روزی که جهان نه می‌گوید
12:49 - 4 آذر 1392
Unknown Author
شیوا گنجی
به مناسبت ٢٥ نوامبر روز جهانی نه به خشونت علیه زنان
پیش‌درآمد: خشونت علیه زنان اصطلاحی تخصصی است که برای توصیف کلی مجموعه کارهای خشونت‌آمیزی است که علیه زنان به کار می‌رود. هر کاری که باعث شود به زنان آسیب برسد اعم از جسمی، جنسی، فیزیکی، روحی و روانی را می‌توان خشونت بر علیه زنان نامید. اعلامیه سازمان ملل متحد بر سر محو خشونت علیه زنان در سال ١٩٩٣ بیان می‌کند که این خشونت‌ها ممکن است توسط افرادی از همان جنس خود یا خانواده یا حکومت‌ها اعمال شود. این خشونت‌ها به چه صورتی است و از جانب چه کسانی به زنان اعمال می‌شود؟ در ایران و در سایر جهان وضعیت خشونت علیه زنان به چه صورت است؟ در این نوشتار سعی شده است به صورت کلی انواع خشونت، آمارهای جهانی و خشونت علیه زنان ایرانی مورد بررسی قرار گیرد که در پی می‌آید.
انواع خشونت
انواع خشونت علیه زنان به شرح ذیل است:
خشونت خانگی: به معنای خشونتی است که از جانب یکی از اعضای خانواده اعم از پدر، برادر، مادر، همسر و... بر زنان اعمال می‌شود و در بعضی از مواقع غیر از این افراد کسان دیگری نیز این خشونت را تجدید کرده و عرصه را بر زنان تنگ‌تر می‌کنند. کتک زدن، قطع عضو، قتل و توهین‌های لفظی نیز شامل خشونت خانگی می‌باشد.
خشونت جنسی: در بعضی از خانواده‌ها پیش آمده زنان و دختران مورد سوء‌استفاده‌های جنسی و تجاوز از طرف یکی از اعضای خانواده یا فامیل نزدیک یا دور قرار گرفته، اما بنا بر هر دلیلی مثلا ترس از بازگو کردن آن سرباز زده و مدت زمان زیادی این عمل غیرانسانی در مورد این زن یا دختر تکرار شده و در سنین بزرگسالی وی را دچار مشکلات روحی و روانی ناگوار و لاعلاجی کرده است. گاهی حتی ممکن است زن‌های متاهل از جانب همسران خود مورد تجاوز قرار گیرند و رابطه جنسی در زمانی به آنان تحمیل شود که هیچ‌گونه رضایت و آمادگی ندارند.
خشونت روانی: یکی دیگر از انواع خشونت‌ها می‌باشد که شامل باج‌خواهی، توهین، تحقیر، تهدید، حسادت و شک است.
محرومیت و محدودیت: این هم نوعی دیگر از خشونت‌ها را شامل می‌شود که از بین بردن استقلال مالی، مصادره مالی و از خودبیگانگی است. این نوع خشونت بیشتر در بین زنان متاهل و دارای همسر صورت می‌گیرد طوری که از جانب همسر خود مورد ظلم و ستم قرار می‌گیرند. در این حالت‌ها همسران حق زنان را از آنان سلب می‌کنند حتی حقوق قانونی و انسانی‌شان نادیده گرفته می‌شود. این نوع خشونت را می‌توان خشونت اقتصادی هم نام نهاد به این معنی که مردی به همسر خود خرجی نمی‌دهد و پول کافی جهت مرتفع کردن نیاز در اختیار همسر خود قرار نمی‌دهد.
خشونت حقوقی: امتناع از طلاق برخلاف میل باطنی زن به متارکه، ازدواج مجدد شوهر و جلوگیری از نگهداری فرزندان توسط زن.
خشونت‌های فکری و آموزشی: خشونت‌های مربوط به ممانعت از رشد اجتماعی، ایجاد محدودیت در ارتباط فامیلی، دوستانه و اجتماعی، ممانعت از تحصیل، کاریابی و اشتغال.
در هر ۱۸ ثانیه یک مورد آزار علیه زنان
طبق آخرین آمار سازمان بهداشت جهانی خشونت علیه زنان در ایران و جهان به این شرح می‌باشد:
سازمان بهداشت جهانی از مطالعاتش نتیجه گرفته که در هر ۱۸ ثانیه یک زن مورد آزار قرار می‌گیرد و باردار بودن زنان هم آنها را از خشونت مصون نمی‌دارد.
خشونت خانگی امری است پنهان، متاسفانه در برخی کشورها به دلیل عدم حمایت از قربانیان، بسیاری از این خشونت‌ها گزارش نمی‌شود. همه جای دنیا کم و بیش زنان در معرض خشونت هستند. ۳۰ تا ۳۵ درصد زنان آمریکایی مورد آزار جسمی همسران خود هستند و ۱۵ تا ۲۵ درصد آنها در هنگام بارداری مورد ضرب و شتم واقع می‌شوند؛ همچنین از هر ١٠ زن ٣ نفر توسط شوهران یا سایر مردان به قتل می‌رسند. در هند ۴۱ درصد زنان در اثر آزار جسمی همسرانشان دست به خودکشی می‌زنند، در بنگلادش ۵۰ درصد قتل‌ها ناشی از خشونت مردان است و در شیلی ۶۳ درصد زنان مورد آزار جسمی قرار می‌گیرند.
خودسانسوری زنان و آمار دور از دسترس
در یک دهه اخیر پژوهش‌های فراوانی در مورد خشونت خانگی انجام شده که آخرین آن بررسی است که در مورد ۲۸ استان در کشور ایران انجام گرفته است.
این پژوهش‌ها نشان می‌دهد که ۶۶ درصد زنان ایرانی از اول زندگی مشترکشان تاکنون، یک‌بار مورد خشونت قرار گرفته‌اند. با این حال میزان و انواع خشونت در استان‌های این کشور تفاوت‌های معناداری دارد. در این پژوهش ۲۵ مورد خشونت خانگی طبقه‌بندی شده که در این طبقه‌بندی خشونت روانی و کلامی رتبه نخست و خشونت جنسی رتبه آخر را به خود اختصاص داده است. البته آمار پایین خشونت جنسی به هنجارهای عرفی و حتی شرعی جامعه ایران مربوط است.
درباره اظهار چنین خشونت‌هایی در جامعه و فرهنگ ایران، عدم حمایت از قربانیان و عدم مجازات عاملان، خود زنان را به خودسانسوری وامی‌دارد و آمار درستی از میزان واقعی آن در دسترس نیست.
امید که با تلاش مجموعه فعالان حقوق زنان و سازمان‌ها و شخصیت‌های حقوق بشری دست به دست هم و هم‌صدا جهانی به دور از خشونت علیه زنان را شاهد باشیم.
به مناسبت ٢٥ نوامبر روز جهانی نه به خشونت علیه زنان
پیش‌درآمد: خشونت علیه زنان اصطلاحی تخصصی است که برای توصیف کلی مجموعه کارهای خشونت‌آمیزی است که علیه زنان به کار می‌رود. هر کاری که باعث شود به زنان آسیب برسد اعم از جسمی، جنسی، فیزیکی، روحی و روانی را می‌توان خشونت بر علیه زنان نامید. اعلامیه سازمان ملل متحد بر سر محو خشونت علیه زنان در سال ١٩٩٣ بیان می‌کند که این خشونت‌ها ممکن است توسط افرادی از همان جنس خود یا خانواده یا حکومت‌ها اعمال شود. این خشونت‌ها به چه صورتی است و از جانب چه کسانی به زنان اعمال می‌شود؟ در ایران و در سایر جهان وضعیت خشونت علیه زنان به چه صورت است؟ در این نوشتار سعی شده است به صورت کلی انواع خشونت، آمارهای جهانی و خشونت علیه زنان ایرانی مورد بررسی قرار گیرد که در پی می‌آید.
انواع خشونت
انواع خشونت علیه زنان به شرح ذیل است:
خشونت خانگی: به معنای خشونتی است که از جانب یکی از اعضای خانواده اعم از پدر، برادر، مادر، همسر و... بر زنان اعمال می‌شود و در بعضی از مواقع غیر از این افراد کسان دیگری نیز این خشونت را تجدید کرده و عرصه را بر زنان تنگ‌تر می‌کنند. کتک زدن، قطع عضو، قتل و توهین‌های لفظی نیز شامل خشونت خانگی می‌باشد.
خشونت جنسی: در بعضی از خانواده‌ها پیش آمده زنان و دختران مورد سوء‌استفاده‌های جنسی و تجاوز از طرف یکی از اعضای خانواده یا فامیل نزدیک یا دور قرار گرفته، اما بنا بر هر دلیلی مثلا ترس از بازگو کردن آن سرباز زده و مدت زمان زیادی این عمل غیرانسانی در مورد این زن یا دختر تکرار شده و در سنین بزرگسالی وی را دچار مشکلات روحی و روانی ناگوار و لاعلاجی کرده است. گاهی حتی ممکن است زن‌های متاهل از جانب همسران خود مورد تجاوز قرار گیرند و رابطه جنسی در زمانی به آنان تحمیل شود که هیچ‌گونه رضایت و آمادگی ندارند.
خشونت روانی: یکی دیگر از انواع خشونت‌ها می‌باشد که شامل باج‌خواهی، توهین، تحقیر، تهدید، حسادت و شک است.
محرومیت و محدودیت: این هم نوعی دیگر از خشونت‌ها را شامل می‌شود که از بین بردن استقلال مالی، مصادره مالی و از خودبیگانگی است. این نوع خشونت بیشتر در بین زنان متاهل و دارای همسر صورت می‌گیرد طوری که از جانب همسر خود مورد ظلم و ستم قرار می‌گیرند. در این حالت‌ها همسران حق زنان را از آنان سلب می‌کنند حتی حقوق قانونی و انسانی‌شان نادیده گرفته می‌شود. این نوع خشونت را می‌توان خشونت اقتصادی هم نام نهاد به این معنی که مردی به همسر خود خرجی نمی‌دهد و پول کافی جهت مرتفع کردن نیاز در اختیار همسر خود قرار نمی‌دهد.
خشونت حقوقی: امتناع از طلاق برخلاف میل باطنی زن به متارکه، ازدواج مجدد شوهر و جلوگیری از نگهداری فرزندان توسط زن.
خشونت‌های فکری و آموزشی: خشونت‌های مربوط به ممانعت از رشد اجتماعی، ایجاد محدودیت در ارتباط فامیلی، دوستانه و اجتماعی، ممانعت از تحصیل، کاریابی و اشتغال.
در هر ۱۸ ثانیه یک مورد آزار علیه زنان
طبق آخرین آمار سازمان بهداشت جهانی خشونت علیه زنان در ایران و جهان به این شرح می‌باشد:
سازمان بهداشت جهانی از مطالعاتش نتیجه گرفته که در هر ۱۸ ثانیه یک زن مورد آزار قرار می‌گیرد و باردار بودن زنان هم آنها را از خشونت مصون نمی‌دارد.
خشونت خانگی امری است پنهان، متاسفانه در برخی کشورها به دلیل عدم حمایت از قربانیان، بسیاری از این خشونت‌ها گزارش نمی‌شود. همه جای دنیا کم و بیش زنان در معرض خشونت هستند. ۳۰ تا ۳۵ درصد زنان آمریکایی مورد آزار جسمی همسران خود هستند و ۱۵ تا ۲۵ درصد آنها در هنگام بارداری مورد ضرب و شتم واقع می‌شوند؛ همچنین از هر ١٠ زن ٣ نفر توسط شوهران یا سایر مردان به قتل می‌رسند. در هند ۴۱ درصد زنان در اثر آزار جسمی همسرانشان دست به خودکشی می‌زنند، در بنگلادش ۵۰ درصد قتل‌ها ناشی از خشونت مردان است و در شیلی ۶۳ درصد زنان مورد آزار جسمی قرار می‌گیرند.
خودسانسوری زنان و آمار دور از دسترس
در یک دهه اخیر پژوهش‌های فراوانی در مورد خشونت خانگی انجام شده که آخرین آن بررسی است که در مورد ۲۸ استان در کشور ایران انجام گرفته است.
این پژوهش‌ها نشان می‌دهد که ۶۶ درصد زنان ایرانی از اول زندگی مشترکشان تاکنون، یک‌بار مورد خشونت قرار گرفته‌اند. با این حال میزان و انواع خشونت در استان‌های این کشور تفاوت‌های معناداری دارد. در این پژوهش ۲۵ مورد خشونت خانگی طبقه‌بندی شده که در این طبقه‌بندی خشونت روانی و کلامی رتبه نخست و خشونت جنسی رتبه آخر را به خود اختصاص داده است. البته آمار پایین خشونت جنسی به هنجارهای عرفی و حتی شرعی جامعه ایران مربوط است.
درباره اظهار چنین خشونت‌هایی در جامعه و فرهنگ ایران، عدم حمایت از قربانیان و عدم مجازات عاملان، خود زنان را به خودسانسوری وامی‌دارد و آمار درستی از میزان واقعی آن در دسترس نیست.
امید که با تلاش مجموعه فعالان حقوق زنان و سازمان‌ها و شخصیت‌های حقوق بشری دست به دست هم و هم‌صدا جهانی به دور از خشونت علیه زنان را شاهد باشیم.
