گزارش/ نگاهی اجمالی به وضعیت سیاسی سلفی‌ها در کُردستان ایران+گفت‌وگو

آژانس کُردپا: افراد مطلع و آگاه به مسائل مرتبط با گروه‌های سلفی در ایران معتقدند که این گروه‌ها در حال حاضر نسبت به حاکمیت ایران ملاحظات سیاسی داشته و کمترین خطری را متوجه ایدئولوژی حکومت اسلامی ایران نمی‌کنند.

اواخر هفته‌ی گذشته، بهمن احمد امویی روزنامه‌نگار زندانی حامی جنبش سبز در گزارشی از زندان رجایی شهر کرج می‌نویسد: \"هم اکنون حدود ۲۰۰ نفر تحت عنوان کُردهای القاعده با داشتن وابستگی فکری، عقیدتی و تشکیلاتی به گروه‌های تندرو سلفی عراق، پاکستان و افغانستان در زندان‌های ایران نگهداری می‌شوند\".

وی این افراد را گروهی معتقد به رفتارها و عملکردهای خشونت‌آمیز و ترور و درگیری مسلحانه تقسیم‌بندی می‌کند.

کُردها و سلفی‌ها:
صاحبنظران متفق‌القولند که سلفی‌ها ابتدا از مناطق مرزی کُردستان ایران و اقلیم کُردستان و در نزدیکی شهرهای سلیمانیه، حلبچه و بیاره حوزه فعالیت‌های خود را گسترانیدند و از اواسط دهه‌ی هفتاد و با حمایت سپاه پاسداران و تأسیس \"امارت اسلامی کُردستان\" وارد مرحله‌ی نوین شدند.

در نتیجه‌ی حمله‌ی ارتش آمریکا و احزاب ملی‌گرای کُردستان عراق به مواضع گروه‌های سلفی در مرز حلبچه و اورامانات در زمستان ٨١، عملاً بسیاری از افراد سلفی به ایران گریختند و با حمایت غیر علنی سپاه، ابتدا در روستای \"دزلی\" سروآباد و سپس در روستای \"یک‌شه‌وه\" سقز انتقال و سازماندهی شدند.

در چندسال اخیر گزارشاتی از شهرهای کُردستان ایران به آژانس خبررسانی کُردپا ارسال گردیده که حاکی از جذب تعدادی از جوانان کُرد به گروه‌های تُندرو سلفی و انجام عملیات انتحاری در کشورهای افغانستان، پاکستان و عراق است.
شهرهای جوانرود و سقز بیشترین اخبار جذب جوانان به گروه‌های سلفی را داشته‌اند. اما در تازه‌ترین مورد یکی از وب‌سایت‌های محلی در اشنویه از \"تلاش گروه‌های سلفی جهت نفوذ در جوانان و القای تفکرات خطرناک جهادی\" در این شهر خبرهایی را منتشر کردند.

سلفیت در کُردستان:
بدون شک سازمان القاعده بزرگترین و منسجم‌ترین تشکیلات اسلام سیاسی در جهان است که افکار جهادی علیه غرب و \"کشورهای دست‌نشانده‌ی آنان\" در کشورهای اسلامی را نمایندگی و اجرا می‌کند.

مختار زارعی عضو جبهه‌ی متحد کُرد درباره‌ی گروه‌های سلفی در کُردستان ایران به آژانس خبررسانی کُردپا گفت: \"سلفی‌ها معمولاً نگاهی ویژه به ماهیت و محتوا داشته و کمتر فرم و ساختار برای آنها از جایگاه برتری برخوردار بوده و \"احیای احکام اسلامی\" اولویت و واجبات آنان است.

سلفی‌ها در کُردستان، تحزب و همانندی همچون اخوان المسلمین را رد می‌کند و تشکیل حزب، شورا و هرم قدرت را اساساً برگرفته از غرب می‌دانند و نوعی \"حزب‌زدایی\" را در دستور کار خود قرار دارند.

زارعی در ادامه افزود: \"باوجود مخالفت تئوری سلفی‌ها با تشکیلات و سازمان اما عملاً این گروه در چندها سازمان مختلف در حال فعالیت هستند ولی با این تفاوت که سلفی‌ها با خرد جمعی و جمع حقیقت‌ها برای رسیدن به حقیقت بزرگتر مخالفت و ضدیت دارند\".

این فعال مدنی کُرد در پاسخ به پرسشی که؛ پایگاه اجتماعی گروه‌های سلفی چگونه است، خاطرنشان کرد: \"این نوع گروه‌ها در کُردستان پایگاه اجتماعی ویژه‌ای ندارند و در روستاها و حاشیه‌ی شهرها که خانواده‌های فقیر زندگی می‌کنند بصورت پراکنده اعضا و هوادرانی دارند و حتی در میان تحصیلکرده‌ها نفوذ چندانی ندارند\".

رویکرد سلفیت به موضوع ملی‌گرایی کُرد:
افکار ناسیونالیستی کُرد هم‌اکنون در کُردستان ایران الگوی غالب فعالین سیاسی ـ اجتماعی محسوب می‌شود. سلفی‌ها به عنوان بخشی از سازمان القاعده اصولاً با بحث ملیت مخالف و امت را پیش‌می‌کشند. مختار هوشمند در گفتگوی تلفنی با تأکید بر غیربومی بودن سلفیت از لحاظ فکری و تشکیلاتی به خبرنگار کُردپا گفت: \"اساساً در قاموس سلفی‌ها، ملت، میهمن و تعلق خاطر به جامعه و دنیا مفهوم غریب و مردودی می‌باشد و موضوعی تحت عنوان مبارزه‌ی ملی کُرد را تهدیدی علیه افکار و ایده‌های خود تلقی می‌کنند.

این فعال مدنی می‌گوید: \"حتی سلفی‌ها با آن تعداد از انجمن وNGO هایی که به نحوه‌ی درگیر مسائل ملی کُردستان هستند مخالفت شدید و برخورد با آن را نوعی وظیفه‌ی دینی نیز القاء می‌کنند\".

در مقابل این گروه، بسیاری از جریانات دینی در کُردستان ایران رویکرد دیگری به مسائل ملی داشته که شاخص‌ترین این جریانات مکتب قرآن کُردستان به رهبری حسن امینی می‌باشد که نوعی جریان ملی ـ مذهبی تلقی می‌گردند.

همچنین خبرنگار کُردپا در جوانرود گزارش داد که مدتی قبل امام جماعت مسجد خاتم‌النبیاء این شهر در واکنش به اوضاع سوریه و نبرد گروه‌های کُرد ملی‌گرا یا سلفی‌های تندرو گفته بود که کُردها بزرگترین و مظلومترین قوم جهان هستند که از دولت ملی محروم هستند و باید از تشکیل دولت خودمختار کُردستان سوریه حمایت نمود.

سلفی‌ها و حاکمیت ایران:
سپاه پاسداران بعد از تحولات دهه‌ی ٩٠ میلادی در کُردستان عراق و حاکمیت احزاب ملی‌گرا در این منطقه همواره درصدد سازماندهی گروه‌ها و جریانات اسلامی بوده و در مواقع حساس آنان را امان داده است.

در سال‌های اخیر رویکرد نهادهای امنیتی ـ نظامی حکومت اسلامی ایران به جریانات اسلام سیاسی در کُردستان ایران با تحولاتی روبرو بوده و از ایجاد مزاحمت و اخلال در برنامه‌های کشورهای غربی در منطقه به ویژه عراق و افغانستان به رویکردی داخلی و منطقه‌ای تغییر یافته است.

مختار زارعی درباره‌ی خشونت گروه‌های سلفی در کُردستان ایران و نگاه حاکمیت به آنان به آژانس کُردپا گفت: \"تاکنون هیج یک از جریانات سلفی کُردستان در برنامه، موضع و راهبُرد خود از برخورد قهرآمیز با حکومت ایران سخن نگفته‌اند و خشونت و انتقام‌گیری آنان کمترین هدف را در هیئت حاکمه و ساختار دولتی داشته و بالعکس روبه درون جامعه کُردستان و به ویژه افراد مذهبی و علمای دینی بوده است\".

مختار هوشمند فعال سیاسی ساکن آلمان نیز در پاسخ به همین پرسش گفت: \"اساساً سلفیت، شیعه‌ها را \"رافضی و مرتد\" می‌دانند و حکم قتل آنها را واجب و اجرایی قلمداد می‌کنند\".

هوشمند در ادامه می‌افزاید: \"سلفی‌ها در جهان و ایران و کُردستان همواره در حوزه‌ی ارتباط با گروه‌ها و دولت‌ها ملاحظات سیاسی را رعایت کرده و در این باره حکومت اسلامی ایران و سلفی‌ها دارای روابط تنگاتنگ سیاسی می‌باشند و از یکدیگر استفاده‌هایی می‌برند\".

این فعال سیاسی از چشم‌پوشی سلفی‌های کُردستان از مرتد دانستن شیعه‌ها خبر داد و اظهار داشت: \"در چند سال اخیر گروهی بنام \"جیش صحابه\" از گروه بزرگتری با نام \"کتائب قاعده فی کُردستان\" که مرکزیت آنها در ایران است جدا شده‌اند که بر اصول مخالفت با شیعه پافشاری می‌کنند و اکثریت قریب به اتفاق سنی‌های زندان رجایی‌شهر کرج عضو جیش صحابه می‌باشند\".

سلفی‌های زندان رجایی‌شهر:
گفته می‌شود بیش از ١٥٠ تن از سلفی‌ها که بیشتر آنان از کُردهای سنی‌مذهب می‌باشند در زندان رجایی‌شهر کرج محبوس هستند که اخبار رسیده به آژانس کُردپا حاکی از عودت پرونده‌ی اعدام ٨ زندانی اهل سنت از دیوان عالی به شعبه‌ی بیست و هفت دادگاه انقلاب است.

انتشار گزارش بهمن احمد امویی با واکنش سلفی‌ها روبرو شده و در همین ارتباط اعضای اهل سنت در سالن ١٠ بند چهار زندان رجایی‌شهر کرج در نامه‌ای اعتراضی که یکی از این افراد در اختیار آژانس کُردپا قرار داده آمده است: \"هر چند این گزارش با چراغ سبز وزارت اطلاعات بوده اما نشان دهنده‌ی بی‌اطلاعی ایشان از موضوع اخیر است و در حال حاضر ١٠٦ نفر از فعالین سیاسی مذهبی کُرد به دلیل دفاع از توهین به دین و مقدسات خود که در دوره‌ی ٨ ساله‌ی احمدی‌نژاد به اوج رسیده بود در زندان هستند و برخلاف ادعای امویی اینان مبلیغین دین بوده و هیچ اقدام خشونت‌بار و تروریستی انجام نداده‌اند\".

این فعال مذهبی که به جرم محاربه به اعدام محکم گردیده می‌گوید که حکومت ایران با استفاده از مفاهیمی چون خشونت و اقدام علیه امنیت ملی بسیاری از فعالان سنی‌مذهب را اعدام می‌کند و در این باره به یکی از زندانیان به نام شهرام احمدی اشاره می‌کند که علت صدور حکم اعدام وی قتل محمد شیخ‌الاسلام و بُرهان عالی در سنندج است که در پرونده‌ی وی رسماً قید گردیده وی در اواسط اردیبهشت‌ماه سال ٨٨ بازداشت شده ولی این دو نفر در اواخر تابستان به قتل رسیدند.