روز جهانی زبان مادری؛ بازداشت، زندان و محکومیت ۱۸ فعال زبان و ادب کُردی با آغاز خیزش انقلابی ژن ژیان ئازادی
سازمان حقوق بشری کُردپا به مناسبت روز جهانی زبان مادری، در یک گزارش تفکیکی-آماری به سرکوب فعالین زبان و ادب کُردی از ابتدای خیزش انقلابی ژن ژیان ئازادی پرداخته است.
براساس این گزارش؛
هشت تن از فعالین زبان و ادب کُردی به ۴۸ سال زندان، ۸۰ ضربه شلاق و دو مورد بە احکام تبعید محکوم شده‌اند.
از این میان مژگان کاوسی، سیوان ابراهیمی و اشکان فهیم جهت اجرای احکام در زندان به سر می‌برند.
در این مدت شش تن از مدرسان و فعالین دیگر زبان کُردی نیز بازداشت شدند که پنج تن ار آنان با اتمام بازجویی‌ها به‌صورت موقت آزاد شدند. اما رشاد پرویزی همچنان در بازداشت و بازجویی نهادهای امنیتی است.
بازداشت و فشار نهادهای امنیتی بر شش تن از شاعران و فعالین ادب کُردی نیز بخشی از سرکوب جمهوری اسلامی علیه فعالینی بود که با زبان و ادب کُردی در حال فعالیت بوده‌اند.
۷ تن از این افراد از اعضای انجمن فرهنگی-اجتماعی «نوژین» بوده‌اند.
مدرسان زبان کُردی محکوم به حبس و زندان؛
مژگان کاوسی، پژوهشگر و از فعالین حقوق زبانی و اتنیکی اهل کلاردشت مازندران؛ مژگان کاوسی ۲۷ آذر ۱۴۰۲ جهت اجرای حکم ۴۸ ماه زندان به اتهام «اجتماع و تبانی علیه امنیت کشور»، «توهین به رهبری» و «فعالیت تبلیغی علیه نظام» بازداشت و به زندان تنکابن منتقل شد. او پنجشنبه ۳۱ شهریور ١٤٠١ با آغاز خیزش انقلابی ژن ژیان ئازادی و یورش نیروهای امنیتی به منزل بازداشت شد. مژگان کاوسی پیشتر سابقه بازداشت و محکومیت داشته است.
سیوان ابراهیمی، مدرس زبان کُردی و عضو هیأت مدیره انجمن فرهنگی–اجتماعی «نوژین»؛ سیوان ابراهیمی نهم دی ۱۴۰۲ جهت اجرای حکم زندان به اتهام «تشکیل گروه و دسته‌جات به قصد بر هم زدن امنیت کشور»، «تبلیغ علیه نظام» و «اخلال در نظم عمومی» بازداشت و به زندان سنندج منتقل شد. او همچنین محکومیت ۴۰ ضربه شلاق را در احکام دارد. سیوان ابراهیمی ۲۸ دی ١٤٠١ بدون ارائه حکم قضایی از سوی نیروهای امنیتی بازداشت و سپس با قید وثیقه آزاد شد.
سروه پورمحمدی، مدرس زبان کُردی و عضو انجمن فرهنگی – اجتماعی «نوژین»؛ سروه پورمحمدی چهارم مهر ۱۴۰۲ به اتهام «تشکیل گروه و دسته‌جات» به ۱۰ سال زندان محکوم شد. او نهم بهمن ١٤٠١ در حین پیگیری وضعیت اعضای بازداشتی انجمن فرهنگی – اجتماعی «نوژین» در دادگاه انقلاب سنندج توسط نیروهای امنیتی بازداشت و ۲۴ بهمن ١٤٠١ با تودیع وثیقه به صورت موقت آزاد شد.
ادریس منبری، مدرس زبان کُردی و عضو انجمن فرهنگی – اجتماعی «نوژین»؛ ادریس منبری، چهارم مهر۱۴۰۲ به اتهام «تشکیل گروه و دسته‌جات» به ١٠ سال حبس تعزیری محکوم شد. همچنین در یک پرونده دیگر به اتهام «اخلال در نظم عمومی» به یکسال حبس تعزیری، تبعید به زندان دیزل آباد کرمانشاه و ٤٠ ضربه شلاق تعزیری درجه ٦ محکوم شد. او ۲۷ آذر ۱۴۰۱ بدون ارائه حکم قضایی بازداشت و نهم بهمن ۱۴۰۱ با تودیع وثیقه آزاد شد.
واران محمدنژاد، دانشجوی ارشد هنر دانشگاە یزد و عضو انجمن فرهنگی – اجتماعی «نوژین»؛ واران محمدنژاد، ۲۷اسفند ۱۴۰۱ به اتهام «اخلال در نظم عمومی، اجتماع و تبانی علیه امنیت ملی، دعوت به خشونت و هواداری از یکی از احزاب کُرد اپوزیسیون حکومت ایران» به یکسال حبس تعلیقی محکوم شد. او روز پنجشنبه ۲۱ مهر ١٤٠١ از سوی نیروهای امنیتی بازداشت و روز سه‌شنبه دهم آبان ١٤٠١ با تودیع قرار وثیقه به صورت موقت آزاد شد.
سیروس عباسی، فعال مدنی و عضو هیأت مدیره مؤسسه آموزشی روزنوبار زانست کردستان؛ سیروس عباسی هجدهم شهریور ۱۴۰۲، جهت اجرای حکم حبس بازداشت و به زندان قروه منتقل شد، سپس در ششم مهر ۱۴۰۲ از زندان آزاد شد. او در دادگاه به اتهام «تبلیغ علیه نظام»، «برهم زدن نظم عمومی» و «اجتماع و تبانی علیه امنیت ملی» به ۶ سال و چهار ماه زندان محکوم شده بود. او ۳۰ شهریور ۱۴۰۱ بازداشت و ششم مهر ۱۴۰۲ آزاد شد. او در سال ۹۹ نیز به دو سال زندان تعلیقی محکوم شده بود.
۱۱ شهریور ۱۴۰۲، وزارت آموزش و پرورش مجوز فعالیت مؤسسه آموزشی روزنوبار زانست کردستان را به دلیل «رسمیت دادن به آموزش زبان کُردی در آموزشگاه، حمایت از معلمان بازداشت شده و حمایت از اعتراضات ژن ژیان ئازادی» لغو کرد.
آزاد عباسی، فعال مدنی و مدرس زبانی کُردی اهل دهگلان؛ آزاد عباسی هجدهم شهریور ۱۴۰۲، جهت اجرای حکم حبس بازداشت و به زندان قروه منتقل شد. او در دادگاه به اتهام «تبلیغ علیه نظام»، «برهم زدن نظم عمومی» و «اجتماع و تبانی علیه امنیت ملی» به ۶ سال و چهار ماه زندان محکوم شده بود. او ۳۰ شهریور ۱۴۰۱ بازداشت و ۲۵ شهریور ۱۴۰۲ از زندان آزاد شد. سپس مجددا در ۲۷ شهریور ۱۴۰۲ بازداشت و دوم مهر ۱۴۰۲ با تودیع وثیقه به صورت موقت آزاد شد.
اشکان فهیم، فعال ادبی و فرهنگی کُرد اهل مهاباد؛ اشکان فهیم ۲۷ آذر ۱۴۰۲ به اتهام «اجتماع و تبانی علیه امنیت کشور و تبلیغ علیه نظام» به ٤٥ ماه حبس و دو سال تبعید به شهر اراک محکوم شد. او ۲۴ شهریور ۱۴۰۲ با یورش نیروهای امنیتی و به صورت خشونت‌آمیز بازداشت شد و احتمالا تاکنون در بازداشت به سر می‌برد.
فعالین و مدرسان زبان کُردی بازداشت‌شده؛
احمد غلامی، مدرس زبان کُردی اهل بانه؛ او ۱۲ ادریبهشت ۱۴۰۲ بدون ارائه حکم قضایی همراه با تفتیش منزل و ضبط وسایل شخصی توسط نیروهای امنیتی بازداشت شد. او پس از اتمام بازجویی ۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۲ با تودیع وثیقه به صورت موقت آزاد شد.
رشاد پرویزی، عضو انجمن فرهنگی – اجتماعی «نوژین» و اهل کامیاران؛ او ۲۸ بهمن ۱۴۰۲ بدون ارائه حکم قضایی توسط نیروهای امنیتی بازداشت و تا لحظه انتشار این گزارش، از وضعیت، دلیل بازداشت و اتهامات مطروحه علیه آقای پرویزی اطلاعی در دسترس نیست.
سوما پورمحمدی، مدرس زبان کُردی و عضو هیأت مدیره انجمن فرهنگی – اجتماعی «نوژین»؛ او ۲۸ دی ۱۴۰۱ توسط نیروهای امنیتی در سنندج بازداشت شد. سپس ۲۴ بهمن ۱۴۰١ با تودیع وثیقه به صورت موقت آزاد شد.
امید مشیرپناهی، عضو انجمن فرهنگی – اجتماعی «نوژین»؛ او چهارم اسفند ۱۴۰۱ پس از احضار به اداره اطلاعات سنندج بازداشت شد. سپس ۲۴ اسفند ۱۴۰۱ با تودیع وثیقه ۵۰۰ میلیونی و به صورت موقت از بازداشتگاه اطلاعات سنندج آزاد شد.
سروه رحمانی‌پور از فعال مدنی و زبان کُردی اهل دهگلان؛ ۳۰ شهریور ۱۴۰۱، سروه رحمانی‌پور توسط نیروهای امنیتی دهگلان همراه با خشونت به همراه همسرش آزادی عباسی و سیروس عباسی بازداشت شدند.
دکتر بهروز چمن‌آرا اهل ایلام، رئیس سابق پژوهشکده کردستان شناسی و از اساتید گروه زبان و ادبیات کُردی دانشگاه کردستان؛ پنجم آذر ۱۴۰۱ دکتر بهروز چمن‌آرا در مسیر برگشت از جلسه‌ای در دانشگاه کردستان به منزل در خودرو شخصی و با همان خودرو بازداشت و پس از یک هفته به صورت موقت آزاد شد. او پیشتر بیانیه اساتید دانشگاه کردستان در اعتراض به سرکوب و بازداشت دانشجویان را به زبان آلمانی قرائت کرده بود. او ۱۳ شهریور ۱۴۰۲ از اخراج و رد صلاحیت خود در هیئت علمی دانشگاه کردستان خبر داد.
بازداشت و فشار بر فعالین ادبی و شاعران کُرد:
۲۸ آبان ۱۴۰۱، پرویز بابایی، شاعر و نویسندە اهل پاوه از سوی نیروهای امنیتی بازداشت شد.
۲۶ مهر ۱۴۰۱، بهروز یاسمی، شاعر و نویسنده اهل شهرستان ایوانغرب از توابع استان ایلام از سوی نیروهای امنیتی بازداشت و ۲۱ آبان ۱۴۰۱ از زندان آزاد شد.
۲۸ آذر ۱۴۰۱، احسان متعالی، شاعر و فعال مدنی اهل کرمانشاه که در کمک به نیازمندان، زلزلەزدگان و سیل‌زدگان از بلوچستان تا خوزستان و استان کرمانشاه فعالیت‌های گسترده‌ای انجام داده بود، توسط نیروهای امنیتی بازداشت شد.
دوم بهمن ۱۴۰۱، اشکان عمرجویی، دانشجوی زبان و ادبیات کُردی دانشگاه کردستان در جریان خیزش انقلابی ژن ژیان ئازادی در سنندج توسط نیروهای امنیتی بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل شد.
۲۷ آذر ۱۴۰۲، نیروهای امنیتی بدون ارائه حکم قضایی به منزل شخصی کیومرث امیری، شاعر و نویسنده اهل کرمانشاه یورش برده و پس از تفتیش اقدام به ضبط وسایل او کردند. کیومرث امیری کله‌جویی متخلص به لک امیر پیشتر به دلیل حضور در مراسمات نوروز مورد بازجویی قرار گرفته و لغو برنامه‌های شعرخوانی این شاعر از اقدامات نهادهای امنیتی برای فشار بر وی بوده است.
یکم اسفند ۱۴۰۲، مهران رحیمی، هنرمند کُرد اهل قوچان که ترانه‌هایی در حمایت از فرهنگ و زبان کُردی دارد، بعد از بارها اخطار و فشارها نهادهای امنیتی، با حکم جلب روبه‌رو شد و نیروهای امنیتی جهت بازداشتش تاکنون دو بار به منزل نامبرده یورش برده‌اند.
تنظیم؛ اوین مصطفی‌زاده
