بررسی افزایش میزان مرگ و میر در اقلیم احواز
15:39 - 17 مرداد 1393
Unknown Author
مهدی هاشمی
درپی افزایش آلودگی محیط زیست، طبق بررسی‌های صورت گرفته میزان بیماری‌هایی نظیر انواع مختلف سرطان و بیماری‌های قلبی وعروقی به شدت در اقلیم احواز افزایش یافته است. هم‌راستا با افزایش انواع مختلف بیماری‌های خطرناک، میزان مرگ و میر ثبت شده در اقلیم احواز نیز افزایش شدیدی یافته است.
به منظور بررسی میزان مرگ و میر احوازیها، از آمارهای رسمی مرکز آمار و ثبت احوال ایران استفاده شده و افزایش میزان مرگ ومیر بررسی شده است. گرچه تعداد فوت ثبت شده برای تمامی سالها در دسترس نیست، اما آمار رسمی فوت ٢٢ سال جمع آوری شده است.
جدول ضمیمه (١) تعداد کل فوتهای ثبت شده به ازاء سالهای مختلف شمسی را نشان می‌دهد. آمار مربوط به سالهای جنگ ایران و عراق به دلیل جابه‌جایی‌های وسیعی که در جمعیت اقلیم احواز بوجود آمده، قابل اعتماد نبوده و تنها مرگ ومیر ساکنان اقلیم در آن دوره را نشان می‌دهد. مرگ ومیر احوازی‌های جنگ‌زده ساکن استان‌های دیگر در آمار فوت اقلیم احواز طی سالهای ١٣٦٠ تا پایان جنگ، ثبت نشده است. همچنین آمار مربوط به اسفند ماه سال ١٣٩١ در دسترس نبوده و آمار ارائه شده در جدول ضمیمه (١) مربوط به ١١ ماه اول سال ١٣٩١ است.
جدول ضمیمه (١)، تعداد فوتهای ثبت شده طی سالهای ١٣٦٠ تا ١٣٩٠ را نشان می‌دهد. این جدول نشان می‌دهد که در سالهای ١٣٧٥ و ١٣٨٥ و ١٣٨٦ شمسی تعداد فوتهای ثبت شده به مراتب از سالهای دیگر بیشتر است.
براساس توضیحات ثبت احوال کشور در این سالها طرح ثبت فوتهای معوقه از سالهای قبل به اجرا گذاشته شده و شمار زیادی فوت معوقه در سالهای مذکور به ثبت رسیده که مربوط به سالهای گذشته است. لذا بمنظور داشتن تصویری نزدیک به واقعیت از میزان فوتهای ثبت شده و همچنین تا اندازه‌ای میزان واقعی وفات در اقلیم احواز، آمار وفات در هر هزار نفر به استثنای سالهای ١٣٧٥ و ١٣٨٥ و ١٣٨٦ بررسی شده است. جهت محاسبه میزان وفات در هر هزار نفر، جمعیت کل اقلیم احواز مورد نیاز است. به همین دلیل، در سال‌هایی که آمار جمعیت سرشماری شده وجود دارد از آمار سرشماری استفاده شده و در سال‌هایی که آمار میزان جمعیت اقلیم یافته نشده است با استفاده از فرمول‌های محاسبه جمعیت، میزان جمعیت اقلیم تخمین زده شده است.
این بررسی نشان می‌دهد تعداد فوت ثبت شده به ازای هر هزار نفر جمعیت در اقلیم احواز از سال ١٣٧١ تا سال ١٣٩٠ شمسی همواره در حال افزایش بوده است، بطوریکه در دهه هفتاد شمسی میزان فوت ثبت شده رقمی در حدود ٣ نفر در هر هزار نفر جمعیت بوده اما در سالهای دهه هشتاد شمسی این میزان به رقمی در حدود ٤.٦ تا ٤.٩ در ازای هر هزار نفر جمعیت افزایش یافته است.
بعبارتی میزان فوت ثبت شده در نگاه اول، افزایشی بیش از ٥٠ درصد را نشان می‌دهد.
البته با استناد به آمار فوت ثبت شده سازمان ثبت احوال ایران نمی‌توان گفت که میزان مرگ و میر در اقلیم احواز ٥٠ درصد افزایش یافته است چرا که میزان زیادی فوت معوقه وجود دارد که در سالهای ٧٥ و ٨٥ و ٨٦ به ثبت رسیده است.
در بررسی آمارهای فوت ثبت شده باید توجه داشت که درصدی از فوتهای ثبت شده هر سال معوقه هستند و مربوط به سالهای گذشته هستند. بنا به پژوهش‌های صورت گرفته، میزان فوتهای معوقه در دهه هفتاد شمسی رقمی در حدود ٢٠ الی ٣٠ درصد بوده و در دهه هشتاد شمسی رقمی در حدود ١٠ الی ٢٠ درصد گزارش شده است. از آنجائیکه ثبت فوتهای معوقه مخصوص یکسال نیست و هر ساله این امر رخ می‌دهد، بنابراین بطور متوسط می‌توان انتظار داشت که رقم فوتهای ثبت شده معوقه و غیرمعوقه در هر سال میزانی نزدیک به رقم واقعی فوتهای رخ داده است. البته همیشه درصدی از فوت‌ها وجود دارد که ثبت نمی‌شود چه بوقت و چه معوقه، که این امر سبب می‌شود تا همیشه میزان واقعی فوتهای رخداده بیشتر از میزان فوتهای ثبت شده باشد.
نکته دیگر که باید در نظر گرفته شود در سالهای ١٣٧٥ و ١٣٨٥ و ١٣٨٦ شمسی با اجرای برخی طرح‌ها و مراجعه مسئولان ثبت به روستاها و شهرها میزان زیادی فوت معوقه ثبت شده است. در سال ١٣٧٥ در حدود ١٢ هزار فوت، در سال ١٣٨٥ در حدود ١٥ هزار و در سال ١٣٨٦ در حدود ٢٤ هزار فوت معوقه از سالهای گذشته و دور ثبت شده است. اگر این میزان از فوتهای معوقه ثبت شده را به نسبت ٢ به ١ میان سالهای ٧٠- ٨٠ و سالهای ٨٠- ٨٥ توزیع کنیم (میزان بیشتری از فوت‌ها را به شکل محافظه‌کارانه به سالهای دهه هفتاد اختصاص دهیم)، می‌توان به آمار واقعی‌تری از میزان واقعی فوتهای رخداده دست یافت. با احتساب این محاسبات می‌توان آمار محافظه‌کارانه‌ی میزان فوتهای ثبت شده در هر سال دهه هفتاد شمسی را رقمی در حدود ١٥ الی ١٦ هزار نفر در سال؛ و در هر سال دهه هشتاد را میزانی در حدود ٢٠ الی ٢٢ هزار نفر در سال دانست. بدین ترتیب و با در نظر گرفتن میران کل جمعیت اقلیم احواز در دهه هفتاد و هشتاد شمسی میزان فوت ثبت شده در دهه هفتاد شمسی میزانی در حدود ٤.٣ نفر در هر هزار نفر جمعیت و در دهه هشتاد شمسی ٥.١٥ نفر در هر هزار نفر جمعیت است. این امر نشان می‌دهد که شاخص میزان فوت ثبت شده در هر هزار نفر جمعیت حداقل ٢٠ درصد افزایش نشان می‌دهد.
اما اگر رویکردی غیرمحافظه‌کارانه داشته باشیم و فوتهای معوقه ثبت شده در سالهای ١٣٧٥ و ١٣٨٥ و ١٣٨٦ شمسی را بطور یکسان در میان سالهای ١٣٧٠ تا ١٣٨٥ شمسی توزیع کنیم و محاسباتی نظیر آنچه در رویکرد محافظه‌کارانه ذکر شد، انجام دهیم میزان فوت ثبت شده در دهه هفتاد شمسی میزانی در حدود ٣.٩ نفر در هر هزار نفر جمعیت (سالانه ١٣٥٠٠ تا ١٤٥٠٠) و در دهه هشتاد شمسی ٥.١٥ نفر در هر هزار نفر جمعیت (سالانه ٢٠ هزار الی ٢٢ هزار) خواهد بود. این امر نشان می دهد که شاخص میزان فوت ثبت شده در هر هزار نفر جمعیت حداقل ٣٣ درصد افزایش نشان می‌دهد.
در همین راستا نتیجه تحقیقات دانشکده علوم پزشکی احواز آماری مشابه آنچه ما بدست آورده‌ایم را نشان می‌دهد. تحقیقات دانشکده علوم پزشکی دانشکاه احواز درسال ۱۳۸۹ شمسی نشان می‌دهد که در حدود ۲۰ درصد متوفیان احوازی به دلیل استنشاق هوای آلوده به ذرات ریز آلاینده، جان خود را از دست داده‌اند. این پژوهش که توسط دوعضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی احواز به همراه پژوهشگری از دانشگاه آزاد احواز صورت گرفته است به علت مرگ ۹۸۲۶ حالت فوت غیرتصادفی پرداخته شده است. بر اساس این پژوهش ۱۷۱۸ نفر دراثر استنشاق حجمی بیش از ۳۱۰ میکروگرم درمترمکعب از ذرات ریز معلق درهوا جان خود را از دست داده‌اند. این تحقیقات افزایش حداقل ٢٠ درصد در میزان متوفیان احواز نظیر آنچه ما به آن دست یافتیم را نشان می‌دهد.
بنا به گزارشی که پیشتر ما درباره رشد چشمگیر سرطان در اقلیم احواز با استناد به داده‌های آماری وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی ایران منتشر کرده‌ایم، تعداد حالت‌های سرطانی از ١٩٢٧ حالت در سال ١٣٨٣ به ٥٠٧٥ حالت در سال ١٣٨٧ افزایش یافته است.
همچنین بنا به اظهارات عبدالله فضل علیزاد نائب رئیس انجمن سرطان ایران، سالانه در حدود ٨٠ الی ٨٥ هزار حالت جدید سرطان در ایران شناسائی می‌شود که سالانه در حدود ٣٠ تا ٣٥ هزار نفر از بیماران سرطانی جان خود را از دست می‌دهند. بعبارتی سالانه ٤٠ درصد بیماران سرطانی جان می‌بازند. اگر میزان محافظه‌کارانه ٤٠ درصد میزان فوت بیماران سرطانی را درباره اقلیم احواز را بکار ببریم سالانه بیش از دو هزار احوازی در اثر بیماری سرطان جان می‌بازند.
وی همچنین درخصوص عوارض آلاینده‌های هوا بر سلامت انسان‌ها گفت: آلاینده‌ها و ذرات معلق هوا موجب تحریک راه‌های هوایی، بروز حملات قلبی، سکته مغزی، مرگ زودرس، تشدید حملات آسم، اختلال در کنترل دیابت، تشدید بیماری‌های قلبی عروقی و وخیم شدن بیماری در افراد مبتلا به برونشیت می‌شود.
وی همچنین هشدار داد، اخیرا مطالعاتی انجام شده که نشان می‌دهد آلودگی هوا یکی از عوامل موثر بروز سرطان دستگاه تنفسی است.
در زمینه تعداد کل افزایش حالت‌های فوت در اقلیم احواز، بنا به محاسبات‌مان که درصد افزایش فوتهای ثبت شده را ٢٠ الی ٣٣ درصد برآورد کرده‌ایم سالانه ٣٧٠٠ الی ٤٨٠٠ احوازی بیش از حالت طبیعی در دهه هفتاد و ماقبل از آن، جان خود را از دست می‌دهند.
در کل می‌توان نتیجه گرفت که میزان مرگ ومیر احوازیها در دهه هشتاد شمسی حداقل ٢٠ درصد افزایش یافته است. این امر در حالی صورت می‌گیرد که آمارها حکایت از افزایش شدید آلودگی‌های اقلیم احواز در این دوره دارد.
همچنین پزشکان متخصص آلودگی هوا را علت اصلی مرگ ومیر سالانه‌ی هزاران احوازی می‌دانند.
ضمیمه:
جدول ضمیمه (١)
![\"21315.jpg\"](\"{imagepath}/21315.jpg\")
درپی افزایش آلودگی محیط زیست، طبق بررسی‌های صورت گرفته میزان بیماری‌هایی نظیر انواع مختلف سرطان و بیماری‌های قلبی وعروقی به شدت در اقلیم احواز افزایش یافته است. هم‌راستا با افزایش انواع مختلف بیماری‌های خطرناک، میزان مرگ و میر ثبت شده در اقلیم احواز نیز افزایش شدیدی یافته است.
به منظور بررسی میزان مرگ و میر احوازیها، از آمارهای رسمی مرکز آمار و ثبت احوال ایران استفاده شده و افزایش میزان مرگ ومیر بررسی شده است. گرچه تعداد فوت ثبت شده برای تمامی سالها در دسترس نیست، اما آمار رسمی فوت ٢٢ سال جمع آوری شده است.
جدول ضمیمه (١) تعداد کل فوتهای ثبت شده به ازاء سالهای مختلف شمسی را نشان می‌دهد. آمار مربوط به سالهای جنگ ایران و عراق به دلیل جابه‌جایی‌های وسیعی که در جمعیت اقلیم احواز بوجود آمده، قابل اعتماد نبوده و تنها مرگ ومیر ساکنان اقلیم در آن دوره را نشان می‌دهد. مرگ ومیر احوازی‌های جنگ‌زده ساکن استان‌های دیگر در آمار فوت اقلیم احواز طی سالهای ١٣٦٠ تا پایان جنگ، ثبت نشده است. همچنین آمار مربوط به اسفند ماه سال ١٣٩١ در دسترس نبوده و آمار ارائه شده در جدول ضمیمه (١) مربوط به ١١ ماه اول سال ١٣٩١ است.
جدول ضمیمه (١)، تعداد فوتهای ثبت شده طی سالهای ١٣٦٠ تا ١٣٩٠ را نشان می‌دهد. این جدول نشان می‌دهد که در سالهای ١٣٧٥ و ١٣٨٥ و ١٣٨٦ شمسی تعداد فوتهای ثبت شده به مراتب از سالهای دیگر بیشتر است.
براساس توضیحات ثبت احوال کشور در این سالها طرح ثبت فوتهای معوقه از سالهای قبل به اجرا گذاشته شده و شمار زیادی فوت معوقه در سالهای مذکور به ثبت رسیده که مربوط به سالهای گذشته است. لذا بمنظور داشتن تصویری نزدیک به واقعیت از میزان فوتهای ثبت شده و همچنین تا اندازه‌ای میزان واقعی وفات در اقلیم احواز، آمار وفات در هر هزار نفر به استثنای سالهای ١٣٧٥ و ١٣٨٥ و ١٣٨٦ بررسی شده است. جهت محاسبه میزان وفات در هر هزار نفر، جمعیت کل اقلیم احواز مورد نیاز است. به همین دلیل، در سال‌هایی که آمار جمعیت سرشماری شده وجود دارد از آمار سرشماری استفاده شده و در سال‌هایی که آمار میزان جمعیت اقلیم یافته نشده است با استفاده از فرمول‌های محاسبه جمعیت، میزان جمعیت اقلیم تخمین زده شده است.
این بررسی نشان می‌دهد تعداد فوت ثبت شده به ازای هر هزار نفر جمعیت در اقلیم احواز از سال ١٣٧١ تا سال ١٣٩٠ شمسی همواره در حال افزایش بوده است، بطوریکه در دهه هفتاد شمسی میزان فوت ثبت شده رقمی در حدود ٣ نفر در هر هزار نفر جمعیت بوده اما در سالهای دهه هشتاد شمسی این میزان به رقمی در حدود ٤.٦ تا ٤.٩ در ازای هر هزار نفر جمعیت افزایش یافته است.
بعبارتی میزان فوت ثبت شده در نگاه اول، افزایشی بیش از ٥٠ درصد را نشان می‌دهد.
البته با استناد به آمار فوت ثبت شده سازمان ثبت احوال ایران نمی‌توان گفت که میزان مرگ و میر در اقلیم احواز ٥٠ درصد افزایش یافته است چرا که میزان زیادی فوت معوقه وجود دارد که در سالهای ٧٥ و ٨٥ و ٨٦ به ثبت رسیده است.
در بررسی آمارهای فوت ثبت شده باید توجه داشت که درصدی از فوتهای ثبت شده هر سال معوقه هستند و مربوط به سالهای گذشته هستند. بنا به پژوهش‌های صورت گرفته، میزان فوتهای معوقه در دهه هفتاد شمسی رقمی در حدود ٢٠ الی ٣٠ درصد بوده و در دهه هشتاد شمسی رقمی در حدود ١٠ الی ٢٠ درصد گزارش شده است. از آنجائیکه ثبت فوتهای معوقه مخصوص یکسال نیست و هر ساله این امر رخ می‌دهد، بنابراین بطور متوسط می‌توان انتظار داشت که رقم فوتهای ثبت شده معوقه و غیرمعوقه در هر سال میزانی نزدیک به رقم واقعی فوتهای رخ داده است. البته همیشه درصدی از فوت‌ها وجود دارد که ثبت نمی‌شود چه بوقت و چه معوقه، که این امر سبب می‌شود تا همیشه میزان واقعی فوتهای رخداده بیشتر از میزان فوتهای ثبت شده باشد.
نکته دیگر که باید در نظر گرفته شود در سالهای ١٣٧٥ و ١٣٨٥ و ١٣٨٦ شمسی با اجرای برخی طرح‌ها و مراجعه مسئولان ثبت به روستاها و شهرها میزان زیادی فوت معوقه ثبت شده است. در سال ١٣٧٥ در حدود ١٢ هزار فوت، در سال ١٣٨٥ در حدود ١٥ هزار و در سال ١٣٨٦ در حدود ٢٤ هزار فوت معوقه از سالهای گذشته و دور ثبت شده است. اگر این میزان از فوتهای معوقه ثبت شده را به نسبت ٢ به ١ میان سالهای ٧٠- ٨٠ و سالهای ٨٠- ٨٥ توزیع کنیم (میزان بیشتری از فوت‌ها را به شکل محافظه‌کارانه به سالهای دهه هفتاد اختصاص دهیم)، می‌توان به آمار واقعی‌تری از میزان واقعی فوتهای رخداده دست یافت. با احتساب این محاسبات می‌توان آمار محافظه‌کارانه‌ی میزان فوتهای ثبت شده در هر سال دهه هفتاد شمسی را رقمی در حدود ١٥ الی ١٦ هزار نفر در سال؛ و در هر سال دهه هشتاد را میزانی در حدود ٢٠ الی ٢٢ هزار نفر در سال دانست. بدین ترتیب و با در نظر گرفتن میران کل جمعیت اقلیم احواز در دهه هفتاد و هشتاد شمسی میزان فوت ثبت شده در دهه هفتاد شمسی میزانی در حدود ٤.٣ نفر در هر هزار نفر جمعیت و در دهه هشتاد شمسی ٥.١٥ نفر در هر هزار نفر جمعیت است. این امر نشان می‌دهد که شاخص میزان فوت ثبت شده در هر هزار نفر جمعیت حداقل ٢٠ درصد افزایش نشان می‌دهد.
اما اگر رویکردی غیرمحافظه‌کارانه داشته باشیم و فوتهای معوقه ثبت شده در سالهای ١٣٧٥ و ١٣٨٥ و ١٣٨٦ شمسی را بطور یکسان در میان سالهای ١٣٧٠ تا ١٣٨٥ شمسی توزیع کنیم و محاسباتی نظیر آنچه در رویکرد محافظه‌کارانه ذکر شد، انجام دهیم میزان فوت ثبت شده در دهه هفتاد شمسی میزانی در حدود ٣.٩ نفر در هر هزار نفر جمعیت (سالانه ١٣٥٠٠ تا ١٤٥٠٠) و در دهه هشتاد شمسی ٥.١٥ نفر در هر هزار نفر جمعیت (سالانه ٢٠ هزار الی ٢٢ هزار) خواهد بود. این امر نشان می دهد که شاخص میزان فوت ثبت شده در هر هزار نفر جمعیت حداقل ٣٣ درصد افزایش نشان می‌دهد.
در همین راستا نتیجه تحقیقات دانشکده علوم پزشکی احواز آماری مشابه آنچه ما بدست آورده‌ایم را نشان می‌دهد. تحقیقات دانشکده علوم پزشکی دانشکاه احواز درسال ۱۳۸۹ شمسی نشان می‌دهد که در حدود ۲۰ درصد متوفیان احوازی به دلیل استنشاق هوای آلوده به ذرات ریز آلاینده، جان خود را از دست داده‌اند. این پژوهش که توسط دوعضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی احواز به همراه پژوهشگری از دانشگاه آزاد احواز صورت گرفته است به علت مرگ ۹۸۲۶ حالت فوت غیرتصادفی پرداخته شده است. بر اساس این پژوهش ۱۷۱۸ نفر دراثر استنشاق حجمی بیش از ۳۱۰ میکروگرم درمترمکعب از ذرات ریز معلق درهوا جان خود را از دست داده‌اند. این تحقیقات افزایش حداقل ٢٠ درصد در میزان متوفیان احواز نظیر آنچه ما به آن دست یافتیم را نشان می‌دهد.
بنا به گزارشی که پیشتر ما درباره رشد چشمگیر سرطان در اقلیم احواز با استناد به داده‌های آماری وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی ایران منتشر کرده‌ایم، تعداد حالت‌های سرطانی از ١٩٢٧ حالت در سال ١٣٨٣ به ٥٠٧٥ حالت در سال ١٣٨٧ افزایش یافته است.
همچنین بنا به اظهارات عبدالله فضل علیزاد نائب رئیس انجمن سرطان ایران، سالانه در حدود ٨٠ الی ٨٥ هزار حالت جدید سرطان در ایران شناسائی می‌شود که سالانه در حدود ٣٠ تا ٣٥ هزار نفر از بیماران سرطانی جان خود را از دست می‌دهند. بعبارتی سالانه ٤٠ درصد بیماران سرطانی جان می‌بازند. اگر میزان محافظه‌کارانه ٤٠ درصد میزان فوت بیماران سرطانی را درباره اقلیم احواز را بکار ببریم سالانه بیش از دو هزار احوازی در اثر بیماری سرطان جان می‌بازند.
وی همچنین درخصوص عوارض آلاینده‌های هوا بر سلامت انسان‌ها گفت: آلاینده‌ها و ذرات معلق هوا موجب تحریک راه‌های هوایی، بروز حملات قلبی، سکته مغزی، مرگ زودرس، تشدید حملات آسم، اختلال در کنترل دیابت، تشدید بیماری‌های قلبی عروقی و وخیم شدن بیماری در افراد مبتلا به برونشیت می‌شود.
وی همچنین هشدار داد، اخیرا مطالعاتی انجام شده که نشان می‌دهد آلودگی هوا یکی از عوامل موثر بروز سرطان دستگاه تنفسی است.
در زمینه تعداد کل افزایش حالت‌های فوت در اقلیم احواز، بنا به محاسبات‌مان که درصد افزایش فوتهای ثبت شده را ٢٠ الی ٣٣ درصد برآورد کرده‌ایم سالانه ٣٧٠٠ الی ٤٨٠٠ احوازی بیش از حالت طبیعی در دهه هفتاد و ماقبل از آن، جان خود را از دست می‌دهند.
در کل می‌توان نتیجه گرفت که میزان مرگ ومیر احوازیها در دهه هشتاد شمسی حداقل ٢٠ درصد افزایش یافته است. این امر در حالی صورت می‌گیرد که آمارها حکایت از افزایش شدید آلودگی‌های اقلیم احواز در این دوره دارد.
همچنین پزشکان متخصص آلودگی هوا را علت اصلی مرگ ومیر سالانه‌ی هزاران احوازی می‌دانند.
ضمیمه:
جدول ضمیمه (١)
