کُردپا: کشته و زخمی شدن ٢٢٧ کولبر و ٢٠ کاسبکار در سال ١٣٩٨

آژانس خبررسانی کُردپا در یک گزارش تفکیکی ـ آماری، به انتشار  آمار کشته و زخمی‌شدن کولبران و کاسبکاران در سال ١٣٩٨ در کردستان ایران پرداخته است.

این آمار با استفاده از منابع موثق در مرکز آمار آژانس خبررسانی کُردپا گردآوری شده و تفکیک آمار با توجه به مشخصات در دسترس افراد بوده است، همچنین اسامی افراد بصورت pdf در دسترس خوانندگان قرار می‌گیرد که می‌توانید.

برای دیدن اسامی کولبران روی کولبر کلیک کنید.

برای دیدن اسامی کاسبکاران روی کاسبکار کلیک کنید.

طبق آمار آژانس خبررسانی کُردپا در سال ١٣٩٨:

کشته و زخمی‌شدن کولبران:

٢٢٧ کولبر در سال ١٣٩٨ کشته و زخمی شده‌اند. (٥٧ کشته، ١٧٠ زخمی)
٤ تن از این کولبران زیر ١٨ سال سن داشته‌اند( ٣ کشته و ١ زخمی)
یکی دیگر از کولبران کشته‌شده ١٨ سال سن داشته است.

نحوه کشته و زخمی شدن کولبران:

١٨٩ کولبر کشته و زخمی شده براثر شلیک مستقیم نیروهای نظامی
١٤ کولبر کشته و زخمی شده براثر سقوط از ارتفاع
٩ مورد مرگ و مصدومیت کولبران براثر سرمازدگی در برف و کولاک
٥ مورد کشته و زخمی شدن کولبران براثر انفجار مین
٣ مورد کشته و زخمی شدن کولبران براثر سقوط به داخل رودخانه در پی تعقیب و گریز نیروهای نظامی
٣ مورد زخمی شدن کولبران به دنبال ضرب و شتم از سوی نیروهای نظامی
٢ مورد کشته و زخمی‌شدن کولبران براثر شلیک نیروهای نظامی ترکیه
١ مورد زخمی شدن کولبران در پی سانحه رانندگی در حین کولبری
١ مورد مرگ در نتیجه سکته قلبی کولبران در حین کولبری  

نمودار (١)

 

نمودار(٢)

بازنمود قوانین داخلی و بین‌المللی:

به گفته مجمع عمومی سازمان ملل نیز نیروهای نظامی فورا و پس از مشاهده کُولبران به سمت آنها تیراندازی می‌کنند.

طبق قانون بکارگیری اسلحه در حکومت ایران فرد تحت تعقیب باید با صدا زدن مطلع و آگاه شود و سپس تیر هوایی و در نهایت تیراندازی کمر به پایین صورت گیرد. 

نیروهای نظامی کُولبران را در حالی هدف گلوله قرار می‎‌دهند که قانون مجازات اسلامی عمل این قشر را به عنوان جرم "ورود کالای قاچاق" و بعضا "تردد غیرمجاز در امتداد مرز" برشمرده که مجازات آن چندین ماه زندان و جریمه‌ای نقدی معادل چند برابر ارزش کالای ضبط شده در نظر گرفته شده است. 

همچنین طبق بند الف ماده ٢ قانون قاچاق، اگر کالای قاچاق کمتر از یک میلیون تومان ارزش داشته باشد هیچ گونه مجازاتی متوجه فرد نخواهد شد و در اکثر موارد کالایی که کولبران حمل می‌کنند به لحاظ اینکه کمتر از حد نصاب مذکور می‌باشد از مجازات جریمه معاف خواهد شد و تنها کالا ضبط خواهد گردید. 

دیدگاه حقوقی:

حکومت اسلامی ایران، کُولبران را به این دلیل که کالاهای قاچاق را جابه‌جا می‌کنند مجرم شناخته، اما انتساب این جرم به این افراد به لحاظ حقوقی با تردیدهایی روبه‌روست.

به گفته صالح نیکبخت حقوق‌دان و وکیل مدافع کُرد، تمامی پرونده‌های قضایی شهروندان مدنی که از سوی نیروهای مسلح هدف تیراندازی قرار گرفته‌اند به نتیجه مشخص و روشنی نمی‌رسد زیرا ماموران نظامی در دادگاه‌ها با توجیه اینکه "ابتدا علامت داده، بعد با صدا فرد را مطلع و حتی شلیک هوایی انجام داده‌اند خود را تبرئه می‌کنند. 

به گفته‌ی این وکیل دادگستری، در صورت عدم دقت در تیراندازی کمر به پایین، با بهانه قرار دادن مسافت و دوری از حادثه، از مسئولیت مستقیم مرگ و مصدومیت شهروندان مدنی کُردستان شانه خالی می‌کنند و با این توجیه، از تعقیب قضایی مصونیت می‌یابند.

کشته و زخمی‌شدن کاسبکاران در جاده‌های مواصلاتی:

 در سال ١٣٩٨ مجموع ٢٠ کاسبکار کرد در جاده‌های مواصلاتی به ظن حمله کالای قاچاق توسط نیروهای نظامی کشته و زخمی شده‌اند. (١٢ کشته و ٨ زخمی)

نحوه کشته و زخمی‌شدن کاسبکاران:

١٨ مورد براثر شلیک مستقیم به ماشین نامبرده‌گان در جاده‌های مواصلاتی
٣ مورد براثر تصادف در پی تعقیب و گریز نیروهای نظامی در جاده‌های مواصلاتی

کشته و زخمی‌شدن شهروندان مدنی به ظن حمل کالای قاچاق:

همچنین در این مدت ٧ شهروندمدنی نیز در جاده‎‌های مواصلاتی به ظن حمل کالای قاچاق هدف تیراندازی قرار گرفته و کشته و زخمی شده‌اند. (٢ کشته و ٥ زخمی)

نحوه کشته و زخمی‌شدن شهروندان مدنی:

٥ مورد براثر شلیک مستقیم به ماشین نامبردگان در جاده‌های مواصلاتی
٢ مورد براثر تصادف در پی تعقیب و گریز نیروهای نظامی در جاده‌های مواصلاتی

نمونه‌های از وضعیت کولبران در سال١٣٩٨:

فرهاد و آزاد خسروی:

جان باختن دو کولبر ۱۴ و ۱۷ ساله از یک خانواده‌ محروم مریوانی در کوهستان‌های اورامانات وجدان عمومی را خراشید. دو برادری که در ارتفاعات "ته‌ته" گرفتار بهمن شدند، از سه سال قبل نان‌آور پدر و مادر پیر و فقیرشان بودند.

جسد آزاد خسروی، برادر بزرگتر را روز ۲۶ آذر یافتند. سه روز بعد، با کمک صدها نفر از مردم محلی، جنازه فرهاد خسروی در نزدیکی جاده اصلی پیدا شد. مردم با تکه‌های نان به بدرقه پیکر فرهاد رفتند و در خاک سپاری او شعارهای ضد حکومتی از جمله "مرگ بر دیکتاتور" سر دادند.

تصویر کولبر جوانمرگ شده، با دهان نیمه باز و مشت گره کرده، با عنوان جان برای نان دست به دست می‌شود.

هر دو برادر مرده‌اند و کسی نمی‌داند چه بر آنها گذشته اما رویت شاهدان در بسیاری خطوط شبیه هم است. از جمله روایت حسین کوششی، همسایه آنها که به "اعتماد آنلاین" گفته است: «...آن روز پنج نفر راهی گردنه ته‌ته شدند. وقتی بار را به آنها تحویل دادند، سه نفر از ادامه کار منصرف شدند اما این دو برادر که شرایط زندگی شان سخت و نیاز مالی شان شدید بود تصمیم گرفتند بار را تحویل بگیرند. در میانه راه شدت کولاک و برف و سرما آنقدر شدید شد که نتوانستند ادامه دهند. برادر بزرگتر متوقف شد و برادر کوچکتر ساعت‌ها کنارش ماند. چند ساعت بعد سه کولبر دیگر در مسیر آنها را دیدند اما آنقدر وضعیت جوی وخیم بود که هیچ کس توان نجات دیگری را نداشت... همان‌جا از آزاد خواستند با آنها برود. او ابتدا پذیرفت اما بعد از چند قدم دلش نیامد و دوباره برگشت...»

مرد همسایه می‌گوید یک برادرشان چوپانی می‌کرد و این دو تنها امید خانه بودند: «شاید برخی بپرسند که چرا سراغ این کار رفتند، بالاخره از گرسنگی نمی‌مردند، اما من می‌گویم چرا از گرسنگی می‌مردند؛ آن قدر که وضع مردم اینجا بد است. بعد از ۱۲ سال که روستای ما گازکشی شده، تازه امروز با چند ساکن دیگر روستا جمع شدیم و برای این خانواده بخاری خریدیم. یعنی این همه سال حتی نمی‌توانستند یک بخاری برای خانه خودشان بخرند.»

کولبری که برای معالجه خواست کلیه بفروشد:

لقمان وحید، کولبر شین‌آبادی که در اسفند ۹۶ روی مین رفت می‌گوید برای تأمین هزینه‌های عمل جراحی چشم‌اش قصد، کلیه‌اش را به فروش گذاشت. کمیسیون ماده ۲، تنها کمیسیون مسئول رسیدگی به قربانیان مین و ادوات جنگی اعلام کرده که او با عبور غیرقانونی از مرز ماهیتاً مرتکب جرم شده و نه تنها هزینه درمان به او تعلق نمی‌گیرد، بلکه باید جریمه رد مرز هم بپردازد. دادگاه جریمه را به کولبر سانحه‌دیده بخشید.

قابل ذکر است هزینه‌های عمل او در ادامه پخش وضعیتش در سوشیال میدیا و رسانه از سوی افراد خیرخواه به حساب وی واریز شد که ١٣ میلیون تومان ایرانی بود.

کولبران ورزشکار:

مهدی خسروی:

مهدی خسروی، بوکسور بیست ساله و عضو تیم ملی امید، عکس خود را در حال کولبری در ارتفاعات مریوان منتشر کرد.

او به خاطر ناداری و فقر به کولبری روی آورده است؛ او به همین دلیل ترک تحصیل کرده است؛ آرزوی خسروی این است که دغدغه معاش نداشته باشد و بتواند تمام‌وقت به ورزش بپردازد.

انتشار عکس‌های مهدی خسروی، بوکسور تیم ملی امید، این روز‌ها سروصدای زیادی را در فضای مجازی به راه انداخته است. بوکسوری ناشناخته که حالا با دست‌به‌دست‌شدن تصاویرش به چهره‌ای مورد توجه در جامعه و ورزش ایران تبدیل شده است.

خسروی اگرچه صاحب عنوانی در سطح بین‌المللی نیست، اما چند سالی است که جزء نفرات برتر کشور است و به اردو‌های تیم ملی هم دعوت می‌شود. دلیلی که باعث شده نام این بوکسور سبک‌وزن سر زبان‌ها بیفتد، کولبربودن اوست.

او که اصالتا کردستانی است، مجبور است با ۴۹ کیلوگرم وزن، به‌خاطر مشکلات مالی در کوه‌های مریوان کولبری کند. مهدی در حالی این شغل پرخطر را برای خود انتخاب کرده که دانشجوی رشته علوم تربیتی نیز هست. بیشتر از همه، اما عشق و علاقه‌اش به ورزش بوکس باعث شده به کولبرشدن روی بیاورد، چراکه تمام هدف و آرزویش این است که روزی خود را روی سکو‌های بوکس آسیا و جهان ببیند.

خسروی بعد از انتشار عکس‌هایش در رسانه‌های مجازی، گفت‌وگویی را با یکی از رسانه‌های ایرانی خارج از کشور داشت و از سختی‌های زندگی و تلاشش برای ادامه ورزش حرفه‌ای صحبت کرده است؛ او می‌گوید: «من از خانواده پرجمعیت ۱۱نفره با پدری بازنشسته‌ام که حقوقش کفاف خانواده را نمی‌دهد. از ۱۵سالگی مشغول به کار سخت کولبری برای خرج زندگی و تحصیلم شدم. کولبری که جان جوانان این سرزمین را می‌گیرد و آن‌ها را مجبور می‌کند تا از اهدافشان دست بکشند. تابه‌حال از هیچ‌جا حمایت نشده‌ام. کولبری شغلی نیست که بشود به آن دل بست. از فقر و نداری مجبور به انجام آن شدم.

از مسئولان خواهش می‌کنم حمایتم کنند. ورزش قهرمانی بدون حمایت مالی به جایی نمی‌رسد. بوکس ورزشی است که به حمایت شدیدی نیاز دارد. ما شب‌ها می‌رویم کول می‌آوریم. وقتی کولبری می‌کنیم فشار عجیبی به بدنم می‌آید. ساعت دو شب می‌رویم، ۱۲ ظهر برمی‌گردیم.

بعضی وقت‌ها که از کولبری می‌آیم، تا چند روز نمی‌توانم تمرین کنم. درآمد ما به وزن بار است و هرچه بار سنگین‌تری بیاوریم پول بیشتری می‌گیریم. برای هر کیلو بار، ۱۲ هزار تومان می‌گیریم». خسروی با وجود این شرایط سخت حاضر نیست از کولبری دست بردارد، چراکه به مدال‌آوری و حضور در رقابت‌های آسیا و جهان و المپیک فکر می‌کند: «چند بار در مسابقات کشوری شرکت کردم و شکست خوردم.

چند بار هم به اردوی تیم ملی دعوت شدم. اگر در خودم توانایی بوکس‌کردن را نمی‌دیدم، این ورزش را رها می‌کردم. من می‌خواهم خودم را در المپیک ببینم و اگر کسی نباشد حمایتم کند، به جایی نمی‌رسم. رؤیای من المپیک است و به راهم ادامه می‌دهم. متأسفانه هیچ سازمانی از ما حمایت نمی‌کند. غرورم به من اجازه نداده پیش کسی دست دراز کنم و دردِدل کنم. همیشه دستم در جیب خودم بوده است».

ماجرای کولبربودن مهدی خسروی در شرایطی جامعه را تحت تأثیر قرار داده که مسئولان بوکس استان کردستان معتقدند هیچ اطلاعی از این قضیه ندارند.

فقر و نداری باعث شده تعدادی از استعداد‌های ورزش کشور فرار را بر قرار ترجیح دهند و با تغییر تابعیت، برای تیم‌های ملی کشور‌های خارجی مسابقه بدهند. این‌ها همه در حالی است که باید دست‌فروشی و کارگری خیلی از ملی‌پوشان عنوان‌دار رشته‌های مختلف را به این اتفاقات تلخ اضافه کرد.

طاها غفاری:

دونده مریوانی و دارنده دو مدال جهانی، یک مدال آسیایی و چندین مدال کشوری و استانی، برای گذران زندگی کولبری می‌کند.

 این دونده سابقه قهرمانی در مسابقه دو صحرانوردی جوانان ایران در سال ۹۲ و همچنین عنوان نایب قهرمانی تیمی در مسابقات جوانان آسیا در سال ۲۰۱۴ را در کارنامه‌اش دارد.

انتشار تصاویری از غفاری در شبکه‌های اجتماعی در حال کولبری خبرساز شده است. او درباره کولبری‌اش به خبرگزاری تسنیم گفته است: "شرایطم واقعا سخت است و این کار را از بی‌بضاعتی انجام می‌دهم.  من هر روز پنج ساعت وسایل مختلفی از جمله پوشاک را کولبری می‌کنم و به ازای آن ۱۶۰ هزار تومان پول‌ می گیرم. کولبری یکی از کارهای بسیار سخت است که در آن مرگ و میر هم وجود دارد و باید وسایل را در ارتفاع ۲۵۰۰ متری جابجا کنم. واقعا تصور این کار هم بسیار سخت است، چه برسد به انجام دادنش."

غفاری می‌گوید هیچ کاری برایش "عار" محسوب نمی‌شود و کولبری را با تمام سختی‌هایش شغل شریفی می‌داند و برای تامین مخارج زندگی‌اش به هر کار "با شرافتی" از جمله کولبری دست می‌زند.

این دونده مریوانی کە تا کنون توانسته از شلیک مستقیم نیروهای امنیتی ایران در امان بماند، می‌گوید: بعد از انتشار تصویرش در حال کولبری با مدیرکل ورزش و جوانان استان کردستان و رییس هیات دو و میدانی صحبت کرده است. 

طاها غفاری قهرمان دونده کرد تا کنون بیش از ٢٠مقام قهرمانی ایرانی، آسیایی و بین المللی کسب کرده است

غفاری ادامه می‌دهد: "تنها خواسته من این است که شرایطی برایم ایجاد شود، بتوانم با خیال راحت‌تری تمریناتم را پیگیری کنم."

تنظیم: اوین مصطفی‌زاده