۶ ماهه اول ۲۰۲۴؛ کشته‌شدن ۳۳ کولبر و زخمی شدن ۲٥٤ تن
سازمان حقوق بشری کُردپا در یک رشته گزارش آماری به بارزترین موارد نقض حقوق بشر در کردستان ایران طی ۶ ماهه اول سال ۲۰۲۴ می‌پردازد.
این آمار با استناد به موارد ثبت و راستی‌آزمایی‌شده در مرکز آمار سازمان حقوق بشری کُردپا منتشر می‌شود و چه بسا آمار واقعی به دلیل سرکوب حکومتی و نبود آزادی بیان، رسانه و نهادهای حقوق بشری مستقل و ناظر بر نقض حقوق بشر در داخل کردستان، می‌تواند از این بیشتر باشد.
بازنمودی کلی از این آمار؛
طی ۶ ماهه اول سال ۲۰۲۴ مجموع ۲۸۷ کولبر کشته و زخمی شده‌اند (۳۳ کشته و ۲۵۴ زخمی).
۱۴ تن از کولبران کشته و زخمی شده زیر ١٨ سال سن داشته‌اند. (یک کشته و ۱۳ زخمی)
بیش از ٧۴ درصد از این کولبران با شیلک مستقیم نیروهای نظامی جمهوری اسلامی کشته و زخمی شده‌اند.
زخمی شدن بر اثر ضرب و جرح نیروهای نظامی با بیش از ۶ درصد، کشته و زخمی‌شدن در نتیجه سقوط از ارتفاع با بیش از ۵ درصد و کشته و زخمی‌شدن در نتیجه شلیک، ضرب و جرح و تراشیدن مو توسط نیروهای نظامی عراق با بیش از ۴ درصد از مجموعه مهم عوامل کشته و زخمی شدن کولبران می‌باشند.
لازم به ذکر است، بیشترین میزان کشتار کولبران در مرزهای نوسود و بانه اتفاق می‌افتد. زیرا این مناطق تنها مرزهای هستند که برای کولبران باقی مانده در آن کولبری کنند و دیگر مرزها از جمله ارتفاعات تته، سقز و سردشت به شدت نظامی و امنیتی هستند.
با توجه به اینکه در سه ماه دوم سال ۲۰۲۴ تعداد ۱۹ کولبر کشته شده‌اند، براساس نمودار آماری کُردپا، این تعداد کشتن کولبران طی۹۰ روز، بالاترین میزان کشتن در مقایسه با بازه‌های زمانی این مدت در ۱۲ سال گذشته میلادی بوده است.
همچنین با در نظر گرفتن آمار ۲۸۷ کولبر کشته و زخمی‌شده طی ۶ ماه اول ۲۰۲۴ و در مقایسه با آمار ۱۲ سال گذشته میلادی، می‌توان گفت این تعداد بالاترین میزان کشته و زخمی‌شدن کولبران بوده است، به‌گونه‌ای که این آمار طی ۶ ماه تنها ۳۰ مورد با کل آمار ۲۰۲۳ که بالاترین میزان کشته و زخمی‌شدن کولبران را داشته، فاصله دارد.
کشته و زخمی شدن کولبران: ۲۸۷ مورد (۳۳ کشته و ۲۵۴ زخمی)
نحوه کشته و زخمی‌شدن کولبران؛
شلیک مستقیم نیروهای نظامی ایران: ۲۱۰ مورد
ضرب و شتم توسط نیروهای نظامی: ۱۹ مورد
سقوط از ارتفاع: ۱۶ مورد
ضرب و شتم و سپس شلیک نیروهای نظامی؛ ۴ مورد
انفجار مین: ۴ مورد
سرما زدگی و گرفتار شدن در برف و کولاک: ۳ مورد
ایست قلبی در حین کولبری؛ ۱ مورد
پارگی تاندون به هنگام کولبری؛ ۱ مورد
مصدومیت در نتیجه تعقیب و گریز نیروهای نظامی؛ ۵ مورد
شلیک نیروهای نظامی عراق؛ ۲ مورد
ضرب و جرح توسط نیروهای مرزبانی عراق؛ ۲ مورد
ضرب و جرح همراه با تراشیدن موی سر توسط نیروهای مرزبانی عراق؛ ۹ مورد
تصادف رانندگی در راه رفتن به کولبری: ۹ مورد
جزییات ۳۳ کولبر جانباخته طی ۶ ماهه اول سال ۲۰۲۴؛
۱۸ دی ۱۴۰۲؛ شورش خرگوشی، ۳۳ ساله و اهل روستای «زاویه جیک» از توابع سلماس در نتیجه شلیک دو گلوله جنگی به ناحیه سینه توسط نظامیان جمهوری اسلامی در مرز سلماس کشته شد.
۲۰ دی ۱۴۰۲؛ میرزا احمدی، ۴۳ ساله، متأهل و اهل روستای «انجینه» از توابع بانه، بر اثر شلیک نیروهای نظامی در مناطق مرزی «زله» بانه کشته شد.
۳۰ دی ۱۴۰۲؛ صادق میرزایی، ۳۹ ساله، متأهل و دارای دو فرزند، اهل روستای «دهتوت» از توابع جوانرود، بر اثر شلیک نیروهای نظامی در مرز نوسود کشته شد.
۲ بهمن ۱۴۰۲؛ هوشیار محمودی، ۳۸ ساله، متأهل و دارای فرزند، اهل روستای «شمشیر» از توابع پاوه، در نتیجه شلیک نیروهای نظامی عراق در مرز تیلور شوشمی کشته شد.
۷ بهمن ۱۴۰۲؛ منصور محمدنژاد، ۴۵ ساله، متأهل و اهل روستای «جنیان» از توابع سقز، درنتیجه شلیک مستقیم نیروهای نظامی به ناحیه پشت در مرز «بسطامی» سقز کشته شد.
۱۱ بهمن ۱۴۰۲؛ جبار ویسی، ۳۰ ساله، متأهل و دارای فرزند، اهل روستای «جوجار» از توابع ثلاث باباجانی، در نتیجه شلیک مستقیم نیروهای نظامی در مرز نوسود کشته شد.
۱۷ بهمن ۱۴۰٢؛ فرید روبینا، متأهل و اهل مریوان که ۲۰ روز بود زندگی مشترک تشکیل داده بود، در نتیجه سرمازدگی در مرز «انجیران» مریوان جان خود را از دست داد.
۲۲ بهمن ۱۴۰۲؛ سیوان صحیحی، ۲۰ ساله و اهل روستای «بلکه» از توابع بانه، در نتیجه شلیک مستقیم نیروهای نظامی در مرز «سارداب» بانه جان خود را از دست داد.
۷ اسفند ۱۴۰۲؛ جعفر فرجی، ۴۰ ساله، متأهل و دارای فرزند، اهل روستای «دولت قلعه» از توابع سقز، در نتیجه شلیک مستقیم نیروهای نظامی در مرز «هنگه‌ژال بانه» جان باخت.
۱۳ اسفند ۱۴۰۲؛ علی ضرغامی، ۵۲ ساله، متأهل و دارای دو فرزند، اهل تکاب و ساکن سقز، بر اثر شلیک نیروهای نظامی در مرز «سرشیو» سقز جان خود را از دست داد.
۲۲ اسفند ۱۴۰۲؛ محمد گنجه، ۳۵ ساله، متأهل و دارای فرزند، اهل پیرانشهر، در نتیجه شلیک نظامیان حکومتی در مرز «پتکی» پیرانشهر جان خود را از دست داد.
۲۳ اسفند ۱۴۰٢؛ سیوان باتر، اهل روستای «گاگل» از توابع مریوان، در نتیجه سانحه رانندگی در راه رفتن به کولبری جان خود را از دست داد.
۲۴ اسفند ۱۴۰۲: عطا حسینی، ۳۲ ساله، متأهل و دارای فرزند، اهل روستای «بلبزان» از توابع بانه، در نتیجه شلیک نیروهای نظامی در مرز شوشمی جان خود را از دست داد.
۲۶ اسفند ۱۴۰۲؛ رحیم محمدزاده، متأهل و دارای فرزند، اهل ربط از توابع سردشت، در نتیجه سقوط از ارتفاع در مناطق مرزی بانه جان خود را از دست داد.
۴ فروردین ۱۴۰۳؛ پیمان احمدی، ۳۵ ساله، اهل جوانرود، متأهل و دارای فرزند با شلیک مستقیم نیروهای نظامی در مرز نوسود کشته شد.
۵ فرودین ۱۴۰۳؛ محمدبایر محمدی، ۴۸ ساله، اهل جوانرود، متأهل و دارای فرزند، در نتیجه ایست قلبی زیر فشار کولبری در مرز نوسود جان باخت.
۵ فرودین ۱۴۰۳؛ سوران عبدی، ۲۲ساله، اهل بانه، متأهل و دارای فرزند، بر اثر شلیک مستقیم نیروهای نظامی در مرز بانه کشته شد.
۵ فرودین ۱۴۰۳؛ هستیار عبدالکریمی، ۱۵ ساله و اهل دیواندره، بر اثر سرمازدگی در مرز سقز جان خود را از دست داد.
۸ فرودین ۱۴۰۳؛ سعید سلوسی، ۳۳ ساله، اهل پیرانشهر متأهل و دارای فرزند، در نتیجه سرمازدگی در مرز پیرانشهر جان باخت.
۹ فرودین ۱۴۰۳؛ ابوبکر ماخوذی‌فرد، اهل سردشت، متأهل و دارای فرزند، بر اثر سقوط از ارتفاعات در نتیجه تعقیب و گریز نیروهای نظامی در ارتفاعات مرزی سردشت جان باخت.
۹ فروردین ۱۴۰۳؛ شورش شکری، اهل مریوان، بر اثر سقوط از ارتفاع در نتیجه تعقیب و گریز نیروهای نظامی در ارتفاعات ژالانه جان باخت.
۲۵ فروردین ۱۴۰۳؛ مهرداد عبدالله‌زاده اهل سردشت، بر اثر سقوط از ارتفاع در نتیجه تعقیب و گریز نیروهای نظامی جان خود را از دست داد.
۲۵ فروردین ۱۴۰۳؛ امید سعیدی، ۴۰ ساله و اهل دهگلان، بر اثر شلیک نیروهای نظامی در مرز بسطام سقز جان خود را از دست داد.
۲۹ فروردین ۱۴۰۳؛ سیوان دست‌افکن، اهل مریوان، متأهل و دارای فرزند، بر اثر شلیک نیروهای نظامی در مرز تته هورامان جان خود را از دست داد.
۲ اردیبهشت ۱۴۰۳؛ شوانه احمدپور، ۳۴ ساله، اهل بانه، متأهل و دارای یک فرزند، بر اثر شلیک نیروهای نظامی در مرز بانه کشته شد.
۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۳؛ هیمن احمدی، ۴۵ ساله، اهل سقز، متأهل و دارای ۲ فرزند، در نتیجه شلیک مستقیم نیروهای نظامی در مرز بسطام سقز کشته شد.
۱۳ اردیبهشت ۱۴۰۳؛ جلال سهرابی، ۴۰ ساله، اهل بانه، متأهل و دارای ۲ فرزند، در نتیجه شلیک مستقیم نیروهای نظامی در مرز بانه کشته شد.
۱۶ اردیبهشت ۱۴۰۳؛ عطا رستم‌پور، ۴۰ ساله، اهل سقز، متأهل و دارای ۲ فرزند، بر اثر شلیک مستقیم نیروهای نظامی در مرز هنگه‌ژال بانه جان باخت.
۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۳؛ سالار احمدی، ۲۳ ساله و اهل سردشت، در نتیجه شلیک گلوله دوشکا در مرز سردشت جان خود را از دست داد.
۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۳؛ واحد قادرپور، اهل سقز، متأهل و دارای فرزند، بر اثر شلیک مستقیم نیروهای نظامی در مرز بانه کشته شد.
۸ خرداد ۱۴۰۳؛ سینا رسول‌زاده، ۱۹ساله و اهل سردشت، در نتیجه شلیک نیروهای نظامی در مرز سرتزین بانه جان خود را از دست داد.
۱۶ خرداد ۱۴۰۳؛ هژیر محمودپور، ۲۷ ساله و اهل روستای «پوینه» از توابع جوانرود، در نتیجه شلیک مستقیم نیروهای نظامی در مرز نوسود کشته شد.
۳۱ خرداد ۱۴۰۳؛ ارکان بالواسه، ۲۹ ساله و اهل روستای «جلیله» از توابع مریوان، بر اثر شلیک نیروهای نظامی در ارتفاعات تته هورامان جان خود را از دست داد.
طبق جزییات ارائه شده از جانباختن این ۳۳ کولبر؛ ۲۴ تن از این کولبران با شلیک نیروهای نظامی ایران، یک تن با شلیک نیروهای نظامی عراق، ۴ تن در نتیجه سقوط از ارتفاع، ۲ کولبر بر اثر سرمازدگی، یک کولبر در نتیجه ایست قلبی زیر فشار کولبری و یک تن در نتیجه تصادف در راه کولبری جان باخته است.
آمار ۱۲ ساله کُردپا؛
طی ۱۲ سال اخیر میلادی (۲۰۱۲-۲۰۲۳)، مجموع ۲۲۰۶ کولبر در کردستان کشته و زخمی شده‌اند. از این مجموع ٥۸۹ کولبر کشته و ۱۶۱۷ زخمی شده‌اند.۴۰ تن از این کولبران زیر ١٨ سال سن داشته‌اند و بیش از ٧۳ درصد از آنها با شلیک مستقیم نیروهای نظامی جمهوری اسلامی کشته و زخمی شده‌اند.
تنظیم؛ اوین مصطفی‌زاده
