٥٦٥ مورد نقض حقوق بشر در کردستان طی ٦ ماه اول سال ١٤٠٠
مرکز آمار سازمان حقوق بشری کُردپا، در یک گزارشی آماری اشاره‌ای دارد به بارزترین موارد نقض حقوق بشر در کردستان ایران در ٦ ماه اول سال ١٤٠٠ که مختصری از آن به شرح زیر است.
- بازداشت شهروندان کُرد در کردستان: ٢٤٧ مورد
- محکومیت شهروندان کُرد به زندان: ٣٧ مورد
- کشته و زخمی‌شدن کولبران: ١٣٢ مورد
- کشته و زخمی شدن شهروندان بر اثر انفجار مین و ادوات جنگی: ١٣ مورد
- اعدام شهروندان کُرد در کردستان: ١٣٦ مورد
بازداشت:
- تعداد: ٢٤٧ نفر
- ٢٣٣ تن طی این مدت بازداشت شده‌اند. (اسامی)
- ١٤ تن نیز برای سپری کردن دوران محکومیت خود که حکم آن از قبل صادر شده، بازداشت و به زندان منتقل شدند. (اسامی)
- ١٢تن از این افراد زن بوده‌اند.
حوزه فعالیت (افرادی که مشخص بوده):
- ٣ فعال مدنی و فرهنگی، ٧ فعال محیط زیست، ٢ دانشجو، ٥ فعال کارگری، ١ روزنامه‌نگار، ٥ فعال سنی مذهب، ٢ زندانی سیاسی سابق، ١ ورزشکار، اهل آیین یاری ١، ١ عضو مکتب قرآن، ١ خانواده زندانی سیاسی، ١٧ معترض ١٤٠٠، ١ معلم
عامل و نحوه بازداشت شهروندان:
- بازداشت از سوی نیروهای امنیتی: ٢٣٤
- سرنوشت نامعلوم بعد از بازداشت: ٢٠٨
- مکان نامعلوم بعد از بازداشت: ١٨٤
- یورش، تفتیش و تخریب منزل به‌هنگام بازداشت از سوی نیروهای امنیتی: ٣٢
- توقیف وسایل شخصی: ٢٣
- ضرب و شتم و توهین به هنگام بازداشت: ١٢
اتهام وارده به هنگام بازداشت (افرادی که مشخص بوده):
- تشویش اذهان عمومی: ٢٣
- همکاری با یکی از احزاب کُردی: ١٩
- برگزاری مراسم نوروز: ١٨
- شرکت در اعتراضات مردمی در کرمانشاه: ١٧ نفر
- تبلیغ علیه نظام: ٥
- اعتراض به مانور نیروهای تندرو سلفی در کردستان: ٤
- فعالیت‌های مذهبی: ٨
- به مناست برگزاری مراسم روز کارگر: ٢
- برافراشتن پرچم کردستان: ٢
- توهین به مقدسات: ٢
- امضا جهت اعتراض به موج بازداشت در کردستان: ١
- پیوستن به کمپین "نه به جمهوری اسلامی": ١
- فعالیت سیاسی: ١
- عدم همکاری با نیروهای امنیتی: ١
بازنمود بیشتر؛
- ١٠٤ تن از جمله بازداشت‌شدگان موج گسترده زمستان در کردستان بوده‌اند. این موج سوم از بازداشت در بیش از ١٥ شهر کردستان روی داد.
- ٣٩ تن از بازداشت‌شدگان زن بوده‌اند.
- موج اول بازداشت در کردستان در سال ٩٩ به بازداشت ٢٧ نفر در بانه، اشنویه، پیرانشهر، مهاباد و سنندج انجامید.
- موج دوم نیز در تیرماه ٩٩ به بازداشت ٢٣ نفر در مهاباد، اشنویه و پیرانشهر انجامید.
- ٢ تن از بازداشت‌شدگان زیر ١٨ سال سن داسته‌اند. (آرزو مصطفایی، پیشوا رحمانی‌فر)
- بیشتر بازداشت‌شدگان در زمان بازداشت موقت که میانگین آن از ١تا ٢ ماه است از دسترسی به وکیل تعیینی و ملاقات با خانواده محروم هستند.
- اعم بازداشت‌شدگان بدون ابلاغ حکم بازداشت شده‌اند.
- ١٨ تن در رابطه با برگزاری مراسمات نوروزی در کردستان بازداشت شدند، همچنین تعداد احضار شدگان به ٥٠ تن می‌رسید.
- ببشتر بازداشت‌شدگان در مراحل روند دادرسی و دادگاهی با "اتهام امنیتی" و "همکاری با احزاب مخالف نظام" متهم می‌شوند.
- ثریا حق دوست و آرام فتحی، فعالین مدنی مریوان و از اعضای "خانه انسان" در مریوان بیش از یک هفته از سوی نیروهای امنیتی بازداشت و از سرنوشت آنان طلاعی در دست نبود.
- ١٥ نفر در جریان اعتراضات مردمی ١٤٠٠ در کرمانشاه بازداشت شده که در این آمار به اسامی ١٥نفر از آنان اشاره شده، اما منابع محلی شمار بازداشت‌شدگان را بیشتر از این ارزیابی می‌کنند. سن برخی از آنان نیز زیر ١٨ سال گزارش شده است.
- باید گفت از اواخر ژوئن تا آگوست موجی از بازداشت در شهرهای بوکان، مهاباد، اشنویه، پیرانشهر و سنندج روی داده است.
شهروندان کُرد محکوم شده به زندان و دیگر احکام (اسامی)
تعداد: ٣٧
٢ تن از این افراد زن بوده‌اند.
چگونگی احکام:
- زندان تعزیری : ٢٣٨سال و ٨ ماه و ٤٤ روز
- تعلیقی: ٤ سال و ٧ ماه
- تبعید به زندان مناطق دور از محل زندگی: ٢ مورد
- ممنوع‌الخروجی: ١ مورد
- جریمه نقدی: ٢٧٥ میلیون تومان
- شلاق: ٢٤٠ ضربه شلاق
- پلمپ درمانگاه تا ٢ سال: ١مورد
حوزه فعالیت تعدادی از این افراد:
- فعال اهل سنت: ٥
- فعال محیط زیست: ٤
- زندانی سیاسی: ٣
- روزنامه‌نگار:٣
- فعال کارگری: ٣
- فعال مدنی: ١
- دانشجو: ١
- هنرمند: ١
- بازداشت شدگان زمستان ٩٩: ١
اتهام وارده:
- تبلیغ علیه نظام: ١٨
- همکاری با احزاب کُردی: ١١
- فعالیت‌های مذهبی (اهل سنت) : ٥
- اقدام علیه امنیت ملی: ٣
- توهین به رهبری: ٢
- توهین و افترا: ٢
- تشویش اذهان عمومی: ١
- نشر اکاذیب: ١
- خروج غیرقانونی از مرز: ١
کولبران کشته و زخمی شده (اسامی)
تعداد: ١٣٢
کشته: ٢٨
زخمی: ١٠٤
نحوه کشته و زخمی‌شدن کولبران:
- شلیک مستقیم نیروهای نظامی ایران: ٨٣
- شلیک نیروهای نظامی ترکیه: ١٠
- ضرب و شتم توسط نیروهای نظامی: ١٠
- سقوط از ارتفاع: ٧
- سکته قلبی درحین کولبری: ٢
- سرمازدگی: ١
- انفجار مین: ١
- غرق شدن در رودخانه به‌دنبال پرت شدن در رودخانه در نتیجه تعقیب و گریز نیروهای نظامی: ١
- پرت کردن از ارتفاع از سوی نیروهای نظامی: ١
- کشته و زخمی شدن در تصادف رانندگی: ١٦
_ یک تن از کولبران کشته شده در مرز ارومیه از سوی نیروهای نظامی ترکیه ١٥ سال سن داشته است.
_ در ٢ مورد از این آمار، ٢ برادر کولبر اهل شمشیر/پاوه دیده می‌شوند که همزمان زخمی و ٢ برادر دیگر اهل دشه/پاوه بصورت همزمان زخمی که یکی از آنها بعد از چند روز براثر شدت جراحات وارده جان خود را از دست داد.
_ شلیک مستقیم بصورت رگباری برخی از موارد این آمار را تشکیل می‌دهد که در آن کولبران بصورت گروهی کشته و زخمی شده‌اند.
_ در ٢ مورد نیروهای مرزی در مرز نوسود و ارومیه کولبران را شکنجه و مورد ضرب و شتم قرار داده بودند که ویدیوی کولبران ارومیه‌ای در فضای مجازی انتشار بسیار یافت.
_ همچنین اوایل مردادماه، گروهی از کولبران در مرز بانه بصورت گروهی هدف رگبار مستقیم نیروهای نظامی قرار گرفته بودند که درنتیجه ١کولبر کشته و حداقل ٥ تن زخمی شدند.
کشته و زخمی شدن شهروندان کُرد براثر انفجار مین (اسامی)
- در این مدت ١٣ شهروند کُرد بر اثر انفجار مین و ادوات جنگی در شهرهای کردستان کشته و زخمی شده‌اند. (٦ کشته و ٧ زخمی)
- ٧ نفر در کرمانشاه، ٢ نفر در ایلام، ٢ نفر سردشت، ٢ نفر در سقز
- در این میان ٤ نفر چوپان، ١ تن کشاورز، ١ تن کولبر، و ١ زن از عشایر بوده است.
همچنین:
- یک سرباز در مناطق مرزی بانه زخمی شده است.
- ٣ کارمند مین‌روی نیز بر اثر انفجار مین کشته و زخمی شدند. (٢ کشته و ١ زخمی)
اعدام در کردستان ایران:
تعداد: ٢١ نفر
اتهام: ١٣ تن با اتهامات مرتبط با جرائم مواد مخدر و ٧ تن به اتهام قتل اعدام شده‌اند.
٢ تن از زندانیان اعدام شده به نام "بهاالدین قاسم‌زاده" که در زندان مرکزی ارومیه به اتهام قتل اعدام شد و سجاد سنجری چالابه که در زندان کرمانشاه اعدام شد در زمان ارتکاب جرم زیر ١٨ سال سن داشته‌اند.
تعداد کل: ١٣٦
اتهام منجر به اعدام‌ها در کل ایران (اسامی)
- قتل: ٦٩
- جرائم مرتبط با مواد مخدر : ٦٣
- تجاوز به عنف: ٢
- لواط به عنف: ٢
همچنین:
- زنان اعدامی : ٥
- ملیت شهروندان اعدام شده (٢٤ بلوچ، ٢٠ کُرد، ١ آذری، ١ افغانستانی)
تنظیم: اوین مصطفی‌زاده
