کشته و زخمی‌شدن ۲۲۵ کولبر در سال ۱۴۰۱
برپایه آمار به ثبت رسیده در سازمان حقوق بشری کُردپا در سال ۱۴۰۱ جمهوری اسلامی مرتکب کشته و زخمی‌شدن ۲۲۵ کولبر در کردستان شده است که ۶ تن از آنها زیر ۱۸ سال سن دارند.
این آمار با استناد به موارد ثبت شده در مرکز آمار سازمان حقوق بشری کُردپا منتشر می‌شود و چه‌بسا آمار واقعی می‌تواند از این بیشتر باشد.
بنابه آمار به ثبت رسیده توسط سازمان حقوق بشری کُردپا در سال ۱۴۰۱ مجموع ۲۲۵ کولبر در کردستان ایران کشته و زخمی شده‌اند. (۲۹ کشته، ۱۹۶ زخمی)
نحوه کشته و زخمی‌شدن کولبران:
شلیک مستقیم نیروهای نظامی ایران: ۱۷۷ مورد
سقوط از ارتفاع: ۲۰ مورد
ضرب و شتم توسط نیروهای نظامی: ۷ مورد
انفجار مین: ۴ مورد
سرما زدگی و گرفتارشدن در برف و کولاک: ۲ مورد
سقوط به داخل رودخانه بهنگام کولبری: ۱ مورد
سانحه رانندگی در راه رفتن به کولبری: ۱۴ مورد
بیشترین مناطق مرزی کشتار کولبران (به ترتیب):
نخست؛ استان کرمانشاه، مناطق مرزی نوسود با ۴۷٪ بیشترین قربانیان کولبری را در برمی‌گیرند.
در ردیف دوم مناطق مناطق مرزی بانه در استان کردستان با ۳۵ ٪ تعدادی بالایی از مناطق مرزی که کولبران در آن کشته و زخمی شده‌اند را شامل می‌شود.
جزییات کشته و زخمی شدن کودکان کولبر زیر ۱۸سال :
فرهاد مینایی، رامین باواجانی،آمانج آذرپور، سینا نادری و مانی حبیبی کودکان زیر ۱۸ سالی هستند که در مناطق مرزی در نتیجه شلیک مستقیم زخمی و هیوا اختیارالدینی از جمله کودکان زیر ۱۸ سالی بود که بر اثر سرما در مرز "هنگه‌ژال" بانه جان خود را از دست داد.
جمعیت کولبران کشته و زخمی شده به تفکیک استان‌ها؛
کرمانشاه؛ ۴۷ درصد، در یک نگاه کلی شهرهای جوانرود و ثلاث‌باباجانی بیشترین شمار کولبران را در بر می گیرند.
کردستان؛ ۳۱ درصد، در یک نگاه کلی شهرهای بانه و سقز بیشترین شمار کولبران را در بر می گیرند.
ارومیه؛ ۱۲درصد ، در یک نگاه کلی شهرهای سردشت و پیرانشهر بیشترین شمار کولبران را در بر می گیرند.
نامعلوم؛ سکونت ۹ درصد از کولبران نامشخص بوده و دلیل آن کولبرانی است که از شهرهای دیگر در مناطق مرزی کولبری می کنند.
بررسی تعداد بالای کشته و زخمی‌شدن کولبران در مناطق مرزی نوسود و بانه
مناطق مرزی نوسود؛
پیشتر یک منبع مطلع در رابطه با کشتار پرشمار کولبران در مرز نوسود به کُردپا گفته بود: «در ماه‌های گذشته مرز نوسود در مقایسه با قبل که کمی آزادتر بود و کولبران می‌توانستند تردد کنند بسته شده، همچنین کولبران زیادی از شهرهای ایلام، سرپل‌ذهاب، جوانرود، ثلاث باباجانی، روانسر، شهرهای کرمانشاه و ... به شهر پاوه و مرز نوسود برای کولبری می‌آیند و این باعث تعداد پرشمار کولبران در این مرز شده است».
مناطق مرزی بانه؛ از دلایل افزایش کولبران تا سیاست‌های حکومتی منجر به افزایش کشتار کولبران در مرز‌ها
یک منبع مطلع در ارتباط با مرز بانه، تردد در این منطقه مرزی و افزایش شمار کولبران به کُردپا گفت، واردات در مرز بانه همیشه وجود داشته و گاها مرزهای این منطقه کم و زیاد باز بوده‌اند، اما در سال‌های اخیر و خصوصا از سال ۹۵ به بعد مناطق مرزی بانه و بازار بزرگ بانه که حتی مشتریانی از شهرهای بزرگ ایران داشت، رونق خود را به‌دنبال سیاست‌های حکومت از دست داده است.
این منبع دلیل اصلی افزایش کولبری را بحران اقتصادی، تورم، گرانی و عدم توانایی مردم در تامین معیشت عنوان کرده و اذعان داشت مردم زیادی ناچارا به کولبری روی می‌آورند. افرادی نیز کولبری را به‌عنوان شغل دوم برگزیده‌اند، چرا که در تامین هزینه‌های زندگی با مشکلات زیادی مواجه شده‌اند. حتی تعداد زیادی از دانش‌آموزان ترک تحصیل کرده و به کولبری روی آورده‌اند، آنها دلیل خود را نبود آینده و سرنوشتی روشن از ادامه تحصیل در کشور عنوان کرده‌اند.
منبع مذکور می‌گوید یکی دیگر از دلایل افزایش شمار کولبران در مرز بانه، بازبودن این مرز به‌عنوان تنها مرز باز در استان کردستان است. او می‌گوید بیشتر کولبران بانه‌ای نیستند و از شهرهای سردشت، پیرانشهر، بوکان، مهاباد، دیواندره، کرمانشاه و در این میان شهروندان فارسی نیز از شهرهای قزوین و زنجان به کولبری روی آورده‌اند. حتی افرادی افغان بوده‌اند که به کار کولبری پرداخته‌اند.
این منبع می‌افزاید، افزایش شمار کولبران، افزایش کشتار آنها را نیز درپی داشته است، اما از دیگر سو منابع جمهوری اسلامی سه دلیل را از دلایل افزایش شلیک به کولبران عنوان می‌کنند؛
اول؛ به گفته نهادهای حکومتی کولبران وسایل زیادی را که طبق قوانین ایران ممنوع هستند به کشور وارد می‌کنند. از جمله مشروبات الکی، اسلحه و لوازم پیش ساخت موامخدر که البته فقط وارد کردن مشروبات الکلی می‌تواند صحت داشته باشد و موارد دیگر ادعایی بیش نیست.
دوم؛ در ۲۹ تیرماه سال ١٤٠١ دو مامور نیروی نظامی در مرز برویشکانی بانه کشته شدند. منابع حکومتی ادعا کردند این دو مامور از سوی نیروهای مخالف جمهوری اسلامی کشته شده‌اند. درحالیکه اکنون روشن گشته که این دو مامور توسط نیروهای خودی به‌دلیل درگیری بر سر رشوه از کولبران و قاچاقچیان کشته شدند و حتی بر روی ماشین این نیروهای کشته شده جای گلوله دوشکا وجود داشته که تنها می‌تواند متعلق به نیروهای نظامی باشد. به‌دنبال این ماجرا بیشتر سلاح‌های ساچمه‌ای که پیشتر جهت ممانعت عبور از مرز به نیروها داده شده بود جمع‌آوری و اکنون بیشتر نیروها دارای سلاح‌های کلاشینکوف و ژ۳ هستند.
سوم؛ تابستان ١٤٠١ و در ارتباط با دستگیری افرادی در ارومیه حکومت ادعا کرد که این افراد از «عوامل اسرائیل» بوده و وسایلی را از طریق کولبران به داخل ایران وارد کرده‌اند. درحالیکه برای این ادعا هیچ سندی وجود ندارد و مردم می‌دانند هرگاه حکومت در خارج از ایران تحت فشار باشد تلافیش را سر مردم داخل ایران در می‌آورد.
تنظیم: اوین مصطفی‌زاده
