نگاهی به \"چ\" از زاویه‌ی فرهنگی ـ تاریخی/ گفتگو+فیلم

آژانس کُردپا: نخستین فیلم ابراهیم حاتمی‌کیا بعد از بازگشت به صحنه‌ی سینما با واکنش تند در کُردستان مواجه گردید.

فیلم ٨٩ دقیقه‌ای \"چ\" به کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا که در سی ‌و دومین جشنواره‌ی فیلم فجر به نمایش درآمد به موضوع \"جنگ در کُردستان\" می‌پردازد.

حضور ٧٢ ساعته‌ی مصطفی چمران، معاون دولت موقت در امور انقلاب در اواخر مردادماه ٥٨ توسط دوربین به تصویر کشیده شده است که در آنزمان بنابه فرمان آیت‌الله خمینی به شهرستان پاوه و اورامانات اعزام و در جنگ با احزاب کُرد اپوزسیون شرکت کرد.

اکنون با اکران فیلم \"چ\" در جشنواره فجر و مباحث مرتبط با آن، واکنش و انتقاد شهروندان کُرد و چهره‌های فرهنگی و سیاسی را درپی داشته است.

درباره‌ی اهداف ساخت این فیلم و سیاست‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در تولید فیلم‌های به اصطلاح \"دفاع مقدس\"، آژانس کُردپا با دو تن از شخصیت‌های فرهنگی و سیاسی کُردستان ایران گفتگوی کوتاهی انجام داده که متن آن در پی می‌آید:

مختار هوشمند، فعال فرهنگی ساکن آلمان در باره‌ی ساخت فیلم \"چ\" و سیاست‌های کلی حکومت اسلامی ایران در قبال حوادث اوایل انقلاب، گفت: در اشتباه خواهیم بود اگر فکر کنیم که با آمدن دولت تدبیر و امید حسن روحانی، نظام حاکم بر ایران نگاه خاص امنیتی، سیاسی، فرهنگی و تاریخی را از مناطق کُردنشین ایران تغییر داده است. این اهداف و برنامه‌ها، کلان و طرح‌های بلندمدت حاکمیت می‌باشند.

وی چمران را که فیلم مزبور درصدد بازسازی شخصیت وی در روخدادهای مرادماه ٥٨ برعهده دارد، فردی \"سرکوبگر\" که هزارن کیلومتر دورتر به کُردستان آمده توصیف کرد که در سال‌های اخیر به نوعی به بوته فراموشی سپرده شده بود و \"کارگردان انقلابی\" فیلم خواسته که چهره‌ی وی را \"بازسازی\" و تاریخ واقعی جنگ در منطقه اورامانات علیه احزاب کُرد را \"تحریف\" نماید.


این فعال فرهنگی کُرد در پاسخ به این پرسش خبرنگار کُردپا که چرا چهره‌های مطرح سینمایی حاضر به بازیگری در فیلم‌هایی از این نوع می‌شوند، اظهار داشت: متأسفانه بازیگران تئاتر و سینما در ایران بدون توجه به عواقب سیاسی، اجتماعی و واکنش شهروندان به ویژه در محدود جغرافیایی ملیت‌های ساکن ایران و از جمله کُردستان، اقدام به بازی در این فیلم‌ها می‌کنند که سابقه‌ی تاریخی چنین فیلم‌های نظیر \"کانی‌مانگا\"، \"بانی‌چاو\"، \"دره شیلر\" و \"زندان دوله‌تو\" در صدا و سیمای حکومت ایران وجود دارد.

مختار هوشمند در پایان خاطرنشان کرد: \"بنده شخصاً متعجب شدم از اینکه ابراهیم حاتمی‌کیا بعد از ٨ سال عزلت‌نشینی در حوزه‌ی سینما به سراغ چنین سناریوی رفته هرچند این کارگردان نخستین آثار خود را با موضوع \"جنگ و دفاع مقدس\" ارائه کرده بود.

بیش از یکصد تن در فیلم به ایفای نقش پرداخته‌اند که فریبرز عرب‌نیا، مریلا زارعی و مهدی سلطانی سروستانی از بازیگران نقش اول فیلم می‌باشند.

در همین ارتباط خبرنگار کُردپا به سراغ یک فعال سیاسی کُرد رفته که ایشان در بطن رویدادهای تابستان ٥٨ پاوه بوده و از زوایای مختلف، درگیری سپاهیان اعزامی از تهران به پاوه که در ادبیات حکومتی به \"غائله‌ی پاوه\" یادمی‌شود، پرداخته است.

کاوه بهرامی رویدادهای مردادماه سال ٥٨ را چنین بازگو کرد: به دنبال حوادث نقده، سنندج و مریوان این بار حکومت تازه به قدرت رسیده‌ی جمهوری اسلامی درصدد ایجاد تنش و دودستگی در شهر پاوه برآمد و افراد غیربومی با سوءاستفاده از وضعیت بافت اجتماعی شهر و طرح مسائل عشیره‌ای، سیاست \"تفرقه بیانداز و حکومت کن را دنبال می‌کردند و شهروندان پاوه‌ای به ویژه چهره‌های سرشناس، بازاریان و هواداران حزب دمکرات را مورد اذیت و آزار قرار می‌داند که حتی در فرمانداری شرایط تحصن چند تن را فراهم و نیروهای حزب را مسبب وضعیت نشان دادند که مردم پاوه نیز در مقابل این اقدام جعلی و پشت‌پرده، در بیرون از شهر و مکانی به نام قوری قلعه(مسیر جاده پاوه ـ کرمانشاه) دست به تحصن عمومی زدند که هزار نفر حضور داشتند.

این عضو رهبری حزب دمکرات کردستان ایران از درگیری نظامیان غیربومی با پیشمرگ‌های حزب در بیرون از شهر پاوه در مردادماه ٥٨ خبر داد و اظهار داشت: اخبار این درگیری‌ها به دیگر مناطق ایران و شخص خمینی رسید و فرمان حمله به پاوه را صادر کرد که بعداً چمران که آن موقع معاون موقت دولت مهدی بازرگان بود بهمراه ابو شریف فرمانده عملیات سپاه و فرمانده‌ی نیروی زمینی با هلیکوپتر وارد پاوه شدند.

این فعال سیاسی کُرد منکر هرگونه مذاکره‌ی حزب دمکرات به عنوان تنها حزب فعال منطقه‌ی اورامانات با مصطفی چمران می‌شود و می‌گوید: آن روزها در پاوه کسی چمران را نمی‌شناخت و نیروهای حزب دمکرات کردستان نیز از ورود شخص چمران مطلع نبودند.

بهرامی در پایان افزود: \"ابو شریف و فلاحیان با بالگرد به کرمانشاه بازگشتند اما چمران در پاوه ماند و برای حمله به نیروهای پیشمرگ در تدارک بود. نیروهای حزب نیز نظامیان حکومتی را در ساختمان پاسگاه ژاندارمری محاصر نمودند که بعدها برخوردهای غیرمسئولانه‌ی برخی افراد سودجو که با دسیسه‌ی نهادهای حکومتی مشغول تنش‌آفرینی در داخل شهر پاوه بودند، حدکا را مجبور به اتخاذ سیاست معقول خروج از شهر کرد تا بدین وسیله از خونریزی شهروندان کُرد جلوگیری گردد\".

شهر پاوه در روزهای ٢٤، ٢٥ مردادماه به محاصره‌ی افراد سپاهی درآمد و آب، برق و مواد غذایی که ماه رمضان نیز بود، قطع شد.

بعد از عقب‌نشینی حزب دمکرات از داخل شهر، خمینی دستور فرمان جهاد علیه مردم کُردستان را صادر کرد و مأموران حکومتی در روز ٢٨ مردادماه ١١ معلم را به اتهام همکاری با حزب دمکرات و مفسد فی الارض در زندان دیزل‌آباد کرمانشاه اعدام کرد.

فیلم \"چ\" که از سوی بنیاد سینمایی فارابی، \"بازوی اجرایی سیاست‌ها و جهت‌گیری‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی\" ساخته شده و هزینه‌های مالی آن در کمتر از ٦ ماه بعد از نگارش سناریو چرداخته شده و چهره‌های نظامی، سیاسی و امنیتی حکومت اسلامی ایران نظیر حسن خمینی، مهدی چمران و.. از آن حمایت کرده‌اند.

فیلم \"چ مثل چمران\" به ٥ زبان دیگر جهان زیرنویس شده است.

بخشی از فیلم \"چ\"ـــ وب‌سایت \"چ\"