گزارش/حذف روز جهانی ایدز از تقویم ایران و افزایش ٣٣% آن در این کشور + نمودار
13:34 - 5 مرداد 1392
آژانس کُردپا: در حالی شورای انقلاب فرهنگی در ایران روز جهانی ایدز را از تقویم رسمی کشور حذف کرده است که آمار مبتلایان به ایدز در ایران روزبهروز در حال افزایش بوده است و شیوع این بیماری از طریق رابطه جنسی با افزایش ٣٣% مواجه شده است.
از سال ١٩٨٨، اول دسامبر هر سال \"مصادف با دهم آذرماه\" به عنوان روز جهانی ایدز نامگذاری شده است. بیماری لاعلاج و هراسآوری که از سال ١٩٨١ شناسایی شده و هر ساله تعداد بیشتری انسان را به کام خود میکشاند.
شورای انقلاب فرهنگی با استناد به مفاد \"آييننامه نحوه نامگذاری روزها و مناسبتهای خاص\" كه سال ۱۳۸۸ به امضای \"محمود احمدینژاد\" رسید، روز جهانی ایدز را از تقویم رسمی کشور حذف کرده است. این آییننامه هدف از مناسبتهای درج شده در متن تقویم را \"اهمیت آن برای قشرهای مختلف\" مردم کشور و \"تقویتکننده حداقل یکی از مولفههای هویت ملی ایرانیان\" میداند.
نامگذاری یک روز به نام روز جهانی ایدز در ایران، فرصتی برای پژوهشگران و فعالان مبارزه با گسترس ایدز فراهم کرده بود تا با کمک نهادهای دولتی از جمله وزارت بهداشت، در جهت اطلاعرسانی اقشار مختلف جامعه تلاش کنند.
شيوع موج سوم ایدز
در مورد وضعیت دقیق بیماری ایدز در ایران آماری در دست نیست و آمارهای ارائه شده از سوی وزارت بهداشت نیز تنها به موارد ثبت شده در مراکز درمانی محدود میشوند. برخی از صاحبنظران بر این باورند که شمار ناقلان ویروس اچ آی وی در ایران ممکن است به ۱۲۰ هزار نفر برسد. به گفته این گروه برآورد میشود که ۷۵% از مبتلایان به ایدز از بیماری خود آگاهی نداشته باشند.
آخرین آمار رسمی ارائه شده از سوی دانشگاههای علوم پزشکی و خدمات بهداشتی در مورد ایدز نشان میدهد که تا تاریخ فروردین ماه سال جاری، نزدیک به ۹۰% مبتلایان در ایران را مردان و ۱۰% را زنان تشکیل میدادهاند و وزارت بهداشت ایران آمار رسمی مبتلایان به اچ آی وی – ایدز را تا اول فروردین ۱۳۹۲ را ۲۶ هزار و ۱۲۵ نفر اعلام کرده که نسبت به آخرین آمار تا تابستان سال گذشته حدود ۱۴۰۰ نفر افزایش داشته است.
در همین رابطه اردیبهشت ماه امسال \"محمدمهدی گویا\"، رئیس مرکز مدیریت بیماریهای واگیردار،\"استانهای مازندران، کرمانشاه، فارس، هرمزگان، خراسان رضوی، اصفهان و تهران را استانهای پرخطر در زمینه ایدز معرفی کرد\".
از دیگر سو و بنا به گفتههای \"حسن موسوی\" یکی از مسئولان وزارت تعاون و رفاه اجتماعی، شمار کسانی که در سال ۱۳۹۱ از طریق روابط جنسی به ویروس عامل بیماری ایدز آلوده شدهاند، در جهشی قابل توجه، به یکسوم مبتلایان رسیده است و شيوع بیماری ایدز در کشور از طریق رابطهی جنسی، ٣٣% افزایش داشته است.
مقامهای مسئول اداره کنترل ایدز وزارت بهداشت پیشتر درباره شیوع موج جدید ایدز یا همان \"موج سوم اپیدمی ایدز كه ناشی از شرکای جنسی متعدد و معتادان تزریقی است هشدار داده بودند و این روش انتقال را برای جمعیت جوان کشور با رفتار پرخطر جنسی، نوعی تهدید قلمداد کردند\".
به گفتهی مسئولان بهداشت ایران، در موج سوم ایدز که عامل گسترش آن روابط جنسی حفاظت نشده است زنان بیشتر از گذشته آسیب خواهند دید.
در این خصوص دکتر مینو محرز نایب رئیس انجمن حمایت از بیماران عفونی کشور هم معتقد است: \"وقتی سن ازدواج بالا میرود و آمار طلاق هم رو به افزایش است، به تبع تماس جنسی محافظت نشده افزایش یافته و در نتیجه شیوع موارد ابتلا به بیماری ایدز از طریق این شکل از تماسهای جنسی شدت مییابد\".
طبق آمارهای جهانی، ۵۱% از مبتلایان به ایدز را زنان تشکیل میدهند. ایدز در میان زنان ایران نیز رو به افزایش است و این در حالی است که از زنان تنفروش به عنوان یک گروه پرخطر هیچ گونه آمار دقیقی در دست نیست.
کارشناسان شیوع پدیدهی تنفروشی را در ایران زاییدهی اقتصاد بیمار میدانند و معتقدند خطر جدی برای گسترش اپیدمی ایدز به شمار میرود.
با وجودی که بارها لزوم رسیدگی به وضعیت زنان خیابانی درکشور مورد تاکید قرار گرفته و جامعهشناسان بر اجرای روش علمی در کاهش این آسیب اجتماعی تاکید داشتهاند اما همچنان شاهد برخوردهای قهری با این زنان هستیم، که نه تنها موجب از بین رفتن این پدیده نشده است بلکه پدیده روسپی را به یک تجارت پنهان تبدیل کرده که به مراتب موجب دشوارترشدن وضعیت شناسایی و رفع معضل خواهد شد.
پدیده خودفروشی در ایران به دلایل گرایشات مذهبی و تعصبات متفاوت از تمام دنیا در ایران وجود دارد و تابو بودن پدیده موجب شده است تا هیچ آماری از تعداد این زنها و یا وضعیت بهداشتی آنها به ویژه به لحاظ آلودگی به ویروس ایدز در دسترس نباشد.
نگاه امنیتی، قضایی، سیاسی و انتظامی به آسیبهای اجتماعی
با وجودی که ایران یک کشور \"جوان\" محسوب میشود اما به دلایل سنتی و مذهبی آموزش جنسی و راههای مقابله با بیماریهایی همانند ایدز به خوبی به جوانان داده نمیشود و آموزش مهارتهای عمومی جنسی در مدارس و حتی دانشگاههای ایران جزو تابوهایی است که همچنان دست نخورده باقی مانده است. تا آنجا که دکتر \"شاعری\" رئیس انجمن ایدز ایران گفته \"وقتی جوان و نوجوان ما حتی کلمه ایدز را نمیتواند سرچ کند و این کلمه فیلتر است چگونه انتظار داریم که این نوجوان بتواند آموزش و اطلاعات درستی دریافت کند.\"
این در حالی است که صاحبنظران \"ارتقاء\" فرهنگ عمومی را در زمینه اطلاعرسانی و پیشگیری از ملزومات اقدامات دولت دانستهاند، چرا که عدم آگاهی کامل و صحیح در خصوص این بیماری در سطح جامعه سبب میگردد مبتلایان تصور میکنند که در صورت اعلام بیماری خود با طرد از خانواده، اخراج از محل کار روبرو خواهند شد و بسیاری نیز پس از اطلاع از ابتلای به بیماری بدلیل ترس از تحقیر دست به خودکشی میزنند. از همین رو نقش دولت در آموزش ، پیشگیری و ایجاد مقدمات پذیرش افراد بسیار موثر میباشد.
محمدرضا ناصرینیا، پژوهشگر مسائل اجتماعی در این زمینه میگوید: \"هنوز نگاه مسئولانه به افراد مبتلا به اچ آی وی ایدز وجود ندارد. همچنان به این بیماران به عنوان گناهکارانی نگاه میکنیم که تمام تقصیرها به گردن آنها است و این مسئله به رنج افرادی که نیاز به حمایت دارند، میافزاید.\"
سیدحسن موسویچلک رییس دفتر امور آسیبدیدگان اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با اشاره به دو نگرانی عمده در حوزه آسیبهای اجتماعی، گفته است: \"یکی قالب شدن نگاه امنیتی به حوزه مسائل اجتماعی و دیگری نگاه اقتصادی به مسائل اجتماعی و تبدیل شدن نهادهای مبارزه با آسیبهای اجتماعی به بنگاههای اقتصادی است که در صورت ادامه نگاه امنیتی و اقتصادی در آینده کار سختی خواهیم داشت\".
موسوی چلک اظهار کرده است: \"آسیبهای اجتماعی یک واقعیت تلخ است و باعث مرگ تدریجی انسانها میشود، بنابراین برای مدیریت این حوزه باید از تمام ظرفیتها چه در حوزه دولتی یا غیردولتی و چه در حوزه برنامهریزی و اجرا استفاده کرد. وی با بیان اینکه عموماً نگاه به مسائل اجتماعی، نگاه امنیتی و قضایی بوده، افزوده است: همین دلیل باعث شده است تا جلوی روند جلوگیری از آسیبهای اجتماعی بسته شود و شاهد آسیبهای اجتماعی متنوعتری باشیم\".
هر چند از دهه هشتاد میلادی، ایران در راستای ارتقای بهداشت خانواده و سلامت جامعه فعالیتهایی را شروع کرد اما بسیاری از کارشناسان سیاستهای تبلیغاتی و پیشگیرانه ايران را در این زمینه مورد انتقاد قرار داده و روشهای روانشناختی و آموزش همگانی به ویژه در بین جوانان را در کاهش آمار ایدز بسیار موثر میدانند.
این در حالی است که پیشنهاد برخی نهادها در ایران، برای ورود موضوعهایی چون اعتیاد، ایدز، مهریه و دیه به محتوای کتابهای درسی مقطع دبیرستان، از سوی سازمان پژوهش و برنامهریزی وزارت آموزش و پرورش غیرمسئولانه و غیرکارشناسی خوانده شد و سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش اعلام کرده که تغییر و بازنگری در محتوای کتابهای درسی ایران، در حیطه اختیارات هیچ فرد یا نهادی نیست و تنها زیر نظر این سازمان انجام میگیرد.
محسنیبندپی عضو هیات علمی دانشگاه علوم شهید بهشتی در این رابطه معتقد است: \"متاسفانه برخی فکر میکنند که اگر دانش مردم در زمینهای زیاد شود گرایش هم به آن سمت بیشتر میشود، مثلاً معتقدند اگر در مدارس تبلیغات ضد سیگار بکنیم عدهای از جوانان به آن متمایل می شوند؛ البته شاید در مرحله اول این جریان تا حدودی به وجود بیاید ولی مطمئناً در نهایت این آگاهی کار خود را خواهد کرد. ما باید در زمینه ایدز کار فرهنگی کنیم و به هر طریقی که شده مردم را از خطرات و راههای انتقال آگاه سازیم. همانطور که در جوامع پیشرفتهتر توانستهاند با همین روش تا حدود زیادی بیماری را تحت کنترل دربیاورند\".
به گفته صاحبنظران، بهبود سلامت افراد چالشی است که پیش از این که به میزان بهرهبرداری از فناوریهای پیچیده وابسته باشد، متأثر از چگونگی \"مدیریت\" نظام سلامت است. بنابراین دست اندرکاران امر باید به بازنگری در نظام سلامت جامعه مطابق با معیارهای جهانی بپردازند.
\"بیماری ایدز AIDS \"\"Acquired Immune Deficiency Syndrome یا سندروم نقص ایمنی اکتسابی بیماریی است که در آن ویروس HIV در بدن میزبان تکثیر یافته و به گلبولهای سفید بدن حمله کرده و ایمنی بدن را تهدید میکند. با آسیب دیدن سیستم ایمنی، بدن قادر به کشتن ویروسها و عفونتهایی که قبلاً مشکلساز نبودند، نیست و با گذشت زمان فرد مبتلا به HIV بیشتر و بیشتر بیمار شده و سرانجام زمانی فرا میرسد که شخص به علت کمشدن بیش از حد سلولهای ایمنی و مبتلاشدن به یک بیماری شدید، از پای درآمده و میمیرد\".
از سال ١٩٨٨، اول دسامبر هر سال \"مصادف با دهم آذرماه\" به عنوان روز جهانی ایدز نامگذاری شده است. بیماری لاعلاج و هراسآوری که از سال ١٩٨١ شناسایی شده و هر ساله تعداد بیشتری انسان را به کام خود میکشاند.
شورای انقلاب فرهنگی با استناد به مفاد \"آييننامه نحوه نامگذاری روزها و مناسبتهای خاص\" كه سال ۱۳۸۸ به امضای \"محمود احمدینژاد\" رسید، روز جهانی ایدز را از تقویم رسمی کشور حذف کرده است. این آییننامه هدف از مناسبتهای درج شده در متن تقویم را \"اهمیت آن برای قشرهای مختلف\" مردم کشور و \"تقویتکننده حداقل یکی از مولفههای هویت ملی ایرانیان\" میداند.
نامگذاری یک روز به نام روز جهانی ایدز در ایران، فرصتی برای پژوهشگران و فعالان مبارزه با گسترس ایدز فراهم کرده بود تا با کمک نهادهای دولتی از جمله وزارت بهداشت، در جهت اطلاعرسانی اقشار مختلف جامعه تلاش کنند.
شيوع موج سوم ایدز
در مورد وضعیت دقیق بیماری ایدز در ایران آماری در دست نیست و آمارهای ارائه شده از سوی وزارت بهداشت نیز تنها به موارد ثبت شده در مراکز درمانی محدود میشوند. برخی از صاحبنظران بر این باورند که شمار ناقلان ویروس اچ آی وی در ایران ممکن است به ۱۲۰ هزار نفر برسد. به گفته این گروه برآورد میشود که ۷۵% از مبتلایان به ایدز از بیماری خود آگاهی نداشته باشند.
آخرین آمار رسمی ارائه شده از سوی دانشگاههای علوم پزشکی و خدمات بهداشتی در مورد ایدز نشان میدهد که تا تاریخ فروردین ماه سال جاری، نزدیک به ۹۰% مبتلایان در ایران را مردان و ۱۰% را زنان تشکیل میدادهاند و وزارت بهداشت ایران آمار رسمی مبتلایان به اچ آی وی – ایدز را تا اول فروردین ۱۳۹۲ را ۲۶ هزار و ۱۲۵ نفر اعلام کرده که نسبت به آخرین آمار تا تابستان سال گذشته حدود ۱۴۰۰ نفر افزایش داشته است.
در همین رابطه اردیبهشت ماه امسال \"محمدمهدی گویا\"، رئیس مرکز مدیریت بیماریهای واگیردار،\"استانهای مازندران، کرمانشاه، فارس، هرمزگان، خراسان رضوی، اصفهان و تهران را استانهای پرخطر در زمینه ایدز معرفی کرد\".
از دیگر سو و بنا به گفتههای \"حسن موسوی\" یکی از مسئولان وزارت تعاون و رفاه اجتماعی، شمار کسانی که در سال ۱۳۹۱ از طریق روابط جنسی به ویروس عامل بیماری ایدز آلوده شدهاند، در جهشی قابل توجه، به یکسوم مبتلایان رسیده است و شيوع بیماری ایدز در کشور از طریق رابطهی جنسی، ٣٣% افزایش داشته است.
مقامهای مسئول اداره کنترل ایدز وزارت بهداشت پیشتر درباره شیوع موج جدید ایدز یا همان \"موج سوم اپیدمی ایدز كه ناشی از شرکای جنسی متعدد و معتادان تزریقی است هشدار داده بودند و این روش انتقال را برای جمعیت جوان کشور با رفتار پرخطر جنسی، نوعی تهدید قلمداد کردند\".
به گفتهی مسئولان بهداشت ایران، در موج سوم ایدز که عامل گسترش آن روابط جنسی حفاظت نشده است زنان بیشتر از گذشته آسیب خواهند دید.
در این خصوص دکتر مینو محرز نایب رئیس انجمن حمایت از بیماران عفونی کشور هم معتقد است: \"وقتی سن ازدواج بالا میرود و آمار طلاق هم رو به افزایش است، به تبع تماس جنسی محافظت نشده افزایش یافته و در نتیجه شیوع موارد ابتلا به بیماری ایدز از طریق این شکل از تماسهای جنسی شدت مییابد\".
طبق آمارهای جهانی، ۵۱% از مبتلایان به ایدز را زنان تشکیل میدهند. ایدز در میان زنان ایران نیز رو به افزایش است و این در حالی است که از زنان تنفروش به عنوان یک گروه پرخطر هیچ گونه آمار دقیقی در دست نیست.
کارشناسان شیوع پدیدهی تنفروشی را در ایران زاییدهی اقتصاد بیمار میدانند و معتقدند خطر جدی برای گسترش اپیدمی ایدز به شمار میرود.
با وجودی که بارها لزوم رسیدگی به وضعیت زنان خیابانی درکشور مورد تاکید قرار گرفته و جامعهشناسان بر اجرای روش علمی در کاهش این آسیب اجتماعی تاکید داشتهاند اما همچنان شاهد برخوردهای قهری با این زنان هستیم، که نه تنها موجب از بین رفتن این پدیده نشده است بلکه پدیده روسپی را به یک تجارت پنهان تبدیل کرده که به مراتب موجب دشوارترشدن وضعیت شناسایی و رفع معضل خواهد شد.
پدیده خودفروشی در ایران به دلایل گرایشات مذهبی و تعصبات متفاوت از تمام دنیا در ایران وجود دارد و تابو بودن پدیده موجب شده است تا هیچ آماری از تعداد این زنها و یا وضعیت بهداشتی آنها به ویژه به لحاظ آلودگی به ویروس ایدز در دسترس نباشد.
نگاه امنیتی، قضایی، سیاسی و انتظامی به آسیبهای اجتماعی
با وجودی که ایران یک کشور \"جوان\" محسوب میشود اما به دلایل سنتی و مذهبی آموزش جنسی و راههای مقابله با بیماریهایی همانند ایدز به خوبی به جوانان داده نمیشود و آموزش مهارتهای عمومی جنسی در مدارس و حتی دانشگاههای ایران جزو تابوهایی است که همچنان دست نخورده باقی مانده است. تا آنجا که دکتر \"شاعری\" رئیس انجمن ایدز ایران گفته \"وقتی جوان و نوجوان ما حتی کلمه ایدز را نمیتواند سرچ کند و این کلمه فیلتر است چگونه انتظار داریم که این نوجوان بتواند آموزش و اطلاعات درستی دریافت کند.\"
این در حالی است که صاحبنظران \"ارتقاء\" فرهنگ عمومی را در زمینه اطلاعرسانی و پیشگیری از ملزومات اقدامات دولت دانستهاند، چرا که عدم آگاهی کامل و صحیح در خصوص این بیماری در سطح جامعه سبب میگردد مبتلایان تصور میکنند که در صورت اعلام بیماری خود با طرد از خانواده، اخراج از محل کار روبرو خواهند شد و بسیاری نیز پس از اطلاع از ابتلای به بیماری بدلیل ترس از تحقیر دست به خودکشی میزنند. از همین رو نقش دولت در آموزش ، پیشگیری و ایجاد مقدمات پذیرش افراد بسیار موثر میباشد.
محمدرضا ناصرینیا، پژوهشگر مسائل اجتماعی در این زمینه میگوید: \"هنوز نگاه مسئولانه به افراد مبتلا به اچ آی وی ایدز وجود ندارد. همچنان به این بیماران به عنوان گناهکارانی نگاه میکنیم که تمام تقصیرها به گردن آنها است و این مسئله به رنج افرادی که نیاز به حمایت دارند، میافزاید.\"
سیدحسن موسویچلک رییس دفتر امور آسیبدیدگان اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با اشاره به دو نگرانی عمده در حوزه آسیبهای اجتماعی، گفته است: \"یکی قالب شدن نگاه امنیتی به حوزه مسائل اجتماعی و دیگری نگاه اقتصادی به مسائل اجتماعی و تبدیل شدن نهادهای مبارزه با آسیبهای اجتماعی به بنگاههای اقتصادی است که در صورت ادامه نگاه امنیتی و اقتصادی در آینده کار سختی خواهیم داشت\".
موسوی چلک اظهار کرده است: \"آسیبهای اجتماعی یک واقعیت تلخ است و باعث مرگ تدریجی انسانها میشود، بنابراین برای مدیریت این حوزه باید از تمام ظرفیتها چه در حوزه دولتی یا غیردولتی و چه در حوزه برنامهریزی و اجرا استفاده کرد. وی با بیان اینکه عموماً نگاه به مسائل اجتماعی، نگاه امنیتی و قضایی بوده، افزوده است: همین دلیل باعث شده است تا جلوی روند جلوگیری از آسیبهای اجتماعی بسته شود و شاهد آسیبهای اجتماعی متنوعتری باشیم\".
هر چند از دهه هشتاد میلادی، ایران در راستای ارتقای بهداشت خانواده و سلامت جامعه فعالیتهایی را شروع کرد اما بسیاری از کارشناسان سیاستهای تبلیغاتی و پیشگیرانه ايران را در این زمینه مورد انتقاد قرار داده و روشهای روانشناختی و آموزش همگانی به ویژه در بین جوانان را در کاهش آمار ایدز بسیار موثر میدانند.
این در حالی است که پیشنهاد برخی نهادها در ایران، برای ورود موضوعهایی چون اعتیاد، ایدز، مهریه و دیه به محتوای کتابهای درسی مقطع دبیرستان، از سوی سازمان پژوهش و برنامهریزی وزارت آموزش و پرورش غیرمسئولانه و غیرکارشناسی خوانده شد و سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش اعلام کرده که تغییر و بازنگری در محتوای کتابهای درسی ایران، در حیطه اختیارات هیچ فرد یا نهادی نیست و تنها زیر نظر این سازمان انجام میگیرد.
محسنیبندپی عضو هیات علمی دانشگاه علوم شهید بهشتی در این رابطه معتقد است: \"متاسفانه برخی فکر میکنند که اگر دانش مردم در زمینهای زیاد شود گرایش هم به آن سمت بیشتر میشود، مثلاً معتقدند اگر در مدارس تبلیغات ضد سیگار بکنیم عدهای از جوانان به آن متمایل می شوند؛ البته شاید در مرحله اول این جریان تا حدودی به وجود بیاید ولی مطمئناً در نهایت این آگاهی کار خود را خواهد کرد. ما باید در زمینه ایدز کار فرهنگی کنیم و به هر طریقی که شده مردم را از خطرات و راههای انتقال آگاه سازیم. همانطور که در جوامع پیشرفتهتر توانستهاند با همین روش تا حدود زیادی بیماری را تحت کنترل دربیاورند\".
به گفته صاحبنظران، بهبود سلامت افراد چالشی است که پیش از این که به میزان بهرهبرداری از فناوریهای پیچیده وابسته باشد، متأثر از چگونگی \"مدیریت\" نظام سلامت است. بنابراین دست اندرکاران امر باید به بازنگری در نظام سلامت جامعه مطابق با معیارهای جهانی بپردازند.
\"بیماری ایدز AIDS \"\"Acquired Immune Deficiency Syndrome یا سندروم نقص ایمنی اکتسابی بیماریی است که در آن ویروس HIV در بدن میزبان تکثیر یافته و به گلبولهای سفید بدن حمله کرده و ایمنی بدن را تهدید میکند. با آسیب دیدن سیستم ایمنی، بدن قادر به کشتن ویروسها و عفونتهایی که قبلاً مشکلساز نبودند، نیست و با گذشت زمان فرد مبتلا به HIV بیشتر و بیشتر بیمار شده و سرانجام زمانی فرا میرسد که شخص به علت کمشدن بیش از حد سلولهای ایمنی و مبتلاشدن به یک بیماری شدید، از پای درآمده و میمیرد\".