گزارش/ عامل انسانی مهمترین علت آتش‌سوزی جنگل‌های کُردستان ایران
17:16 - 20 تیر 1392
آژانس کُردپا: بیشتر آتش‌سوزی‌های رخ داده در جنگل‌های مناطق کُردنشین ایران مصنوعی و عامل انسانی در آن نقش اصلی را ایفا کرده است.
جنگل‌ها به عنوان طلای سبز در جهان شناخته شدهاند. آب، خاک، جنگل و مرتع هر منطقه‌ای جزء میراث طبیعی آن به شما رفته و نقش بسزایی در گسترش اکوتوریسم و توسعه‌یافتگی دارند.
اما در کشور ایران این عوامل توسعه‌ی پایدار، قربانی توسعه‌نیافتگی استان‌ها می‌شود. برای نمونه در مناطق حاشیه‌ی زاگرس با وجود مناظر بی‌نظیر از جمله آبشارها، رودخانه‌های خروشان، جنگل‌های پرشکوه بلوط، دشت‌های گل، گیاهان و تنوع جانوری که تنها گوشه‌هایی از زیبایی‌های این مناطق به شمار می‌رود، نه تنها تلاشی برای توسعه گردشگری طبیعت صورت نگرفته، بلکه در اثر بی‌توجهی و سوء مدیریت نهاد‌های مرتبط هر روز گوشه‌ای از این طبیعت به سمت نابودی می‌رود.
آتش‌سوزی مهمترین عامل نابودی جنگل‌ها
در حالی که در بیشتر کشورهای جهان جنگل‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است اما از آغاز سال جاری تاکنون بر اساس گزارشات آژانس خبررسانی کُردپا و همچنین آمارهای ثبت شده در \"انجمن سبز چیای مریوان\" تعداد آتش‌سوزی جنگل‌ها و مراتع شهرهای مریوان و سروآباد به بیش ٣٠ مورد رسیده است.
در همین رابطه \"باپیری\" مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کُردستان در بیست و پنجم اردیبهشت سال ١٣٩٢در تلویزیون دولتی صدا و سیمای حکومت اسلامی ایران گفته بود: تعداد آتش‌سوزی‌های سال گذشته‌در جنگل‌های کُردستان ١٦٧ فقره در سطح ٦٨٠ هکتار بوده است و همچنین عنوان کرده است که ٩٥% آتش‌سوزی‌های رخ داده در جنگل‌های مناطق کُردنشین ایران مصنوعی است و به عبارتی، عامل انسانی در آن نقش اصلی داشته است.
![\"13867.jpg\"](\"{imagepath}/13867.jpg\")
علل و انگیزه‌ی آتش‌سوزی در جنگل‌های غرب ایران
حکومت اسلامی ایران طی بیش از سه دهه حاکمیت خود، به طرق مختلف تلاش نموده تا در پاکسازی ملی، ژینوساید و نقض حقوق بشر در مناظق کُردنشین به سیاست بپردازد.
این نوع رویکرد حکومت چه از طریق تخریب و به غارت بردن آثار تاریخی و باستانی و از دیگر سو و طی سال‌های اخیر نیز با به آتش کشیدن عمدی جنگل‌ها در غرب و کُردستان نمود پیدا کرده است.
هرچند عوامل متعددی مانند گرمای بی‌سابقه و انباشت و تخمیر برگ‌های خشک درختان و به دنبال آن وزش باد‌های تند، عوامل حیوانی که با خوردن جوانه‌های تازه درختان آنها را از چرخه حیات خارج می کنند، قطع درختان برای تامین سوخت، می‌توانند مهمترین فاکتور ایجاد آتش در جنگل‌ها به شمار روند، اما در مناطق کُردستان ایران علی‌رغم اینکه از لحاظ میزان بارندگی و میزان رطوبت یکی از مناطق نادر ایران به شمار می‌آید همواره بیشترین آتش‌سوزی‌ها در جنگل‌ها کُردستان ایران به وقوع پیوستەاند. عدم توجه مسئولین ادارات محیط زیست و منابع طبیعی به افزایش آمار آتش سوزی‌های جنگل‌ها و مناطق کوهستانی سبب گشته مردم این مناطق عوامل پنهانی و در رأس آن سپاه پاسداران را عامل اصلی در تخریب این مناطق و بروز این فاجعه‌ی اسفبار دخیل بدانند.
در همین رابطه و بنابه گزارش آژانس خبررسانی کُردپا، روز چهارشنبه پنجم تیرماه نیروهای انتظامی حکومت اسلامی ایران مستقر در پادگان \"پیران\" در نزدیکی روستای \"سردوشی\" از توابع مریوان مانع از کنترل آتش سوزی در جنگل‌های این روستا و روستای \"دوله‌بی\" توسط اعضای انحمن سبز چیای مریوان شدند و به آنان گفته‌اند که خودشان این آتش‌سوزی‌ها کنترل خواهند کرد و تاکنون نیز چند تن از اعضای این انجمن نیز توسط نیروهای حکومت اسلامی ایران بازداشت شدهاند.
از جمله خساراتی که جنگل‌ها و مراتع کشور در طول دوره حکومت جمهوری اسلامی متحمل شدهاند، تخریب و نابودی آنها در اثر آتش‌سوزی‌های عمدی توسط نیروهای وابسته به حکومت بوده و می‌باشد. این آتش سوزی‌های عمدی از دو علت و انگیزه امنیتی و اقتصادی ناشی می‌گردد.
به آتش کشیدن جنگل‌های غرب کشور و به طور مشخص کُردستان، بیشتر انگیزه سیاسی و امنیتی را دارا می‌باشد و نیروهای حکومتی به دلیل هراس از قابلیت تهدید امنیتی مناطق مزبور برای این حکومت، همواره در حال تخریب جنگل‌های آن نواحی می‌باشند.
از دیگر سو نیز، گاه در برخی مناطق به ویژه شمال ایران، با به آتش کشیدن قطعه‌ای از جنگل، زمین مزبور را از پوشش گیاهی تهی ساخته و پس از تصرف زمین، کاربری آن را به مسکونی یا تجاری تغییر داده‌اند.
در مجموع تمامی این اعمال تخریبی که با انگیزه‌های اقتصادی و سیاسی و امنیتی انجام گرفته و می‌گیرد، آسیب‌های جبران ناپذیری را متوجه محیط زیست و مردم ایران ساخته و می‌سازد.
قوانین موجود حکومتی در برخورد با عاملان تخریب محیط زیست
محمود احمدی‌نژاد، رئیس جمهور ایران در سخنرانی خود در \"مجمع جهانی تالاب‌ها برای آینده\" در سال ٢٠١١ با توصیف ایران به عنوان یکی از پیگیر‌ترین کشورها در حفاظت از محیط زیست، سایر کشورها را متهم کرده بود که با مخربان محیط زیست برخورد نمی‌کنند.
رئیس جمهور اسلامی ایران در سخنرانی‌اش از مقررات سفت و سخت در حفظ محیط زیست در ایران یاد کرده و کشورهای دیگر را به بی‌مبالاتی در این زمینه متهم نمود. او گفته که اگر در ایران، یک نفر یک درخت را قطع کند یا یک رودخانه را آلوده کند با او برخورد شدیدی صورت می‌گیرد.
اظهارات رئیس جمهور ایران در حالی عنوان شده است که ایران به لحاظ نابودی جنگل‌ها به ویژه نابودی جنگل‌های زاگرس و غرب طی چند سال اخیر، سال‌های کم‌سابقه‌ای را سپری کرده است.
با توجه به اخبار منتشر شده در رسانه‌های ایران، آتش‌سوزی در جنگل‌های این کشور طی این سال‌ها ۱۰۰% بیش از سال‌های گذشته بوده است.
مهمترین مادهی قانونی موجود که در ارتباط با آتش زدن تعمدی جنگل‌ها می‌توان به آن استناد کرد، ماده ۴۷ ’ قانون حفاظت و بهره‌برداری از جنگل‌ها و مراتع است که مجازات سنگینی را برای مرتکبین این جرم تعیین کرده است .به موجب این مادهی قانونی، \"هرکس در جنگل عمداً آتش‌سوزی ایجاد کند به حبس مجرد از سه تا ده سال محکوم خواهد شد و در صورتی که مرتکب، مأمور جنگلبانی باشد به حداکثر مجازات مذکور محکوم می‌شود\".
ماده ۴۵ قانون مذکور نیز می گوید: آتش زدن نباتات در مزارع و باغات داخل یا مجاور جنگل بدون اجازه و نظارت مأموران جنگلبانی ممنوع است. در صورتی که در نتیجه‌بی‌مبالاتی، حریق در جنگل ایجاد شود مرتکب به حبس تأدیبی از دو ماه تا یک سال محکوم خواهد شد.
همچنین بر اساس ماده ۴۶، هر کس مبادرت به کت‌زدن یا روشن کردن آتش در تنه درخت جنگلی نماید به حبس تأدیبی از سه ماه تا یک سال و برای هر درخت که‌کت یا پی‌زده و یا در آن آتش روشن کرده باشد به پرداخت جریمه نقدی از یکصد ریال تا یک هزار ریال محکوم خواهد شد.
![\"13868.jpg\"](\"{imagepath}/13868.jpg\")
این در حالی است که به گفته‌ی کارشناسان محیط زیست، سازمان حفاظت از محیط‌زیست، ایران فاقد برنامه‌ی جامعی برای حفاظت از مناطق جنگلی، هلی‌کوپترهای اطفاء حریق می‌باشد.
نیروی انسانی که برای جنگلبانی و محیط‌بانی ایران در نظر گرفته شده یک سوم استاندارهای جهانی است و در همین رابطه \"باپیری\" مدیر کل اداه‌ی منابع طبیعی و آبخیزداری استان کُردستان گفته است به دلیل کوهستانی بودن مناطق کُردنشین ایران، هلی‌کوپترهای اطفاء حریق به عنوان اصلی‌ترین وسلیه مورد نیاز اداره‌ی منابع طبیعی و محیط زیست استان جهت کنترل این آتش‌سوزی‌ها محسوب می‌شود، اما این استان با این مساحت گسترده فاقد این نوع از هلی‌کوپتر می‌باشد.
جنگل‌ها به عنوان طلای سبز در جهان شناخته شدهاند. آب، خاک، جنگل و مرتع هر منطقه‌ای جزء میراث طبیعی آن به شما رفته و نقش بسزایی در گسترش اکوتوریسم و توسعه‌یافتگی دارند.
اما در کشور ایران این عوامل توسعه‌ی پایدار، قربانی توسعه‌نیافتگی استان‌ها می‌شود. برای نمونه در مناطق حاشیه‌ی زاگرس با وجود مناظر بی‌نظیر از جمله آبشارها، رودخانه‌های خروشان، جنگل‌های پرشکوه بلوط، دشت‌های گل، گیاهان و تنوع جانوری که تنها گوشه‌هایی از زیبایی‌های این مناطق به شمار می‌رود، نه تنها تلاشی برای توسعه گردشگری طبیعت صورت نگرفته، بلکه در اثر بی‌توجهی و سوء مدیریت نهاد‌های مرتبط هر روز گوشه‌ای از این طبیعت به سمت نابودی می‌رود.
آتش‌سوزی مهمترین عامل نابودی جنگل‌ها
در حالی که در بیشتر کشورهای جهان جنگل‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است اما از آغاز سال جاری تاکنون بر اساس گزارشات آژانس خبررسانی کُردپا و همچنین آمارهای ثبت شده در \"انجمن سبز چیای مریوان\" تعداد آتش‌سوزی جنگل‌ها و مراتع شهرهای مریوان و سروآباد به بیش ٣٠ مورد رسیده است.
در همین رابطه \"باپیری\" مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کُردستان در بیست و پنجم اردیبهشت سال ١٣٩٢در تلویزیون دولتی صدا و سیمای حکومت اسلامی ایران گفته بود: تعداد آتش‌سوزی‌های سال گذشته‌در جنگل‌های کُردستان ١٦٧ فقره در سطح ٦٨٠ هکتار بوده است و همچنین عنوان کرده است که ٩٥% آتش‌سوزی‌های رخ داده در جنگل‌های مناطق کُردنشین ایران مصنوعی است و به عبارتی، عامل انسانی در آن نقش اصلی داشته است.
علل و انگیزه‌ی آتش‌سوزی در جنگل‌های غرب ایرانحکومت اسلامی ایران طی بیش از سه دهه حاکمیت خود، به طرق مختلف تلاش نموده تا در پاکسازی ملی، ژینوساید و نقض حقوق بشر در مناظق کُردنشین به سیاست بپردازد.
این نوع رویکرد حکومت چه از طریق تخریب و به غارت بردن آثار تاریخی و باستانی و از دیگر سو و طی سال‌های اخیر نیز با به آتش کشیدن عمدی جنگل‌ها در غرب و کُردستان نمود پیدا کرده است.
هرچند عوامل متعددی مانند گرمای بی‌سابقه و انباشت و تخمیر برگ‌های خشک درختان و به دنبال آن وزش باد‌های تند، عوامل حیوانی که با خوردن جوانه‌های تازه درختان آنها را از چرخه حیات خارج می کنند، قطع درختان برای تامین سوخت، می‌توانند مهمترین فاکتور ایجاد آتش در جنگل‌ها به شمار روند، اما در مناطق کُردستان ایران علی‌رغم اینکه از لحاظ میزان بارندگی و میزان رطوبت یکی از مناطق نادر ایران به شمار می‌آید همواره بیشترین آتش‌سوزی‌ها در جنگل‌ها کُردستان ایران به وقوع پیوستەاند. عدم توجه مسئولین ادارات محیط زیست و منابع طبیعی به افزایش آمار آتش سوزی‌های جنگل‌ها و مناطق کوهستانی سبب گشته مردم این مناطق عوامل پنهانی و در رأس آن سپاه پاسداران را عامل اصلی در تخریب این مناطق و بروز این فاجعه‌ی اسفبار دخیل بدانند.
در همین رابطه و بنابه گزارش آژانس خبررسانی کُردپا، روز چهارشنبه پنجم تیرماه نیروهای انتظامی حکومت اسلامی ایران مستقر در پادگان \"پیران\" در نزدیکی روستای \"سردوشی\" از توابع مریوان مانع از کنترل آتش سوزی در جنگل‌های این روستا و روستای \"دوله‌بی\" توسط اعضای انحمن سبز چیای مریوان شدند و به آنان گفته‌اند که خودشان این آتش‌سوزی‌ها کنترل خواهند کرد و تاکنون نیز چند تن از اعضای این انجمن نیز توسط نیروهای حکومت اسلامی ایران بازداشت شدهاند.
از جمله خساراتی که جنگل‌ها و مراتع کشور در طول دوره حکومت جمهوری اسلامی متحمل شدهاند، تخریب و نابودی آنها در اثر آتش‌سوزی‌های عمدی توسط نیروهای وابسته به حکومت بوده و می‌باشد. این آتش سوزی‌های عمدی از دو علت و انگیزه امنیتی و اقتصادی ناشی می‌گردد.
به آتش کشیدن جنگل‌های غرب کشور و به طور مشخص کُردستان، بیشتر انگیزه سیاسی و امنیتی را دارا می‌باشد و نیروهای حکومتی به دلیل هراس از قابلیت تهدید امنیتی مناطق مزبور برای این حکومت، همواره در حال تخریب جنگل‌های آن نواحی می‌باشند.
از دیگر سو نیز، گاه در برخی مناطق به ویژه شمال ایران، با به آتش کشیدن قطعه‌ای از جنگل، زمین مزبور را از پوشش گیاهی تهی ساخته و پس از تصرف زمین، کاربری آن را به مسکونی یا تجاری تغییر داده‌اند.
در مجموع تمامی این اعمال تخریبی که با انگیزه‌های اقتصادی و سیاسی و امنیتی انجام گرفته و می‌گیرد، آسیب‌های جبران ناپذیری را متوجه محیط زیست و مردم ایران ساخته و می‌سازد.
قوانین موجود حکومتی در برخورد با عاملان تخریب محیط زیست
محمود احمدی‌نژاد، رئیس جمهور ایران در سخنرانی خود در \"مجمع جهانی تالاب‌ها برای آینده\" در سال ٢٠١١ با توصیف ایران به عنوان یکی از پیگیر‌ترین کشورها در حفاظت از محیط زیست، سایر کشورها را متهم کرده بود که با مخربان محیط زیست برخورد نمی‌کنند.
رئیس جمهور اسلامی ایران در سخنرانی‌اش از مقررات سفت و سخت در حفظ محیط زیست در ایران یاد کرده و کشورهای دیگر را به بی‌مبالاتی در این زمینه متهم نمود. او گفته که اگر در ایران، یک نفر یک درخت را قطع کند یا یک رودخانه را آلوده کند با او برخورد شدیدی صورت می‌گیرد.
اظهارات رئیس جمهور ایران در حالی عنوان شده است که ایران به لحاظ نابودی جنگل‌ها به ویژه نابودی جنگل‌های زاگرس و غرب طی چند سال اخیر، سال‌های کم‌سابقه‌ای را سپری کرده است.
با توجه به اخبار منتشر شده در رسانه‌های ایران، آتش‌سوزی در جنگل‌های این کشور طی این سال‌ها ۱۰۰% بیش از سال‌های گذشته بوده است.
مهمترین مادهی قانونی موجود که در ارتباط با آتش زدن تعمدی جنگل‌ها می‌توان به آن استناد کرد، ماده ۴۷ ’ قانون حفاظت و بهره‌برداری از جنگل‌ها و مراتع است که مجازات سنگینی را برای مرتکبین این جرم تعیین کرده است .به موجب این مادهی قانونی، \"هرکس در جنگل عمداً آتش‌سوزی ایجاد کند به حبس مجرد از سه تا ده سال محکوم خواهد شد و در صورتی که مرتکب، مأمور جنگلبانی باشد به حداکثر مجازات مذکور محکوم می‌شود\".
ماده ۴۵ قانون مذکور نیز می گوید: آتش زدن نباتات در مزارع و باغات داخل یا مجاور جنگل بدون اجازه و نظارت مأموران جنگلبانی ممنوع است. در صورتی که در نتیجه‌بی‌مبالاتی، حریق در جنگل ایجاد شود مرتکب به حبس تأدیبی از دو ماه تا یک سال محکوم خواهد شد.
همچنین بر اساس ماده ۴۶، هر کس مبادرت به کت‌زدن یا روشن کردن آتش در تنه درخت جنگلی نماید به حبس تأدیبی از سه ماه تا یک سال و برای هر درخت که‌کت یا پی‌زده و یا در آن آتش روشن کرده باشد به پرداخت جریمه نقدی از یکصد ریال تا یک هزار ریال محکوم خواهد شد.
این در حالی است که به گفته‌ی کارشناسان محیط زیست، سازمان حفاظت از محیط‌زیست، ایران فاقد برنامه‌ی جامعی برای حفاظت از مناطق جنگلی، هلی‌کوپترهای اطفاء حریق می‌باشد.نیروی انسانی که برای جنگلبانی و محیط‌بانی ایران در نظر گرفته شده یک سوم استاندارهای جهانی است و در همین رابطه \"باپیری\" مدیر کل اداه‌ی منابع طبیعی و آبخیزداری استان کُردستان گفته است به دلیل کوهستانی بودن مناطق کُردنشین ایران، هلی‌کوپترهای اطفاء حریق به عنوان اصلی‌ترین وسلیه مورد نیاز اداره‌ی منابع طبیعی و محیط زیست استان جهت کنترل این آتش‌سوزی‌ها محسوب می‌شود، اما این استان با این مساحت گسترده فاقد این نوع از هلی‌کوپتر می‌باشد.
