کیه‌تی(وحدت)، در سال ١٩٩٢ تأسیس شدە است و در سال های ٢٠٠٤ و ٢٠٠٥ نقش مهمی(در کُردستان سوریە) داشت. این حزب هنوز، خصوصاً در میان روشنفکران، نفوذ دارد اما در حال حاضر پایەی اجتماعی آن تقلیل پیدا کردە است.
- پارت دمکرات کُردستان، وارث پارت دمکرات کُردستان سوریە، بە لحاظ تاریخی ارتباط و روابطی با مسعود بارزانی، رهبر حزب دمکرات کُردستان عراق دارند. آنان در پاسخ بە درخواست آنکارا با \"PYD\" مقابلە می‌کنند. این دو حزب برعکس احزاب کُرد عراق و ترکیە، بە مواجهەی مسلحانە علیە همدیگر دست نزدەاند. امروزە بارزانی در تلاش است تا تعادلی میان PYD و ٢٠٠٠ نفر از کُردهای سوریە کە در کُردستان عراق مشغول آموزش‌های نظامی هستند، برقرار کند.
- PYD\" از عمدەترین سە حزب مذکور و شاخەای از \"پ.ک.ک\" است. این حزب خواستگاهش را زمانی کە در سوریە از سوی دمشق مورد استقبال قرار گرفت و می‌توانست آزادانە عضوگیری نماید، پیدا کرد. طبق گفتەهای \"جردی تجل\" چیزی حدود ٢٥ درصد از نیروهای مؤثر و فعال \"پ.ک.ک\" در کُردستان ترکیە را جوانان کُرد سوری تشکیل می‌دهند کە بە آن حزب پیوستە و بە صفوف گریلاها ملحق شدەاند. هنگامی کە در سال ٢٠٠٠ رابطەی میان آنکارا و دمشق بهبود یافت، \"پ.ک.ک\"(از طرف دمشق) کنار گذاشتە شدە بود و این باعث تولد \"PYD\" برای کُردستان سوریە شد. براساس برخی برآوردها، \"PYD\" در حال حاضر ٢٠ هزار مبارز فعال دارد.
غیر از \"PYD\"، اکثر احزاب کُرد در شورای ملی کُردستان متشکل شدەاند. آنان در ماە ژوئیە، در شهر اربیل کُردستان عراق، تحت سرپرستی مسعود بارزانی با شورای ملی کُردستان معاهدەای را امضا کردند. بخش عمدەای از احزاب کُرد بە PYD\" با دیدەی بی اعتمادی می‌نگرند. احزاب کُرد، \"PYD را بە خاطر رابطەای کە در گذشتە با بشار اسد داشتە مورد سرزنش قرار می‌دهند. آنان مظنون هستند کە \"PYD\" پنهانی در خدمت منافع اسد عمل می‌کند.
تقریبا خودمختار
در طول تابستان سال ٢٠١٢، در مواجهە با افزایش تحرکات ارتش آزاد سوریە در مناطق دیگری از این کشور، ارتش سوریە از بخشی از شهرها و روستاهای کُردنشین خارج شد. یعنی آزاد کردن بخشی از مناطق کُردنشین برای مقابلە با شورشیان در مناطقی دیگر کە برای رژیم حیاتی هستند. از طرف دیگر سوریە \"با تخلیەی مناطق کردنشین\" می‌خواست ترکیە را، بە منظور دست کشیدن از شورشیان مخالف دولت، تحت فشار قرار دهد و بهای پشتیبانی از شورشیان آن کشور را بە ترکیە بفهماند.
در برخی موارد، مانند \"عفرین\" و \"کوبانی\" ارتش بە طور کامل عقب نشینی کردە و ادارەی آن را بە \"PYD\" واگذار کردە است. گاهاً سربازها هنوز حضور دارند، اما از پادگان‌ها خارج نمی‌شوند. در بعضی مناطق مدیریت مشترک بین \"PYD\" و شورای ملی کُردستان وجود دارد.
جردی تجل می‌گوید کە \"PYD\" بە واسطەی قدرت نظامی و مالی‌اش توافق اربیل را پذیرفتە است و این برای آنان حفاظتی سرنوشت‌ساز بە وجود آوردە است و بە علاوە بهانەی تصرف آن منطقە را از آنکارا گرفتە است. در این اثنا \"PYD\" همچنان بە تحکیم قدرت خویش ادامە می‌دهد. در عرصەی اقتصادی، PYD\" با در اختیار داشتن منابع مالی نیرومند و بە لطف حمایت دمشق در گذشتە، و هم چنین با کنترل راه‌های مختلف ترافیک، از جملە ترافیک حشیش در منطقەی کوبانی و کنترل محورهای جادەای، با گرفتن \"مالیات انقلابی\"، بنیەی مالی خود را تقویت می‌کند.
روابط با شورشیان
جردی تجل یادآوری می‌کند: \"کُردها روابط سردی را با بقیەی اپوزیسیون سوریە، اعم از مدنی و نظامی، دارند. با وجود این، مشاجرە و چالش رژیم در مناطق کُردنشین خیلی زودتر، حتی قبل از شورش\" درعا در سال ٢٠١١ آغاز شدە است.\"
آنان در میان جوانانی کە در کنار جوانان عرب مسیحی تظاهرات کردە بودند، عضوگیری کردە و تنها پس احزاب سنتی سوری بە مخالفان ملحق شدە بودند. بە طور خاص، \"PYD\" رسماً تنها پس از بهار ٢٠١٢ بە نفع انقلاب در سوریە اظهارنظر کردە است.
هیچ یک از گروه‌های سیاسی کُرد واقعاً بە ارتش آزاد سوریە نزدیک نیستند. PYD\" قصد دارد کنترل منطقە زیر نفوذ خود را هم چنان حفظ نماید و دیگر احزاب، کُرد، هم می‌خواهند شمال را بە دور از جنگ و درگیری نگە دارند. و از دید تاریخی، کُردها می ترسند کە مطالباتشان، مبتنی بر اتونومی، از سوی مخالفان بە اندازەی کافی جدی گرفتە نشود.
در گذشتە، زمانی کە شورشیان ارتش آزاد سوریە دچار مشکل می‌شدند بە مناطق کُردنشین حلب، کە از سوی PYD\" مورد محافطت می‌شود، عقب نشینی می‌کردند. ارتش با بمباران آن مناطق آنها را تنیبە کرد، تاکنون کُردها نسبتاً از حملات هوایی ارتش معاف شدەاند. اما هفتەی گذشتە، زمانی کە ارتش آزاد سوریە وارد منطقەی اشرفیە در حلب شد، درگیری و زدوخورد در پایتخت اقتصادی در شمال کشور میان آنان و \"PYD\" روی داد کە بە کشتە شدن حدود سی نفر انجامید.
این درگیری‌ها، نشان از اختلاف و دودستگی در بطن ارتش آزاد سوریە است؛ همچنان کە این اختلافات در میان اقلیت کُرد نیز دیدە می‌شود. همان طور کە اخیراً ریسک‌های لبنانیزە شدن بە وسیلەی \"توماس پیرە\" مطرح شدە است. او می‌گوید: \"ایجاد تیول‌های تحت تصرف فرماندهان متعدد نظامی، در نهایت بە درگیری میان آنان ختم خواهد شد.\"
خطر لغزش
کُردها رسماً خواستار احترام بە حقوق فرهنگی خود هستند و بە آن بسندە می‌کنند. ماە گذشتە، صالح مسلم، رهبر PYD\" در مصاحبە با روزنامەی \"لوموند\" تشریح کردە بود: «ما در چارچوب یک سوریەی متحد، دمکراتیک و لائیک، خواستار بە رسمیت شناختن حقوق کُردها در قانون اساسی هستیم. ما موافق مدل خودمختاری در عراق با مرزهای داخل کشور نیستیم. مرزها سرچشمەی مشکلات هستند.\"
چە خواهد شد اگر جنگ در سوریە تا ابد ادامە داشتە باشد؟
منبع: روزنامەی اکپسرس فرانسە
07/11/2012
