روابط ترکیە با داعش رو بە اتمام است

عارف شیخ احمدی

در چند روز گذشتە اقلیم کردستان عراق بە مرکز رایزنی‌های دیپلماتیک بین‌المللی و منطقەای جهت برون رفت از مشکلات متعدد سیاسی در سوریە و عراق مبدل گشتە است.

در هفتە گذشتە، دیدار پاسدار قاسم سلیمانی فرماندە نیروهای قدس سپاە پاسداران رژیم جمهوری اسلامی با مسعود بارزانی رهبر اقلیم کردستان و برخی دیگر از گروههای سیاسی کرد در کردستان عراق، دیدار خالد‌بن‌محمد‌العطیه وزیر خارجه قطر، کە در نشستی مشترک خود با مقامات کردستان درباره مسائلی چون جنگ با داعش و تقویت روابط دوجانبە اقتصادی اربیل- دوحه و همچنین امضای یک یادداشت تفاهم در خصوص کمک به آوارگان عراقی موجود در اقلیم کردستان، کە تعداد آنها اینک از مرز یک و نیم میلیون نفر هم گذشتە است، از نگاە تحلیلگران مسائل سیاسی قابل تأمل است.

از سوی دیگر و با یک تأخیر کوتاە زمانی، اشتون کارتر وزیر دفاع آمریکا با مسعود بارزانی و دیگر مقامات عالیرتبە عراقی دیدار کرد، در گفتوگوی \"اشتون کارتر\" و \"مسعود بارزانی\" که چهل دقیقه به طول انجامید چندین مقام ارشد نظامی در کردستان عراق هم حضور داشتند.

با توجە بە این دیدارهای ناگهانی و غیرە منتظرە و همزمان با آنها خبر بمباران هوایی گروە داعش توسط نیروی هوایی ترکیە کە بعد از انفجار اخیر در شهر مرزی سوروچ و در نزدیکی مرز سوریه که به کشته و زخمی شدن دەها نفر غیرنظامی ترکیە انجامید و در محافل سیاسی این کشور سبب مخالفت شدید اپوزسیون کرد و مخالفان ترک علیە رجب طیب اردوغان رهبر حزب عدالت و توسعە گردید.

با وجود این فشارهای داخلی در درون ترکیە و هشدارهای بین‌المللی گوناگون، ترکیە مجبور شد با برداشتن گامهای مشکوک و فنی در عرصە سیاست خود با داعش وارد معاملات سرنوشت سازی در راستای قطع ساپورت خود از داعش و حذف همزمان گروە داعش و حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) در عرصە سیاسی داخل کشور و در سوریە، البتە با همکاری آمریکا و متحدانش بشود.

چندی نگذشت کە ترکیە اعلام کرد پایگاە هوایی \"انجرلیک\" در جنوب شرقی این کشور را بر روی نیروهای آمریکا و متحدینش باز می‌گذارد، دولت ترکیه تاکنون برغم حمایت‌های لجستیکی از ائتلاف نیروهای خارجی به سرکردگی آمریکا برای مقابله با داعش، به آمریکا اجازه نمی‌داد از پایگاه اینجرلیک در عملیات رزمی علیه داعش استفاده کند و فقط بطور محدود به پرواز پهبادهای غیر مسلح و پروازهای اطلاعاتی از این پایگاه اجازه می‌داد.

همزمان رسانەهای ترکیه از مجوز هیأت دولت ترکیه برای استفاده آمریکا از پایگاه اینجرلیک در قالب یک موافقتنامه خبر می‌دهند، توافقی کە بە اندازە توافقنامە وین کە ایران را از حصر بین‌المللی رهاند، ترکیە را هم از خطر پیشرفت سیاسی مخالفان کرد خود و شک و گمانهای جهانی در ارتباط با حمایت آن کشور از گروە داعش نجات خواهد داد.

اکنون ترکیە با مواضع جدیدتری در قبال تحولات خاورمیانه بویژە در سوریه و عراق، در تلاش است تا جلو نفوذ بیشتر هرم شیعی ایران را مهار کند. به‌زعم ترکیه، ایران بعد از توافقنامە وین در ژئوپلتیک جدید خاورمیانه توزان را تا حدودی به نفع خود تغییر داده است و این با علایق و منافع منطقه‌ای ترکیه و دول عربی نمی‌تواند سازگاری داشتە باشد.
 
با این اوصاف از اوضاع منطقە، گروه تکفیری داعش می‌توانست ابزار مهمی برای مهار تهدیدهای سنتی علیە دولت کنونی ترکیه باشد، مقابله با کردها در عراق و سوریه و در داخل ترکیه، تغییر در رفتار حکومت مرکزی بغداد با اقلیم کردستان و ضعف بنیە مالی و در نتیجە نیاز و صدور بیشتر نفت کردستان از طریق خاک ترکیە باعث گشتە کە کردستان عراق به همکاری با ترکیه بیش از گذشته نیاز پیدا کند.

ترکیه ازطریق تسلط همە جانبە خود بر اقلیم کردستان، علایق استقلال طلبانه کردها در عراق و سوریه را مهار می‌کند.

مسئله کردها برای ترکیه در ژئوپلتیک جدید خاورمیانه از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است زیرا ترکیه می‌داند که در خاورمیانه جدید، امکان تشکیل دولت مستقل کردی با حمایت آمریکا و غرب وجود دارد، پس با فعالیت همە جانبە وارد صحنه می‌شود تا خود در سرنوشت مسائل منطقه نقش آفرینی کند، و گرنه به‌خوبی می‌داند که برخلاف میل او مسائل را به ‌نوع دیگری مدیریت خواهند کرد.

اکنون دولت ترکیە کە در ابتدای کار بە شدت از گروههای مخالف بشار اسد پشتیبانی می‌کرد، با همسویی با قطر و برخی دیگر از دول عربی می‌خواهد در صورت سرکوب شدن همزمان حزب پ.ک.ک در عراق و سوریە و حملە خود بە کوهستان قندیل و آنچە کە مخالفان کرد ترکیە بعنوان \"حریم حفاظتی میدیا\" و محل استقرار جنگجویان کرد مخالف ترکیە از آن نام می‌برند گروە داعش را قربانی کند و مصم است تا در پیشبرد تاکتیک جدید خود دول عربی را با خود همسو و متقاعد کند.

دلیل احتمالی همکاری دول عربی با ترکیە هم در زمینە نابودی همزمان پ.ک.ک و گروە داعش این است کە بە نظر آنان حزب کارگران کردستان ترکیە بعنوان دست راست و پیشبرندە سیاستهای رژیم جمهوری اسلامی در سوریە عمل کردە و در بسیاری موارد هم بە مساعدت مستقیم رژیم بشار اسد برخواستە است.

قدرت گرفتن حزب عبدالە اوجالان(پ.ک.ک) در هر یک از بخش‌های کردستان از نظر ترکیە و دولت‌های عربی بە مثابە حضور مستقیم رژیم جمهوری اسلامی و توسعە ولایت فقیە خواهد بود.

اینک تاکتیک جدید ترکیە در تعامل با گروە داعش بە قول و قرارهای بین‌المللی در زمینە حذف همزمان پ.ک.ک و داعش معطوف شدە است، ترکیە در غیر اینصورت هرگز حاضر نخواهد شد ساپورت همە جانبە خود را از گروە تروریستی داعش بە آسانی قطع کند، مگر اینکە تضمین کافی و وافی را در این زمینە کە بەحذف همزمان مخالفان کرد خود بی انجامد از آمریکا و متحدانش دریافت کند.

بە طور کلی سیاست خارجی و رفتار کنونی ترکیە در قبال داعش را باید بر مبنای رویکرد ریوانشیستی(بازیگر دووجهی) در روزهای آتی بررسی کرد و اینکە آیا حاضر خواهد شد داعش رابرای خلاصی از مشکل پ.ک.ک قربانی کند یا نە.

نظر نویسنده بازتاب دیدگاه آژانس خبررسانی کُردپا نمی‌باشد.