روز جهانی کارگر؛ کشته و زخمی‌شدن ۱۷۰ کولبر، مرگ و مصدومیت ۷۰ کارگر و کشته و زخمی‌شدن ۱۸ کاسبکار
سازمان حقوق بشری کُردپا به مناسبت ۱ می، روز جهانی کارگر در یک گزارش آماری به شمار کولبران، کارگران و کاسبکاران کشته و زخمی‌شده در کردستان ایران در سال ۱۴۰۳ می‌پردازد.
بازنمودی کلی آمار براساس این گزارش؛
کشته و زخمی‌شدن ۱۷۰ کولبر (۳۹ کشته و ۱۳۱ زخمی)
مرگ و مصدومیت ۷۰ کارگر (۶۰ مرگ و ۱۰ مجروح)
کشته و زخمی‌شدن ۱۸ کاسبکار (۱۲ کشته و ۶ زخمی)
این آمار با استناد به موارد ثبت و راستی‌آزمایی‌شده در مرکز آمار سازمان حقوق بشری کُردپا منتشر می‌شود و چه بسا آمار واقعی به دلیل سرکوب حکومتی و نبود آزادی بیان، رسانه و نهادهای حقوق بشری مستقل و ناظر بر نقض حقوق بشر در داخل کردستان، می‌تواند از این بیشتر باشد.
در این گزارش جزییات آماری هر کدام از کولبران، کارگران و کاسبکاران در سه بخش ارائه می‌شود.
۱- جزییات آماری کشته و زخمی‌شدن ۱۷۰ کولبر؛
از مجموع ۱۷۰ کولبر ۳۹ تن کشته و ۱۳۱ نفر زخمی شده‌اند.
۸ تن از کولبران کشته و زخمی شده زیر ١٨ سال سن داشته‌اند. (یک کشته و ۷ زخمی)
بیش از ٧۴ درصد از این کولبران با شلیک مستقیم نیروهای نظامی جمهوری اسلامی کشته و زخمی شده‌اند. همچنین کشته‌شدن در نتیجه سقوط از ارتفاع، انفجار مین و سرمازدگی در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
لازم به ذکر است، بیشترین میزان کشتار کولبران در مرزهای نوسود و بانه اتفاق افتاده است. زیرا این مناطق از جمله مرزهای باقی‌مانده راه کولبری هستند و دیگر مرزها از جمله ارتفاعات تته، سقز و سردشت به شدت نظامی و امنیتی شده‌اند. مناطق مرزی مریوان و هورامان در رتبه دوم قرار دارند.
از مجموع ۵۰ کولبری که وضعیت تاهل و تجرد آن محرز بوده؛ ۳۹ کولبر متاهل و ۱۱ تن مجرد بوده‌اند.
نحوه کشته و زخمی‌شدن کولبران؛
شلیک مستقیم نیروهای نظامی جمهوری اسلامی: ۱۲۷ مورد
سقوط از ارتفاع: ۱۳ مورد
شلیک نیروهای نظامی و همزمان سقوط از ارتفاع؛ ۱ مورد
ضرب‌وجرح توسط نیروهای نظامی: ۱۳ مورد
ضرب‌وجرح و شلیک همزمان نیروهای نظامی؛ ۳ مورد
سرما زدگی و گرفتار شدن در برف و کولاک: ۴ مورد
سقوط از ارتفاع و سرمازدگی؛ ۱ مورد
انفجار مین: ۳ مورد
ایست قلبی در حین کولبری؛ ۲ مورد
پارگی تاندون به هنگام کولبری؛ ۱ مورد
مصدومیت در نتیجه تعقیب و گریز نیروهای نظامی؛ ۱ مورد
مرگ براثر واژگونی ماشین در راه کولبری: ۱ مورد
۲- جزییات آماری مرگ و مصدومیت ۷۰ کارگر کُرد در حین کار؛
از مجموع ۷۰ کارگر دچار حادثه کار شده، ۶۰ نفر جانباخته‌اند و ۱۰ کارگر دچار مجروحیت شده‌اند.
سقوط از ارتفاع و برق‌گرفتگی از بارزترین دلایل مرگ و مصدومیت کارگران هستند.
۲ تن از این کارگران در اقلیم کردستان عراق، ۳ تن در کشور ترکیه و ۷ تن در دیگر شهرهای ایران به‌غیر از مناطق کُردستانی در حین کارگری جان باخته‌اند.
به‌غیر از این موارد ۱۴ کارگر اهل ماکو بر اثر نشت گاز مونوکسیدکربن در یکی از کارخانه‌های تولید پوشاک این شهرستان دچار گازگرفتگی شدند. همچنین ۱۶ کارگر فصلی در شهرهای کرمانشاه و اشنویه به هنگام رفتن به مزرعه دچار سانحه رانندگی و زخمی شده‌اند.
دلایل مرگ و مصدومیت کارگران در حین کار؛
سقوط از ارتفاع؛ ۳۳ مورد
برق‌گرفتگی؛ ۱۳ مورد
انفجار در تعمیرگاه‌ها؛ ۶ مورد
گازگرفتگی؛ ۴ مورد
ریزش سقف یا دیوار؛ ۴ مورد
سقوط دستگاه‌های کار؛ ۳ مورد
سقوط به داخل چاه؛ ۱ مورد
افتادن زیر بولدزر؛ ۱ مورد
سوانح رانندگی؛ ۲ مورد
دیگر حوادث؛ ۲ مورد
۳- جزییات آماری کشته و زخمی‌شدن ۱۸ کاسبکار؛
از مجموع ۱۸ کاسبکار، ۱۲ نفر کشته و ۶ تن زخمی شده‌اند.
۱۳ تن از این کاسبکاران در نتیجه شلیک مستقیم نیروهای نظامی، ۳ نفر به‌دنبال واژگونی ماشین درپی تعقیب و گریز نیروهای نظامی، ۱ نفر به‌دلیل سقوط به رودخانه درپی تعقیب گریز نیروهای نظامی کشته و زخمی شده‌اند؛ و ۱ تن به‌دنبال ضرب‌وشتم نیروهای نظامی زخمی شده است.
همچنین ۸ شهروند مدنی دیگر به ظن «حمل کالای قاچاق» هدف شلیک مستقیم نیروهای نظامی قرار گرفته که ۳ تن از آنها جان باخته‌اند.
چند نکته در مورد تفکیک کولبران و کاسبکاران، و قرار دادن شهروندان مدنی در کنار کاسبکاران؛
اشاره به آمار کشته و زخمی‌شدن شهروندان مدنی و کاسبکاران در کنار یکدیگر به این دلیل است که نیروهای نظامی جمهوری اسلامی گاها با هدف شلیک به کاسبکاران در جاده‌های مواصلاتی یا نزدیک مرزها، شهروندان مدنی را نیز هدف شلیک گلوله قرار می‌دهند که در نتیجه هر ساله تعدادی از شهروندان مدنی به ظن حمل کالا توسط نیروهای نظامی کشته و زخمی می‌شوند. این شهروندان مدنی معمولا محل زندگی و کشاورزیشان در نزدیکی مناطق مرزی واقع شده یا شهروندانی هستند که با هدف جمع‌آوری گیاهان بهاری به این مناطق تردد دارند.
از دیگرسو لازم است تفکیکی مابین کولبران و کاسبکاران قائل شد. کولبران افرادی هستند که کالاهایی را بر دوش خود در نقاط مرزی عمل می‌کنند. کاسبکاران نیز افرادی هستند که دارای اسب، قاطر و یا ماشین هستند و از این طریق کالا‌ها را در نزدیکی مرزها یا جاده‌های مواصلاتی جابه‌جا می‌کنند.
تنظیم؛ اوین مصطفی‌زاده
