٢٣ قربانی مین در کردستان در ٦ ماه اول سال ١٣٩٦

آژانس کُردپا: آژانس خبررسانی کُردپا در گزارشی تحلیلی _ آماری، آمار قربانیان مین در نیمه اول سال ١٣٩٦ را ارائه می‌دهد.

از ٢٣ قربانی مین در این مدت ٣ نفر کشته و ٢٠ نفر زخمی شدند.

این گزارش با استناد به منابع معتبر و اطلاعات افراد مطلع بوده که در اینجا با ذکر اسامی ارائه می‌گردد.

طی این مدت موارد بیشتری از قربانیان انفجار مین در کردستان ایران روی داده است که با توجه به اینکه هیچ سازمان یا منبع مطلعی در این زمینه فعال نیست آمار واقعی می‌تواند بسیار بالاتر از این باشد.

جدول (١)

کشته و زخمی شدن شهروندان در کردستان ایران براثر انفجار مین (١٣٩٦)


از مجموع ٢٣ شهروند کُردی که بر اثر انفجار مین کشته و زخمی شدند یک پسر ١٤ساله زخمی شده است.

همچنین ٣ تن از زخمی شدگان کولبر بوده‌اند.

به گفته عثمان مزین، وکیل دادگستری: در قوانین قضایی ایران تمایزی میان قربانیان مین در بین کودکان و بزرگسالان وجود ندارد.

آسیب‌دیدگان انفجار مین به نوعی قربانیان جنگ تلقی می‌شوند، اما با این حال عموما از خدمات و امکاناتی که به مصدومان (جانبازان) و خانواده‌های کشته‌شد‌گان (شهدا) جنگ داده می‌شود، محروم‌اند.

در ایران قوانین واضحی برای درمان و حمایت رایگان درمانی از قربانیان مین وجود ندارد.

جدول (٢)

اسامی و مشخصات قربانیان انفجار مین در ٦ماه اول سال جاری در کردستان ایران


میادین مین در استان‌های غربی ایران عموما در مناطق باز واقع شده‌اند و فاقد موانعی چون سیم خاردار و علامت گذاری هستند. مسئولین آموزش هم می‌گویند ما فقط می‌توانیم به ساکنان مناطق مرزی آلوده به مین بگوییم که نزدیک نشوید! جلو نروید! دست نزنید! دور بمانید تا زنده بمانید.

این با زندگی روزمره مردم در هم آمیخته شده و به ناچار بر روی مناطق مین قدم می‌گذارند، زیرا برای ادامه زندگی به کشاورزی و کولبری و تعلیف دام‌ها می‌پردازند.

برای نمونه در روستا \"آسن آباد\" مریوان نیز که به گفته مسولین از وجود مین پاکسازی شده است، دهیار روستا و ١٥ نفر دیگر پس از آن براثر برخورد با مین کشته و مجروح شده‌اند.

بنابراین مین در زندگی روزمره مردم وجود دارد و نمی‌توان دقیقا مشخص کرد که در چه منطقه‌ای مین عامل مجروح یا کشته شدن شهروندان مدنی می‌شود.‌ زیرا که پاکسازی اصولی و علامت گذاری در این مناطق وجود ندارد.

مین و فقر

هر دو واژه‌ی \"مین\" و \"مرز\" باهم عجین گشته‌اند، تفاهمی که اولین قربانیانشان افراد به اصطلاح نان‌آور خانواده‌ها در این سو و آن سوی مرزها می‌باشد. طی ٢٥ سال اخیر کمی بیش از ٩٠% قربانیان مین را مردها تشکیل ‌داده‌اند. حسین احمدی‌نیاز از وکلای سرشناس کُردستان و از مدافعان حقوق قربانیان مین معتقد است که اقتصاد کُردستان به دلیل نبود کارخانه و کارگاه، وابسته به داد و ستد مرزی می‌باشد و همین امر به تردد افراد به مناطق و خطوط مرزی شده که در نهایت به مجروحیت، علیل شدن و مرگ نان‌آور خانواده منجر می‌شود و دولت هم کمترین توجه و تسهیلاتی برای چنین قشری در نظر گرفته است.

آمار مناطق آلوده کردستان به مین

بر اساس آمار‌ها، شش میلیون هکتار از خاک ایران به مین آلوده است و بیش از ١٦ میلیون مین در غرب و جنوب غربی ایران وجود دارد اما هنوز اقدام مؤثری برای پاکسازی این مناطق از مین صورت نگرفته است.

ایران لقب دومین کشور آلوده به مین را در جهان دارد.

استان‌های آذربایجان غربی، ‌کردستان، ایلام، کرمانشاه و خوزستان آلوده‌ترین مناطق ایران به مین‌ محسوب می‌شوند.

علاوه بر مین، بیش از ده‌ها میلیون مواد منفجره و بمب‌هاى خوشه‌اى نیز پس از جنگ در ایران به جا مانده‌است. وجود این تعداد مین و مهمات باقى مانده از جنگ خطر بزرگى براى ساکنین این مناطق مى‌باشد بطوریکه همه ساله شاهد حوادث دردناکى هستیم.

ارزیابى هاى به عمل آمده نشان مى دهد براى خنثى سازى ١۶ میلیون مین و مواد منفجره باقیمانده از جنگ ایران و عراق، ٣٠٠ میلیارد دلار هزینه لازم است ، این در حالى است که بر اساس بودجه در نظر گرفته شده جهت پاکسازى مناطق آلوده، بیش از ٢٠ سال زمان لازم است تا مناطق آلوده کاملاً پاکسازى شوند.

لازم به ذکراست که درمیان کشورهای جهان، ایران جزء ٣٦ کشوری است که تاکنون پیمان منع بکارگیری مین‌های زمینی را امضاء نکرده است.

چگونگی پاکسازی مین‌ها

از قرار معلوم سال ١٣٩١، سال اتمام پاکسازی حدود ٥٠ هزار کیلومتر از میادین مین در ایران بود، اما این وعده تابحال جامه‌ی عمل نپوشانده و عملاً کم‌کاری و عدم دانش لازم در این زمینه به قیمت جان شهروندان کُرد به ویژه در استان‌های ایلام و کرمانشاه تمام می‌شود. عیسی بازیار (آوات) که از فعالان عرصه‌ی مین‌زدایی در کُردستان به شمار می‌رود، در مقاله‌ای می‌نویسد: \"عملیات مین‌زدایی در مناطق آلوده‌ی ایران بر مبنای پاکسازی میلیتاریستی و مبتنی بر آموزه‌های نظامی بوده و به خاطر منافع شخصی مدیران مرکز مین‌زدایی و گروه‌های پاکسازی‌کننده‌ی سپاه که بودجه‌ی کلانی را از این راه به دست می‌آورند، نه تنها هیچ گونه علامت‌گذاریی در مناطق آلوده انجام نمی‌شود؛ بلکه با اعلام اتمام پاکسازی در این مناطق باعث مرگ هموطنان و افراد بی‌گناه زیادی شده‌اند.

عثمان مزین، حقوق‌دان، وکیل دادگستری و پژوهشگر حقوق قربانیان جنگ به دویچه وله می‌گوید: \"در سال‌های گذشته اعلام شد که استان‌های آذربایجان غربی و کردستان که جزو مناطق بسیار آلوده بودند، پاکسازی شده‌اند. اما بعد از این اعلام‌های رسمی هم ما باز شاهد انفجارهای مین بوده‌ایم. حتی در یکسال در شهر کوچک و مرزی سردشت ما ۱۲ مورد انفجار مین داشتیم که ۴ مورد آن منجر به فوت شهروندان شد.\"

تلاش‌‌هایی که تاکنون برای مین‌روبی شده، به چند استان از جمله ایلام و خوزستان محدود مانده است. این کار هزینه‌ای سنگین دارد و دستگاه‌های مدرن می‌خواهد.

عثمان مزین به این مشکل اشاره می‌کند که دستگا‌ه‌هایی که برای مین‌روبی در دشت به کار گرفته می‌شود، در مناطق صعب‌العبور و کوهستانی و پرفراز و نشیب کردستان کارآیی چندانی ندارند: \"به همین دلیل نیز شاهد فعالیت محسوس و چشمگیری در مناطق مرزی کردستان مثل بانه، پیرانشهر، سقز و مرایون نبوده‌ایم. اگر فعالیت‌‌هایی هم برای مین‌زادیی صورت گرفته باشد، به طور استاندارد و درست نبوده است. این را اخباری که هرچندگاه یک‌بار در مورد انفجار مین در مناطق می‌شنویم و افرادی جان و جسم خودشان را از دست می‌دهند، تایید می‌کند.\"

نگاه \"امنیتی\" به عدم پاکسازی مین در کردستان ایران

در سال ١٣٨٣، رئیس وقت مبارزه با کالای قاچاق ایران صراحتاً به موضوع مین‌هاى زمینى پرداخت و اعلام کرد که کاشت مین به عنوان یک راهبرد دفاعی در دستور کار مرزبانی و دیگر نهادهای امنیتی که وظیفه حفاظت از مرزها را دارند، قرار خواهد گرفت.

در همین ارتباط، وزارت امور خارجه ایران، در بهمن ١٣٨۵، در واکنش به انتقادات سازمان های جهانی منع به کارگیری مین های زمینی، طی نامه‌ای وجود مین در مرزهای ایران را ضروری اعلام کرد. در بیانیه وزارت امورخارجه آمده است: “مرزهای ایران گسترده هستند و گذرگاهی برای عبور قاچاقچیان و تروریست ها است. بنابراین نهادهای دفاعی ایران استفاده از مین‌های زمینی را به عنوان یک ساز و کار دفاعی پذیرفته اند.\"

همچنین عثمان مزین در اینباره می‌گوید که فصل بهار فصل گل و گشت مردم در کوه و کمر است: \"بعد از اتمام فصل سرما و این که مردم برای دیدن گیاهان مرزی و خوراکی به طبیعت مراجعه می‌کنند و یا رهگذران و کسانی که از اطراف به مناطق کردستان می‌آیند، با مین مواجه می‌شوند. مثلاً در عید نوروز سال پیش دو طفل خردسال سقزی در اطراف روستای‌شان با مین مواجه شدند و هر دو سر و پای خودشان را از دست دادند. اما به طور رسمی و علنی این مسائل منتشر نمی‌شود. متأسفانه مسئولین محلی دیدگاه \"امنیتی\" به مقوله ‌دارند، در حالی که به نظر من این دیدگاه کاملاً اشتباه است.

دولت ایران \"پیمان اوتاوا\" را امضا نکرده است. اهمیتی به \"روز جهانی شناخت خطرات مین\" نمی‌دهد. برنامه‌ای مستمر برای آگاه‌سازی مردم ندارد و تا جایی که \"ضروری\" بداند، مین‌گذاری هم می‌کند. مثلا \"برای مبارزه با قاچاق\" یا \"تروریست‌ها\" و آن را یک \"ساز و کار دفاعی\" برای مرزهای طولانی ایران می‌داند.

استفاده از این آمار با ذکر منبع بلامانع است.

تنظیم: کوچ