١٤ مورد نقض حقوق زنان در کردستان ایران در سه ماهه دوم سال ١٣٩٨

آژانس خبررسانی کُردپا در یک گزارش تحلیلی _آماری، آماری از نقض حقوق زنان کُرد در سه ماهه دوم سال ١٣٩٨ در کردستان ایران را ارائه می‌دهد.

در این گزارش به ١٤ مورد نقض حقوق زنان کُرد در ایران اشاره شده است که مواردی از جمله بازداشت، اعدام، محکومیت به زندان، وضعیت زندانیان سیاسی زن و مرگ براثر سهل‌انگاری پزشکی را شامل می‌شود.

با توجه به نبود هیچ آماری دقیقی از وضعیت زنان در ایران و علی‌خصوص وجود فضای امنیتی در کردستان ایران این آمار بسیار بالاتر از این می‌باشد و این گزارش تنها به مجموع مواری از نقض حقوق زنان کُرد اشاره دارد که رسانه‌ای شده‌اند.

 باید گفت زنان جامعه کردستان ایران زنانی هستند که به دلیل ستم و تبعیض ملی، علاوه بر تمامی خشونت‌های که در ایران از آن سخن به میان می‌آید خشونت سیاسی را نیزتجربه می‌کنند و بر تمامی ابعاد زندگی آنها تاثیرات مستقیم و غیر مستقیم داشته است. خشونتی که حتی زنان را به مثابه اینکه در منطقه محروم کردستان از لحاظ اقتصادی زندگی می‌کنند از دسترسی به آنچا حتی در دیگر شهرهای ایران وجود دارد محروم می‌کند. خشونتی که زنان را از تاسیس NGO و تمامی نهادهای مدنی برای فعالیتشان محروم کرده است مخصوصا در حوزه زنان، خشونتی که هر فعالیتی در کردستان جرم “سیاسی” شناخته و به مثابه "اقدام علیه امنیتی ملی" و مسائل "امنیتی" با آن برخورد می‌شود. می‌توانیم بگویم حرف زدن از خشونت علیه زنان در کردستان "امنیتی" است به همین دلیل حل مسله زن نیز در چهارچوب حل مسئله ملی و نبود حکومت حاکم جمهوری اسلامی میسر است. 

جدول (١)

موارد نقض حقوق زنان کُرد در کردستان ایران در سه ماهه دوم سال ١٣٩٨

بازداشت:

در این مدت ٤ زن کرد بازداشت شده‌اند، از جمله ١ فعال محیط زیست.  

 اعم اتهام وارده به  این بازداشت‌‌شدگان "امنیتی" و همکاری با احزاب اپوزسیون کرد بوده است.  

تمامی این چهار زن از سوی نیروهای امنیتی بازداشت و مدت‌ها بعد از بازداشت سرنوشت آنها نامعلوم بوده است و منزل "پروین ادوایی" به هنگام بازداشت مورد یورش و تفتیش قرار گرفته است.

 

• از جمله این زنان بازداشت شده "پروین ادوایی " است که پنجم مردادماه، نیروهای اطلاعاتی به منزل شخصی این فعال مدنی کُرد یورش برده و وی را بازداشت کردند .نیروهای اطلاعاتی اطلاعاتی پس از تفتیش منزل شخصی این فعال مدنی، وی را به مکان نامعلومی منتقل کردند.این فعال مدنی کُرد طی چند سال اخیر در حوزه‌ی حقوق زنان و کودکان و محیط زیست در مریوان فعالیت داشته است.
•  
• دنیا شالی نیز،  یک دختر جوان اهل شهرستان پیرانشهر نیز در این مدت از  سوی نیروهای اطلاعاتی بازداشت و به بازداشتگاه اداره اطلاعات ارومیه منتقل گردیده است.پیگیری‌های خانواده این دختر ٢٠ساله تا مدتها جهت اطلاع از سرنوشت وی بی‌نتیجه بوده و نیروهای اطلاعاتی اجازه ملاقات را به خانواده وی نداده‌اند.
•  
• همچنین، نازار جمشیدی،  اهل شهرستان ثلاث‌باباجانی از توابع استان کرماشان در اوایل تیرماه به همراه ٨ تن دیگر از سوی نیروهای اطلاعاتی بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل و بعد از بازداشت از سرنوشت  وی اطلاعی در دسترس نبوده است.نیروهای اطلاعاتی نامبرده  را به اتهام همکاری با یکی از احزاب کُرد اپوزیسیون حکومت ایران بازداشت کرده‌اند.
•  
• مادر بهمن قبادی، کارگردان و فیلمساز سرشناس کُرد نیز در اواخر شهریویرماه  در فرودگاه بین‌المللی خمینی تهران بازداشت شد.بهمن قبادی، کارگردان سرشناس کُرد از بازداشت مادرش در فرودگاه بین‌المللی خمینی تهران خبر داد.وی در این‌باره در صفحه اینستاگرام خود نوشته است: "با خبر شدم که مادر پیر من در فرودگاه بین المللی امام خمینی توسط نیرو های امنیتی بازداشت شده است ."قبادی همچنین در استاتوسی دیگر نوشته است: "شرم بر شماها (حکومت ایران) که اجازه خروج مادر خسته و رنجورم را ندادید تا بعد از مدت‌ها ملاقاتشون کنم. شماها خیلی از انسانیت و وجدان بدور هستید. چنین حکومت فاسد، ترسو و دروغگو راهی جز نابودی ندارد. شرم بر همه‌یتان باد."

 

باید گفت اگر در در ایران بطورکلی سرکوب و بازداشت زنان در رابطه با مسائلی چون "حجاب اجباری" و دختران میدان انقلاب یا چهارشنبه‌های سفید یا مبارزه برای حضور در استادیوم‌های ورزشی یا تلاش برای لغو لایحه‎های است که علیه زنان تصویب می‌شود؛ امادر کردستان مسئله زنان تنها مسئله تبعیض جنسیتی نیست، بلکه تبعیض ملی و مذهبی نیز مسئله زنان کردستان است، در اینجاست که هرگونه حرکتی از سوی زنان کرد یک حرکت سیاسی علیه جمهوری اسلامی محسوب می‌شود و با نگاه "امنیتی" از سوی سیستم حاکم با قوه قهریه با آن برخورد می‌شود. 

بازداشت‌های خودسرانه و بدون توجیه، مطلع نبودن از وضعیت دستگیرشدگان، دادرسی‌های نادعادلانه و احضارهای بی‌رویه به نهادهای امنیتی یک روی مسئله و انتساب اتهامات "امنیتی" به تمامی بازداشت‌شدگان در کردستان و نبود اطلاع‌رسانی کافی و نپرداختن به موضوع بازداشت‌شدگان و فشار نهادهای امنیتی بر مردم کردستان در رسانه‌های ملی و بین‌المللی و نبود آمار دقیق در این رابطه، روی دیگر این قضیه است. 

کردستان ایران، جایی که مردم به شدت درگیر مسائل چون فقر و محرومیت هستندو محرومیت و فقری که بیش از هر چیزی بر زندگی زنان سایه افکنده و آنان را از حضور در تمامی عرصه‌های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی باز داشته است؛ با این حال آن درصد از زنانی که حضور فعالیت برایشان میسر است از هر فرصت و موقعیتی استفاده کرده تا بتوانند هم صدای زنان باشند و هم در حرکت‌های سراسری مشارکت داشته باشند.

همچنین براساس گزارش اطلس زندانیان ایران در سال ٩7، با در نظر گرفتن فاکتور اینکه فعالیت‌های سیاسی در کردستان بسیار بیش‌تر از بقیه نقاط ایران است و نزدیک به ٪۳۵ از زندانیان سیاسی مرد ایران کرد هستند، مشخص می‌شود که زنان کرد از منظر درون‌اتنیکی حضور بسیار کم‌تری از مردان در عرصه سیاسی دارند. به ازای هر هزار زندانی سیاسی مرد کرد، حدود ۲۵ زن کرد به دلایل سیاسی بازداشت شده‌اند.

محکومیت به زندان:

در این مدت یک زن فعال کرد از سوی دادگاه‌های انقلاب به اعدام محکوم شده است.

اواسط شهریور ماه "ایران راه‌پیکار" فعال زن کُرد اهل مریوان در شعبه اول دادگاه انقلاب سنندج به ریاست قاضی "سعیدی" به اتهام "اقدام علیه امنیت ملی از طریق همکاری با یکی از احزاب کُرد اپوزیسیون حکومت ایران" به سه سال حبس تعزیری محکوم شده است.

این فعال مریوانی بیست و چهارم اردیبهشت‌ماه سال جاری توسط نیروهای اطلاعاتی در سنندج بازداشت و پس از یکماه بازجویی به کانون اصلاح و تربیت منتقل شده بود.

مراحل دادرسی این فعال زن کُرد بدون حضور وکیل بوده و وی از "دسترسی به وکیل" محروم بوده است.

انتقال اجباری زندانیان زن به زندان‌ها :

در این مدت ١ زن کُرد با انتقال اجباری به زندانی دیگر از سوی مسولین اداره اطلاعات مواجه بوده است.

زهرا محمدی که از ٤ ماه پیش توسط نهادهای امنیتی بازداشت شده، بدون تفهیم اتهام و با سرنوشت نامعلومی مواجه بوده است.

وی اواخر شهریورماه، بدون اطلاع و ارتباط با خانواده به زندان سنندج منتقل شده است.

انتقال مخفیانه به دادگاه‌ها:

در این مدت زهرا محمدی، زن زندانی سیاسی کرد بدون حضور وکیل و عدم دسترسی به وکیل به دادگاه انقلاب منتقل شده است.

بیست و هفتم شهریورماه، زهرا محمدی، عضو بازداشت شده انجمن فرهنگی – اجتماعی "نوژین" بدون حضور وکیلش مهرداد علیخانی به دادگاه انقلاب سنندج برده شده است.

انجمن فرهنگی – اجتماعی "نوژین" با تأیید این خبر اعلام کرده است: زهرا در حالی برای اعترافات اجباری تحت فشار می‌باشد که وی هیچ وابستگی به حزب یا جریان سیاسی ندارد و تنها جرم وی آموزش زبان کُردی به کودکان می‌باشد.

آخرین وضعیت زهرا محمدی زن زندانی سیاسی کُرد:

زهرا محمدی، شهروند اهل سنندج بیش از ۱۲۰ روز گذشته را در بازداشت و بلاتکلیفی بدون تفهیم اتهام در زندان سنندج به سر برده است. گفته می‌شود وی در دوران بازجویی جهت اخذ اعترافات اجباری تحت فشار قرار گرفته و روز چهارشنبه بدون اطلاع قبلی به خانواده و وکیل به دادگاه منتقل شده است. زهرا محمدی در تاریخ ۲ خردادماه توسط نیروهای امنیتی بازداشت شده است.

یک منبع نزدیک به خانواده این شهروند گفته است: "زهرا طی دوران بازجویی به شدت جهت اعترافات اجباری تحت فشار بازجویان قرار گرفته و روز چهارشنبه بدون اطلاع قبلی جهت محاکمه به صورت مخفیانه به دادگاه منتقل شده است. با این حال یکی از وکلای دادگستری که در دادگاه به صورت اتفاقی حضور داشته نسبت به موضوع معترض شده و وکیل و خانواده زهرا را در جریان قرار داده است. پس از حضور وکیل و خانواده و اعتراض آنان، نهایتا برگزاری دادگاه به روز چهارشنبه ۳ مهرماه موکول شده است".

این منبع مطلع افزود: "در زمان بازجویی توام با فشار، برگه‌هایی که از قبل آماده شده بود به خانم محمدی جهت امضا تحویل داده شده و همچنین توسط بازجویان در خصوص آزار و اذیت سایر اعضای خانواده و پرونده سازی برای آنان نیز تهدید شده است."

به گفته این منبع نزدیک به خانواده محمدی "از زمان بازداشت تا هفته‌های اخیر خانواده خانم محمدی هیچ ارتباطی با فرزند خود نداشته‌اند و از این جهت از انتقال زهرا به زندان سنندج نیز مطلع نبوده‌اند. خانواده زهرا روز یکشنبه موفق به ملاقات با وی شده‌اند با این حال علیرغم اتمام بازجویی و ارسال پرونده به بازپرسی، اتهام مطروحه علیه ایشان مشخص نیست".

زهرا محمدی، ۲۸ ساله، روز پنجشنبه ۲ خرداد ۱۳۹۸ به همراه دو شهروند دیگر به نام های "ریبوار منبری"و "ادریس منبری" توسط نیروهای امنیتی بازداشت شده بود. "ریبوار منبری" و "ادریس منبری" پس از اتمام بازجویی‌ها به صورت موقت با تودیع وثیقه آزاد شدند.

لازم به ذکر است زهرا محمدی، از اعضای "انجمن فرهنگی نوژین" است که در زمینه تلاش برای حفظ محیط زیست کردستان، مهار آتش‌سوزی جنگل‌ها و مراتع این استان و  آموزش زبان کردی فعالیت دارد.

ممانعت از ملاقات و عدم دسترسی به وکیل زندانیان سیاسی:

در این مدت دو زن کُرد زندانی سیاسی  به نام "ایران راه پیکار" و "زهرا محمدی" با عدم دسترسی به وکیل از سوی مسولین بازداشتگاه اداره اطلاعات مواجه بوده است.

همچنین دنیا شالی، زن کرد بازداشت شده، با عدم ملاقات با خانواده از سوی مسولین بازداشتگاه مواجه بوده است.

اعدام:

در این مدت ٢ زن کُرد به اتهام قتل در زندان ارومیه اعدام شدند.

سحرگاه روز سه‌شنبه یکم مردادماه، دو زن زندانی به نام‌های "نازدار وطن‌خواه" و "آراسته رنجبر" به اتهام "قتل" در زندان مرکزی ارومیه اعدام گردیدند. اجرای حکم اعدام این دو زندانی در حالی صورت گرفته است که پیشتر برای مدت یک ماه، به آن‌‌ها مهلت داده شده بود تا ظرف این مدت جهت جلب رضایت اولیای دم تلاش کنند. متاسفانه این دو زندانی در زمان تعیین شده موفق به اخذ رضایت از اولیای دم نشدند و حکم آن‌ها به اجرا درآمد.

آراسته رنجبر ١٥ سال پیش به اتهام "قتل" همسرش و "نازدار وطن‌خواه" به اتهام "مشارکت در قتل" از سوی دستگاه قضایی به اعدام محکوم و طی این ١٥ سال در بند زنان زندان ارومیه به سر می‌بردند.

تا کنون خبر اعدام این دو زن زندانی توسط رسانه‌های رسمی حکومت ایران اعلام نشده است.

مرگ و مصدومیت براثر سهل انگاری پزشکی:

در دو ماهه دوم سال ١٣٩٨، ٢ زن کرد براثر سهل انگاری پزشکی و عدم رسیدگی پزشکی جان خود را از دست داده‌اند.

یکی از این زنان باردار بوده است و دیگری ١ نوجوان ١٥ ساله بوده است.

 

• بیست و نهم مردادماه، یک زن باردار به نام "ژیلا قادر‌زاده" فرزند محمدنقی اهل روستای "دشه" از توابع پاوه به دلیل سهل‌انگاری پزشکی در بیمارستان "امام رضا" کرماشان جان باخت. این زن باردار به دلیل قصور پزشکی در حین وضع حمل جان خود را از دست داده است.
•  
• همچنین،  پرستو نصیری، دانش‌آموز پایه نهم دبیرستان دخترانه بهمنی ساکن محله عباس‌آباد بر اثر عمل جراحی کیسه صفرا جان خود را از دست داده است.

آمار دقیقی از مرگ‌های کە بە دلیل خطاهای پزشکی رخ می‌دهد، در دسترس نیست، ولی نظریەپردازان در این بارە بر این باورند که کمبود نیروی انسانی، خستگی و فشار کاری بیش از اندازە، کمی آگاهی و اطلاعات پزشکی و همچنین ازدیاد بیش از حد بیماران از مهمترین دلایل اشتباهات و خطاهای پزشکی در ایران به شمار می‌آید.

از جمله مشکلات جدی سلامت زنان در کردستان، زنان بارداری هستند که هنوز برای زایمان خود با مشکل مواجه هستند و بسیاری از آنها جان خود را در زمان زایمان از دست داده‌اند.

در کردستان سیاست و برنامه و زیرساخت کلان برای هیچ یک از شاخص‌های سلامت و توسعه وجود ندارد و تمامی این عوامل تاثیرات مستقیم و غیر مستقیمی بر هم داشته و موجب بازماندن زنان جامعه از پیشرفت در همه حوزه‌ها از یکسو و دسترسی به خدمات بهداشتی مناسب که از جمله حقوق اولیه هر فردی بخصوص زنان است، شده است. 

حوزه فعالیت زنانی کُردی که  در سه ماهه دوم سال ١٣٩٨ نقض حقوق بشر علیه آنها صورت گرفته است:

اعم زنان بازداشت‌شده، محکوم به زندان و زندانیان سیاسی این گزارش از جمله فعالین مدنی، محیط زیستی و حقوق زنان و کودکان بوده‌اند.

زهرا محمدی، فعال مدنی و محیط زیست بوده است.

ایران راه پیکار فعال مدنی بوده است.

پروین ادوایی نیز فعال محیط زیست و زنان بوده است.

زندانیان سیاسی در ایران غالبا شامل اعضای گروه‌های سیاسی مخالف حکومت اسلامی ایران، وبلاگ نویسان و روزنامه نگاران، فعالان کارگری و اقلیت‌های مذهبی هستند. آن‌ها با اتهاماتی بسیار مبهم که قوه قضائیه ایران مدعی است "امنیت ملی" را تهدید می‌کنند در زندان به سر می‌برند. 

در بیشتر مواقع زندانیان سیاسی و عقیدتی از دسترسی به محاکمه‌های عادلانه و وکیل محروم هستند. اکثر آنها بعد از بازداشت ماه‌ها بصورت بلاتکلیف در بازداشتگاه‌ها و سلول‌های انفرادی نگهداری می‌شوند و در بسیاری موارد بدلیل شکنجه و ضرب و شتم مجبور به اعتراف می‌شوند.

نقش مستقیم و عاملی نهادهای حکومتی در نقض حقوق بشر در کُردستان ایران:

از ٤ تن از زنان بازداشت شده کرد در سه ماهه دوم سال جاری تمامی آنها از سوی نیروهای امنیتی بازداشت شده‌اند.

در گزارش جهانی سال ٢١٠٥ دیدبان حقوق بشر آمدە است کە " افراد سرکوبگر در نیروهای امنیتی و اطلاعاتی و دستگاە قضایی ایران قدرت گستردەای دارند و جرایم بزرگی را انجام می‌دهند.

سرنوشت نامعلوم:

در مورد ٤ زنی که از سوی نیروهای امنیتی بازداشت شده‌اند، سرنوشت و محل نگهداری ٣ تن از آنان نامشخص بوده، منزل ١نفر در هنگام بازداشت توسط ضابطین قضایی و امنیتی مورد یوروش و تفتیش قرار گرفته است.

همچنین تمامی این زنان به دلیل نامشخص بودن محل بازداشت، از ملاقات با خانواده و دسترسی به وکیل محروم بوده‌اند.

 

اعلامیه جهانی حمایت از اشخاص "ناپدیده‌شدن اجباری"، ناپدیدسازی اجباری را عامل خودداری از تحقیق درباره کشف سرنوشت یا مکان اشخاص مربوطه با تکذیب اذهان به محرومیت آنها از آزادی دانسته و این رویکرد را تضعیف عمیق‌ترین ارزش‌های هر جامعه متعهد به احترام به حاکمیت قانون، حقوق بشر و آزادی‌های اساسی اعلام نموده و رویه سیستماتیک چنین اقدامی را "جرم علیه بشریت" خوانده است. 

طبق بند ٦ ماده واحده قانون احترام به آزادی‌های مشروع و حفظ حقوق شهروندی، هر نوع اذیت و آزار افراد و تحقیر آنها در جریان دستگیری و بازجویی منع شده است. 

طبق ماده ۲۴ قانون آیین دادرسی کیفری تفتیش منازل، اماکن و اشیاء و جلب در جرایم غیرمشهود باید با اجازه مخصوص مقام قضایی باشد، هر چند اجرای تحقیقات بطورکلی از طرف مقام قضایی به ضابط ارجاع شده باشد، اما قریب به اتفاق این موارد بدون رعایت قوانین موجود صورت می‌گیرد.

دیده‌بان حقوق بشر در تازه‌ترین گزارش خود، ایران را متهم کرد که ده‌ها نفر را تنها به دلیل استفاده از حقوق اولیه‌شان به طور غیرقانونی بازداشت کرده است .

بررسی رویکرد دستگاه‌های امنیتی در حکومت اسلامی ایران، نشانگر آنست که مخفی نگه‌داشتن شهروندان بازداشت شده به سه هدف مشخص دنبال می‌شود: 

١ـ مخفی نگه‌داشتن مرگ ناشی از شکنجه فرد بازداشتی که منجر به موج شدید رسانه‌ای علیه حکومت می‌شود. 

٢ـ جلوگیری از تحقیق درباره کشف سرنوشت فرد بازداشت شده یا مکان بازداشت و بعضا تکذیب بازداشت به منظور عدم دسترسی فرد بازداشت شده به حمایت‌های قانونی و کشف حقیقت. 

٣ـ ایجاد فضای رعب وحشت برای اعترافات اجباری و القای اتهامات طراحی شده که معمولا در دوره زمانی محدود انجام می‌شود.

حاکمیت اسلامى ايران از سال ١۹۷۶ به "ميثاق بين المللى حقوق مدنى و سياسى" ملحق شده و مطابق با بند ٢ماده ۹ اين ميثاق هر کس دستگیر می‌شود باید در موقع دستگیر شدن از علل آن مطلع شود و در اسرع وقت اخطاریه‌ای دائر به هر گونه اتهامی که به او نسبت داده می شود دریافت دارد.

تنظیم: کوچ