آمار کشته و زخمی شدن کولبران در شش ماه اول سال ١٣٩٦

با توجه به شلیک فرافکنی نیروهای نظامی جمهوری اسلامی به کولبران کردن و هدف مستقیم گلوله قرار دادن آنان در حین کولبری و بدتر شدن وضعیت کولبران در ایران، آژانس خبررسانی کُردپا گزارش آماری ـ تحلیلی از کشته و زخمی شدن کولبران در ٦ماه اول سال ١٣٩٦ را ارائه می‌دهد.

در این مدت ١٢١ کولبر کُرد کشته و زخمی شدند.

همچنین ٢٦ کاسبکار و شهروند مدنی در جاده‌های مواصلاتی و تنها به ظن حمل کالای قاچاق هدف شلیک مستقیم نیروهای نظامی قرار گرفتند.

این آمار تنها به مواردی از کشته و زخمی شدن کولبران اشاره دارد که رسانه‌ای شده‌اند و با توجه به نبود هیچ نهاد مسولی در این زمینه و نگاه \"امنیتی\" به تمام مسائل موجود در کردستان ایران، آمار واقعی می‌تواند بسیار بالاتر از این باشد.

جدول (١)

تعداد کشته و زخمی شدن کولبران



هدف شلیک قرار دادن کولبران کُرد و کشتن آنان در حالی صورت می‌گیرد که بیشتر شهروندان کُرد به دلیل وضعیت نامناسب اقتصادی، نبود فرصت‌های شغلی وبیکاری در مناطق کُردنشین ایران، مجبور به کار کولبری می‌شوند و با خطر مرگ دست و پنجه نرم می‌کنند.

در جریان کشته و زخمی‌شدن کولبران ٢کولبر ١٧و ١٨ ساله براثر شلیک مستقیم نیروهای نظامی کشته و زخمی شده‌اند.

امید رشیدی رئیس کانون وکلای کردستان می‌گوید: \"شلیک به شهروندان مطلقا‌‌ ممنوع است و حتی در صورت وجود ضرورت، نباید به نقاط حیاتی شلیک گردد و این اقدام مأمور،مصداق قتل عمد شهروندان تلقی شود.\"
به گفته رشیدی، اولین و اصلی‌ترین حق کولبران در کردستان، حق حیات و حفظ جان آنان است.

او تأکید کرده است: \"کشتن مکرر کولبران و هدف قرار دادن نقاط حیاتی بدن آنها، از دیدگاه ما مصداق قتل عمد است و نباید اغماضی صورت گیرد و اجرای دقیق وقاطع قانون، موجب اجرای عدالت و حفظ امنیت است.\"

کولبری یکی بزرگترین چالش های روبروی مردم مناطق مرزی است و خانواده‌های زیادی از این راه امرار معاش می‌کنند.

مقایسه آماری در مناطق مختلف کُردستان با دیگر مناطق برخوردار نشان می‌دهد که کولبری یک انتخاب نیست بلکه یک اجبار است و اگر انتخاب شغل دیگری در کُردستان امکان‌پذیر بود بدون تردید اکثریت کولبران به این حرفه طاقت‌فرسا روی نمی‌آوردند.

جدول (٢)

نحوه کشته و زخمی شدن کولبران در مناطق کُردنشین ایران



طبق جدول (٢) بیشترین تعداد کولبران با شلیک مستقیم نیروهای نظامی کشته‌ و زخمی شده‌اند.

فتح‌الله زمانیان، رئیس پلیس مبارزه با قاچاق کالا و ارز پلیس آگاهی نیروی انتظامی ایران در شهریور ماه امسال گفته بود:\" درصورت عدم توجه کولبران و سایر قاچاقچیان به دستورات پلیس، در نقطه صفر مرزی به آنها شلیک می‌شود\".

براساس ماده ٣ قانون بکارگیری اسلحه از سوی نیروهای نظامی حکومت اسلامی ایران، تنها نیروهای نظامی در صورتی می‌توانند از اسلحه استفاده کنند که جان آنان در خطر باشد و یا متهم قصد کشتن نیروهای نظامی را داشته باشد.

در تبصره ٣ این قانون آمده است: نیروهای نظامی به هیچ شیوه‌ای نمی‌توانند برای اولین بار متهم را هدف شلیک مستقیم قرار دهند.

کارشناسان و حقوقدانان براین باورند، با استناد به خود قانون بکارگیری اسلحه، شلیک به کولبران کُرد نقض قوانین است.

طبق قانون بکارگیری اسلحه در حکومت ایران فرد تحت تعقیب باید با صدا زدن مطلع و آگاه شود و سپس تیر هوایی و در نهایت تیراندازی کمر به پایین صورت گیرد.

نیروهای نظامی کُولبران را در حالی هدف گلوله قرار می‎دهند که قانون مجازات اسلامی عمل این قشر را به عنوان جرم \"ورود کالای قاچاق\" و بعضا \"تردد غیرمجاز در امتداد مرز\" برشمرده که مجازات آن چندین ماه زندان و جریمه‌ای نقدی معادل چند برابر ارزش کالای ضبط شده در نظر گرفته شده است.

همچنین طبق بند الف ماده ٢ قانون قاچاق، اگر کالای قاچاق کمتر از یک میلیون تومان ارزش داشته باشد هیچ گونه مجازاتی متوجه فرد نخواهد شد و در اکثر موارد کالایی که کولبران حمل می‌کنند به لحاظ اینکه کمتر از حد نصاب مذکور می‌باشد از مجازات جریمه معاف خواهد شد و تنها کالا ضبط خواهد گردید.

کشتار گسترده کولبران در حالی است که معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار کُردستان در روز دهم اسفندماه سال گذشته اعلام کرده بود: \"به جرات خواهم گفت که از زمان روی کار آمدن دولت تدبیر و امید تاکنون حتی یک کولبر در مرزهای کُردستان کشته و یا زخمی نشده است\".

تاکنون هیچ شخصیت حقوقی و حقیقی در ارتباط با شلیک مستقیم به کولبران و کاسبکاران مرزی کُردستان مورد پیگرد قانونی قرار نگرفته و پرونده‌ی قضایی افرادی نیز که زخمی شده و یا جان خود را از دست می‌دهند به بهانه \"حفظ و صیانت از مرزها\" به نتیجه‌ی مشخصی نمی‌رسند.

کشته و زخمی شدن کاسبکاران و شهروندان مدنی

جدول (٣)

تعداد کشته و زخمی شدن کاسبکاران و شهروندان مدنی



جدول (٤)

نحوه کشته و زخمی شدن کاسبکارن و شهروندان مدنی در کرستان ایران



به گفته صالح نیکبخت حقوق‌دان و وکیل مدافع کُرد، تمامی پرونده‌های قضایی شهروندان مدنی که از سوی نیروهای مسلح هدف تیراندازی قرار گرفته‌اند به نتیجه مشخص و روشنی نمی‌رسد زیرا ماموران نظامی در دادگاه‌ها با توجیه اینکه \"ابتدا علامت داده، بعد با صدا فرد را مطلع و حتی شلیک هوایی انجام داده‌اند خود را تبرئه می‌کنند.

به گفته‌ی این وکیل دادگستری، در صورت عدم دقت در تیراندازی کمر به پایین، با بهانه قرار دادن مسافت و دوری از حادثه، از مسئولیت مستقیم مرگ و مصدومیت شهروندان مدنی کُردستان شانه خالی می‌کنند و با این توجیه، از تعقیب قضایی مصونیت می‌یابند.

وی همچنین اظهار داشته است: اگر فردی سرنشین یک خودرو باشد، ابتدا باید لاستیک ماشین را هدف گلوله قرار داد و سپس راننده را دستگیر کرد، اما در بسیاری موراد دیده شده که نیروهای نظامی این ماده‌ی قانونی را رعایت نکرده و مستقیما سرنشینان خودرو را هدف تیراندازی قرار می‌دهند.

در بسیاری موارد حتی دیده شده که نیروهای نظامی در جاده‌های مواصلاتی خودروی شهروندان را هدف گلوله قرار داده‌و بعدها مشخص گردیده که این خوروها هیچ بار غیر مجازی را حمل نکرده‌اند.

اعتراضات بانه و دیگر شهرهای کردستان نسبت به کشتار کولیران

روز سه‌شنبه چهاردهم شهریورماه، شهروندان بانه‌ای در اعتراض به مرگ دو کولبر کُرد براثر شلیک مستقیم نظامیان حکومتی با تعطیلی بازار در مقابل فرمانداری تجمع کردند.

این تجمع اعتراضی با دخالت نیروهای گارد ویژه به خشونت کشیده شد و به گفته شاهدان عینی، نیروهای گارد ویژه برای متفرق کردن معترضین متوسل به استفاده از گاز اشک‌آور شده و با معترضین درگیر شده‌اند.

پس از تجمع اعتراضی شهروندان بانه‌ای در مقابل فرمانداری، نیروهای نظامی حکومت ایران در اکثر شهرهای کردستان به حالت آماده باش درآمدند.

در این رابطه نادر قاضی‌پور، نماینده ارومیه در مجلس با \"اراذل و اوباش\" خواندن شهروندان معترض بانه‌ای عنوان داشته است: \"نباید اجازه بدهیم که عده‌ای اراذل و اوباش به نیروهای نظامی فشار وارد کنند و با تعطیلی مغازه‌ها شهر را به آشوب بکشند.

همچنین بیستم شهریورماه، تیمور الیاسی، نماینده جمعیت حقوق بشر کردستان ایران – ژنو در سازمان ملل در سی و ششمین نشست شورای حقوق بشر سخنانی را در رابطه با مسئله کولبران در کردستان ایراد نمود.

وی در سخنان خود با اشاره به جان باختن دو کولبر کُرد در بانه توسط نیروهای انتظامی خطاب به کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل اعلام کرده است: \"از ابتدای سال جاری میلادی تاکنون، ١٤٩ شهروند کُرد درپی شلیک مستقیم نیروهای نظامی حکومت ایران جان خود را از دست داده‌اند.\"

تیمور الیاسی در سخنان خود تأکید کرده که کشتار شهروندان کُرد توسط نیروهای نظامی حکومت ایران بخاطر \"کُرد بودن\" آنان صورت می‌گیرد.

همچنین نماینده جمعیت حقوق بشر کردستان ایران – ژنو در سازمان ملل در سخنان خود به تجمع اعتراضی شهروندان بانه‌ای و سرکوب آنان و میلیتاریزه نمودن شهرهای کردستان اشاره کرده است.

جمعیت حقوق بشر کردستان ایران - ژنو از شورای حقوق بشر و کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل می‌خواهد که کشتار غیرقانونی شهروندان کُرد را محکوم نمایند و حکومت ایران را تحت فشار قرار دهند که به خشونت و سیاست تبعیض علیه بلوچ‌ها، کُردهای یارسان، عرب‌های اهواز، مسیحی‌ها، یهودی‌ها، ترکمن و آذری‌ها پایان دهد.

در جریان اعتراض به کشتن کولبران ٦٩ شهروند کرد در شهرهای بانه، سنندج، مهاباد و کرمانشاه بازداشت شدند.

حق بیمه کولبران تاکنون بی نتیجه است

علیرغم وعده‌ی قائم مقام مدیرعامل صندوق بیمه‌ی اجتماعی روستائیان و عشایر مبنی بر تعلق‌گرفتن بیمه به ۱۶ هزار کولبر، اما تاکنون این امر محقق نشده است.

در ماه‌های گذشته تفاهم‌نامه‌ی بیمه‌ی اجتماعی کولبران در ارومیه به امضا رسید تا بر اساس آن ۴۰ درصد حق بیمه کولبران را دولت و ۶۰ درصد باقی‌مانده را کولبران پرداخت کنند و این مرزنشینان، زیر چتر بیمه‌ی اجتماعی روستائیان و عشایر قرار بگیرند.

پیش از این، تفاهم‌نامه‌ی مشابهی در سنندج به امضا رسیده بود که طبق آن، کولبران حدود ۳۰ هزار تومان را به صورت ماهانه برای حق بیمه پرداخت می‌کنند و ۴۰ درصد را هم دولت تقبل می‌کند.

با این وجود طرح مذکور تاکنون عملی نشده است.

قرار بود در فاز اول، کولبران در ۲ شهرستان سردشت و پیرانشهر از نتایج این تفاهم‌نامه بهره‌مند شوند.

رسول خضری، نماینده مردم سردشت و پیرانشهر در مجلس شورای اسلامی از عاملان اصلی این طرح است.

کارگران و کولبران بدون داشتن تشکلات کارگری خود و بی بهره از بیمه و بیمه های بیکاری از مظلوم ترین و بی حقوق ترین بخش طبقه کارگران ایران هستند.

اعتراض فعالین مدنی نسبت به کشتار کولبران

ـ جمعە ٢٤ شهریور ١٣٩٦ جمعی از فعالان مدنی،وکلای دادگستری و چند نفر از اعضای سندیکای کارگران اتوبوس رانی تهران با برگزاری تجمعی در میدان آزادی تهران حمایت خود از کولبران کورد را اعلام کردە و بە استقبال از شریف باجور کە در حرکتی مدنی در نفی خشونت علیه کولبران تا تهران رکاب زد، شتافتند.

ـ در شهریورماه سال جاری ۲۳ انجمن صنفی کارگران ساختمانی شهرهای مختلف ایران، با انتشار بیانیه‌ای مشترک تحت عنوان “با سلب حق حیات کولبران و کارگران امنیت جامعه را تضمین نخواهد کرد” خواستار مجازات عاملین کشتار کولبران و آتش‌زدن کارگر ساختمانی سنندجی شدند.

ـ در ١٨ شهریورماه سال جاری، بیش از ۱٠٠ نفر از وکلای کُرد با انتشار بیانیه‌ای در اعتراض به کشتار کولبران کُرد، ضمن محکومیت کشتار کولبران بر تعقیب و مجازات آمران و عاملین این کشتارها تأکید کردند.

ـ در ١٤ شهریور ماه ٩٦ نیز، علی عابدی، هنرمند سرشناس کُرد اهل سقز با انتشار پیامی در صفحه شخصی فیس بوک خود \"کولبری را نشانه نابرابری و تبعیض جامعه کُردستان\" توصیف کرد.

ـ شماری از فعالان سیاسی و مدنی کردستان ایران در ١٨ شهریور ماه با انتشار فراخوانی در شبکه‌های اجتماعی از مردم کردستان می‌خواهند که برای حمایت از کولبران کُرد در این طوفان توییتری شرکت کنند.

این فعالان هدف از راه اندازی این طوفان توییتری را دفاع از حق حیات و کرامت انسانی کولبران کُرد و اعتراض به تداوم کشتار آنان از سوی ماموران دولتی و رساندن صدای این اعتراض به سازمان‌های جهانی حقوق بشری و افکار عمومیعنوان نموده‌اند.

ـ در ١٩ شهریور ماه نیز، ٢٥٠ فعال مدنی و سیاسی کردستان ایران با انتشار نامه‌ای سرگشاده به ادامه‌ی کشتار کولبران توسط نظامیان حکومتی اعتراض کردند.

ـ همچنین در رابطه با معیشت شهروندان کُردستان و وضعیت کولبران، حدود شصت کنشگر کُرد اعم از سیاسی، مدنی، روزنامه‌نگار و وکیل با امضای نامه‌ای از سران سه قوه خواستند که \"در جهت توسعه کُردستان و ایجاد شغل اقدام نمایند.\"

مرکز آمار آژانس خبررسانی کُردپا

تنظیم: کوچ