سازمان‌های مردم نهاد کردستان به تداوم طرد زبان‌های ایران از سیستم آموزشی ایران و امنیتی قلمداد کردن مسئله‌ی زبان اعتراض کردند

٣٨ سازمان مردم نهاد کردستان در نامه‌ای به حسن روحانی، رئیس جمهور حکومت ایران خواستار خارج کردن مسأله‌ی زبان از دایره‌ی مسائل امنیت ملی، پیگیری مسأله‌ی حکم حبس زهرا محمدی و  گام نهادن در مسیر احقاق حقوق زبانی جمعیت‌های زبانی ایران شدند.

متن این نامه عیناً در پی می‌آید:

به: مقام ریاست جمهوری اسلامی ایران

همچنان که مطلع هستید، حدیث تلخ زبانهای ایران، حدیث نادیده انگاشتن تمامی میراث تاریخی و فرهنگی دوره‌ی اسلامی مردمان این دیار و از آن پس پناه آوردن به زبان فارسی به عنوان تنها عامل هویت‌بخش برای مردمان این سرزمین بوده است. اما طرد تمامی پایه‌های هویتی دیگر و ابتنای هویت بر زبان فارسی و التجا به گذشته‌ی پیش از اسلام، مستلزم انکار تنوع زبانی و فرهنگی در دوره‌ی سلطنت پهلوی بود و این به انکار وجود زبانهای دیگر و رانده شدن ابتدایی‌ترین حقوق زبانی به قلمرو حفظ امنیت ملی منجر گردید. در آن دوره اگرچه در قانون اساسی مشروطه به صراحت رسمیت زبان فارسی مطرح نشده بود، اما سیاست زبان‌زدایی به شدیدترین وجه اعمال می‌گشت.

با برافتادن نظام پهلوی، امید و آرزوهای مردم، سیاسیون و نخبگان برای به روی کار آوردن سیستمی که متناسب با ارزشهای انسانی و پلورالیسم باشد زنده شد. اما متاسفانه مفاهیم و دالهای گفتمانی مسلط قبلی یکبار دیگر بر سر زبان و نهادهای جدید مقرر گردید و دیگری سازی در این سرزمین به سرمشق فکری – عملی بدل گشت هرچند در ماده‌های قانون اساسی به حقوق زبانهای دیگر اشاره شده است، اما زبان و هویتهای غیرفارس به سطحی پایین تر تنزل یافته‌اند.

بگذارید به صراحت این نکته را با شما در میان بگذاریم : اگر عصر میراث تاریخی و فرهنگی دوران اسلامی از میراث مردم این سرزمین  به سر آمده است، زمانه‌ی ابتنای هویت این مردم بر زبان فارسی نیز گذشته است؛ اما متأسفانه برخی مفاهیم گفتمان مسلط آن عصر تا کنون چنان بدیهی انگاشته شده‌اند، که هنوز طرد زبان‌های غیر فارسی از سیستم آموزش و پرورش و نظام اداری کشور کاملا طبیعی و بدیهی انگاشته می‌شود.

ما بر این باوریم که نه تنها حق آموزش زبان‌های غیرفارسی، بلکه حق آموزش به این زبانها حق تمامی جمعیت‌های زبانی این دیار است و آموزش به این زبانها و پشتیبانی دولت برای حفظ و دادن حق برابر به این هویت‌ها و زبان‌ها، امری ضروری می‌نماید به این میراث‌های بشری ضروری است. اگر امروز تنها فرهنگستان زبان در ایران، فرهنگستان زبان و ادب فارسی است و اگر بنیادهایی چون بنیاد سعدی برای گسترش زبان فارسی از بیت‌المال تأمین بودجه می‌‌شوند، دیگر زبانهای مردمان این دیار نیز چنین حقی بر بیت‌المال دارند، حقی که گویا نادیده انگاشتن آن نیز به امری بدیهی بدل گشته است.

اگر امروز یادگیری و تدریس زبان‌های غیرفارسی کماکان در حوزه‌ی مسائل امنیت ملی منظور گردد، ناخواسته ادامه‌ی سیاست تک‌زبانی به ذهن متبادر می‌‌شود. اگر امروز زهرا محمدی مدرس داوطلب زبان کردی به ده سال حبس محکوم می‌‌شود، نشانه‌ای آشکار از فاصله‌ی گرفتن از حقوق جمعیت‌های زبانی است. اعتراض ما امضاء کنندگان این نامه، به عنوان بخشی از فعالین جامعه‌ی مدنی کردستان، به این حکم، اعتراض به تداوم طرد زبان‌های ایران از سیستم آموزشی ایران و امنیتی قلمداد کردن مسئله‌ی زبان است. خواسته‌ی ما، تلاش شما برای خارج کردن مسأله‌ی زبان از دایره‌ی مسائل امنیت ملی، پیگیری مسأله‌ی حکم حبس زهرا محمدی و  گام نهادن در مسیر احقاق حقوق زبانی جمعیت‌های زبانی ایران است.

امضاکنندگان:

انجمن فرهنگی – اجتماعی نوژین، انجمن ادبی بوکان، انجمن ادبی بانه، انجمن فرهنگی – ادبی مریوان، انجمن ادبی خانای قوبادی (جوانرود)، انجمن چروی ژیان (سقز)، انجمن ادبی به‌روژه (بانه)، انجمن علمی – فرهنگی هوژان، انجمن ریبازی روناک (سقز)، انجمن فرهنگی – ادبی روجیار (مریوان)، انجمن ادبی مولوی (جوانرود)، انجمن زبان کُردی راژه (سنندج)، انجمن جامعه‌شناسی ایران (دفتر سقز)، انجمن جامعه‌شناسی ایران (جوانرود)، انجمن خیریه شفاگستر (بانه)، انجمن خیریه هدیه (بانه)، انجمن پیشگیری از اعتیاد ژیانه‌وه (مریوان)، انجمن حمایت از معلولین ئاسو (بانه)، انجمن سبز چیا (مریوان)، انجمن زیست محیطی سروشتی شاره‌که‌م (بوکان)، موسسه فرهنگی ادبی موکریان (مهاباد)، بنیاد توسعه فرهنگی بانه، موسسه فرهنگی گفتمان نو (جوانرود)، موسسه فرهنگی – هنری کانی (بانه)، پیام آوران زمین پاک ژیوای (پاوه)، جمعیت شیدای سبز (دهگلان)، موسسه قلم معاصر کُرد (پاوه)، موسسه هه‌لبجه (سقز)، مجمع حقوق شهروندی کرمانشاه (دفتر جوانرود)، موسسه لاوان زاگرس (ایلام)، آموزشگاه زبان کُردی ادب (بوکان)، آموزشگاه زبان کُردی هاژه (بوکان)، کانون فرهنگی – هنری ڤەژین (مریوان)، کانون فرهنگی – آموزشی بیان، کانون علمی – فرهنگی رونان (مریوان)، مرکز انتشارات باشور (ایلام)، مرکز انتشارات ژ (ایلام)، مرکز انتشارات مانگ (بانه)