جان فرزندانمان در بند ۲۰۹ اوین در خطر است؛ ۴۹ روز بازداشت، ۱۰ روز اعتصاب غذای احسان و رامین رستمی، فعالین فرهنگی کُرد

07:34 - 16 مهر 1404

۱٦ مهر ۱۴۰۴؛ بیش از ۴۹ روز از بازداشت احسان و رامین رستمی، دو فعال فرهنگی کُرد، در بند ۲۰۹ زندان اوین می‌گذرد. خانواده‌های آنان اعلام کرده‌اند که این دو زندانی از ۱۰ روز پیش در اعتراض به بازداشت خودسرانه و بلاتکلیفی، دست به اعتصاب غذا زده‌اند. طی این مدت، احسان و رامین از حق تماس و ملاقات با خانواده و همچنین از حق دسترسی به وکیل محروم بوده‌اند. خانواده رستمی که طی روزهای گذشته به‌طور مستمر برای پیگیری وضعیت فرزندانشان به شعبه‌ ۵ دادسرای مقدس در زندان اوین مراجعه کرده‌اند، می‌گویند با وجود مراجعات مکرر، هیچ پاسخی درباره‌ وضعیت پرونده و اتهامات آنان دریافت نکرده‌اند. خانواده با ابراز نگرانی از وضعیت جسمی فرزندانشان گفته‌اند: «جان فرزندانمان در بند ۲۰۹ اوین در خطر است».

روز دوشنبه ۱۴ مهرماه ۱۴۰۴، خانواده‌های احسان و رامین رستمی، از اعتصاب غذای تر این دو فعال فرهنگی در بند ۲۰۹ زندان اوین بعد از ۴۹ روز بازداشت خودسرانه خبر دادند. صفحه اینستاگرامی خانواده این دو زندانی در خصوص وضعیت اعتصاب غذای فرزندانشان نوشته‌اند:، «جان فرزندانمان در بند ۲۰۹ اوین در خطر است، گویا عزیزان ما آخرین راه فریاد یک زندانی را برگزیده‌اند و ما بی‌خبر بودیم که ۱۰ روز است بدنشان را از نان تهی کرده‌اند تا شاید صدای جانشان در آن سوی دیوارها شنیده شود.»

۱۲ مهر ۱۴۰۴ صفحه اینستاگرام این خانواده با اشاره به تاریخ بازداشت و ۴۶ روز بازداشت و بلاتکلیفی آنها منتشر کرده‌ بود؛ «ما امروز هم به دادسرا مراجعه کردیم، آقای جلایر بازپرس شعبه ۵، باز هم ما را به حضور نپذیرفتند که فقط بگوییم، به چه گناهی دیدن و شنیدن فرزندانمان را از ما دریغ می‌کنید..» این صفحه در ادامه در اشاره به بازداشت خودسرانه و عملکرد غیرقانونی نهادهای مربوطه نوشته‌اند؛ «عزیزان ما در کجای وطن خویش اینگونه اسیر و غریب افتاده‌اند، که ما کتاب‌های قانون را برای بیان رسم اسارت از بر کردیم و باز هم پاسخی نگرفتیم.»

خانواده رستمی در ۱۱ مهر ۱۴۰۴ نیز از ۴۵ روز بی‌خبری و بلاتکلیفی فرزندانشان، و ممانعت از حق ملاقات و تماس با آنها در هفته ششم توسط بازپرس پرونده خبر دادند و نوشتند؛ « آیا این درخواست از سمت خانواده‌ای که ۴۵ روز است با امید و آرزوی دیدار فرزندش هر صبح به دادسرا مراجعه می‌کند و درخواست‌های برحق خود را به‌صورت کتبی و شفاهی بارها و بارها برای شعبه بازپرسی مربوط ارسال می‌کندکه شاید پاسخی درباره علت و نحوه بازداشت، چرایی عدم ملاقات و تماس و این بلاتکلیفی طولانی‌مدت بشنود، عادلانه و قانونی نیست؟ عزیزان دربند، فرزندان عزیزتر از جانمان… بدانید که تا صبح دیدار و در آغوش گرفتن‌تان، روزها و شب‌های این غربت را در مقابل زندان اوین سپری می‌کنیم».

خانواده رستمی برای اولین بار در ۳۸مین روز بازداشت و بی‌خبری از فرزندانشان اطلاع‌رسانی عمومی در ایسنتاگرام کردند و نوشتند؛ «نزدیک به ۴۰ روز است که فرزندان ما احسان رستمی و رامین رستمی توسط نیروهای امنیتی بازداشت شده‌اند، ما به صورت روزانه به دادسرای اوین مراجعه کرده تا شاید این شعبه که (مربوط به اتهامات سیاسی است) و پرونده عزیزانمان در این شعبه جاری است، نگرانی خانواده‌ها را برطرف کند اما متاسفانه طی این مدت، تلاش ما بی‌نتیجه مانده است. فرزندانمان حتی از داشتن تماس اولیه محروم بوده‌اند، تا امروز ما نه آنها را دیده‌ایم و نه پاسخ مشخصی از روال پرونده و عنوان اتهام دریافت کرده‌ایم. فرزندان ما تحت فشار هستند و بی‌خبری از وضعیت آن‌ها ما را بیش از پیش نگران کرده است. آیا این مدت زمان برای به نتیجه رساندن تحقیقات کافی نبوده است؟ اگر برای بازداشت، دلایل و مدارکی موجود است دیگر چه نیازی به فشار و جلوگیری از تماس ‌‌و ملاقات با خانواده وجود دارد؟ چرا مستندات و دلایل خود را به مراجع قانونی و دادگاه ارجاع نمی‌دهند که متهم و‌خانواده‌اش بتوانند با تکیه بر قانون و قاضی از حق خویش دفاع کنند؟ چرا خانواده را از ابتدایی‌ترین حقوقش که دیدن و شنیدن و پیگیری وضعیت فرزندش است محروم می‌کنند؟ این روال غیر منطقی ما را وادار کرده که پس از این سکوت طولانی (به علت اینکه قضیه را سوتفاهمی شخصی و بی‌پایه و اساس می‌دیدیم و امید داشتیم بزودی برای آقایان نیز مساله روشن ‌شود)، اکنون از مردم و مراجع قضایی و سیاسی بخواهیم که اگر در این زمینه می‌توانند، نگرانی و بی‌قراری این مادر‌های نگران را درک نموده و ما را راهنمایی کنند.»

احسان رستمی، جامعه‌شناس و پژوهشگر و رامین رستمی مهندس برق است که هر دو در زمینه ترجمه و نشر کتاب فعالیت دارند. آنها اصالتا اهل شهرستان هرسین از توابع استان کرمانشاه هستند و با هم نسبت پسرعمویی دارند. آنها پیشتر در ۲۹ مرداد ۱۴۰۴ همراه با سه فعال فرهنگی دیگر در تهران بازداشت شدند.

۵ شهریور ۱۴۰۴، «کانون نویسندگان ایران»، از بازداشت ۵ تن از فعالان فرهنگی ساکن تهران به نام‌های «احسان رستمی»، «رامین رستمی»، «مرجان اردشیرزاده» مترجم، «حسن توزنده‌جانی» شاعر و فعال فرهنگی و «نیما مهدی‌زادگان» فعال در زمینه نشر و کتاب در ۲۹ مرداد ۱۴۰۴ خبر داد. این کانون نوشت، نیروهای امنیتی با یورش به منزل این ۵ فعال فرهنگی آنها را بازداشت و به مکان نامعلومی برده‌اند و با گذشت یک هفته از مکان نگهداری و سرنوشت آنها هیچی اطلاعی در دست نیست و تاکنون از هرگونه حق تماس با خانواده‌ محروم بوده‌اند و تلاش خانواده‌ها برای اطلاع از وضعیت سلامتی آنان نیز بی‌نتیجه مانده و بر نگرانی‌ها افزوده است.

بازداشت طولانی‌مدت احسان و رامین رستمی بدون تفهیم اتهام، محرومیت آنان از حق تماس، ملاقات و دسترسی به وکیل، نقض آشکار اصول بنیادین دادرسی عادلانه و تعهدات بین‌المللی ایران در حوزه حقوق بشر است. بر اساس ماده ۹ میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی، هیچ فردی نباید خودسرانه بازداشت شود و بازداشت‌شدگان باید فورا از دلایل بازداشت و اتهامات خود آگاه شوند و حق دسترسی فوری به وکیل و خانواده داشته باشند. تداوم بازداشت این دو فعال فرهنگی در بند امنیتی ۲۰۹ و محرومیت از ارتباط با بیرون، نشان‌دهنده‌ استفاده از بازداشت به‌عنوان ابزار فشار روانی و نقض حق کرامت انسانی است. در چنین شرایطی، اعتصاب غذای آنان نه‌تنها نشانه اعتراض به این رفتار غیرقانونی، بلکه فریادی برای احقاق ابتدایی‌ترین حقوق انسانی و قانونی‌شان محسوب می‌شود.