کُردپا: ٨٠ مورد نقض حقوق زنان در کردستان ایران در سال ١٣٩٨
آژانس خبررسانی کُردپا، در یک گزارش تحلیلی _آماری، موارد نقض حقوق و وضعیت زنان کُرد در سال ١٣٩٨ در کردستان ایران را ارائه می‌دهد.
در این گزارش به ٨٠ مورد نقض حقوق زنان کُرد در ایران اشاره شده است که مواردی از جمله بازداشت، محکومیت به زندان و دیگر احکام، احضار به اداره اطلاعات و دادگاه‌ها، وضعیت زندانیان سیاسی زن، احکام اعدام و شلاق، کشته، زخمی و مورد ضرب وشتم قرار گرفتن توسط نیروهای امنیتی و نظامی و مرگ بر اثر سهل‌انگاری پزشکی را شامل می‌شود.
این گزارش با استناد به آمار به ثبت رسیده توسط " مرکز آمار آژانس خبررسانی کُردپا" منتشر می‌گردد.
با توجه به نبود هیچ آماری دقیقی از وضعیت زنان در ایران و علی‌خصوص وجود فضای امنیتی در کردستان ایران این آمار بسیار بالاتر از این می‌باشد و این گزارش تنها به مجموع مواری از نقض حقوق زنان کُرد اشاره دارد که در رسانه‌های معتبر رسانه‌ای شده‌اند.
جدول (١)
موارد نقض حقوق و وضعیت زنان کُرد در کردستان ایران در سال ١٣٩٨
بازنمود موارد نقض حقوق بشر علیه زنان کُرد
بازداشت: ٣١ مورد
در این مدت ٣١ زن در کردستان ایران بازداشت شده‌اند.
تمامی این ٣١ زن از سوی نیروهای امنیتی بازداشت شده‌اند.
اتهام ١٦ تن از این زنان که مشخص می‌باشد، به شرح زیر است:
٨ تن از این زنان در رابطه با اعتراضات آبان ماه و پس از آن بازداشت شدند.
٣ تن به اتهام شرکت در تجمعات حمایتی از مردم روژئاوا در پی محکوم کردن حملات ترکیه
٤ تن به اتهام شرکت در تجمع اعتراض به خشونت علیه زنان
١ تن به اتهام همکاری با احزاب کردی
اتهام دیگر زنان بطور دقیق مشخص نشده، اما باتوجه به اینکه توسط نهادهای امنیتی بازداشت شده‌اند، با رویکرد امنیتی بوده است.
حوزه فعالیت زنان بازداشت شده:
بیشتر این زنان از جمله فعالین مدنی در کردستان بوده‌اند که در این گزارش به حوزه فعالیت افرادی که مشخص است، اشاره می‌شود:
١١ فعال مدنی
٣ دانشجو
٢ فعال محیط زیست
٢فعال حقوق زنان
١ فعال ادبی
١ کوهنورد
١ فعال فرهنگی
١ روزنامه‌نگار
١ مادر آشتی کردستان
نقش مستقیم و عاملی نهادهای حکومتی در بازداشت زنان در کُردستان ایران:
تمام ٣١ تن از این زنان از سوی نهادهای امنیتی بازداشت شدند.
سرنوشت ٢٧ تن از این زنان بعد از بازداشت نامعلوم بوده است.
منزل ٦ تن از این زنان مورد یورش قرار گرفته و بازداشت ٣ تن با تفتیش منزل همراه بوده است.
همچنین وسایل شخصی ٢ تن از این زنان به هنگام بازداشت مورد توقیف قرار گرفته است.
فاطمه داوند، از جمله بازداشت‌شدگان اعتراضات آبان ماه است که به هنگام بازداشت زخمی شده بود.
در گزارش جهانی سال ٢١٠٥ دیدبان حقوق بشر آمدە است کە " افراد سرکوبگر در نیروهای امنیتی و اطلاعاتی و دستگاە قضایی ایران قدرت گستردەای دارند و جرایم بزرگی را انجام می‌دهند.
اعلامیه جهانی حمایت از اشخاص "ناپدیده‌شدن اجباری"، ناپدیدسازی اجباری را عامل خودداری از تحقیق درباره کشف سرنوشت یا مکان اشخاص مربوطه با تکذیب اذهان به محرومیت آنها از آزادی دانسته و این رویکرد را تضعیف عمیق‌ترین ارزش‌های هر جامعه متعهد به احترام به حاکمیت قانون، حقوق بشر و آزادی‌های اساسی اعلام نموده و رویه سیستماتیک چنین اقدامی را "جرم علیه بشریت" خوانده است.
طبق بند ٦ ماده واحده قانون احترام به آزادی‌های مشروع و حفظ حقوق شهروندی، هر نوع اذیت و آزار افراد و تحقیر آنها در جریان دستگیری و بازجویی منع شده است.
طبق ماده ۲۴ قانون آیین دادرسی کیفری تفتیش منازل، اماکن و اشیاء و جلب در جرایم غیرمشهود باید با اجازه مخصوص مقام قضایی باشد، هر چند اجرای تحقیقات بطورکلی از طرف مقام قضایی به ضابط ارجاع شده باشد، اما قریب به اتفاق این موارد بدون رعایت قوانین موجود صورت می‌گیرد.
بررسی رویکرد دستگاه‌های امنیتی در حکومت اسلامی ایران، نشانگر آنست که مخفی نگه‌داشتن شهروندان بازداشت شده به سه هدف مشخص دنبال می‌شود:
١ـ مخفی نگه‌داشتن مرگ ناشی از شکنجه فرد بازداشتی که منجر به موج شدید رسانه‌ای علیه حکومت می‌شود.
٢ـ جلوگیری از تحقیق درباره کشف سرنوشت فرد بازداشت شده یا مکان بازداشت و بعضا تکذیب بازداشت به منظور عدم دسترسی فرد بازداشت شده به حمایت‌های قانونی و کشف حقیقت.
٣ـ ایجاد فضای رعب وحشت برای اعترافات اجباری و القای اتهامات طراحی شده که معمولا در دوره زمانی محدود انجام می‌شود.
حاکمیت اسلامى ايران از سال ١۹۷۶ به "ميثاق بين المللى حقوق مدنى و سياسى" ملحق شده و مطابق با بند ٢ماده ۹ اين ميثاق هر کس دستگیر می‌شود باید در موقع دستگیر شدن از علل آن مطلع شود و در اسرع وقت اخطاریه‌ای دائر به هر گونه اتهامی که به او نسبت داده می شود دریافت دارد.
محکومیت به زندان و دیگر احکام: ٦ مورد
در سال ١٣٩٨ مجموع ٦ مورد حکم از سوی دادگاه‌های انقلاب علیه زنان کُرد صادر شده است.
مجموع ١٥ سال و ٧ماه و ١٥ روز زندان تعزیری
١ مورد ممنوع‌الخروج شدن زنان فعال کُرد از ایران
حوزه فعالیت:
٢ فعال سیاسی، شیدا نجفیان و ایران راه پیکار
١ نویسنده، مژگان کاوسی
٢ فعال مدنی، ژاکا اسماعیلپور و فرزانه جلالی
احضار به اداره اطلاعات و دادگاه‌ها: ٤ مورد
در سال ١٣٩٨ مجموع ٢ زن به اداره اطلاعات و ٢ زن به دادگاه‌ها احضار شده است:
حوزه فعالیت:
١خانواده فعالین سیاسی ، پروانه حسین پناهی
٣ فعال مدنی، عایشه عبدالی، زهرا محمدی، شیوا مجرد
وضعیت زنان زندانی سیاسی کُرد در زندان‌های ایران: ٢٤ مورد
انتقال اجباری ٦ زندانی سیاسی به زندان‌ها و بازداشتگاه‌ها
مقبوله سکاوند
مریم صادق همدانی
ژاکا اسماعیلپور
مژگان کاوسی
فاطمه داوند
ساوین محمودیان راد
٦ مورد ممانعت از ملاقات زنان زندانی سیاسی کُرد:
زلیخا سادات نژاد
دنیا شالی
هاجر آردسی
ساوین محمودیان راد
زینب اسماعیلی
فریده ویسی
٥ مورد عدم دسترسی زنان زندانی سیاسی کُرد به وکیل:
زلیخا سادات راد
ایران راه پیکار
زهرا محمدی
ساوین محمودیان راد
فریده ویسی
٢ مورد گرفتن اعترافات اجباری از زنان زندانی سیاسی کُرد:
فاطمه داوند
پریسا سیفی
١ مورد ممانعت از مرخصی درمانی زنان زندانی سیاسی کُرد:
زینب جلالیان
١مورد وضعیت وخیم زنان زندانی سیاسی کُرد:
پریسا سیفی
احکام اعدام و شلاق علیه زنان در کردستان ایران: ٦مورد
در سال ١٣٩٨ مجموع ٤ زن کورد اعدام، ١ تن محکوم به اعدام و حکم شلاق علیه یک زن کُرد به اجرا درآمد.
ملیحه صالحیان، اهل میاندوآب، به اتهام قتل در زندان مهاباد اعدام شد.
آراسته رنجبرو به اتهام قتل در زندان ارومیه اعدام شد.
نازدار وطن‌خواه، به اتهام قتل در زندان ارومیه اعدام شد.
لیلا زرافشان، اهل سنندج، ٥م مهرماه به اتهام قتل در زندان سنندج اعدام شد.
همچنین زهرا درخشانی، اهل خوی در ٨م مهرماه به اتهام زنای محصنه به اعدام محکوم شد.
همچنین در این مدت احکام شلاق علیه یک زن کورد در شهرستان خوی به اجرا درآمد.
سلبی مرند، ٨٠ ساله، اهل خوی که به دنبال مرگ مشکوک پسرش در زندان و اعتراض به این مرگ و برهم‌زدن دفتر زندان به ٧٠ ضربه شلاق محکوم و سپس این حکم به اجرا درآمد.
کشته، زخمی و مورد ضرب و شتم قرار گرفتن زنان کُرد توسط نیروهای امنیتی و نظامی: ٥ مورد
در جریان به خشونت کشیدن اعتراضات آبان ماه توسط جمهوری اسلامی و کشتار مردم ٣ زن کُرد در جریان اعتراضات کشته و زخمی شدند (٢ کشته و ١ زخمی)
مینا شیخی، اهل سقز، در جریان اعتراضات تهران براثر اثابت گلوله به قلب جان خود را از دست داد.
زیبا خوشگوار، اهل سنندج، در جریان اعتراضات سنندج و براثر عوارض ناشی از گاز اشک آور جان خود را از دست داد.
فاطمه دواند، اهل بوکان، در جریان اعتراضات آبان ماه در بوکان زخمی و بازداشت شد.
۱۳ مهر ٩٨، مامورین زندان ارومیه در سالن ملاقات زندان ارومیه خواهر و مادر ۷۳ ساله‌ی کامران درویشی، زندانی سیاسی کُرد را مورد ضرب و شتم قرار دادند. گفتنی‌ست در پی این اتفاق مادر کامران درویشی به بیمارستان منتقل شده و در حال حاضر تحت مراقبت‌های پزشکی قرار دارد. دلیل ضرب و شتم خانواده درویشی همراه داشتن هندزفری در سالن ملاقات عنوان شده است، این در حالی است که کامران درویشی پیشتر اقدامات قانونی لازم را برای دریافت هندزفری انجام داده بود.
مرگ زنان براثر سهل انگاری پزشکی: ٤مورد
در سال ١٣٩٨، ٤ زن کُرد براثر سهل انگاری پزشکی و عدم رسیدگی پزشکی جان خود را از دست داده‌اند.
٢ تن از این زنان باردار و ١ نوجوان ١٥ ساله نیز در میان جانباختگان است.
طی سال‌های اخیر، قصور پزشکی در ایران افزایش یافته و مسئولان آنرا "نگران‌کننده" توصیف می‌کنند. پیشتر، نایب رئیس کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس ایران دلیل افزایش شمار پرونده‌های قصور پزشکی را نتیجه "بازدارنده نبودن مجازات متخلفان" عنوان کرده بود.
آمار دقیقی از مرگ‌های کە بە دلیل خطاهای پزشکی رخ می‌دهد، در دسترس نیست، ولی نظریەپردازان در این بارە بر این باورند که کمبود نیروی انسانی، خستگی و فشار کاری بیش از اندازە، کمی آگاهی و اطلاعات پزشکی و همچنین ازدیاد بیش از حد بیماران از مهمترین دلایل اشتباهات و خطاهای پزشکی در ایران به شمار می‌آید.
از جمله مشکلات جدی سلامت زنان در کردستان، زنان بارداری هستند که هنوز برای زایمان خود با مشکل مواجه هستند و بسیاری از آنها جان خود را در زمان زایمان از دست داده‌اند.
در کردستان سیاست و برنامه و زیرساخت کلان برای هیچ یک از شاخص‌های سلامت و توسعه وجود ندارد و تمامی این عوامل تاثیرات مستقیم و غیر مستقیمی بر هم داشته و موجب بازماندن زنان جامعه از پیشرفت در همه حوزه‌ها از یکسو و دسترسی به خدمات بهداشتی مناسب که از جمله حقوق اولیه هر فردی بخصوص زنان است، شده است.
بازنمود اسامی و توضیحات مرتبط با موارد نقض حقوق بشر علیه زنان کُرد:
بازداشت: ٣١ مورد
"زهرا محمدی"، فعال مدنی و از مسولین انجمن فرهنگی _ ادبی "نوژین" در سنندج بوده است که به اتهام تدریس زبان کردی در این انجمن در مورخه ٢/٣/١٣٩٨ از سوی نیروهای امنیتی بازداشت شد.
٤فعال مدنی و حقوق زنان در مورخه ٢٦ اردیبهشت ماه، به نام‌های "دیمن فتحی، سمیه روزبه، کویار خیشکارو مژده مردوخی" در سنندج به دلیل اعتراض به قتل زنان و نبود حمایت‌های قانونی از خشونت علیه زنان، از سوی نیروهای امنیتی بازداشت شدند.
زلیخا سادات نژاد اهل مهاباد و سارا زحمتکش اهل پاوه و مدیر انجمن "زنان ژیار تین" نیز از جمله زنان بازداشت شده بوده‌اند که بدون دلیل مشخصی در این مدت از سوی نیروهای امنیتی بازداشت شدند.
ایران راه پیکار نیز از جمله زنان کرد اهل مریوان بوده که بعد از بازگشت از اقلیم کردستان عراق بدون دلیل مشخصی از سوی نیروهای امنیتی بازداشت شده است.
در این مدت هاوژین سرمستی نیز به دنبال بازداشت همسرش به اتهام فعالیت‌های سیاسی از سوی نیروهای امنیتی بازداشت شد.
"پروین ادوایی " است که پنجم مردادماه٩٨، نیروهای اطلاعاتی به منزل شخصی این فعال مدنی کُرد یورش برده و وی را بازداشت کردند .نیروهای اطلاعاتی اطلاعاتی پس از تفتیش منزل شخصی این فعال مدنی، وی را به مکان نامعلومی منتقل کردند.این فعال مدنی کُرد طی چند سال اخیر در حوزه‌ی حقوق زنان و کودکان و محیط زیست در مریوان فعالیت داشته است.
دنیا شالی، یک دختر جوان اهل شهرستان پیرانشهر نیز در سال ٩٨ از سوی نیروهای اطلاعاتی بازداشت و به بازداشتگاه اداره اطلاعات ارومیه منتقل گردیده است.پیگیری‌های خانواده این دختر ٢٠ساله تا مدتها جهت اطلاع از سرنوشت وی بی‌نتیجه بوده و نیروهای اطلاعاتی اجازه ملاقات را به خانواده وی نداده‌اند.
مادر بهمن قبادی، کارگردان و فیلمساز سرشناس کُرد نیز در اواخر شهریویرماه٩٨ در فرودگاه بین‌المللی خمینی تهران بازداشت شد.بهمن قبادی، کارگردان سرشناس کُرد از بازداشت مادرش در فرودگاه بین‌المللی خمینی تهران خبر داد.وی در این‌باره در صفحه اینستاگرام خود نوشته است: "با خبر شدم که مادر پیر من در فرودگاه بین المللی امام خمینی توسط نیرو های امنیتی بازداشت شده است ."قبادی همچنین در استاتوسی دیگر نوشته است: "شرم بر شماها (رژیم ایران) که اجازه خروج مادر خسته و رنجورم را ندادید تا بعد از مدتها ملاقاتشون کنم. شماها خیلی از انسانیت و وجدان بدور هستید. چنین رژیم فاسد، ترسو و دروغگو راهی جز نابودی ندارد. شرم بر همه‌یتان باد."
در پی حمله ارتش ترکیه به روژآوا در بسیاری از شهرهای کردستان ایران تجمعاتی در محکومیت این حمله برگزار شد و ده‌ها شهروند توسط نهادهای امنیتی بازداشت و احضار شدند از جمله دو دانشجوی اهل ارومیه به نام‌های "سمیه ساکانی"و "کوثر اسماعیلی" اهل ارومیه، که بعد از بازداشت به زندان ارومیه منتقل شدند.
بیست و سوم مهرماه٩٨، ژاکا اسماعیلپور فعال ادبی کُرد اهل بوکان به همراه ٣ فعال دیگر به نام‌های "سمکو معروفی، هومن فیضی و شاهو خضری" پس از تجمعات حمایت از روژآوا در بوکان توسط نیروهای اطلاعاتی بازداشت و سپس جهت بازجویی به بازداشتگاه اداره اطلاعات ارومیه انتقال یافتند.منازل شخصی این شهروندان در هنگام بازداشت مورد تفتیش نیروهای اطلاعاتی قرار گرفته است.
بیست و یکم آبان‌ماه٩٨ "پریسا سیفی" ٣٠ ساله اهل کامیاران توسط نیروهای لباس شخصی اداره اطلاعات سنندج در محل سکونتش در این شهر بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل شده است. این شهروند طی مدت بازداشت تنها یکبار با خانواده‌اش تماس تلفنی داشته است.
"ساوین محمودیان‌راد" ٢٣ ساله فرزند عبداالله اهل روستای "مزناوه" از توابع سردشت در آبان ماه ٩٨، به اتهام "همکاری با یکی از احزاب کُرد اپوزیسیون حکومت ایران" توسط اطلاعات سپاه بازداشت و جهت بازجویی به بازداشتگاه اطلاعات سپاه در ارومیه منتقل شده بود.
در جریان اعتراضات آبان ماه نیز ٨ زن کرد در کردستان بازداشت شدند؛ ١_ شیوا مجرد، فعال مدنی اهل ارومیه، ٢_ شیما ابراهیمی و ٣_ماهان یوسفی اهل سنندج، ٤ _فاطمه داوند از معترضین آبان ماه در بوکان که در جریان اعتراضات زخمی، بازداشت و با اعترافات اجباری نیز مواجه شد ٥_ مژگان کاوسی، نویسنده و فعال مدنی اهل کلاردشت مازندران ٦_ فرشته چراغی، روزنامه‌نگار و فعال محیط زیست اهل سرپل ذهاب ٧_فریدە ویسی، فعال مدنی اهل دهگلان، ٨_ سروه امینی، فعال مدنی اهل مریوان
آنیسا جعفری، دانشجو و فعال مدنی اهل اسلام‌آباد غرب از توابع کرمانشاه نیز در سال٩٨ از سوی نیروهای امنیتی بازداشت شد. این نیروها با حمله و یورش به منزل نامبرده وی را بازداشت و برخی وسایل شخصی وی را نیز با خود بردند. وی بعد از یک هفته با اخذ تعهد کتبی آزاد شد.
همچنین در این مدت گلان علیزاده، سرپرست گروه کوهنوردی "میرکو مهاباد" از سوی نیروهای امنیتی بازداشت شد.
پنجم آبان‌ماه٩٨، نیروهای اطلاعاتی با یورش به منزل شخصی یک شهروند کُرد، به نام "ابوبکر شجیعی" اهل سنندج، وی و دو تن از اعضای خانواده‌اش بنام نرمین همسر وی و نیان شجیعی دخترش را بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل کردند.
"لیلا تیراندری"، مسئول سابق کمیته زنان شاخه کردستان حزب وحدت ملی روز گذشته ۷ دی‌ماه٩٨ به ستاد خبری اداره اطلاعات شهرستان سنندج احضار و سپس بازداشت شده است. بازداشت این فعال حقوق زنان در حالی صورت گرفته است که حدود دو هفته پیش در تهران تحت عمل جراحی کلیه قرار گرفته بود و وضعیت جسمانی‌اش نامناسب گزارش شده است.
پنج‌شنبه ۸ اسفندماه٩٨ نیروهای اداره اطلاعات دهگلان به منزل خانوادگی "زینب اسماعیلی" از اعضای مادران آشتی (صلح) کردستان یورش برده و وی را پس از تفتیش منزل و ضبط وسایل شخصی‌اش بازداشت کرده‌اند.
محکومیت به زندان و دیگر احکام: ٦ مورد
اواسط شهریور ماه٩٨ "ایران راه‌پیکار" فعال زن کُرد اهل مریوان در شعبه اول دادگاه انقلاب سنندج به ریاست قاضی "سعیدی" به اتهام "اقدام علیه امنیت ملی از طریق همکاری با یکی از احزاب کُرد اپوزیسیون حکومت ایران" به سه سال حبس تعزیری محکوم شده است.این فعال مریوانی بیست و چهارم اردیبهشت‌ماه سال جاری توسط نیروهای اطلاعاتی در سنندج بازداشت و پس از یکماه بازجویی به کانون اصلاح و تربیت منتقل شده بود.مراحل دادرسی این فعال زن کُرد بدون حضور وکیل بوده و وی از "دسترسی به وکیل" محروم بوده است.
٨م آذرماه٩٨، "شیدا نجفیان"، اهل ارومیه از سوی شعبه دو دادگاه انقلاب این شهر به ریاست "قاضی شیخلو" به ٥ سال حبس تعزیری محکوم شده‌اند.اتهام وی از سوی شعبه دو دادگاه انقلاب "عضویت در یکی از احزاب کُرد اپوزسیون" عنوان شده است. نامبرده حدود سه ماه پیش توسط نیروهای امنیتی در ارومیه بازداشت و پس از دو ماه بازجویی در بازداشتگاه اداره اطلاعات ارومیه به زندان مرکزی این شهر منتقل شد .در حال حاضر شیدا نجفیان در بند زنان زندان مرکزی ارومیه نگهداری می‌شوند.
بیست و هشتم آذرماه ٩٨، "مژگان کاوسی"، نویسنده و فعال کُرد اهل کلاردشت مازندان به دادگاه انقلاب نوشهر منتقل و دادگاه وی را به ٦٩ ماه حبس محکوم کرد.دادگاه انقلاب شهر نوشهر این نویسنده کُرد را به اتهام "عضویت در احزاب مخالف حکومت ایران" به ٣٣ ماه حبس، "تحریک برای برهم زدن نظم عمومی" به ٣٠ ماه حبس و "تبلیغ علیه نظام" به ٦ ماه حبس محکوم کرده است این حکم در دادگاه تجدید نظر به ٧٦ ماه و ١٥ روز زندان تغییر یافت. این نویسنده کُرد پس از صدور حکم دادگاه با قرار وثیقه صد میلیون تومانی به شیوه موقت آزاد شده است.بیست و هفتم آبان‌ماه، نیروهای اطلاعاتی به منزل این نویسنده کُرد یورش بردند و بدون ارائه مجوز قانونی وی را بازداشت کرده بودند. مژگان کاوسی"، از فعالین مدنی کلاردشت در زمینه‌های فرهنگی و هنری فعالیت دارد و تهیه‌کننده، نویسنده و کارگردان فیلم کوتاه "هیوا"، مستند داستانی درباره خطر نابودی زبان کُردی در کلاردشت می‌باشد.
٣٠ دی ماه ٩٨ "مژگان کاوسی"، نویسنده و فعال کُرد یارسانی با انتشار نوشته‌ای در صفحه اینستاگرام خود از ممنوع‌الخروج بودنش از ماه‌ها پیش خبر داد که هیچ ابلاغ یا اطلاعی در این رابطه به وی صورت نگرفته است.
٥ دی ماه ٩٨، فعال مدنی کُرد "ژاکا اسماعیلپور" اهل بوکان از سوی شعبه ١٠١ دادگاه کیفری این شهرستان به اتهام "اخلال در نظم عمومی از طریق شرکت در تجمعات غیرقانونی" به ٣ ماه زندان محکوم شد. سه‌شنبه بیست و سوم مهرماه پس از تجمعات حمایت از روژآوا در بوکان، وی به همراه سه فعال مدنی دیگر از سوی نیروهای اطلاعاتی بازداشت شدند.
١٥ بهمن ماه ٩٨، "فرزانه جلالی" فعال مدنی کُرد به اتهام "تبلیغ علیه نظام" از سوی شعبه ۲ دادگاه انقلاب کرمانشاه به یک سال حبس تعزیری محکوم شد.فرزانه جلالی، فارغ التحصیل رشته مردم شناسی از دانشگاه تهران، عضو سابق انجمن اسلامی دانشگاه تهران و مدیر مسئول اسبق روزنامه صبح دانشگاه تهران می‌باشد، وی به دلیل فعالیت های دانشجویی علیرغم کسب رتبه ۶ در کنکور کارشناسی ارشد سال ۱۳۸۹ از ادامه تحصیل محروم شد. این فعال مدنی در سال‌های اخیر در حوزه زنان و حقوق کودکان مشغول فعالیت بوده است. این فعال مدنی، روز پنج شنبه پنجم اسفندماه سال ۱۳۹۵ در یکی از خیابانهای شهر کرمانشاه از سوی ماموران امنیتی بازداشت شد. نیروهای امنیتی این فعال حقوق زنان را به بازداشتگاه اداره اطلاعات در میدان نفت منتقل و پس از آن به منزل مادر ایشان مراجعه کرده و ضمن تفتیش منزل، بیشتر وسایل شخصی ایشان شامل لب‌تاب، کتاب‌ها و دست نوشته‌ها و… را ضبط کرده بودند.
احضار به اداره اطلاعات: ٢ مورد
"عایشه عبدالی" به‌دلیل پیویستن به کمپین "زاگروس چاوه‌ریمانه" و جمع‌آوری کمک‌های مردمی برای سیل‌زدگان به اداره اطلاعات مهاباد احضار شد.
"پروانه حسین پناهی" از خانواده فعالین سیاسی و خواهر زندانی سیاسی کرد اعدام شده "رامین حسین پناهی" به اتهام "تبلیغ علیه نظام، به اداره اطلاعات سنندج احضار شده بود.
احضار به دادگاه‌ها: ٢ مورد
روز شنبه ۲۳ آذر ماه ۱۳۹٨، شیوا مجرد از فعالان مدنی ساکن اورمیه توسط پیامکی از سوی دستگاه قضایی جمهوری اسلامی ایران به دادگاه احضار شد.شیوا مجرد در ۵ آذرماه در منزل پدریش به اتهام اخلال در نظم عمومی از طریق شرکت اعتراضات در جریان اعتراضات آبان ماه توسط نیروهای امنیتی حکومت ایران بازداشت و روز بعد با قید وثیقه ۱۰۰ میلیونی موقتا آزاد شده بود.
زهرا محمدی، فعال مدنی و مسئول انجمن فرهنگی _ اجتماعی نوژین ، روز چهارشنبە ٢٧ شهریور ٩٨ پس از چهار ماه بازداشت بە شعبە دودم دادگاه انقلاب سنندج منتقل شد. یکی از نزدیکان خانوادەاش ضمن تایید این خبر اعلام کرد کە زهرا بدون اطلاع وکیل و خانوادەاش بە دادگاه منتقل شدە و این نیز موجب نگرانی آنها شدە است.
وضعیت زنان زندانی سیاسی کُرد در زندان‌های ایران: ٢٤ مورد نقض حقوق
انتقال اجباری زندانیان زن به زندان‌ها و بازداشتگاه‌ها: ٦ مورد
"مقبوله سکاوند" اهل شهرستان ماکو پس از اتمام دوران بازجویی در بازداشتگاه اداره اطلاعات ارومیه به زندان خوی منتقل شده است.شبکه حقوق بشر کردستان در این‌باره اعلام کرده است: "این زن جوان که در یکی از احزاب اپوزيسيون کُرد عضویت داشته، چند پيش با هماهنگی خانواده و اطلاع سپاه پاسداران به ایران بازگشته است. وى بعد از دو هفته به صورت غیره منتظره از سوی اداره اطلاعات ارومیه بازداشت شده است. این زن پس از یکماه بازجویی در بازداشتگاه اداره اطلاعات ارومیه به زندان خوی منتقل شده است.
"مریم صادق همدانی" در اسفندماه ٩٧ به همراه پدر و برادرش به اتهام "همکاری با یکی از احزاب اپوزسیون کردی" از سوی نیروهای امنیتی در ارومیه بازداشت شده بود و به مدت ٢ ماه در بازداشتگاه اداره اطلاعات ارومیه مورد بازجویی قرار گرفته بود. و سپس به زندان ارومیه منتقل شد. وی در مورخه ١٥/٢/١٣٩٨ بصورت موقت تا زمان برگزاری دادگاه از زندان آزاد شد.
زهرا محمدی که از ٤ ماه پیش توسط نهادهای امنیتی بازداشت شده، بدون تفهیم اتهام و با سرنوشت نامعلومی مواجه بوده است. وی اواخر شهریورماه، بدون اطلاع و ارتباط با خانواده به زندان سنندج منتقل شده است.
روز دوشنبه ششم آبان‌ماه، " ژاکا اسماعیلپور" فعال ادبی کُرد اهل بوکان به همراه ٣ تن دیگر از فعالین بنام‌های "سمکو معروفی، هومن فیضی و شاهو خضری" پس از اتمام بازجویی از اداره اطلاعات ارومیه به زندان این شهرستان منتقل گردیدند.این چهار فعال کُرد بیست و سوم مهرماه پس از تجمعات حمایت از روژآوا در بوکان توسط نیروهای اطلاعاتی بازداشت و سپس جهت بازجویی به بازداشتگاه اداره اطلاعات ارومیه منتقل شده بودند.منازل شخصی این شهروندان در هنگام بازداشت مورد تفتیش نیروهای اطلاعاتی قرار گرفته بود.
نوزدهم آذرماه، "مژگان کاوسی"، نویسنده و فعال کُرد اهل کلاردشت مازندان با قرار بازداشت موقت به زندان نوشهر انتقال یافته است. بیست و هفتم آبان‌ماه، نیروهای اطلاعاتی به منزل این نویسنده کُرد یورش بردند و بدون ارائه مجوز قانونی وی را بازداشت کرده بودند.این فعال کُرد به اتهام "حمایت از تجمعات اعتراضی در شهرهای کردستان" در شبکه‌های اجتماعی توسط نیروهای اطلاعاتی بازداشت و به بازداشتگاه سازمان اطلاعات سپاه ساری منتقل شده بود. "مژگان کاوسی"، از فعالین مدنی کلاردشت در زمینه‌های فرهنگی و هنری فعالیت دارد و تهیه‌کننده، نویسنده و کارگردان فیلم کوتاه "هیوا"، مستند داستانی درباره خطر نابودی زبان کُردی در کلاردشت می‌باشد.
"فاطمه داوند"، شهروند بوکانی که در جریان اعترضات آبان‌ماه بازداشت شده بود، با پایان مراحل بازجویی از بازداشتگاه اداره اطلاعات ارومیه به زندان مرکزی این شهر منتقل شده است.این منبع در ادامه با بیان اینکه فاطمه داوند روز ۲۶ آبان‌ماه در شهر بوکان بازداشت و به بازداشتگاه اداره اطلاعات ارومیه منتقل شده، اظهار کرد: "وی به مدت ده روز در بازداشتگاه اداره اطلاعات ارومیه جهت اخذ اعترافات اجباری مبنی بر همکاری با احزاب اپوزیسیون کُرد تحت فشار قرار داشت. اعترافات اجباری وی در رسانه‌های جمهوری اسلامی ایران پخش شد".به گفته این منبع، دادگاه پس از انتقال این شهروند بازداشتی به بند زنان زندان مرکزی ارومیه جهت آزادی وی قرار وثیقه ۵۰۰ میلیون تومانی صادر کرده است، ولی به دلیل ناتوانی خانواده‌اش از تامین وثیقه همچنان در زندان به‌سر می‌برد.دادگاه در پاسخ به درخواست خانواده داوند برای کاهش میزان وثیقه اعلام کرده است که قرار وثیقه وی به قرار بازداشت موقت تبدیل شده است.فاطمه داوند، مادر سه فرزند است و از زمان بازداشت تاکنون تنها یک بار موفق به ملاقات خانواده‌اش در زندان شده است.
ششم بهمن‌ماه ٩٨، "ساوین محمودیان‌راد" ٢٣ ساله فرزند عبداالله اهل روستای "مزناوه" از توابع سردشت پس از اتمام بازجویی‌ها به زندان مهاباد منتقل شده است. وی دو ماه پیش به اتهام "همکاری با یکی از احزاب کُرد اپوزیسیون حکومت ایران" توسط اطلاعات سپاه بازداشت و جهت بازجویی به بازداشتگاه اطلاعات سپاه در ارومیه منتقل شده بود.
ممانعت از مرخصی درمانی زنان زندانی سیاسی کُرد: ١مورد
زینب جلالیان زندانی سیاسی محبوس در زندان خوی در سیزدهمین سال از حبس خود در این زندان بسر می‌برد. خانم جلالیان با وجود بیماری چشم، دهان و ناحیه شکمی از اعزام به مرخصی استعلاجی کماکان محروم است. این زندانی سیاسی در سال ۱۳۸۶ بازداشت و در سال ۱۳۸۸ به اتهام خروج غیر قانونی از کشور به یک سال حبس تعزیری و به اتهام محاربه به اعدام محکوم شد. حکم اعدام او در دادگاه تجدیدنظر و دیوان عالی کشور تایید اما با یک درجه تخفیف تبدیل به حبس ابد شد.
ممانعت از ملاقات زندانیان سیاسی زن کُرد: ٦مورد
"زلیخا سادات‌نژاد" اهل شهرستان مهاباد پس از اتمام مراحل بازجویی به صورت موقت از بازداشتگاه اداره اطلاعات ارومیه آزاد گردید. این زن کُرد روز جمعه نهم فروردین‌ماه پس از احضار به اداره اطلاعات مهاباد بازداشت و به اداره اطلاعات ارومیه منتقل شده بود.این شهروند مهابادی طی مدت بازداشت از "دسترسی به وکیل و ملاقات با خانواده" محروم بوده است.
٣١ تیرماه ٩٨، "دنیا شالی" ٢٠ ساله فرزند حسین اهل روستای "گزگسک پیران" از توابع پیرانشهر توسط نیروهای اطلاعاتی بازداشت شده است.این دختر جوان پس از بازداشت برای بازجویی به بازداشتگاه اداره اطلاعات ارومیه انتقال یافته است.نیروهای اطلاعاتی اجازه ملاقات را به خانواده وی نداده‌اند.
٣ بهمن ٩٨ "هاجر آردسی"، شهروند کُرد اهل روستای "آغ گل" از توابع شهرستان ماکو از اواخر مردادماه سال جاری از سوی نیروهای سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بازداشت شده و تاکنون در بازداشت به‌سر می‌برد. هاجر آردسی پس از پنج روز بازداشت در بازداشتگاه سازمان اطلاعات سپاه پاسداران ماکو به زندان خوی منتقل شد. وی به مدت یک هفته در این زندان نگهداری شد و سپس روانه بازداشتگاه سازمان اطلاعات سپاه پاسداران در ارومیه شد. این شهروند کُرد از اوایل شهریورماه تاکنون در این بازداشتگاه نگهداری می‌شود و از سوی نیروهای سازمان اطلاعات سپاه پاسداران ارومیه "جهت انجام اعترافات اجباری و مصاحبات تلویزیونی تحت فشار و شکنجه" قرار دارد. هاجر آردسی در مدت ۵ ماهی که در بازداشت است از هر گونه ملاقات با خانواده خود محروم بوده است.
" ساوین محمودیان‌راد" ٢٣ ساله فرزند عبداالله اهل روستای "مزناوه" از توابع سردشت در آبان ماه ٩٨، به اتهام "همکاری با یکی از احزاب کُرد اپوزیسیون حکومت ایران" توسط اطلاعات سپاه بازداشت و تا زمان آزادی موقت در اواسط بهمن ماه از "ملاقات با خانواده" محروم بوده است.
"زینب اسماعیلی" از اعضای مادران آشتی (صلح) کردستان که از روز ۸ اسفندماه٩٨ در دهگلان بازداشت و به بازداشتگاه اداره اطلاعات سنندج منتقل شده است، تاکنون اجازه تماس تلفنی یا ملاقات حضوری با خانواده‌اش را پیدا نکرده است. زینب اسماعیلی مادر "محمدامین امیری" با نام سازمانی "هاوری لیلاخ" از اعضای یگان‌های مدافع خلق است. محمدامین امیری در سال ۲۰۱۴ در جریان دفاع یگان‌های مدافع خلق از شهر کوبانی در مقابل حمله نیروهای داعش جان باخته بود. ماداران آشتی کُردستان از سوی تعدادی از مادران جانباختگان و زندانیان سیاسی اعدام شده کُرد تاسیس شده است. این مادران هدف خویش را کمک به برقراری صلح و حق‌دادخواهی اعلام کرده‌اند. در سال‌های گذشته فشار نهادهای امنیتی از طریق احضارهای مکرر مادران آشتی به ویژه در شهرهای سنندج، مریوان و دهگلان افزایش یافته است.
روز سه‌شنبه بیست و چهارم دی‌ماه٩٨، نیروهای اطلاعاتی به مرکز آموزشی "زانست" یورش بردند و فریده ویسی و همسرش سیروس عباسی را بدون ارائه مجوز قانونی بازداشت کرده بودند. این دو فعال مدنی پس از بازداشت تا ٢٥ اسفند و زمان آزادی موقت از "دسترسی به وکیل و ملاقات با خانواده" محروم بوده‌اند.
عدم دسترسی زندانیان سیاسی زن کُرد به وکیل: ٥مورد
"زلیخا سادات‌نژاد" اهل شهرستان مهاباد پس از اتمام مراحل بازجویی به صورت موقت از بازداشتگاه اداره اطلاعات ارومیه آزاد گردید. این زن کُرد روز جمعه نهم فروردین‌ماه پس از احضار به اداره اطلاعات مهاباد بازداشت و به اداره اطلاعات ارومیه منتقل شده بود.این شهروند مهابادی طی مدت بازداشت از "دسترسی به وکیل و ملاقات با خانواده" محروم بوده است.
ایران راه پیکار، فعال مدنی اهل مریوان، در ٢٤ اردیبهشت ٩٨ توسط نیروهای امنیتی در شهر سنندج بازداشت و به بازداشتگاه اداره‌ی اطلاعات این شهر منتقل شده بود. شعبه اول دادگاه انقلاب رژیم در سنه خانم راه‌پیکار را به سه سال حبس تعزیری محکوم کرده است.وی حدود یک ماه در بازداشتگاه اداره‌ی اطلاعات سنه تحت بازجویی قرار داشت و سپس به کانون اصلاح و تربیت سنه که به عنوان زندان زنان هم استفاده می‌شود، منتقل شد. خانم راه پیکار بدون حضور وکیل در شعبه‌ی اول دادگاه انقلاب سنه با اتهام «اقدام علیه امنیت ملی» از طریق همکاری با یکی از احزاب کردی به ۳ سال حبس تعزیری محکوم شده است.
بیست و هفتم شهریورماه٩٨، زهرا محمدی، عضو بازداشت شده انجمن فرهنگی – اجتماعی "نوژین" بدون حضور وکیلش مهرداد علیخانی به دادگاه انقلاب سنندج برده شده است.انجمن فرهنگی – اجتماعی "نوژین" با تأیید این خبر اعلام کرده است: زهرا در حالی برای اعترافات اجباری تحت فشار می‌باشد که وی هیچ وابستگی به حزب یا جریان سیاسی ندارد و تنها جرم وی آموزش زبان کُردی به کودکان می‌باشد.
" ساوین محمودیان‌راد" ٢٣ ساله فرزند عبداالله اهل روستای "مزناوه" از توابع سردشت در آبان ماه ٩٨ به اتهام "همکاری با یکی از احزاب کُرد اپوزیسیون حکومت ایران" توسط اطلاعات سپاه بازداشت و تا زمان آزادی موقت در اواسط بهمن ماه از "دسترسی به وکیل" محروم بوده است.
روز سه‌شنبه بیست و چهارم دی‌ماه٩٨، نیروهای اطلاعاتی به مرکز آموزشی "زانست" یورش بردند و فریده ویسی و همسرش سیروس عباسی را بدون ارائه مجوز قانونی بازداشت کرده بودند. این دو فعال مدنی پس از بازداشت تا ٢٥ اسفند و زمان آزادی موقت از "دسترسی به وکیل " محروم بوده‌اند.
وضعیت وخیم جسمی زندانیان زن در زندان: ١مورد
۱ اسفندماه ٩٨ "پریسا سیفی" ، فعال مدنی و هنرمند بازداشتی کُرد در ۱۲ مین روز اعتصاب غذای خود در کانون اصلاح و تربیت (زندان زنان) سنندج به دلیل وخامت وضعیت جسمانی‌اش به بیمارستان توحید منتقل شده است.پزشکان متخصص بیمارستان توحید وضعیت جسمانی پریسا سیفی را بسیار وخیم گزارش کرده و سعی کرده‌اند که به وی سرم وصل کنند، اما بدنش سرم را نپذیرفته است. خانواده سیفی پس از اطلاع از این موضوع به محل بستری‌شدن دختر خود در بیمارستان توحید مراجعه کرده‌اند، اما نیروهای امنیتی اتاق وی را محاصره کرده و به خانواده‌اش اجازه نداده‌اند او را ملاقات کنند.
گرفتن اعترافات اجباری از زندانیان سیاسی زن: ٢مورد
"فاطمه داوند"، شهروند بوکانی که در جریان اعترضات آبان‌ماه ٩٨ بازداشت شده بود، در بازداشتگاه اداره اطلاعات ارومیه جهت اخذ اعترافات اجباری مبنی بر همکاری با احزاب اپوزیسیون کُرد تحت فشار قرار داشت. اعترافات اجباری وی در رسانه‌های جمهوری اسلامی ایران پخش شد.
١٨ دی ماه١٣٩٨، "پریسا سیفی"، فعال فرهنگی و هنری کُرد که روز ۲۱ آبان توسط نیروهای امنیتی در سنندج بازداشت شده است، تحت فشار بازجویان امنیتی جهت انجام اعترافات اجباری قرار گرفت. بازجویان امنیتی به خانواده این فعال فرهنگی اعلام کرده‌ند که تنها در صورت راضی‌کردن فرزندشان مبنی بر انجام اعترافات اجباری، به آنها اجازه ملاقات خواهند داد. بازجویان امنیتی اتهام وی را "همکاری با یکی از احزاب کُرد اپوزیسیون" اعلام کردند.
مرگ زنان براثر سهل انگاری پزشکی: ٤مورد
در سال ١٣٩٨، ٤ زن کُرد براثر سهل انگاری پزشکی و عدم رسیدگی پزشکی جان خود را از دست داده‌اند.
٢ تن از این زنان باردار و ١ نوجوان ١٥ ساله نیز در میان جانباختگان است.
پنج شنبە (٩ خرداد ٩٨ / ٣٠ می ٢٠١٩) یک مادر باردار در بیمارستان بعثت سنندج بە دلیل سهل انگاری پزشکی جانش را از دست دادە است.خبرگزاری حکومتی فارس هویت این زن جوان را "ک . ز" اعلام کردە است کە باردار و جنین وی دو ماهە بودە است.این زن ٣٣ بە دلیل سرماخوردگی بە بیمارستان بعثت مراجعە نمودە و بە دلیل سهل انگاری پزشکی فوت شدە است، این در حالی است کە رسانەهای حکومتی آن را انکار کردەاند.
اوایل خرداد ماه٩٨، یک زن جوان اهل پیرانشهر بە نام "زلیخا سرشین" پس توسط همسرش بە بیمارستان پیرانشهر منتقل شدە است، بیمارستان از پذیرش وی امتناع نمودە و حتی حاضر نشدەاند کە یک دستگاه آمبولانس در اختیار این زن قرار بدهند تا ایشان را بە مراکز درمانی منتقل کند. ظاهر، همسر زلیخا از روی ناچاری با اتومبیل شخصی اقدام بە اعزام همسرش بە مهاباد نمودە کە در نزدیکی های مهاباد زلیخا دچار سکتە مغزی شدە و پس چند روز روز چهارشنبە ٨ خرداد ماه جانش را از دست دادە است.
بیست و نهم مردادماه٩٨، یک زن باردار به نام "ژیلا قادر‌زاده" فرزند محمدنقی اهل روستای "دشه" از توابع پاوه به دلیل سهل‌انگاری پزشکی در بیمارستان "امام رضا" کرماشان جان باخت. این زن باردار به دلیل قصور پزشکی در حین وضع حمل جان خود را از دست داده است.
همچنین، پرستو نصیری، دانش‌آموز پایه نهم دبیرستان دخترانه بهمنی ساکن محله عباس‌آباد بر اثر عمل جراحی کیسه صفرا جان خود را از دست داده است.
تنظیم: اوین مصطفی‌زاده
