کُردپا: سال ٩٣ و کارگران کُرد و ١٧٥ مورد فشار و تبعیض در حق آنها

آژانس کردپا: علاوه بر مرگ و میر ناشی از حوادث و نبود امکانات استاندارد کار برای کارگران، سال ١٣٩٣ با بازداشت ١٣ کارگر کُرد، محکومیت ١٠ نفر به زندان، احضار ٣٥ نفر به اداره اطلاعات و ١٠ نفر دیگر به دادگاه‌ها همراه بوده است.

نمودی کلی از وضعیت گارگران کُرد:

آژانس خبررسانی کُردپا در یک گزارش تحلیلی ـ آماری، مسائل و موارد حقوقی مرتبط با جامعه کارگری کردستان ایران در سال ١٣٩٣ را ارائه می‌دهد.

این گزارش از ١٧٥ مسئله و موارد حقوقی کارگران در سال ١٣٩٣ برخوردار است که با استناد به منابع معتبر و اطلاعات افراد بوده که در این گزارش بصورت دقیق ذکر خواهد شد.

براساس این گزارش در سال ١٣٩٣ مجموع ٧٢ کارگر کُرد براثر حوادث ناشی از کار جان باخته و زخمی شده‌اند.
در این میان، ٤٦ نفر جان خود را از دست داده و ٢٦ نفر زخمی شده‌اند. ٧ نفر نیز به دیگر دلایل که در گزارش مورد اشاره قرار خواهد گرفت، جان خود را از دست داده‌اند.

همچنین سال ١٣٩٣ با بازداشت ١٣ کارگر کُرد، محکومیت ١٠ نفر به زندان، احضار ٣٥ نفر به اداره اطلاعات و ١٠ نفر دیگر به دادگاه‌ها همراه بوده است.

خروج اجباری فعالین کارگری از ایران ، ضرب و شتم از سوی نیروهای امنیتی و عدم رسیدگی پزشکی در زندان ، ٣ مورد از این موارد را شامل می‌شود.
مازاد بر تمامی این موارد، کارگران مناطق کُردنشین ایران طی سال گذشته با ١٥ مورد اخراج روبرو بوده‌اند که در این رابطه بطور دقیق و با استناد به آمار به ثبت رسیده، ٧٤٥ کارگر بصورت گروهی از کار اخراج شده‌اند.
همچنین کارگران کُرد در ٧ حرکت اعتراضی گسترده متشکل از گروه‌های ١٠٠ تا ٥٠٠ نفره، دست به تجمعات اعتراضی زده‌اند.

جان باختن کارگران بر اثر حوادث کار:

جدول (١)
علل جان باختن کارگران کُرد براثر حوادث ناشی از کار در مناطق کُردنشین ایران ( سال ١٣٩٣)

طبق جدول (١) بیشترین موارد منجر به مرگ کارگران، با ١٨ مورد براثر سقوط از ارتفاع و در کارگاه‌های ساختمان‌سازی روی داده است.
همچنین بیشترین موارد برق گرفتگی کارگران نیز در کارگاه‌های ساختمان‌سازی بوده است.

در این رابطه و به گزارش وزارت کار، ٤٦درصد حادثه‌های منجر به فوت در کارگاه‌های ساختمان‌سازی روی داده که حدود ٤% از تولید ناخالص داخلی را شامل می‌شود.

بنا به آمار سازمان پزشکی قانونی نیز، مرگ ناشی از حوادث کار طی سال گذشته به میزان ١٨% افزایش یافته است که به طور متوسط هر ساعت دستکم ٣ نفر جان خود را از دست می‌دهند.
عدم نظارت اصولی بر شیوه‌ی کار کارفرمایان و نبود بهداشت کار \"امنیت شغلی\" از سوی نهادهای مرتبط مهمترین مشوق اهمال کارفرمایان نسبت به امنیت کاری کارگران است.

زخمی شدن بر اثر حوادث کار:

جدول (٢)
علل زخمی‎شدن کارگران کُرد براثر حوادث ناشی از کار در مناطق کُردنشین ایران (سال ١٣٩٣)

در اردیبهشت‌ماه امسال اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان پزشکی قانونی اعلام کرد که‌ تلفات حوادث کار در سال ۱۳۹۳ معادل یک‌هزار و ۸۹۱ نفر بوده که ۱۳ نفر آنها از کارگران زن بوده‌اند.

براساس این آمار در حوادث کار سال گذشته، سقوط از بلندی با ۴۵.۶ درصد بیشترین علت مرگ در حوادث کار را به خود اختصاص می‌دهد. پس از آن، اصابت جسم سخت با ۲۲.۱ و برق‌گرفتگی با ۱۵.۱ درصد بیشترین دلایل مرگ در حوادث کار را در برمی‌گیرند.

سازمان پزشكی قانونی در گزارش سال گذشته خود با هشدار در خصوص افزايش تلفات در حوادث ناشی از كار و تأكيد بر رعايت نكات ايمنی به ويژه در موارد كار در ارتفاع، يادآور شده بود که در ۱۰ سال گذشته (۱۳۸۳ تا ۱۳۹۲) ۱۲ هزار و ۴۳۶ نفر در حوادث کار جان خود را از دست داده‌اند.

طبق قانون کار، متولی اصول ایمنی کار و نظارت بر رعايت این اصول وزارت تعاون،‌ کار و رفاه اجتماعی است.

مرگ کارگران با تفکیک شهرستان‌ها:

جدول (٣)
موارد جان باختن و زخمی‌شدن کارگران براثر حوادث ناشی از کار در مناطق کُردنشین ایران به تفکیک شهرها (سال ١٣٩٣)

طبق جدول (٣) در سال ١٣٩٣ در استان کُردستان بیشترین موارد مرگ ‌و میر و زخمی شدن کارگران روی داده است که بر این اساس، ٢١ کارگر براثر حوادث ناشی از کار جان باخته و ٩ تن دیگر زخمی شده‌اند.

در این رابطه تشکل‌های رسمی کارگران نزدیک به حکومت از ٢٦٥ حادثه‌ی کار در استان کُردستان در سال ١٣٩٣ خبر داده‌اند که ١٠ مورد آنها منجر به مرگ کارگران شده است.
این درحالیست که این آمار شامل کارگاه‌های کمتر از ١٠ نفر نمی‌باشد و این امر صحت و سقم کامل آمار مرگ و میر کارگران در مناطق محروم و دورافتاده‌ای نظیر کُردستان را به زیر سوال می‌برد.

همچنین استان آذربایجان غربی با ١٧ مورد مرگ و ١٠ مورد زخمی شدن کارگران در رده دوم قرار دارد.
در این رابطه به گفته دبیر کارگروه ایمنی در کارگاه سازمان نظام مهندسی شهرستان بوکان: \"طی دو سال گذشته ٢٨ نفر در شهرستان بوکان بر اثر حوادث ناشی از ساخت و سازهای ساختمانی جان خود را از دست داده‌اند\".

از مجموع تعداد افراد فوت شده در شهرستان بوکان در هنگام کار ٢٤ نفر در سال ٩٢ بوده و بقیه نیز در سال گذشته براثر بی‌احتیاطی جان خود را از دست داده‌اند.
در استان کرمانشاه نیز ٤ مورد جان باختن و ٤ مورد زخمی‌شدن به وقوع پیویسته است و استان ایلام با ٣ مورد جان باختن و ٢ زخمی‌شدن کارگران در رده چهارم این آمار قرار دارد.

در همین ارتباط، محل سکونت دو کارگر دیگر کُرد که یکی از آنان جان باخته و دیگری زخمی شده است، دقیقا مشخص نیست.
علاوه بر این، مرگ ٩ کارگر و زخمی‌شدن ١ نفر از کارگران کُرد مناطق کُردنشین ایران در اقلیم کردستان عراق صورت گرفته است.

دیگر عوامل و موارد مرگ کارگران

خودکشی کارگران:
ـ در روز ششم دی‌ماه سال ٩٣ تجمع گسترده‌ای از سوی ٣٥٠ اخراجی کارگر فصلی معدن طلای تکاب در مقابل نگهبانی معدن صورت گرفت که در نتیجه برخورد عوامل نگهبانی با معترضین، یکی از کارگران که تحت فشار روحی وارده شده قرار گرفته بود، در اعتراض به از دست دادن شغلش اقدام به خودکُشی کرد. در آن زمان دادگاه تکاب با شکایت کارفرما به اتهام ایجاد اغتشاش حدود ۲۶ نفر از کارگران را بازداشت کرد.
مرگ کارگران بدلیل گازگرفتگی:

مرگ ٤ کارگر کُرد براثر گاز گرفتگی در سال ١٣٩٣
ـ در آبان ماه سال گذشته یک کارگر که نگهبان کارگاه ماسه‌شویی در بخش سنته سقز بوده، بدلیل استفاده از گاز کپسول برای گرم کردن اتاقش دچار گازگرفتگی شده و جان خود را از دست داده است.

ـ دو کارگر دیگر بنام‌های الماس رحیم‌پور و رمضان رحیم پور، اهل روستای \"درویان علیا\" کامیاران در دی ماه ١٣٩٣ که در شیراز مشغول کارگری بوده‌اند، بدلیل روشن کردن وسیله گازسوز (پیک نیک) در داخل خودرو دچار گاز گرفتگی شده و جان خود را از دست دادند.

ـ در گیلان‌غرب نیز یک کارگر دیگر که در یک شرکت اکتشافی مشغول کار بوده‌، به بدلیل استفاده از زغال چوب جهت گرمایش چادر نگهبانی دچار گازگرفتگی شده و جان خود را از دست داده است. در این حادثه یک کارگر دیگر دچار مسمومیت شدید شد.

سکته قلبی درحین انجام کار:

ـ در آبان ماه سال گذشته، فرامرز سلیمانی کارگر میانسال بازارچه مرزی بهنگام تخلیه بار کامیون دچار سکته قلبی شده و بدلیل تاخیر و تعلل اورژانس در محل حادثه و نبود امکانات اولیه پزشکی و بی‌توجهی مسولان بازارچه پرویزخان جان خود را از دست داد.

مرگ مشکوک کارگران:

ـ در تیرماه سال گذشته، علی یاراحمدی کارگر کُرد اهل سنندج که در یک شرکت ساختمان‌سازی در محله \"قرگه\" شهر سلیمانیه کردستان عراق مشغول کار بود، براثر خفگی با کمربند جان خود را از دست داد. سخنگوی پلیس سلیمانیه در این رابطه خفگی را دلیل مرگ وی اعلام کرد، اما مشخص نشد که مرگ وی براثر خودکشی بوده یا به دست فرد یا افرادی خفه شده است.

جدول (٤)
موارد بازداشت کارگران در مناطق کُردنشین ایران (سال ١٣٩٣)


براساس جدول (٤) سال ١٣٩٣ با بازداشت ١٣ فعال کُرد در مناطق کُردنشین ایران همراه بوده است که تمامی آنها از اعضای تشکل‌های کارگری بوده‌اند.
همچنین با استناد به ثبت موارد ذکر شده، ١١ تن از از فعالین کارگری بعد از بازداشت، سرنوشت، علت و مکان نگهداری آنها نامشخص بوده است.
در این زمینه، منزل ٢ نفر از این افراد نیز مورد تفتیش نیروهای امنیتی قرار گرفته و وسایل شخصی ٢ تن از آنان به هنگام بازداشت توقیف شده است.

علیرغم تصریح قانون اساسی حکومت اسلامی ایران بر آزادی اجتماعات و تشکیل گروه‌ها، به دلیل دیدگاه \"امنیتی\"، احضار، بازداشت و صدور احکام قضایی برای فعالان کارگری و نیز برخورد با برگزاری هرگونه تجمع و نیز تشکیل گروه‌ها و سندیکاهای کارگری در ایران و کردستان ادامه داشته است.

این روند به گونه‌ای بوده است که تا به امروز، تعداد چشمگیری از فعالین کارگری در زندان به سر برده، از محل کار خود اخراج شده و یا با صدور احکام سنگین قضایی روبرو بوده‌اند و در بعضی موارد نیز ناچار به ترک کشور شده‌اند.

این درحالیست که به گفته علیرضا محجوب، رئیس فراکسیون کارگری مجلس و دبیر کل خانه کارگر، \"مراسم روز کارگر از آنجا که مانند ۲۲ بهمن، مناسبتی ملی است نیاز به مجوز ندارد\".

اکنون ١٧ کارگر در حبس هستند

در حال حاضر حداقل ١٧ فعال کارگری کُردستان در زندان‌های حکومت اسلامی ایران محبوس هستند.

هویت فعالین کارگری محبوس در زندان‌ها عبارتند از: کوروش بخشنده، نظام صادقی، رضا امجدی، آرام زندی، ریبوار عبدالهی، فرزاد مرادی‌نیا، حامد محمودی‌نژاد، بهنام ابراهیم‌زاده، یوسف آب‌خرابات، فواد زندی، منیژه صادقی، رسول بداقی، محمد جراحی، واحد سیده، فردین میرکی، عثمان اسماعیلی و محمود صالحی عنوان کرد.

در این رابطه ٢ تشکل بین‌المللی، دبیرکل کنفدراسیون بین‌المللی اتحادیه‌های کارگری و دبیرکل فدراسیون بین‌المللی کارگران حمل و نقل طی نامه‌ای خطاب به رهبر حکومت اسلامی ایران، خواهان آزادی کارگران زندانی شده‌و بازداشت فعالان کارگری را \"رشته بلند و شرم‌آور آزار و اذیت کارگران جهت ممانعت از فعالیت‌های قانونی و حقوق صنفی‌شان\" عنوان کرده‌اند.

محکومیت کارگران به زندان:

جدول (٥)
موارد محکومیت کارگران به زندان در مناطق کُردنشین ایران (سال ١٣٩٣)

براساس جدول (٥) در سال گذشته ١٠ فعال کارگری کُرد به ٢٦ سال و ٩ ماه زندان تعزیری محکوم شده‌اند.

احضار و تهدید کارگران به نهادهای امنیتی:

جدول (٦)
موارد احضار کارگران به اداره اطلاعات در مناطق کُردنشین ایران (سال ١٣٩٣)

احضار کارگران به نهادهای قضایی:

جدول (٧)
موارد احضار کارگران به دادگاه‌ها در مناطق کُردنشین ایران (سال ١٣٩٣)

واکنش‌های کارگران در برابر فشارها:

فعالین کارگری در کردستان با انتشار نامه‌هایی از \"فشار و تهدید سیستماتیک\" نهادهای امنیتی بر طبقه‌ی کارگر و زحمت‌کش کُردستان خبر داده و از مجامع بین‌المللی و مدافعان حقوق‌بشر می‌خواهند که صدای انسان‌های عدالت‌طلب باشند.

پیشتر \"محمود صالحی\" فعال سرشناس کارگری در سقز، در پاسخ به این سوال که چرا هر ساله و در آستانه‌ی روز جهانی کارگر، وزارت اطلاعات و نهادهای امنیتی در کردستان، به احضار و تهدید فعالان کارگری می‌پردازند، به کانون مدافعان حقوق بشر کردستان گفته بود: \"هر ساله در آستانه‌ی اول ماه مه، روز جهانی کارگر، احضار فعالان کارگری از سوی نهادهای امنیتی آغاز شده و هر روزه چند نفر را احضار و به عناوین مختلف از آنان بازجویی می‌کنند، تا به این شکل موجودیت خودشان را اعلام کنند\".

عدم رسیدگی پزشکی به فعالین کارگری در زندان:

ـ یوسف آبخرابات فعال کارگری محبوس در زندان مهاباد، طی یک سال گذشته بدلیل آسیب‌دیدگی در ناحیه شبکیه چشم در وضعیت وخیمی بوده و نیاز فوری به مداوای پزشکی در بیرون از زندان داشته است و با وجود آنکه خانواده نامبرده پرونده پزشکی وی را جهت صدور مرخصی پزشکی به دادستان مهاباد تحویل داده‌اند اما تاکنون با مرخصی وی موافقت نشده است.

ضرب و شتم فعالین کارگری در بازداشتگاه‌ها:

ـ ریبوار عبداللهی فعال کارگری و از اعضای کمیته هماهنگی برای کمک به ایجاد تشکل‌های کارگری به هنگام بازداشت در بازداشتگاه اداره اطلاعات سنندج از سوی ماموران امنیتی مورد ضرب و شتم شدید قرار گرفته و به بیمارستان منتقل گردیده بود.

خروج اجباری فعالین کارگری از ایران:

ـ در سال گذشته فایق حسینی، وبلاگنویس و فعال کارگری اهل مهاباد تحت فشار و تهدید وزارت اطلاعات مجبور به خروج از کشور شد.
این دانشجوی مهندسی عمران به دلیل اینکه در وبلاگش به بحث در مورد مسائلی نظیر \"مشکلات کارگران با کارفرمایان، جنبش کارگری در ایران، مافیا سپاه پاسداران و نقض آشکار حقوق کارگران\" پرداخته بود.

وی سه بار پس از احضار به اداره اطلاعات، تحت بازجویی قرار گرفت که در آخرین بار به دلیل تهدید به بازداشت نهادهای امنیتی از کشور خارج شد.

کارگران اخراج شده:

جدول (٨)
موارد اخراج کارگران از کار در مناطق کُردنشین ایران (سال ١٣٩٣)

جدول (٩)

اعتراضات و تجمعات کارگری:

موارد اعتراضات و تجمعات کارگری در مناطق کُردنشین ایران (سال ١٣٩٣)

علل اعتراضات کارگری:

مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران بر این باورند که ناامنی شغلی در سایه قراردادهای موقت کار، تعطیلی کارگاه‌ها و کارخانه‌ها و بیکاری هر روزه تعداد زیادی از کارگران، عدم ایمنی محیط‌های کار و افزایش میزان حوادث، عدم برخورداری از بیمه تامین اجتماعی مناسب همه‌گیر، عدم پرداخت به موقع حقوق و نیز تبعیض در پرداخت حقوق‌ها به ویژه با افزایش روزافزون کارگران غیررسمی و پنهانی که از هرگونه حقوق قانونی محروم هستند، تنها بخشی از دلایل اعتراضی کارگران طی سال‌های اخیر بوده است.

از دیگر سو، تعیین حداقل دستمزد از سوی شورای عالی کار در آخرین روز‌های سال گذشته که بنا به آنچه که بسیاری از صاحبنظران و فعالین کارگری بیان می‌کنند، بسیار پایین تر از نرخ تورم واقعی موجود در کشور و نیز پایین‌تر از ارزش سبد مصرفی خانوار است، خود دلیلی دیگر بر ضعیف بودن صداى کارگران و تداوم اعتراضات جامعه کارگری کشور است.

بلاتکلیفی کارگران پس از اتمام قراردادهای کوتاه مدت:

١٥٠ کارگر فضای سبز شهرداری مریوان در آذر ماه ١٣٩٣ بعد از اتمام قراردادشان بیکار شدند، این درحالیست که حقوق و اضافه کاری دو ماه آنها پرداخت نشده است.

مرخصی اجباری:

٢٥٠ کارگر سد \"بنیر\" مریوان شاغل در قسمت تونل و معدن، در دی ماه ١٣٩٣ در حالیکی که ٣ماه و نیم حقوق معوقه خود را دریافت نکرده‌ بودند از سوی کارفرمای این پروژه به مرخصی اجباری بدون حقوق و مزایا فرستاده شد‌ند.
٧٠ کارگر بخش تونل سد \"بنیر\" مریوان از سوی کارفرمای پروژه به بهانه آغاز فصل سرما به اجبار تا اردیبهشت ماه سال ١٣٩٤ به مرخصی اجباری فرستاده شده‌اند و این درحالیست که حقوق معوقه ٤ ماه آنها نیز پرداخت نشده است.

عدم پرداخت حقوق:

٣٠ کارگر پل میانگذر دریاچه اورمیه با گذشت ٧ سال از اتمام این پروژه عمرانی حقوق سنوات پایان کار خود را دریافت نکرده‌اند، درحالیکه کارفرمای این پروژه پیشتر اعلام کرده بود که با فروش اموال کارگاه، مطالبات کارگران را پرداخت کند، اما با این وجود تاکنون حقوق کارگران را پرداخت نشده است.

کارگران و آمارها:

بر اساس منابع داخلی ایران، در آمد  ۷۰درصد کارگران زیر خط رسمی فقر در ایران است و تقریبا ۹۰ درصد کلیه قراردادهای کار موقتی هستند که به کارگران هیچ نوع پوشش بیمه‌یا محافظتی را ارائه نمی‌کنند.

در سال ۱۳۹۳، قدرت خرید کارگران درحدود ۵۷ درصد کاهش یافته و کارگران در ده‌ها کارخانه کشور بیش از شش ماه است که حقوق دریافت نکرده‌اند.

قراین و شواهد حاکی از آن است که طبقه‌ی کارگران در ایران طی سال جاری با مشکلات و سختی‌های ناشی از گرانی، تورم و اخراج دست و پنجه نرم می‌کنند.

اکنون در ایران کارگران به سه گروه تقسیم می‌شوند، کارگران شاغل، کارگران بیکار و کارگران بازنشسته که جمعاً ٤٠ میلیون نفر از جمعیت ایرانیان را به خود اختصاص داده‌اند.

سوژه‌ی کارگری: تنها ١٨.٥%کارگران ایران، رسمی‌اند.

این گزارش با استناد به آمارهای به ثبت رسیده در مرکز آمار آژانس خبررسانی کُردپا تنظیم شده و استفاده از آن با ذکر منبع (آژانس خبررسانی کُردپا) بلامانع است.
تضمین این تذکر، تعهد اخلاقی و حرفه‌ای مطبوعات می‌باشد.

تنظیم: کوچ